Thứ 4, Ngày 24/04/2019, 09:09 [GMT +7]
Cả trẻ em và người lớn khi bị chó cắn nếu không theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và chó cẩn thận, nhất là vào mùa nắng nóng, có thể bị mắc bệnh dại do virus dại gây nên.
Người bị virus này có thể lên cơn dại dẫn đến tử vong nếu không xử lý đúng cách và kịp thời. Dưới đây là cách xử lý và phòng tránh bệnh dại khi bị chó cắn.
1. Cách xử lý khi bị chó cắn
Sơ cứu tại chỗ khi bị chó cắn
- Khi trẻ bị chó cắn cần nhanh chóng đưa bé đến vòi nước chảy mạnh rồi nhẹ nhàng rửa vết thương bằng xà phòng [lưu ý không được rửa, chà xát vết thương quá mạnh], hoặc có thể dùng nước muối đậm đặc, dung dịch sát khuẩn như cồn... để rửa vết thương.
Khi bị chó cắn cần nhanh chóng rửa vết thương bằng xà phòng diệt khuẩn
- Nếu vết thương chảy máu trong vòng 10 -15 phút sau khi bị chó cắn, trong quá trình rửa vết thương bạn không nên cầm máu, chỉ cầm sau 15 phút nếu máu vẫn tiếp tục chảy. Lúc này bạn nên đặt lên vết thương 3 miếng gạc y tế, chờ trong vòng 7 phút nếu máu vẫn tiếp tục ra nhiều đặt thêm vài miếng gạc lên nữa lên trên. Chú ý không gỡ miếng gạc trước đó vì sẽ khiến máu chảy nhiều hơn. Và chờ cho đến khi máu ngừng chảy thì băng lại vết thương.
- Trong trường hợp nếu vết thương sâu và trẻ bị ra nhiều máu, máu phun thành tia bạn dùng dây thun để garô xung quanh vết thương và chi. Sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời tránh mất quá nhiều máu.
- Với những vết cắn sâu, phải đợi 3 ngày sau mới được khâu vết thương. Ngay cả khi chó đã được tiêm phòng dại.
Tiêm huyết thanh và vacxin phòng dại
- Cần tiêm ngay vacxin phòng dại nếu gặp các trường hợp sau:
- Vết cắn sâu hoặc vết cắn nhẹ ở những vùng nguy hiểm như đầu, cổ, mặt, các chi, bộ phận sinh dục... nên nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được cấp cứu, tiêm huyết thanh và vacxin phòng dại kịp thời.
- Khi trẻ bị chó dại cắn hoặc chó có biểu hiện dại hay không thể theo dõi con vật sau khi cắn, địa điểm xảy ra tai nạn gần vùng đang có dịch bệnh chó mèo... cũng cần nhanh chóng đưa nạn nhân đi tiêm phòng dại ngay lập tức.
Nếu bị chó dại cắn nên đi tiêm phòng ngay
- Không tiêm ngay mà cần theo dõi sau 15 ngày với các trường hợp sau:
- Vết cắn nhẹ, xa các vùng nguy hiểm và xa trung tâm thần kinh trung ương.
- Chó không có dấu hiệu bị bệnh dại và ở khu vực không có dịch bệnh chó mèo.
- Trong vòng 15 ngày sau khi bị chó cắn nếu chó phát dại, chết hoặc bị mất tích hay bị giết thịt thì nên nhanh chóng đưa trẻ đi tiêm vacxin phòng dại. Còn sau 15 ngày, nếu chó khỏe mạnh bình thường, mẹ không cần phải đưa bé đi tiêm phòng dại nữa.
- Nếu đưa trẻ đi tiêm muộn sau khi bị chó dại cắn thì huyết thanh sẽ không còn có tác dụng chỉ có thể tiêm vacxin phòng bệnh dại. Vì thế các bậc phụ huynh phải tuân thủ nghiêm ngặt lịch trình và liều lượng tiêm được bác sĩ chỉ định.
