Ngày 19/4/2008, vệ tinh VINASAT-1 được phóng thành công lên quỹ đạo, hiện thực hoá giấc mơ làm chủ vệ tinh viễn thông riêng của Việt Nam, khẳng định chủ quyền quốc gia của trong không gian, góp phần nâng cao hình ảnh của đất nước nói chung và của ngành Viễn thông - CNTT Việt Nam nói riêng.
Ngày 19/4/2008, vệ tinh VINASAT-1 được phóng thành công lên quỹ đạo, hiện thực hoá giấc mơ làm chủ vệ tinh viễn thông riêng của Việt Nam, khẳng định chủ quyền quốc gia của trong không gian, góp phần nâng cao hình ảnh của đất nước nói chung và của ngành Viễn thông - CNTT Việt Nam nói riêng.
Một năm qua, vệ tinh VINASAT-1 đã được vận hành an toàn, được khai thác và kinh doanh hiệu quả, góp phần vào việc hoàn thiện và hiện đại hoá mạng viễn thôn quốc gia, đưa thông tin liên lạc đến mọi miền tổ quốc.
Nhanh chóng làm chủ kỹ thuật Ngay sau khi vệ tinh VINASAT-1 được phóng lên quỹ đạo thành công ngày 19/4/2008, những hồi hộp, lo lắng của hơn 10 năm chuẩn bị dự án lùi lại đằng sau, thay vào đó là những trách nhiệm mới trong khai thác, kinh doanh vệ tinh, mà trước hết là việc vận hành, điều khiển vệ tinh đảm bảo an toàn, đi đúng quỹ đạo. Đây là công việc hoàn toàn mới đối với các cán bộ kỹ thuật của VNPT bởi VINASAT-1 là vệ tinh viễn thông đầu tiên của Việt Nam và đây là lần đầu tiên Công ty Viễn thông Quốc tế [VTI] thuộc VNPT trực tiếp quản lý, vận hành và khai thác một vệ tinh riêng.
Chính vì vậy, song song với quá trình triển khai dự án, ngay từ năm 2006, VTI đã có những bước chuẩn bị về mọi mặt, đặc biệt là việc tổ chức lượng và đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật điều khiển, khai thác vệ tinh. 22 kỹ sư tại Trạm được phân thành các nhóm: kỹ sư vệ tinh, kỹ sư phân tích quỹ đạo, kỹ sư cao tần, và kỹ sư phần mềm; thay nhau trực ca 24/24, đảm nhận nhiệm vụ thu thập các số liệu từ vệ tinh, đánh giá phân tích và đưa ra những lệnh điều khiển cần thiết để VINASAT-1 đi đúng quỹ đạo.
Để hỗ trợ cho các kỹ sư của Việt Nam, từ khi đưa vào khai thác đến nay, vệ tinh VINASAT-1 luôn được điểu khiển và giám sát với sự hỗ trợ của chuyên gia nước ngoài. Thông qua quá trình hỗ trợ này, đến nay, các kỹ sư của VTI đã trực tiếp và tự thực hiện được hầu hết toàn bộ công việc giám sát, điều khiển và khai thác vệ tinh. Trưởng Đài điều khiển Vệ tinh Hoàng Phúc Thắng cho biết, mặc dù các cán bộ kỹ thuật tại Trạm điều khiển còn rất trẻ, nhưng nhanh nhạy trong việc tiếp thu công nghệ, kỹ thuật mới, bên cạnh đó, không ít người từng có nhiều năm kinh nghiệm khai thác vệ tinh Intersat, đây là những thuận lợi giúp rút ngắn thời gian làm chủ kỹ thuật của các cán bộ kỹ thuật của Việt Nam. Chia sẻ về những công viêc trong 1 năm trực tiếp "lái" vệ tinh, anh Thắng vui mừng cho biết, chưa từng có sự cố nào xảy ra trong quá trình vận hành, điều khiển làm ảnh hưởng đến hoạt độn của vệ tinh cũng như chất lượng và việc cung cấp dịch vụ. Hiện tại, các chuyên gia nước ngoài vẫn tiếp tục hỗ trợ và giám sát quá trình này để tiếp tục hoàn thiện các quy trình khai thác nhằm đảm bảo vệ tinh VINASAT-1 hoạt động ổn định và cung cấp dịch vụ tốt nhất. Tuy nhiên, anh Thắng cũng cho biết, dự kiến chỉ sau 1 năm nữa các kỹ sư Việt Nam sẽ làm chủ hoàn toàn công việc này.
Kinh doanh khởi sắc Tham gia thị trường dịch vụ vệ tinh muộn hơn các nhà khai thác khác trong khu vực như Thaicom, Measat... nên chất lượng và giá dịch vụ vệ tinh VINASAT-1 là yếu tố quan tâm hàng đầu với các khách hàng.
