Cách mặc quần áo

Tại khoa vật lý trị liệu của các bệnh viện nhi ở TP HCM, không ít phụ huynh lo lắng khi con chậm chạp và ít phát triển vận động. Một số bố mẹ phát hoảng cho rằng con mình bất thường trong phát triển thể chất, tuy nhiên theo các bác sĩ, nguyên nhân khiến các bé ù lì là do bố mẹ không tập cho con vận động.

Cử nhân Lê Thị Đào, đơn vị Vật lý trị liệu, Bệnh viện Nhi Đồng 2 [TP HCM], cho biết, tập cho trẻ mặc quần áo là một trong những cách giúp trẻ phát triển vận động và nhận thức từ rất sớm.

Khi chúng ta dạy trẻ mặc quần áo đồng thời cũng dạy trẻ các kỹ năng khác như nhận thức, thăng bằng, vận động và ngôn ngữ. Khi mặc quần áo cho trẻ, chúng ta nên nói chuyện với trẻ để trẻ học cách nhận biết các bộ phận của cơ thể, các loại quần áo và sự liên quan của cơ thể.

Tăng khả năng nhận thức khi trẻ tự mặc quần áo

Các chuyên gia vật lý trị liệu khẳng định, dạy trẻ mặc quần áo đồng thời cũng dạy trẻ các kỹ năng nhận thức [tay phải, tay trái, chân phải chân trái và các bộ phận khác], giúp bé có khả năng giữ thăng bằng, chức năng vận động và ngôn ngữ. Chính vì điều này, khi mặc quần áo cho trẻ, phụ huynh nên nói những câu như "đưa tay lên", "đưa tay vào áo", "bỏ chân vào quần", "áo dùng để làm gì", "chân trái con đâu"...

Tăng khả năng vận động cho trẻ

Khi bắt đầu dạy trẻ mặc quần áo nên bắt đầu bằng hành động dễ nhìn thấy, ví dụ dạy trẻ mặc quần trước mặc áo vì mặc quần dễ nhìn thấy hơn mặc áo. Phụ huynh cũng nên chia nhỏ các bước từ dễ đến khó, ví dụ như mẹ giúp trẻ tròng áo qua đầu và đưa tay vào tay áo để trẻ sẽ kéo áo xuống, sau khi thành thục, mẹ sẽ giúp trẻ tròng áo qua đầu nhưng trẻ sẽ tự đưa tay vào tay áo và kéo áo xuống và cuối cùng trẻ tự mặc áo.

Tạo hứng thú cho hai mẹ con

Để giúp trẻ hứng thú, phụ huynh cần tạo không khí vui nhộn khi mặc quần áo như khen bé "giỏi", nghĩ ra một bài hát, chơi "ú òa" khi trẻ chui áo qua đầu, cũng có thể cho trẻ tự lựa chọn loại quần áo mà bé thích…

Các thống kê cho thấy, phụ huynh có thể nhận biết khả năng phát triển của con qua việc dạy chúng mặc quần áo. Thông thường, những trẻ gặp khó khăn về vận động cũng sẽ gặp khó khăn khi mặc quần áo, nhất là trẻ kém phát triển trí tuệ.

Giúp trẻ phát triển khả năng tự lập

"Việc dạy trẻ mặc quần áo sẽ giúp trẻ tự lập trong sinh hoạt hàng ngày, giúp trẻ có mối tương tác với người chăm sóc, đồng thời qua đó cũng dạy trẻ các kỹ năng khác. Đối với trẻ có khó khăn trong vận động để học các kỹ năng, trẻ cần gặp chuyên viên vật lý trị liệu để được tư vấn các tập luyện", bà Đào nói.

Lời khuyên giúp bé cưng mặc quần áo dễ dàng hơn

- Ngay cả khi bé mặc quần ngược mẹ cũng nên khen vì sự cố gắng của bé.

- Các trẻ nhỏ thích đưa ra quyết định chúng sẽ mặc gì nhưng mẹ cũng có thể là người hướng dẫn bé, chẳng hạn mẹ sẽ để bé lựa chọn giữa 2 chiếc áo. Các bé lớn hơn sẽ có khả năng tự chọn đồ cho mình.

