Theo thông tin từ UBND thành phố Hà Tĩnh, Lễ hội Xuân Văn Miếu năm 2023 diễn ra trong 3 ngày, từ Thứ Bảy ngày 4/3/2023 [tức ngày 13 tháng 2 năm Quý Mão] đến Thứ Hai, ngày 06/03/2023 [tức 15 tháng hai năm Quý Mão] với nhiều hoạt động ý nghĩa. Lễ hội được tổ chức gồm có hai phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ có 2 lễ, lễ Tế - dâng hương các vị Tiên hiền khai nguồn đạo học và các Danh nhân văn hóa tại Văn Miếu và Lễ Cầu may - dâng “Văn phòng tứ bảo” [tức dâng bút, giấy, mực, nghiên] để cầu may cho người được tặng chữ. Địa điểm diễn ra phần lễ là trước Nhà Thượng điện Di tích Văn Miếu. Phần hội tổ chức trong khuôn viên di tích, phân thành nhiều khu vực hoạt động sau khi phần lễ kết thúc.
Các hoạt động chính của Lễ hội bao gồm:
- Ngày thứ nhất: Thứ Bảy ngày 4/3/2023 [tức ngày 13 tháng hai năm Quý Mão] 8h00: Khai mạc Hội sách Xuân Quý Mão, Tiếp đón các địa phương, cơ quan, đơn vị, nhân dân và khách thập phương đến tham quan, dâng hương cầu may tại Văn Miếu. 19h30 phút: Khai mạc Đêm thơ nhạc “Thành phố mùa xuân”.
- Ngày thứ hai: 5/3/2023 [tức ngày 14 tháng hai năm Quý Mão] 8 giờ đến 8 giờ 30 phút: Khai mạc Lễ hội. 8h 30 phút đến 9 giờ: Lễ Tế và Lễ Xin chữ cầu may. 9 giờ đến 17h30 phút: Hội cờ thẻ, Hoạt động cho chữ của thầy đồ, tham quan trưng bày sách ảnh và Tổ chức các trò chơi dân gian.
- Ngày thứ ba: 06/03/2023 [tức ngày 15 tháng hai năm Quỹ Mão]: Tiếp tục các hoạt động: Trưng bày sách, ảnh; tổ chức các trò chơi, cho chữ và thắp hương tín ngưỡng, cầu may dân gian.
Được biết, Lễ hội Xuân Văn Miếu Hà Tĩnh lần đầu tiên được tổ chức từ năm 2022. Lễ hội xuân Văn Miếu năm 2023 là một trong những hoạt động lớn được tổ chức nhằm chào đón Xuân Quý Mão. Mục đích của lễ hội nhằm khôi phục và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tổ chức các hoạt động vui chơi lành mạnh, bổ ích cho Nhân dân. Tăng cường công tác tuyên truyền, tạo sự chuyển biến sâu sắc về nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về lợi ích, vai trò của văn hóa, thể thao truyền thống trong việc nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần, sức khỏe trí tuệ của nhân dân, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Xây dựng và phát triển lễ hội truyền thống nhằm thu hút du khách, quảng bá thương hiệu, phát triển kinh tế du lịch dịch vụ, đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh trong xã hội.
2 giờ sáng, bản hợp xướng mang tên Ngàn năm Thăng Long nổi trống Lạchồng [*] mới hoàn thành tại phòng thu. 9g sáng, nhạc sĩ Nguyễn Cường đãgọi cho một số bạn bè thân thiết đến thưởng thức tác phẩm mới.
Vẻ vui mừng, hớn hở trên gương mặt gã cao bồi phố cổ thật khó tả, nó không giống niềm vui của sự thành công, cũng không giống như người được nhận một phần quà ý nghĩa, càng không giống với vẻ mãn nguyện của một người thành đạt. Niềm vui của Nguyễn Cường không chỉ ở gương mặt mà còn ở cả cử động chân tay và cách buông câu trong cuộc chuyện trò.
* Đây là bản hợp xướng ông đã dành rất nhiều tâm huyết để viết, nó giống như một bản hùng ca dâng lên đại lễ 1.000 năm, ông có thể giới thiệu qua về tác phẩm này?
- Đây là tác phẩm tôi viết trong buổi lễ dâng 100 trống đồng tại đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Tác phẩm dùng để làm nền dưới hình thức hợp xướng a cappella không nhạc đệm trên nền hát xoan Phú Thọ với khoảng 400 diễn viên tham gia biểu diễn. Trong bài hát có các ca từ: Diệu kỳ thay giữa tiếng trống đồng, các vua Hùng đã hòa cùng cháu con về đây... Cùng theo mẹ lên núi, cùng theo cha xuống biển, về đây về đây nòi giống tiên rồng, hoa thơm từ rễ từ cành...