Các bậc phụ huynh có thể đưa con đến viện Pasteur, bệnh viện Nhiệt đới, bệnh viện Nhi đồng, trung tâm y tế dự phòng, đội vệ sinh phòng dịch các quận huyện để tiêm phòng dại cho trẻ. Tuy nhiên, riêng huyết thanh kháng dại chỉ viện Pasteur và bệnh viện Nhiệt đới mới có.
2. Triệu chứng bệnh dại khi bị chó cắn
Trước khi phát bệnh 2-4 ngày:
Trước khi phát bệnh khoảng 2-4 ngày trẻ thường có biểu hiện như: đau đầu, bồn chồn, khó chịu, chán nản, sợ sệt vô cớ. Một số khác bị sốt, cảm, sưng đau tại vị trí bị cắn và lan dọc theo dây thần kịch của hệ bạch huyết.
Khi phát bệnh dại:
Trẻ bị sốt cao lên đến 40,6 độ C, cơ thể mệt mỏi, khản tiếng, ho với ba mức độ nặng nhẹ khác như sau:
Khi phát bệnh trẻ thường sốt cao trên 40,6 độ C
- Thể co thắt : Thể này chiếm phần đa, trẻ sẽ có biểu hiện sợ nước, sợ ánh sáng và gió. Vì đây là những tác nhân chính gây ra cơn dại [ co cứng, co thắt, co giật và run] và khiến các cơn co giật ngày càng nặng hơn. Bên cạnh đó, các cơn co thắt hô hấp và co thắt thanh quản khiến bệnh nhân khó thở, dễ bị ngạt. Trẻ sẽ bị tăng kích thích thần kinh, dẫn bị mất ý thức, ngất xỉu và hôn mê có thể tử vong trong vòng từ 2-6 ngày.
- Thể liệt:Ở dạng này người bệnh không bị kích thích quá độ thường chỉ bị co thắt và liệt. Trẻ có thể bị tử vong do bị ngạt thở hoặc ngất xỉu.
- Thể cuồng : Ở thể này trẻ bị tăng kích thích thần kinh dẫn đến thái độ hung dữ, thời gian phát bệnh dại và tử vong nhanh.
3. Cách phòng chống chó cắn và bệnh dại cho bé
- Nhà có trẻ em nên hạn chế nuôi chó.
Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với chó mèo, nhất là vào màu nắng nóng
- Tuân thủ lịch tiêm phòng dại cho chó mèo đầy đủ.
- Khi nuôi chó cần dùng xích hoặc chuồng để nhốt lại, hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với chó mèo nhất là vào mùa nắng nóng.
- Chó đi dạo hoặc ra đường cần đeo rọ mõm.
- Không dùng thuốc nam để điều trị khi bị chó cắn.
- Cần tiêm phòng đầy đủ cho trẻ khi bị chó dại cắn.
- Khi bé bị chó cắn, phải xử lý như theo các bước ở trên, tuyệt đối không vì tức giận quá mà đánh chết chó.
Vụ việc bé trai 7 tuổi bị đàn chó dữ [khoảng 10 con] lao vào cắn dẫn đến tử vong xảy ra tại tỉnh Hưng Yên ngày 3/4 đã khiến dư luận bất an. Không chỉ nên áp những biện pháp chế tài dành cho chủ nuôi, chúng ta cũng cần biết cách xử lý vết thương chó cắn để phòng ngừa bệnh dại, cũng như tránh các trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 400-500 người phải điều trị do bị chó, mèo cắn, và bệnh dại là nguyên nhân tử vong của 86 người trường hợp trong năm 2018 [tăng 12 trường hợp so với năm 2017]. Rõ ràng, hiểm họa bệnh từ vật nuôi đang đe dọa và tiềm ẩn những nguy hiểm chết người. Trẻ em thường bị cắn ở những vùng cổ, mặt, đặc biệt là môi, mũi, má; trong khi đó tay, cánh tay, cẳng chân và bàn chân là những vị trí thường bị cắn ở người lớn.
Để tránh bị chó cắn:
– Không nên để trẻ nhỏ một mình gần một con chó lạ.
– Đừng cố chơi với bất kỳ con chó nào đang ăn, ngủ hoặc cho chó con ăn.
