Thành lập công đoàn là một trong những vấn đề mà nhiều doanh nghiệp phải đối mặt hiện nay. Các doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn hay không? Doanh nghiệp có phải chịu phạt gì nếu không tổ chức công đoàn không? Quy trình thành lập công đoàn như thế nào? Tất cả những thắc mắc trên sẽ được Replus giải đáp trong bài viết dưới đây!
Công đoàn là gì?
Theo Điều 10 Hiến pháp 2013 quy định rằng công đoàn là tổ chức đại diện cho người lao động với nhiệm vụ chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động và hỗ trợ người lao động nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp dưới sự chấp hành pháp luật cùng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công đoàn còn có thể được hiểu theo nghĩa hẹp là tổ chức tập hợp các đoàn viên trong cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đại diện và thực hiện quyền, nhiệm vụ của một công đoàn.
Với định nghĩa trên, doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn hay không? Công đoàn đóng một vai trò quan trọng đối với người lao động vì họ là một tổ chức thiết yếu đứng giữa người lao động và công ty, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của hai bên, hài hòa mối liên kết này để cùng tiến bộ, giữ ổn định trong sản xuất kinh doanh.
Các quy định về thành lập doanh nghiệp mới năm 2023
Theo Luật Công đoàn 2012 quy định chức năng của công đoàn trong quan hệ lao động:
- Đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đoàn viên, người lao động
- Hỗ trợ người lao động ký kết hợp đồng lao động, tư vấn tránh các rủi ro pháp lý khi không hiểu rõ nội dung hợp đồng và vi phạm.
- Tham gia, ký kết, thương lượng và giám sát việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể giữa người lao động và người sử dụng lao động về các điều khoản của quan hệ lao động.
- Công đoàn tham gia vào việc thiết lập và giám sát thang lương, tiêu chuẩn trả lương và tiền thưởng và nội quy lao động.
- Khi lợi ích của người lao động và tập thể bị vi phạm, công đoàn có quyền kiến nghị với cơ quan nhà nước, tổ chức có thẩm quyền xem xét, giải quyết.
Doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn?
Công đoàn là tổ chức chính trị – xã hội được thành lập dựa trên sự tự nguyện của giai cấp công nhân và của người lao động, là nơi đại diện cho các công chức, viên chức và những người lao động khác cùng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
quy định rõ ràng: Công đoàn được thành lập dựa trên cơ sở tự nguyện, các tổ chức và hoạt động dựa theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Với điều khoản này, rõ ràng việc thành lập công đoàn là hoàn toàn tự nguyện, không có sự phân nhánh pháp lý nào đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quan hệ lao động cần phải có chủ thể đại diện cho tập thể lao động bởi không phải hành động nào cũng lấy được ý kiến của tất cả người lao động.
Do đó, công đoàn được nhà nước khuyến khích nên thành lập, mặc dù pháp luật không yêu cầu. Nếu công đoàn được thành lập tại công ty thì là công đoàn cơ sở và được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở chứng nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Đối với trường hợp doanh nghiệp chưa thành lập công đoàn cơ sở thì công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở có quyền và nghĩa vụ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động khi họ làm việc tại doanh nghiệp theo yêu cầu.
Giải quyết các vấn đề quyền và vi phạm về luật công đoàn
Do việc thành lập công đoàn phụ thuộc vào người lao động nên công ty sẽ không bị phạt khi không thành lập công đoàn cơ sở. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phải tạo môi trường để người lao động thành lập công đoàn nếu họ muốn.
quy định rằng khi phát sinh tranh chấp về quyền công đoàn giữa người lao động, đoàn viên công đoàn, tổ chức công đoàn với cơ quan, doanh nghiệp thì thẩm quyền, trình tự giải quyết tranh chấp phải tuân theo quy định của pháp luật như sau:
- Tranh chấp về quyền và trách nhiệm của Công đoàn trong quan hệ lao động thì thẩm quyền, thủ tục giải quyết được thực hiện theo quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp lao động.
- Tranh chấp về quyền và trách nhiệm của Công đoàn trong các quan hệ khác thì thẩm quyền, thủ tục giải quyết được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan tương ứng.
- Tranh chấp về việc người sử dụng lao động không chấp hành nghĩa vụ đối với Công đoàn, công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở phải được giải quyết thông qua cơ quan nhà nước thẩm quyền giải quyết hoặc tại Tòa Án theo quy định của pháp luật.
Điều 31 luật Công đoàn 2012 quy định về xử lý vi phạm pháp luật về công đoàn như sau: Các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân vi phạm các yêu cầu của Luật trên và các luật khác liên quan đến quyền công đoàn sẽ bị kỷ luật tùy theo loại và mức độ vi phạm và xử lý kỷ luật hành chính, bồi thường thiệt hại hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
Hướng dẫn cách đăng ký thành lập doanh nghiệp online nhanh chóng năm 2023
Không thành lập công đoàn có cần đóng kinh phí công đoàn hay không?
Điều 4 Nghị định 191/2013/NĐ-CP quy định đối tượng phải đóng đoàn phí công đoàn:
- Đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước [kể cả Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn].
- Tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức chính trị – nghề nghiệp.
- Đơn vị sự nghiệp công lập và tư nhân.
- Doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế hoạt động theo Luật doanh nghiệp và Luật đầu tư.
- Liên hợp tác xã, hợp tác xã được thành lập và hoạt động theo Luật Hợp tác xã.
- Cơ quan, tổ chức nước ngoài hoặc tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam liên quan đến tổ chức hoạt động công đoàn, văn phòng điều hành của bên nước ngoài trong hợp đồng hợp tác thương mại tại Việt Nam có sử dụng lao động là người Việt Nam.
- Tổ chức khác có sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về luật lao động.
Do đó, ngay cả khi doanh nghiệp không thành lập công đoàn, doanh nghiệp vẫn phải đóng đoàn phí công đoàn theo quy định của pháp luật.
Bài viết trên đây đã đề cập đến chủ đề “Doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn?” Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến việc thành lập doanh nghiệp, vui lòng liên hệ ngay với Replus theo thông tin được cung cấp bên dưới. Chúng tôi luôn sẵn sàng phản hồi và tư vấn thủ tục thành lập doanh nghiệp miễn phí.