Bệnh vàng lá hại câu như thế nào

Hiện tượng cây bị vàng lá là dấu hiệu chứng tỏ cây trồng đang có vấn đề. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng cây bị vàng lá. Có thể do nấm bệnh, tuyến trùng, do bị mất cân đối dinh dưỡng, vi khuẩn gây hại … 

Cây trồng rất nhạy cảm, đặc biệt là các loại cây ăn quả có múi, sầu riêng.

Vàng lá là một cách cây trồng phản ứng với các điều kiện bất lợi. Nó giống như việc mình bị sổ mũi khi gặp thời tiết lạnh vậy. Khi thấy cây bị vàng lá nghĩa là chúng muốn nói với bạn rằng “tôi đang bị bệnh, hãy giúp tôi”. Để có biện pháp tác động phù hợp, trước tiên phải xác định được nguyên nhân gây ra hiện tượng vàng lá.

Có 5 nguyên nhân chính khiến cho cây trồng đang xanh bị vàng lá.

1. Cây bị bệnh vàng lá do thối rễ (vàng lá thối rễ)

Vàng lá thối rễ là bệnh khá nguy hiểm. Bệnh xuất hiện nhiều vào giữa mùa mưa, cuối mùa mưa và đầu mùa nắng. Đất bị oi nước, chai cứng, nén chặt là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng thối rễ và sau đó là vàng lá.

Cây bị vàng lá thối rễ rất dễ nhận biết. Bệnh sẽ khiến các đọt non bị biến màu vàng nhạt sau đó lan rộng dần theo thời gian. Khi mới phát bệnh, đọt non mới ra của cây sẽ có màu vàng nhạt sau đó bắt đầu vàng hẳn từ lúc lá bánh tẻ cho đến lá già rồi rụng. Cây bị bệnh nằm rải rác khắp vườn. Lá vàng theo từng cành sau đó lan rộng ra cả cây. Lá trên cây bị vàng cả phiến lá và gân lá do thiếu hụt cả nước và dinh dưỡng.

2. Cây bị vàng lá do thiếu dinh dưỡng

Cây trồng phát triển tốt cần có sự tổng hợp đầy của các chất dinh dưỡng (đa, trung và vi lượng). Tình trạng cây thiếu dinh dưỡng thể hiện rõ nhất qua lá. Khi thiếu dinh dưỡng lá cây sẽ bị vàng, biến dạng, teo nhỏ hoặc rụng nhiều.

3. Cây bị vàng lá do ngộ độc

Việc thiếu dinh dưỡng sẽ khiến cây phát triển kém nhưng thừa dinh dưỡng còn nguy hiểm hơn. Dư thừa bất kỳ chất dinh dưỡng nào trong đất cũng có thể gây độc cho cây. Tình trạng ngộ độc sẽ khiến cho cây vàng lá, cháy lá và bắt đầu hút các chất dinh dưỡng khác kém hơn.

Biểu hiện cây bị ngộ độc

4. Vàng lá gân xanh do vi khuẩn

Bệnh vàng lá gân xanh (Greening) do vi khuẩn (Liberobacter asiaticum) sống trong mạch dẫn của cây gây ra. Vi khuẩn gây xáo trộn sinh lý, làm tắc nghẽn quá trình vận chuyển dinh dưỡng làm ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây. Rầy chổng cánh (Diaphorina citri) là tác nhân lan truyền bệnh chủ yếu. Ngoài ra bệnh còn lây lan qua mắt ghép.

Cây bị bệnh phiến lá hẹp và nhọn như hình tai thỏ. Khoảng cách giữa các lá ngắn lại, lá vàng nhưng gân chính và gân phụ vẫn còn xanh (người ta thường gọi vàng lá gân xanh).

>>Phòng bệnh vàng lá gân xanh (Greening), trên cây cam, quýt, bưởi

5. Vàng lá thối rễ do tuyến trùng gây hại

Tuyến trùng gây hại sẽ làm tắc mạch dẫn của rễ, cản trở sự hút nước và dinh dưỡng khiến lá bị vàng và héo úa. Các vết thương từ tuyến trùng tạo ra sẽ mở đường cho nấm hại xâm nhập gây ra bệnh vàng lá thối rễ.

Biểu hiện rễ bị tuyến trùng gây hại

Vàng lá thối rễ do cả nấm và tuyến trùng gây hại sẽ làm vàng cả lá già, lá bánh tẻ và lá ngọn tùy theo vị trí cắn phá của tuyến trùng dưới rễ. Cây bị vàng lá do tuyến trùng gây hại cũng xuất hiện rải rác trong vườn nên khi có biểu hiện nghi ngờ cần xác định rõ trước khi xử lý bệnh để tránh tình trạng sai bệnh, sai thuốc.

Vàng lá thối rễ là căn bệnh vô cùng nguy hiểm trên cây trồng, đặc biệt là những cây cho quả. Vào đầu mùa nắng hoặc các tháng 11, 12 dương lịch hằng năm bệnh vàng lá thối rễ thường xuất hiện khiến cho bà con nông dân mất ngủ vì nỗi lo chặt bỏ vườn. Cùng Bác Sĩ Cây Xanh tìm hiểu về triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ hiệu quả, bền vững, an toàn.