– Bất cứ khi nào bạn đến gần một con chó, hãy di chuyển thật chậm và không nên tạo cơ hội cho nó tiếp cận bạn.
– Nếu một con chó trở nên hung dữ, đừng chạy và la hét. Hãy giữ bình tĩnh, di chuyển chậm và tuyệt đối không giao tiếp bằng mắt với nó.
Cách xử lý vết thương nhỏ do chó cắn
1. Làm sạch vết thương: Đây là bước quan trọng và cấp thiết hàng đầu khi sơ cứu người bị chó cắn. Đầu tiên, hãy cởi bỏ lớp quần áo nơi vết cắn để hạn chế dính thêm nước bọt động vật còn đọng lại. Sau đó, rửa sạch vết thương dưới vòi nước [nước ấm càng tốt] để bước đầu loại bỏ tất cả mầm bệnh có thể.
2. Ấn nhẹ vào vết cắn để loại bớt máu độc: Trong trường hợp vết cắn chưa làm chảy máu, bạn có thể chà xát nhẹ quanh miệng vết thương để máu rỉ ra. Cách này sẽ giúp ngăn chặn phần nào vi khuẩn xâm nhập.
3. Dùng thuốc sát trùng hoặc uống các loại thuốc giảm đau: Để làm sạch vết thương chó cắn, bạn có thể dùng thuốc sát trùng như oxy già [lưu ý mỗi lần thực hiện chỉ nên dùng một lượng nhỏ, vừa phải để tránh quá đau rát], hoặc các chất sát trùng thông thường sẵn có trong nhà như rượu, cồn, xà phòng, dầu gội, dầu tắm để rửa vết thương. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể sử dụng thuốc giảm đau như Paracetamol để giảm đau, viêm và sưng tấy.
4. Nâng cao chỗ bị thương: Nếu bị chó cắn vào chân hay cánh tay, bạn hãy giơ cao vùng bị thương của người bị nạn lên. Việc này rất hữu ích trong việc giúp cầm máu, trong trường hợp nạn nhân bị chó cắn sâu, bị chảy máu nhiều.
5. Băng bó vết thương: Sau khi hoàn tất các công đoạn rửa sạch vết thương, bạn hãy dùng băng gạc hoặc vải sạch để băng bó vết thương nhằm cầm máu cũng như hạn chế vi khuẩn bên ngoài tấn công. Tuy nhiên, bạn không nên băng vết thương quá chặt để tránh máu khó lưu thông.
6. Tiêm phòng dại: Tiếp đến, bạn cần đến ngay các cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ tư vấn và chỉ định tiêm phòng dại. Đồng thời thông báo với bác sĩ về tình trạng con vật đã cắn bạn và theo dõi nó trong vòng 15 ngày kể từ ngày bị cắn/cào. Sau thời gian theo dõi, nếu con vật có biểu hiện bất thường như ốm, chết, mất tích, bị bán hay bị giết… hãy lập tức đến gặp bác sĩ tiếp nhận điều trị.
Những biểu hiện cần tiêm phòng ngay:
– Vết cắn có những biểu hiện nhiễm trùng như: vết cắn trở nên đau hơn, đỏ và sưng tấy xung quanh vết thương, rỉ dịch hay mủ từ vết cắn, sốt cao hơn 38°C kèm lạnh run, sưng hạch bạch huyết…
– Địa điểm bị chó cắn gần hoặc nằm trong vùng đang có dịch bệnh chó mèo.
– Chó cắn bạn là chó hoang không thể theo dõi được.
– Vết cắn quá nặng, sâu, quá nhiều.
Nuôi chó và những điều cần đặc biệt lưu ý:
– Khi chọn chó nuôi trong gia đình, hãy chọn loài lành tính, không phải loài chó săn.
– Tiêm vắc-xin phòng bệnh dại cho chó/mèo định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
– Chó mèo nuôi phải đăng ký, chó nuôi phải xích, ra ngoài phải có rọ mõm để không cắn người.
– Huấn luyện thường xuyên để chó bớt hung hăng.
Thực hiện: Huyền My Trương