- Cố gắng dành cho bé một thời lượng thực tế để bé mặc quần áo. Nếu mẹ thường xuyên thay đồ vội vàng vào buổi sáng thì tốt nhất mẹ nên chọn đồ với con vào buổi tối hôm trước.

- Để con ngồi khi bé mặc quần áo. Đối với một số trẻ, ngồi trên sàn nhà sẽ thoải mái hơn ngồi trên ghế hay trên giường.

- Dạy bé cởi đồ trước tiên, việc này đơn giản hơn việc mặc quần áo rất nhiều.

- Thực hành thay quần áo khi bạn và bé rảnh rỗi và vui vẻ. Nếu bạn đang vội, hãy để bé làm những bước đơn giản và giúp bé làm các bước khó hơn. 

• Mặc quần áo là một kỹ năng quan trọng cần học đối với trẻ em – nhưng nó có thể khó.
• Chia việc mặc quần áo thành những bước nhỏ. Học ngược thứ tự các bước.
• Các bố mẹ hãy nhớ rằng mỗi đứa trẻ đều khác nhau và sẽ phát triển các kỹ năng với tốc độ khác nhau.

Dạy trẻ cách tự mặc quần áo sẽ xây dựng sự tự tin và tự lập của con bạn và mang lại cho con bạn cảm giác đạt được sự thành công. Và một khi con bạn có thể tự mặc quần áo thì việc bạn phải mặc quần áo cho con là một việc ít phải làm.

Ngoài ra, mặc quần áo giúp con bạn phát triển nhiều kỹ năng khác , bao gồm:

• Kỹ năng vận động khi bé học cách thắt nút và kéo khóa
• Kỹ năng vận động khi bé đứng bằng một chân để kéo một chiếc quần
• Kỹ năng nhận thức khi bé nhớ những mảnh quần áo nào mặc trước và xây dựng sự kiên nhẫn và chú ý để hoàn thành nhiệm vụ
• Ngôn ngữ khi bé gọi tên các loại quần áo, màu sắc và kích cỡ
• Nhận thức về thời gian và không gian khi cô ấy học cách ăn mặc cho những dịp và điều kiện thời tiết nhất định.

Thường thì trẻ nhỏ bắt đầu biết mặc quần áo bằng cách kéo những thứ dễ cởi ra như tất, giày hoặc mũ. Đôi khi chúng cố gắng mặc lại. Bạn có thể xây dựng nhận thức ban đầu này bằng cách đặt tên cho quần áo mà con bạn đã mặc và các bộ phận cơ thể mà chúng mặc.

Bạn có thể bắt đầu cho trẻ lớn hơn hoặc trẻ mới biết đi mặc quần áo bằng cách cho trẻ lựa chọn quần áo hạn chế và đặt tên cho chúng khi bạn mặc chúng vào người.

Khi bạn quyết định đã đến lúc con bạn thực sự bắt đầu học kỹ năng này, bạn có thể có sẵn một số quần áo dễ dàng mặc . Chúng có thể bao gồm:

• Quần ống rộng lưng thun
• Quần áo có khóa dán hoặc cúc và lỗ cúc lớn
• Áo liền quần, áo thun và đồ lót có hình ảnh phía trước để giúp con bạn tập luyện từ phía trước từ phía sau
• Quần áo dễ dàng và thoải mái cho con bạn khi di chuyển.

Các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm quần áo cho bé:

• Quần áo bé trái
• Quần áo bé gái

Mặc quần áo có thể có rất nhiều bước. Nó giúp chia nhỏ thành các bước nhỏ hơn – ví dụ: mặc đồ lót, sau đó mặc áo phông, quần đùi, tất và giày.

Bạn cũng có thể chia nhỏ từng bước trong việc mặc quần áo, tùy thuộc vào kỹ năng và độ tuổi của con bạn. Ví dụ: bạn có thể chia nhỏ các bước để mặc quần đùi như sau:

• Diện quần đùi đúng cách.
• Giữ chặt mặt trước của cạp quần.
• Đẩy từng chân một qua ống quần đồng thời giữ quần.
• Kéo quần đùi lên.

Trò chuyện với con bạn qua từng bước sẽ giúp bé biết mình phải làm gì. Trong giai đoạn đầu, các từ hoặc cụm từ đơn giản là OK – ví dụ: ‘Mặc áo sơ mi’. Bạn có thể nói nhiều hơn khi ngôn ngữ của trẻ phát triển – ví dụ: ‘Đẩy cánh tay của con qua ống tay áo’.

Khi con bạn gần như có thể tự mặc quần áo [thường là từ ba tuổi trở lên], bạn có thể kiểm tra xem con có hiểu các bước hay không bằng cách hỏi, ‘Điều đầu tiên con cần mặc là gì?’ Nếu bé không thể nhớ, bạn có thể giúp anh ấy bắt đầu bằng cách nhắc nhở anh ấy.

Một cách tốt để dạy trẻ cách tự mặc quần áo là chia nhỏ từng công việc thành các bước nhỏ và dạy con bước cuối cùng trước. Khi con bạn có thể làm bước cuối cùng của nhiệm vụ, hãy dạy con bạn bước cuối cùng thứ hai, sau đó là bước cuối cùng thứ ba, v.v.

Ví dụ, khi mặc quần đùi, bạn có thể giúp con bạn diện quần đùi đúng cách, giữ cạp quần và xỏ chân qua các ống quần. Sau đó, dạy con bạn bước cuối cùng – tự mình kéo chiếc quần đùi lên ngang lưng.

Khi con bạn có thể làm được điều này, hãy dạy con xỏ chân qua ống quần và kéo quần đùi lên. Bạn có thể tiếp tục làm ngược lại các bước cho đến khi con bạn đã thành thạo tất cả và có thể tự mặc quần đùi vào.

Một ưu điểm lớn của phương pháp này là điều đáng mừng nhất của một nhiệm vụ là hoàn thành nó – và con bạn sẽ nhận được phần thưởng này sớm hơn khi chúng có thể làm được bước cuối cùng trước.

Nếu con bạn gặp khó khăn, bạn có thể dễ dàng nhảy vào để giúp đỡ. Nhưng hãy cho con bạn một cơ hội để tự tìm hiểu và cổ vũ con khi con cố gắng – con bạn sẽ có được sự tự tin thực sự khi tự mình làm điều đó. Chỉ bước vào khi con bạn thực sự cần sự giúp đỡ của bạn.

Nếu bạn có thể tích cực và hỗ trợ, con bạn có nhiều khả năng hợp tác hơn. Vì vậy, nhiều  lời khen ngợi sẽ có tác dụng lâu dài, ngay cả khi con bạn đã mặc quần ngược! Dưới đây là một số mẹo thực tế để giúp đỡ.

Làm thời gian

• Dành một khoảng thời gian thực tế để mặc quần áo.
• Nếu bạn thường vội vàng vào buổi sáng, hãy thử chọn quần áo cùng con vào buổi tối hôm trước.
• Khi bạn đang vội, hãy để trẻ làm những việc dễ và giúp trẻ làm những việc khó.
• Tập mặc quần áo khi bạn và con bạn không vội vàng hay mệt mỏi.

Chọn quần áo phù hợp

• Hãy để con bạn chọn từ một vài lựa chọn, chẳng hạn như hai chiếc áo thun. Trẻ lớn hơn hoặc trưởng thành hơn có thể tự chọn quần áo cho mình.
• Nói về thời tiết khi bạn và con bạn đang chọn quần áo. Hỏi trẻ xem trời nóng hay lạnh, mưa hay nắng.
• Dạy con bạn sự khác biệt giữa quần áo bẩn và quần áo sạch – ví dụ, ‘Quần áo bẩn bỏ vào giỏ giặt. Bạn có thể mặc lại chúng khi chúng trở lại trong ngăn kéo ‘. Bạn có thể áp dụng một số hướng dẫn đơn giản, như mặc đồ lót và tất sạch mỗi ngày.

Làm cho nó dễ dàng hơn

• Cho con bạn ngồi xuống để mặc quần áo. Ngồi trên sàn có thể dễ dàng hơn so với ngồi trên ghế hoặc giường đối với một số trẻ em.
• Cất quần áo trong ngăn kéo và tủ mà con bạn có thể lấy dễ dàng. Dán nhãn cho ngăn kéo quần áo bằng hình ảnh hoặc từ để mô tả quần áo trong ngăn kéo.
• Mặc quần áo có thể phân biệt rõ ràng phía trước và phía sau – ví dụ: một hình ảnh ở mặt trước và một thẻ ở mặt sau.
• Dạy cách cởi quần áo trước – nó dễ hơn mặc quần áo. Có thể tự cởi quần áo sẽ tăng cường sự tự tin của trẻ.

Thắt dây giày là một kỹ năng mà hầu hết trẻ năm tuổi vẫn đang học. Hướng dẫn buộc dây giày có minh họa tiện dụng của chúng tôi nêu một số bước đơn giản để dạy con bạn kỹ năng này.

Một số trẻ khuyết tật hoặc chậm phát triển có thể gặp khó khăn khi mặc quần áo. Một số trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ [ASD] có sự nhạy cảm với các giác quan khiến chúng khó đối phó với kết cấu của các chất liệu khác nhau trên da.

Nếu bạn gặp khó khăn khi dạy con mình bị khuyết tật hoặc chậm phát triển cách mặc quần áo, bạn có thể nhờ sự trợ giúp của các bác sĩ có chuyên môn để giúp đỡ. Các bác sĩ có thể cung cấp cho bạn các chiến lược để dạy con bạn mặc quần áo hoặc gợi ý thiết bị có thể giúp quá trình này dễ dàng hơn.

Đây là hướng dẫn sơ bộ về kỹ năng mặc quần áo ở các độ tuổi khác nhau. Hãy nhớ rằng mỗi đứa trẻ đều khác nhau và sẽ phát triển các kỹ năng với tốc độ khác nhau.

Ở một tuổi, trẻ thường có thể:

• Chìa tay ra để lấy tay áo và đưa chân lên để đi giày
• Đẩy cánh tay của bé qua tay áo và chân qua quần
• Kéo tất và giày ra.

Ở hai tuổi, trẻ em thường có thể:

• Cởi áo khoác không buộc
• Cởi giày khi dây buộc chưa được buộc chặt
• Giúp đẩy quần xuống
• Tìm lỗ hổng trong áo phông.

Ở 2 tuổi rưỡi, trẻ em thường có thể:

• Mặc quần tụt cạp chun co giãn
• Cố gắng mang tất vào
• Mặc áo sơ mi cài cúc trước, không cài cúc
• Mở nút lớn.

Ở ba tuổi, trẻ em thường có thể:

• Mặc áo phông với chút giúp đỡ
• Đi giày mà không thắt dây – bé có thể mang nhầm chân
• Mang tất vào – bé có thể gặp khó khăn khi đưa gót vào đúng vị trí
• Tự mình kéo quần xuống
• Cởi áo phông mà không cần giúp đỡ
• Nút các nút phía trước lớn.

Ở bốn tuổi, trẻ em thường có thể:

• Tự cởi áo phông
• Khóa giày hoặc thắt lưng
• Kết nối dây kéo áo khoác và kéo chúng lên
• Đi tất đúng cách
• Mang giày vào với một chút giúp đỡ
• Biết mặt trước và mặt sau của quần áo.

Ở 4 tuổi rưỡi, trẻ em thường có thể:

• Bước vào quần và kéo chúng lên
• Luồn thắt lưng qua khóa.

Ở năm tuổi, trẻ em thường có thể:

• Ăn mặc mà không có sự giúp đỡ hoặc giám sát của bạn
• Mặc áo phông hoặc áo liền quần đúng cách mỗi lần.