Đau dây thần kinh liên sườn mạn tính dẫn đến hạn chế vận động, giảm chất lượng giấc ngủ, gây khó thở hoặc những biến chứng khác.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Võ Văn Long, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3.
Định nghĩa
Đau dây thần kinh liên sườn là bệnh cảnh xuất hiện khi dây thần kinh liên sườn bị tổn thương [viêm nhiễm, chèn ép], gây đau dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn tương ứng.
Nguyên nhân
- Đau dây thần kinh liên sườn tiên phát: Do lạnh, vận động sai tư thế hoặc quá tầm.
- Thoái hóa cột sống.
- Lao cột sống hoặc ung thư cột sống.
- Bệnh lý tủy sống.
- Chấn thương cột sống.
- Zona.
Triệu chứng
- Tùy vào mức độ, số lượng dây thần kinh liên sườn bị tổn thương trên lâm sàng mà bệnh nhân có triệu chứng khác nhau.
- Điển hình là các cơn đau nhói từng đợt hoặc kéo dài dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn, đau tăng khi ấn vào, ho, hít thở sâu.
- Một số trường hợp được người bệnh mô tả với cảm giác tức ngực, đau ngực, sau lan ra theo đường đi các dây thần kinh liên sườn đến vùng cạnh sống.
- Tuy nhiên, người bệnh còn phải gặp phải nhiều dấu hiệu khác, đa dạng tùy thuộc vào bệnh lý trực tiếp gây đau.
* Đau dây thần kinh liên sườn tiên phát: Người bệnh xuất hiện đau ở vùng cạnh sống hoặc vùng liên sống - bả vai, đau một hoặc hai bên, lan theo khoang liên sườn ra phía trước. Đau âm ỉ cả ngày và đêm, tăng khi hít thở sâu, thay đổi tư thế, ho, hắt hơi.
* Thoái hóa cột sống: Thường gặp ở người cao tuổi, tính chất khu trú thường không rõ ràng. Thường đau ê ẩm, không cấp tính, kèm theo đau âm ỉ cột sống ngực cả khi nghỉ và khi vận động, ấn điểm cạnh cột sống hai bên [cách cột sống 2-3 cm], người bệnh thấy tức nhẹ và dễ chịu.
* Lao cột sống hoặc ung thư cột sống: Thường gặp ở những người tuổi trung niên trở lên, bệnh diễn biến nặng, khu trú tại vùng cột sống bị tổn thương. Biểu hiện đau chói cả hai bên sườn, đau liên tục, tăng khi thay đổi tư thế hoặc vận động, bệnh nhân có cảm giác bó chặt lấy ngực hoặc bụng.
* Bệnh lý tủy sống: Đau dây thần kinh liên sườn thường là triệu chứng sớm của u rễ thần kinh, u ngoại tủy. Thường đau một bên, khu trú rõ. Khám cột sống không thấy đau rõ ràng.
* Chấn thương cột sống: Xảy ra sau khi người bệnh bị chấn thương, vận động cột sống với cường độ quá mạnh.
* Zona: Thường khởi phát bằng đau rát một mảng sườn, sau một, hai ngày thấy đỏ da, xuất hiện các mụn nước và xu hướng lan rộng theo phạm vi phân bố của dây thần kinh liên sườn. Kèm theo sốt nhẹ, đau hạch nách. Sau khoảng một tuần tổn thương khô, bong vảy, để lại sẹo và chuyển sang giai đoạn di chứng gây đau rát ở vùng tổn thương, có thể kéo dài hàng tháng, nhất là ở người cao tuổi.
Điều trị
- Y học hiện đại: Điều trị theo nguyên tắc giảm đau, giãn cơ, tăng dẫn truyền thần kinh ngoại biên, an thần. Các phác đồ điều trị cũng được lựa chọn theo nguyên nhân như:
* Do thoái hóa cột sống: Sử dụng các thuốc thuốc điều trị thoái hóa khớp theo cơ chế bệnh sinh.
* Do virus [Zona]: Điều trị bằng thuốc kháng virus.
- Y học cổ truyền: Cụ thể hóa từng trường hợp và tình trạng cụ thể của người bệnh để đưa ra phương pháp trị phù hợp với nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải để phân thể bệnh. Từ đó ứng dụng những bài thuốc và phương pháp không dùng thuốc như:
* Châm cứu [hào châm, điện châm, nhĩ châm, cấy chỉ, laser châm, thủy châm].
* Xoa bóp bấm huyệt.
* Luyện tập dưỡng sinh phù hợp.
Phòng ngừa
- Nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng phòng tránh zona thần kinh.
- Giáo dục người bệnh: Tránh cho cột sống bị quá tải bởi vận động và trọng lượng, tránh các động tác nhanh, mạnh đột ngột [bê mang vác quá nặng, vặn người...].
- Phòng tránh tai nạn giao thông, tai nạn lao động và sinh hoạt.
- Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D để phòng tránh loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh.
- Tránh tình trạng tự ý sử dụng thuốc và các phương pháp điều trị không đúng gây nên nhiều biến chứng không mong muốn. Nên đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn thích hợp khi có các triệu chứng bệnh.
Dây thần kinh liên sườn là dây thần kinh xuất phát từ cột sống ngực đi theo bờ dưới của các xương sườn tương ứng để đến phía trước ngực và bụng. Đây cũng là các dây thần kinh nằm nông nên dễ bị tác động bởi các yếu tố ngoại cảnh. Đau dây thần kinh liên sườn là những cơn đau kéo dài hoặc xuất hiện từng đợt dọc theo dây thần kinh liên sườn.
Để biết rõ hơn các triệu chứng của đau dây thần kinh liên sườn, nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh liên sườn, các biến chứng để lại là gì và cách phòng tránh ra sao? Ths.BS Dương Đức Anh - Khoa Ngoại thần kinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn sẽ chia sẻ vấn đề này qua chủ đề “Đau thần kinh liên sườn - Những điều cần lưu ý”
Triệu chứng đau dây thần kinh liên sườn?
Các triệu chứng của đau dây thần kinh liên sườn.
Cảm giác đau nhói, châm chích, rát hoặc đau nhức ở xương sườn, ngực hoặc bụng;.
Ngứa ran và tê ở xương sườn, ngực hoặc bụng;.
Giảm chức năng vận động xung quanh khu vực bị ảnh hưởng [trong trường hợp nghiêm trọng]..
Đau dây thần kinh liên sườn không nên ăn gì?
3.1. Đồ chiên rán, mỡ động vật. Đây là loại thực phẩm không tốt cho cơ thể, làm các cơn đau thần kinh liên sườn tăng lên. ... .
3.2. Hạn chế đồ có nhiều muối. Hàm lượng muối cao sẽ làm giảm chức năng của xương khớp và các cơ quan khác. ... .
3.3. Đồ uống có cồn, chất kích thích. ... .
3.4. Đồ ăn nhanh..
Bị dây thần kinh liên sườn nên uống thuốc gì?
Khi đau dây thần kinh liên sườn cần phải dùng thuốc giảm đau, chống viêm không steroid [NSAID]. Những thuốc tiêu biểu của nhóm này như aspirin, ibuprofen, diclofenac, naproxen... đã được sử dụng điều trị giảm đau một cách rộng rãi từ lâu.
Đau dây thần kinh bao lâu thì khỏi?
Đau thần kinh tọa thường sẽ tự khỏi khi nghỉ ngơi. Hầu hết các triệu chứng sẽ cải thiện mà không cần phẫu thuật, khoảng một nửa số bệnh nhân sẽ phục hồi trong vòng 6 tuần. Tuy nhiên, nếu cơn đau không thuyên giảm hoặc trầm trọng thêm, hãy đi khám để được điều trị kịp thời.