Bệnh vàng lá thối rễ và cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ phục hồi cây trồng, hạn chế chặt bỏ cây

Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ

Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên lá

• Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên lá xuất hiện đầu tiên trên các lá già sau đó đến các lá non. Lá và phiến gân lá nhiễm bệnh biến vàng. Hiện tượng vàng lá có thể xuất hiện trên một vài nhánh hoặc trên toàn bộ cây. 
• Khi cây bị bệnh vàng lá thối rễ, chỉ cần tác động hoặc có gió mạnh, cây sẽ rụng lá vàng hoặc có thể khiến cả cành và cây trơ trọi sau đó chết dần.

Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên rễ

• Dùng tay hoặc xẻng đào phần rễ dưới tán cành cây có triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ, thấy rễ hướng này bị hư, thối, đặc biệt rễ non bị thối hỏng nặng và tuột ra khỏi vỏ.

Nguyên nhân gây bệnh vàng lá thối rễ trên cây trồng

Bệnh vàng lá thối rễ có thể do nhiều nấm gây ra như: Fusarium, Pythium, Phytophthora,... Đặc biệt, bệnh gây hại mạnh nhất khi có sự tương tác giữa tuyến trùng và các chủng nấm trên. Tuyến trùng hút chích vào rễ, tạo ra các vết thương hở, sau đó nấm bệnh sẽ xâm nhập nhanh chóng vào cây trồng và gây bệnh.

Ngoài những loại nấm nêu trên, bệnh vàng lá thối rễ xuất hiện còn do nhiều yếu tố tác động khác như:

• Đất trồng qua nhiều năm, không được cung cấp đầy đủ phân hữu cơ khiến  các nguyên tố vi lượng thiếu hụt trầm trọng.
• Đất ngập úng, không thoát nước làm cho bộ rễ bị tổn thương, thối hỏng, không thể cung cấp dinh dưỡng cho cây khiến lá vàng, rụng, đồng thời tạo điều kiện cho mầm bệnh thối rễ tấn công.
• Lạm dụng thuốc hóa học, giết chết vi sinh có lợi, gây mất cân bằng vi sinh trong đất, tạo điều kiện cho các loại nấm gây bệnh vàng lá thối rễ sinh sôi và tấn công bộ rễ của cây.

Bệnh vàng lá thối rễ gây hại trên loại cây trồng nào?

Bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi

• Vàng lá thối rễ gây hại vô cùng nghiêm trọng trên các loại cây ăn quả đặc biệt là bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi, trong đó cam, bưởi, quýt, chanh là những đối tượng gây hại mạnh của bệnh này.
• Cây bị các loại nấm bệnh thối rễ tấn công phát triển chậm, còi cọc, khả năng ra hoa, đậu quả kém hoặc thậm chí không thể ra quả. Quả của cây đang bị bệnh sẽ có màu sắc nhạt, tính thẩm mỹ thấp, ruột quả xốp và khô nước, hương vị kém,..
• Nấm bệnh vàng lá thối rễ tấn công mạnh có thể khiến cho toàn bộ rễ cây bị thối, rễ mất đi khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nước để nuôi cây. Nếu không được chữa trị, cây nhiễm bệnh sẽ nhanh chóng suy kiệt và thậm chí bị chết.

Bệnh vàng lá thối rễ trên cây rau màu

• Đối với rau màu, bệnh vàng lá thối rễ thường gây hại mạnh trên cà chua, ớt, dưa leo, dưa hấu,...
• Các loại nấm gây bệnh vàng lá thối rễ trên rau màu như Fusarium, Pythium, Phytophthora,... tấn công vào bộ rễ của cây thông qua các vết thương cơ giới hoặc sự phá hoại của tuyến trùng khiến cho bộ rễ thối nhũn và mất khả năng hấp thu dinh dưỡng, làm cho lá héo vàng sau đó chết dần.
• Bệnh thối rễ trên cây rau màu có khả năng lây lan cực nhanh, có thể làm chết toàn bộ cây trên vườn, ảnh hưởng đến thời vụ đặc biệt là chi phí cho việc xử lý đất và trồng lại cây mới.

Bệnh vàng lá ở cây ăn quả khác

• Bên cạnh các loại cây có múi, bệnh vàng lá thối rễ còn xuất hiện trên các cây ăn quả khác như: sầu riêng, mít, mãng cầu na, mãng cầu xiêm,...
• Nấm bệnh vàng lá thối rễ tấn công khiến rễ thối rữa, không thể hấp thu dinh dưỡng và nước từ đất, làm lá rụng hàng loạt, cây suy giảm khả năng quang hợp. Bệnh vàng lá ở cây ăn quả gây thiệt hại nặng nề về năng suất, hoặc thậm chí khiến bà con phải chặt bỏ cây nếu không được khắc phục kịp thời và đúng cách.

Cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ trên cây trồng

Biện pháp canh tác phòng trị bệnh vàng lá thối rễ

Chủ động phòng ngừa mầm bệnh luôn là biện pháp được ưu tiên hàng đầu trong việc phòng trị bệnh hại cây trồng. Dưới đây là các phương pháp phòng trị bệnh vàng lá thối rễ phổ biến hiện nay: