Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Nôn là một tình trạng không quá hiếm gặp, nôn đôi khi là do bạn ăn phải những thức ăn không đảm bảo, sức khỏe yếu hay do thai kỳ, sau tàu xe.... Tuy nhiên nếu tình trạng nôn diễn ra liên tục thì đây lại là một dấu hiệu, có thể cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm khác. Khi cơ thể buồn nôn hoặc nôn, bạn cần nghĩ đến các biện pháp khắc phục tốt nhất.
Hít thở sâu bằng cách thở không khí qua mũi và vào phổi. Bụng của bạn sẽ nở ra khi bạn hít vào. Thở ra từ từ bằng miệng hoặc mũi và thư giãn bụng sau mỗi nhịp thở. Lặp lại điều này vài lần.
Nghiên cứu cho thấy hít thở sâu, có kiểm soát từ cơ hoành sẽ kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm. Điều này giúp kiểm soát phản ứng sinh học gây say tàu xe. Hít thở sâu cũng giúp làm dịu sự lo lắng có thể xảy ra khi bạn cảm thấy ốm.
Bánh quy khô như saltines là một cách đã được thử nghiệm và đúng cho chứng ốm nghén. Người ta cho rằng, bánh quy giúp hấp thụ axit dạ dày. Đối với chứng ốm nghén, hãy thử ăn một vài chiếc bánh quy giòn khoảng 15 phút trước khi ra khỏi giường để giúp ổn định dạ dày của bạn. Các loại thực phẩm nhạt nhẽo khác như bánh mì nướng khô hoặc cơm trắng cũng rất tốt để ăn trong khi phục hồi sau khi bị đau dạ dày.
Bánh quy giúp hấp thụ axit dạ dày ở người bệnh
Bấm huyệt là một phương thuốc y học cổ truyền phổ biến của Trung Quốc. Khi bấm huyệt sử dụng áp lực để kích thích các điểm nhất định trên cơ thể nhằm làm giảm các triệu chứng. Áp lực lên điểm áp lực Neiguan trên lòng bàn tay của cẳng tay có thể giúp giảm buồn nôn và nôn.
Để xoa bóp điểm áp lực này có thể làm theo cách sau:
- Đặt ba ngón tay ngang cổ tay.
- Đặt ngón tay cái của bạn dưới ngón trỏ.
- Xoa điểm này theo chuyển động tròn, chắc trong vòng hai đến ba phút.
- Lặp lại trên cổ tay còn lại.
Nếu bạn bị nôn nhiều, điều quan trọng là phải uống nhiều nước để giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, ngay cả khi bạn nôn một số chất lỏng trở lại. Tuy nhiên, bạn chỉ nên uống từ từ và không quá dồn dập. Các chất lỏng giúp giữ nước và giảm buồn nôn là:
- Soda gừng
- Trà bạc hà
- Nước chanh
- Nước
Uống nhiều chất lỏng hơn giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước
5.1 Gừng
Hãy thử nhâm nhi một tách trà gừng ấm khi cơn buồn nôn ập đến. Hoặc từ từ ăn một miếng gừng tươi nhỏ hoặc kẹo gừng. Theo một nghiên cứu năm 2016, gừng an toàn và hiệu quả để ngăn ngừa và điều trị chứng buồn nôn và nôn ở phụ nữ mang thai và người đang hóa trị .
Bạn cũng có thể pha trà gừng tươi bằng cách thêm một thìa cà phê củ gừng tươi vào một cốc nước sôi, đun trong 10 phút và lọc trước khi uống.
5.2 Thì là
Hạt thì là giúp làm dịu đường tiêu hóa, tuy nhiên các nghiên cứu khoa học về thì là để chữa nôn còn thiếu. Các bằng chứng giai thoại cho thấy bạn nên nhâm nhi một tách trà thì là vào lần tiếp theo khi cơn buồn nôn xuất hiện.
Để pha trà thì là, cho khoảng một thìa cà phê hạt thì là vào một cốc nước sôi, đun trong 10 phút và lọc trước khi uống.
5.3 Đinh hương
Đinh hương là một phương thuốc dân gian chữa buồn nôn và nôn do say tàu xe. Đinh hương cũng chứa eugenol, một hợp chất được cho là có khả năng kháng khuẩn. Để pha trà đinh hương, hãy cho một cốc nước sôi vào một thìa cà phê đinh hương, náu trong 10 phút và lọc trước khi uống.
Liệu pháp hương thơm có thể giúp giảm buồn nôn và nôn, mặc dù các nghiên cứu còn lẫn lộn về hiệu quả của nó. Theo một nghiên cứu năm 2014, hít dầu chanh giúp giảm buồn nôn và nôn do mang thai.
Để thực hành phương pháp trị liệu bằng hương thơm, hãy thử hít thở sâu với một lọ tinh dầu đã mở hoặc nhỏ vài giọt vào miếng bông gòn. Bạn cũng có thể thêm dầu vào máy khuếch tán phòng [máy xông]. Nếu bạn không có tinh dầu chanh, hãy thử cắt một quả chanh tươi và hít hà hương thơm của nó.
Các mùi hương khác có thể làm dịu cơn buồn nôn là:
- Đinh hương
- Hoa oải hương
- Hoa cúc
- Hoa hồng
- Bạc hà
Liệu pháp hương thơm có thể giúp giảm buồn nôn và nôn ở một số người bệnh
Thuốc không kê đơn [OTC] để ngừng nôn [thuốc chống nôn] như Pepto-Bismol và Kaopectate có chứa bismuth subsalicylate. Chúng có thể giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và giảm nôn mửa do ngộ độc thực phẩm.
Thuốc kháng histamin [thuốc chẹn H1] giúp ngừng nôn do say tàu xe. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn các thụ thể histamin H1 chịu trách nhiệm kích thích nôn mửa. Tác dụng phụ của thuốc kháng histamin có thể bao gồm khô miệng, mờ mắt và bí tiểu.
Giữ trẻ nằm nghiêng để giảm thiểu khả năng trẻ hít phải chất nôn vào đường thở. Điều quan trọng là phải theo dõi tình trạng mất nước ở trẻ em. Khuyến khích trẻ uống nước và cần cho trẻ khám bác sĩ nếu cơ thể trẻ không thể giữ chất lỏng trong tám giờ.
Bạn cũng có thể sử dụng bất kỳ biện pháp khắc phục nào, chẳng hạn như bánh quy, xoa bóp và uống nước để giảm nôn. Mặc dù bạn có thể muốn tránh sử dụng các biện pháp khắc phục hoặc thuốc mà không có sự chấp thuận của bác sĩ.
Trong một vài trường hợp sau đây bạn cần tới gặp bác sĩ để được kiểm tra và tình trạng sức khỏe hiện tại.
- Bạn bị nôn hơn một đến hai ngày.
- Bạn đang giảm cân.
- Kèm theo biểu hiện đau ngực
- Đau bụng nặng
- Mờ mắt
- Chóng mặt hoặc ngất xỉu
- Sốt cao
- Cổ cứng
- Lạnh, da sần sùi, nhợt nhạt
- Nhức đầu dữ dội
- Không thể giữ thức ăn hoặc chất lỏng trong 12 giờ
Các biện pháp khắc phục tại nhà có thể hiệu quả hơn nếu bạn bị say xe hoặc ốm nghén. Nôn mửa do cảm cúm hoặc ngộ độc thực phẩm có thể cần được chăm sóc y tế. Nhớ uống đủ nước để tránh mất nước. Nôn mửa là một cảm giác khó chịu, nhưng nó thường tự khỏi trong vòng một ngày hoặc lâu hơn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện là địa chỉ thăm khám uy tín, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Bên cạnh đó cơ sở vật chất, trang thiết bị với máy móc hiện đại giúp phục vụ quá trình thăm khám và điều trị bệnh đạt được kết quả tốt nhất. Vì thế, khi có vấn đề về sức khỏe, khách hàng có thể đăng ký khám tại bệnh viện để được tư vấn chuyên sâu.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Tài liệu tham khảo
Acupressure for nausea and vomiting. [2015, August 21]
mskcc.org/cancer-care/patient-education/acupressure-nausea-and-vomiting
Digestive Health Team. [2014, July 14]. Do you know when to visit the ER for vomiting? Retrieved from
health.clevelandclinic.org/2014/07/what-causes-vomiting-and-what-should-you-do-about-it/
Exploring aromatherapy: Methods of application. [n.d.]
naha.org/explore-aromatherapy/about-aromatherapy/methods-of-application/
Flake, Z. A., Scalley, R. D., & Bailey, A. G. [2004, March 1]. Practical selection of antiemetics. 1169-1174
aafp.org/afp/2004/0301/p1169.html
Food poisoning. [n.d.]
foodsafety.gov/poisoning/
Griffiths, J. D., Gyte, G. M. L., Paranjothy, S., Brown, H. C., Broughton, H. K., & Thomas, J. [2012]. Interventions for preventing nausea and vomiting in women undergoing regional anesthesia for caesarian section. ,
ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0048480/
Hines, S., Steels, E., Chang, A., & Gibbons K. [2012, April 18]. Aromatherapy for treating postoperative nausea and vomiting
cochrane.org/CD007598/ANAESTH_aromatherapy-for-treating-postoperative-nausea-and-vomiting
Lete, I., & Allué, J. [2016]. The effectiveness of ginger in the prevention of nausea and vomiting during pregnancy and chemotherapy. , , 11-17
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4818021/
Mayo Clinic Staff. [2014, July 24]. Food Poisoning Treatments and Drugs
mayoclinic.org/diseases-conditions/food-poisoning/basics/treatment/con-20031705
XEM THÊM:
Quá ám ảnh về việc giảm cân, cô gái trẻ rơi vào tâm lý “chán ăn” - căn bệnh nếu không được biết đến và chữa trị kịp thời sẽ gây nguy hiểm cho tính mạng.
188 trẻ mầm non và 3 cô giáo ở Hà Nội nhập viện sau bữa liên hoan
Nữ bác sĩ trẻ BV Bạch Mai từ chối điều trị ung thư để sinh con đã qua đời ở tuổi 33
Ám ảnh về ngoại hình khiến nhiều chị em ép cân bằng mọi biện pháp dù điều đó phản khoa học đến đâu. Tuy nhiên, những phương pháp giảm cân sai lầm như vậy có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng mà không ai ngờ tới.
Gần đây nhất là câu chuyện giảm cân của cô gái tên Tiểu Lý, 24 tuổi, đến từ Tây An, Trung Quốc. Từ nhỏ, cơ thể Tiểu Lý đã phát triển sớm, đến năm 14 tuổi, cân nặng cô của lên đến 60kg. Đến tuổi làm đẹp, Tiểu Lý muốn có một thân hình mảnh mai hơn, nên quyết tâm phải giảm cân bằng mọi giá. Nhưng quá trình này không hề dễ dàng, trong suốt nhiều năm Tiểu Lý bị mắc kẹt trong vòng tròn luẩn quẩn giảm rồi lại tăng cân không kiểm soát.
Sau đó cô gái trẻ được người quen mách nước một phương pháp giảm cân mà không cần nhịn ăn kham khổ gọi là móc họng. Dù ăn nhiều hay ăn ít, sau bữa ăn Tiểu Lý chỉ cần móc họng nôn lượng đồ ăn dư thừa ra ngoài là được.
Vì mong muốn giảm cân quá lớn, cô gái trẻ áp dụng những biện pháp tiêu cực, phản khoa học
Ngày qua ngày, Tiểu Lý luôn áp dụng phương pháp này để “cân bằng” lượng thức ăn cô đưa vào cơ thể. Dần dần cô gái trẻ đã rơi vào tình trạng hễ nhìn thấy thức ăn là lập tức buồn nôn. Bên cạnh đó, Tiểu Lý thậm chí còn dùng rất nhiều loại thuốc uống giảm cân khác để có được cân nặng mong muốn.
Sau khi duy trì phương pháp giảm cân này trong 3 năm, kết quả nó mang lại cũng khiến cô hết sức "vừa lòng". Cân nặng của Tiểu Lý đã giảm từ 60kg xuống còn 30kg với chiều cao 1m55, trong khi đó số cân nặng tối thiểu để cơ thể bình thường và khỏe mạnh là 44kg.
Như vậy, vượt qua mong ước có được cơ thể mảnh mai hơn, giờ đây Tiểu Lý đã giảm cân đến mức bị suy dinh dưỡng. Việc giảm cân trong suốt một thời gian dài với phương pháp sai lầm khiến cô gánh chịu nhiều hậu quả như: làn da đen sạm, khô nẻ, rụng tóc, mất ngủ, chóng mặt, viêm thực quản, viêm dạ dày, thậm chí là vấn đề mất kỳ kinh nguyệt do thiếu sự sản sinh estrogen. Không chỉ vậy chế độ ăn uống tiêu cực còn khiến Tiểu Lý mắc hội chứng chán ăn tâm lý.
Chán ăn tâm thần là chứng bệnh phổ biến khi ép cân quá mức
Sau khi nhận ra những biểu hiện trên, Tiểu Lý cố gắng ăn trở lại nhưng vô hiệu. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi khi nhìn thấy đồ ăn cô gái trẻ lập tức khó chịu, nôn ói,... Lâu dần những vấn đề như đau đầu, tê bì chân tay, chóng mặt, ù tai,... cũng trở nên trầm trọng hơn.
Tiểu Lý đã đến khoa thần kinh của bệnh viện Đường Đô và được các bác sĩ giúp đỡ. Cô được chẩn đoán mắc hội chứng chán ăn tâm lý mà nguyên nhân chính là do nỗi ám ảnh về cân nặng quá mức trong thời gian dài.
Để giúp Tiểu Lý trở lại cuộc sống bình thường, các bác sĩ đã áp dụng phương thức trị liệu kích thích vào não bộ. Sau một thời gian, chứng chán ăn của Tiểu Lý đã giảm, cô không còn thấy buồn nôn mỗi khi nhìn thấy đồ ăn và sức khỏe cũng dần hồi phục.
Việc giảm cân phản khoa học gây ra nhiều hệ lụy
Bác sĩ cho biết nguyên nhân trực tiếp của chứng chán ăn là do nỗi sợ hãi của bệnh nhân với thực phẩm và cân nặng. Bệnh phát triển nhiều nhất ở phụ nữ trẻ trong độ tuổi từ 13 đến 20, với tỷ lệ nam/nữ là 1:11. Nếu không được điều trị hay điều trị không đúng cách, chứng biến ăn có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, suy dinh dưỡng dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong. Thậm chí, duy trì lâu ngày khiến bệnh nhân kiệt quệ, tâm lý bất ổn dẫn đến tự sát.
An An [Dịch theo Sina]
Cân có thể được coi là một công cụ không thể thiếu trong bất kỳ hành trình giảm cân nào.
Một chế độ ăn kiêng dựa trên khoa học và nghiên cứu của các chuyên gia có thể rất thành công trong việc giúp một số người đạt được mục tiêu giảm cân của họ.
Những người uống nước tiểu của chính mình tuyên bố nó có tác dụng giảm cân, cơ thể khỏe mạnh và một làn da đẹp. Thay vì xả nước tiểu đi, chúng lại là một liệu thuốc tự nhiên tăng cường sức khỏe.