[1]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 1 CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG TRONG ĐỜI SỐNG
TÓM TẮT KIẾN THỨC.
Văn nghị luận là đưa ra các lý lẽ dẫn chứng để bảo vệ hoặc làm sáng tỏ một quan điểm, tư tưởng [luận điểm] nào đó.
Một bài văn nghị luận đều phải có luận điểm, luận cứ và lập luận. Trong một văn có thể có một luận điểm chính và các luận điểm phụ.
o Luận điểm: Là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức câu khẳng định [hay phủ định], được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất quán. Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khối. Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phục.
o Luận cứ: là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm. Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu thì mới khiến cho luận điểm có sức thuyết phục.
o Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm. Lập luận phải chặt chẽ, hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục.
Các dạng nghị luận ở lớp 9.
Nghị luận xã hội:
o Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
o Nghị luận về một tư tưởng đạo lý.
Nghị luận văn học:
o Nghị luận về một tác phẩm truyện [hoặc đoạn trích].
o Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.
Văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen hay đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
Yêu cầu chung của bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
Bài nghị luận phải nêu được sự việc, hiện tượng có vấn đề. Phân tích mặt đúng, mặt sai, nguyên nhân và bày tỏ thái độ của người viết.
Hình thức phải có bố cục mạch lạc, rõ ràng, luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù hợp.
Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống. Muốn làm tốt bài văn phải tuân theo các bước sau:
Đọc kĩ đề [tìm hiểu đề].
[2]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 2 Lập dàn ý.
Đọc bài và sửa chữa.
DÀN Ý CHUNG
Đối với loại đề nghị luận về một hiện tượng đời sống.
a. Mở bài: Giới thiệu hiện tượng cần nghị luận.
b. Thân bài
Bước 1: Miêu tả hiện tượng được đề cập đến trong bài.
Giải thích [ nếu trong đề bài có khái niệm, thuật ngữ hoặc các ẩn dụ, hoán dụ, so sánh…]cần làm rõ để đưa ra vấn đề bàn luận.
Ví dụ :
Giải thích thế nào là ơ nhiễm môi trường? thế nào là bệnh vô cảm?… Chỉ ra thực trạng [ biểu hiện của thực trạng]
Bước 2: Phân tích tác hại, các mặt đúng – sai, lợi – hại của vấn đề.
Phân tích tác dụng của vấn đề nếu là hiện tượng tích cực. Phân tích tác hại của vấn đề nếu là hiện tượng tiêu cực. Phân tích cả hai mặt tích cực và hạn chế nếu đề có cả hai mặt. Tác hại : Đối với mỗi cá nhân [ ảnh hưởng sức khoẻ, kinh tế, danh dự, hạnh phúc gia đình, ảnh hưởng tâm lí….] Đối với cộng đồng, xã hội Đối với môi trường …
Bước 3: Chỉ ra nguyên nhân [ khách quan và chủ quan]
Khách quan : Do môi trường xung quanh, do trào lưu, do gia đình, nhà trường, do các nhân tố bên ngoài tác động,…
Chủ quan: Do ý thức , tâm lí, tính cách, ….của mỗi người
Bước 4: Bày tỏ thái độ, ý kiến đánh giá của người viết về hiện tượng, giải pháp khắc phục hiện tượng tiêu cực, phát huy hiện tượng tích
Giải pháp : Thông thường mỗi hiện tượng đều xuất phát từ những nguyên nhân cụ thể, nguyên nhân nào thì đi kèm với giải pháp ấy. Nêu bài học rút ra cho bản thân : Bài học nhận thức và hành động C.
c. Kết bài:
Khái quát lại một lần nữa vấn đề vừa bàn luận.
Bài học rút ra cho bản thân.
KĨ NĂNG PHÂN TÍCH ĐỀ
[3]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 3 Yêu cầu về nội dung: Hiện tượng cần bàn luận là hiện tượng nào ? Đó là hiện tượng tốt đẹp,
tích cực trong đời sống hay hiện tượng mang tính chất tiêu cực, đang bị xã hội lên án, phê phán ? Có bao nhiêu ý cần triển khai trong bài viết ? Mối quan hệ giữa các ý như thế nào?
Yêu cầu về phương pháp : Các thao tác nghị luận chính cần sử dụng ? Giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích, bác bỏ, so sánh,…
Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: Bài viết có thể lấy dẫn chứng trong văn học, trong đời sống thực tiễn [chủ yếu là đời sống thực tiễn].
Ví dụ minh hoạ: Tính đến nay, đã có 12 tỉnh cơng bố tình trạng thiên tai hạn hán, xâm nhập mặn, trong đó có mười tỉnh thuộc nam Trung Bộ và đồng bằng sơng Cửu Long [ĐBSCL] là Bình Thuận, Ninh Thuận, Tiền Giang, Bến Tre, Kiên Giang, Sóc Trăng, Long An, Cà Mau, Vĩnh Long, Trà Vinh và hai tỉnh Tây Nguyên là Gia Lai và Kon Tum. Dự báo, thiên tai sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp, nghiêm trọng đến sản xuất nơng nghiệp, hàng trăm nghìn hộ dân có thể sẽ bị đói do mất nguồn lương thực.
[Theo báo Nhân dân điện tử ngày 25.3.2016]
Từ thông tin trên, em hãy viết một bài luận trình bày suy nghĩ của mình về hiện tượng biến đổi khí hậu nghiêm trọng đang diễn ra ở nước ta hiện nay”.
Hướng dẫn tìm hiểu đề:
Vấn đề nghị luận : Hiện tượng biến đổi khí hậu nghiêm trọng đang diễn ra ở nước ta hiện nay. Đây là hiện tượng mang tính tiêu cực, ảnh hưởng xấu tới đời sống của con người. Bài viết cần đảm bảo cấu trúc 4 phần chính : Thực trạng- Nguyên nhân- Tác hại- Giải pháp và bài học.
Học sinh có thể sử dụng kết hợp các thao tác : giải thích hiện tượng, phân tích bình luận về tác hại của hiện tượng, bác bỏ những quan niệm sai lệch liên quan đến vấn đề, …
Dẫn chứng : Bài viết có thể lấy dẫn chứng từ bản tin trong đề bài. Ngồi ra, học sinh có thể lấy các dẫn chứng , số liệu về về hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra ở nước ta.
KĨ NĂNG XÁC ĐỊNH LUẬN ĐIỂM, TRIỂN KHAI LUẬN CỨ
Kiểu bài nghị luận về hiện tượng đời sống thường dễ xác định luận điểm ,luận cứ. Học sinh chỉ cần nắm vững dàn ý chung là có thể tìm được các luận điểm phù hợp cho từng đề cụ thể. Thơng thường bài văn sẽ có các luận điểm sau :
Luận điểm 1 :Thực trạng
Luận điểm 2 : Nguyên nhân
Luận điểm 3 : Tác hại/ tác
Luận điểm 4 : Giải pháp, bài học
[4]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 4 Đề bài: Đọc bản tin sau và thực hiện những yêu cầu ở dưới “Cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, sự phát triển của mạng xã hội như Facebook, Youtube… ngày nay người ta có thể dễ dàng trở nên nổi tiếng. Có những người nổi tiếng vì tài năng thực, song cũng có khơng ít những cơ gái cực “hot”, cực nổi trên mạng, nhưng lại rất “chìm” ở đời thực. Những ảo tưởng, huyễn hoặc về giá trị của bản thân đã gây nên bao chuyện bi hài cho những hot girl sống ảo. Theo ký ức của bạn bè, T. vốn có nước da ngăm ngăm, người béo trục béo trịn và khn mặt thì hao hao cái bánh bao. Thế nhưng trái ngược với ký ức đó, tất cả các hình ảnh của T. trên facebook của nàng đều xinh lung linh, cứ ngỡ là hot girl 9x nào đó chứ khơng phải cơ bạn quê mùa ngày xưa. Này là nước da trắng mịn như da em bé, khuôn mặt chuẩn V-line, đôi mắt to, hàng mi cong, cánh mũi thẳng, bờ vai trắng như cẩm thạch… Nhiều người comment hỏi có phải là Ngọc T. đấy khơng thì chủ nhân facebook chỉ ỡm ờ: “Khơng T. thì cịn ai vào đây nữa!”. Có một điều lạ là trong khi bạn bè cùng lứa đều đã gia đình đề huề, song T. vẫn đi về lẻ bóng. Hỏi thì T. bảo do… cao số. Nhưng theo một người em họ của T. thì lý do mà cơ gái này lâm vào tình cảnh “tồn kho mất chìa khóa” chả phải do cao số thấp số gì cả, mà là do “chị T. sống ảo quá”.