Lời ít nhưng đủ để nói: tất cả những gì tinh túy nhất của nòi giống tiên rồng đều về đây mừng đại lễ.
* Ông là người Hàng Bạc, nhưng nhiều người lại biết ông ở mảng ca khúc về Tây nguyên, thậm chí cái cách ăn to nói lớn cũng giống Tây nguyên hơn là Hà Nội, sao thế nhỉ?
- Tôi là người Hà Nội, tôi sinh ra và lớn lên ở khu phố cổ. Hồn cốt người Hà Nội ngấm vào tôi từ nhỏ đến tận bây giờ nhưng đến tôi nhiều lúc cũng chẳng nhận ra. Tôi có thể phân biệt được đâu là một anh xích lô Hà Nội và đâu là xích lô Nam Định, nhưng bản thân tôi thì thật khó biết cái gì đặc trưng Hà Nội trong người mình. Nhưng những gì của phố cổ, của Hà thành, của văn hóa ngàn năm kinh kỳ đều ở phía sau tôi, trong hành trang của tôi.
Thế nên, khi tôi đến với Tây nguyên, sáng tác những ca khúc về Tây nguyên, cái hồn cốt Hà Nội, cái văn hóa cả ngàn năm Thăng Long vẫn theo vào từng ca khúc.
* Nhưng ông có vẻ không thành công lắm đối với những ca khúc về Hà Nội?
- Ồ không. Tôi có tuổi thơ ở Hà Nội và trong suốt những năm qua tôi vẫn viết về Hà Nội. Mỗi bài hát đều có một thân phận, vì lý do này hay lý do khác mà tôi chưa công bố. Chưa đến lúc công bố. Cũng có những ca khúc tôi viết ròng rã trong 10 năm, chỉ đảo trước sau, trên dưới cho thành một ca khúc hoàn chỉnh.
* 10 năm viết một ca khúc, hẳn nó rất đặc biệt?
- Đúng, tôi bắt tay vào viết những ca từ đầu tiên vào năm 2000, khi đó Hà Nội cũng tưng bừng kỷ niệm 990 năm Thăng Long. Về cơ bản thì xong nhưng tôi thấy không ưng ý, đã lao động nghệ thuật thì phải đến cùng, đến đỉnh, đến được cái tinh túy nhất. Chính vì thế mà tác phẩm ấy vào phòng thu đến ba lần và không ít ca sĩ tiếng tăm đã hát mà tôi vẫn chưa cảm thấy hài lòng.
Cho đến giờ phút này tôi mới bằng lòng với ca khúc ấy.
* Tên ca khúc là gì thưa ông?
- Khúc romance Hà Nội. Nếu Ngàn năm Thăng Long nổi trống Lạc hồng là một bản hùng ca cùng với trống đồng thể hiện sự mạnh mẽ, ầm ào khí phách của ba lần chiến thắng quân Nguyên Mông, của đại thắng mùa xuân năm Kỷ Dậu 1789, của một Điện Biên Phủ trên không hào hùng...; thì Khúc romance Hà Nội lại là một bài thơ nhẹ nhàng, có chất thu, có phố cổ gác mái, có tiếng xe đạp lanh tanh, có sắc đào làm phai đi mùa đông...
Nó tái hiện một phần lịch sử Hà Nội: Thềm xưa phủ Lý, Kẻ Chợ Đông Kinh, em đạp xe qua, sương xa hồn thu thảo, người đâu gặp gỡ, một chiều mưa bay, như cánh đào xưa, phai gió mùa đông. Riêng chữ phai tôi đã năm năm trời đảo từ, chính cánh đào làm phai đi gió mùa đông, chứ không phải cánh đào bị phai đi.
Trong bài còn có lời thề quyết tử năm 1946, lời thề từ thời nhà Trần với hai chữ “Sát Thát” trên cánh tay... Mỗi lần đọc lại, tôi lại sửa vài từ để có được một tác phẩm hoàn chỉnh.
* Ngoài các tác phẩm trên, nghe nói bộ tứ Hà Nội sắp có một sản phẩm trình làng cùng nhau?
- Bộ tứ Hà Nội gồm Cường [Nguyễn Cường], Phương [Phó Đức Phương], Thụ [Dương Thụ], Tiến [Trần Tiến] vốn được nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha yêu quý đặt cho cách đây vài năm. Cả bốn chúng tôi đều sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, mỗi người đều có những sáng tác mang dấu ấn về nơi mình sinh ra.
Tuyển tập Bộ tứ Hà Nội do NXB Trẻ ấn hành với một đĩa Mp3 có 100 ca khúc và tuyển tập lời bài hát, trong đó mỗi người đóng góp 25 bài. Đây là một món quà đặc biệt dành tặng những người yêu quý Hà Nội nhân 1.000 năm Thăng Long.