[Theo báo điện tử Dân Trí : Bi hài “hot girl” sống “ảo”]
Viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng được đề cập đến trong bài báo trên
Luận điểm 1 : Nêu hiện tượng/ thực trạng sống ảo
Luận điểm 2 : Tác hại của hiện tượng sống ảo
Luận điểm 3: Nêu nguyên nhân của lối sống ảo
Luận điểm 4 : Giải pháp khắc phục hiện tượng sống ảo, bài học rút ra Đối với luận điểm 3, học sinh có thể triển khai như sau:
Nguyên nhân khách quan: Bệnh ảo tưởng đối với một bộ phận người trẻ là có nguyên nhân.
Trước tiên, đó là tác dụng ngược của mạng xã hội.
Nguyên nhân chủ quan: Nguyên nhân tâm lý: Nhiều bạn trẻ thích thể hiện bản thân , hành vi của họ là để bù đắp cho sự thiếu tự tin ngồi thực tế. Nói cách khác, họ muốn được yêu thương, ngưỡng mộ, chấp nhận thông qua việc đăng những ảnh mà họ cho rằng sẽ khiến họ trở nên hấp dẫn hơn, và theo kịp thời đại. Suy cho cùng, sống “ảo” là hệ quả của việc sống thiếu bản lĩnh, thói quen mong hưởng thụ nhiều hơn cố gắng. Học sinh có thể lấy dẫn chứng để chứng minh cho luận điểm trên
BÀI TẬP Ở NHÀ
Dàn ý văn nghị luận xã hội về "Ơ nhiễm mơi trường"
[5]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 5
Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang trở thành vấn đề trọng tâm của tồn xã hơi và được dư luận hết sức quan tâm. Ơ nhiễm mơi trường đang diễn ra ngày ngày hàng giờ và ngày càng trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Ơ nhiễm mơi trường đã và đang để lại những hệ lụy hết sức khôn lường cho toàn nhân loại.
2 . Thân bài
a. Biểu hiện của ô nhiễm môi trường
Mơi trường khơng khí đang bị ơ nhiễm hết sức nặng nề, Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh đã vượt quá ngưỡng mức cho phép về ô nhiễm khơng khí. Những năm gần đây nồng độ chì đã và đang tăng lên ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Ơ nhiễm mơi trường nước: Tình trạng ô nhiêm nguồn nước đang ngày càng báo động. Ngun nhân chính là do một số khu cơng nghiệp đã xả nước thải không qua xử lý ra môi trường. Bên cạnh đó hiện tượng xả rác ra ao, hồ sơng suối vẫn cịn tơn tại ở rất nhiều nơi [dẫn chứng].
Ơ nhiễm mơi trường đất: Đất là môi trường sống của một số sinh vật, tuy nhiên hiện tượng đất nhiễm chì, nhiễm chất hóa học do thuốc trừ sâu đang trở thành một vấn nạn mà chúng ta vẫn đang tìm cách giải quyết. Đặc biệt đối với những vùng đất thuộc các khu cơng nghiệp thì việc ơ nhiễm mơi trường đất đã trở thành vấn đề thường trực… [dẫn chứng]
b. Nguyên nhân của ô nhiễm môi trường
Ý thức của một số doanh nghiệp còn kém: một số doanh nghiệp bất chấp pháp luật cố ý xả chất thải chưa qua xử lý vào môi trường, gây nên hiện tượng ô nhiễm môi trường nặng nề ở biển, sông…
Người dân xả rác thải dẫn đến tình trạng ơ nhiễm diện rộng khơng kiểm sốt được. Sự quản lý của nhà nước còn nhiều yếu kém, hệ thống quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường vẫn còn nhiều lỗ hổng.
c. Giải pháp hạn chế ơ nhiễm mơi trường
Cần có sự quản lý chặt chẽ của người nhà nước trong việc xứ lý những doạnh nghiệp cá nhân vi phạm.
Tăng cường tuyên truyền để cho nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường. Đồng thời nêu rõ tác hại của ô nhiễm môi trường đối với hệ sinh thái, sức khỏe con người…
3. Kết bài
[6]
W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 6
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.
I.Luyện Thi Online
-Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
-Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các
trường PTNK, Chuyên HCM [LHP-TĐN-NTH-GĐ], Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.
II.Khoá Học Nâng Cao và HSG
-Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS
THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.
-Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành
cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS.
Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi
HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
III.Kênh học tập miễn phí
-HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả
các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.
-HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%
Học Toán Online cùng Chuyên Gia