Sau khi được phóng lên quỹ đạo, VINASAT-1 phải trải qua gần 1 tháng đo thử, kiểm tra các thông số, tiêu chuẩn kỹ thuật trên quỹ đạo và kết quả đo kiểm cho thấy hầu hết thông số thực của VINASAT-1 đều vượt các chỉ tiêu thiết kế. Với công nghệ khung A2100 - công nghệ tiên tiến của nhà thầu Lockheed Martin và tuổi thọ có thể lên tới 25,9 năm [yêu cầu là 20 năm], độ tin cậy là 0,84 [so với yêu cầu là 0,78], số bộ phát đáp có thể hoạt động là 23 bộ [yêu cầu là 20 bộ]... VINASAT-1 hoàn toàn có khả năng đáp ứng các yêu cầu cao nhất của các dịch vụ mới. Bên cạnh lợi thế về công nghệ, chính sách giá cước dịch vụ vệ tinh VINASAT-1 cũng được xây dựng linh hoạt, dựa trên yêu cầu cụ thể của khách hàng về quy mô dịch vụ, thời hạn dịch vụ, yêu cầu kỹ thuật... và phù hợp với từng thị trường, đảm bảo cạnh tranh với các vệ tinh khác trong khu vực.
Để khai thác tối đa dung lượng vệ tinh và đạt được hiệu quả cao nhất trong kinh doanh, ngay từ đầu, VTI đã chủ động làm việc với các đối tác trong và ngoài nước về khả năng hợp tác kinh doanh, sử dụng VINASAT-1, đồng thời, tích cực triển khai các dịch vụ viễn thông qua vệ tinh như dịch vụ thoại, truy nhập Internet, kênh thuê riêng, phát hình lưu động trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam bao gồm các vùng nông thôn, biên giới, hải đảo, đến các giàn khoan... đảm bảo đáp ứng yêu cầu kinh doanh và phục vụ. Đến nay, VINASAT-1 đã có các khách hàng trong nước là các Đài Phát thanh, Truyền hình trung ương và địa phương như VTV, VCTV, VOV, VTC, HTV..., doanh nghiệp khai thác trong ngành dầu khí, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông và các cơ quan Bộ, Ngành...
Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC Lê Văn Khương cho biết, do được thiết kế và tính toán phù hợp với địa hình và lãnh thổ Việt Nam cả về diện phủ sóng và các thông số kỹ thuật nên vệ tinh VINASAT-1 phục vụ cho việc truyền dẫn với chất lượng tín hiệu đảm bảo hơn các vệ tinh khác. Là một trong những khách hàng lớn nhất, đến nay đã sử dụng 1/6 dung lượng của vệ tinh VINASAT-1, ông Lê Văn Khương đánh giá: "Chất lượng phủ sóng của VINASAT-1 là rất tốt và vượt qua cả những chỉ tiêu tính toán. Với vệ tinh Vinasat, VTC đã triển khai được các dịch vụ truyền hình độ nét cao, truyền hình độ nét tiêu chuẩn, phục vụ cho mục đích truyền dẫn đến các trạm truyền hình mặt đất khắp nơi trên lãnh thổ Việt Nam cũng như phục vụ việc thu trực tiếp của từng hộ gia đình các dịch vụ này".
Tận dụng khả năng phủ sóng rộng lớn VINASAT-1 không chỉ ở khu vực Đông Nam á mà còn cả ở các thị trường lớn khác như ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc..., VTI cũng đã chủ động đàm phán với các đối tác nước ngoài về khả năng hợp tác kinh doanh và nhu cầu sử dụng dịch vụ vệ tinh VINASAT-1 tại thị trường Châu á - Thái Bình Dương, khả năng cho thuê một số bộ phát đáp băng C tại các thị trường Indonesia, ấn Độ... cũng như đàm phán với Thaicom về khả năng cho thuê và hoán đổi dung lượng vệ tinh.
Giám đốc VTI Nguyễn Hữu Khánh cho biết, sau 1 năm khai thác thương mại, đến thời điểm này, hơn 70% dung lượng của vệ tinh VINASAT-1 đã được khai thác sử dụng, trong đó băng tần băng Ku gồm 12 bộ phát đáp đã được ký kết hợp đồng sử dụng hết dung lượng. Kết quả này đã khẳng định chất lượng dịch vụ vệ tinh VINASAT-1 đáp ứng được nhu cầu của khách hàng, được khách hàng tin tưởng và đánh giá cao. Với tiến độ khai thác sử dụng vệ tinh như hiện nay, Giám đốc VTI Nguyễn Hữu Khánh cũng tin tưởng, chỉ trong năm 2010, toàn bộ băng thông vệ tinh VINASAT-1 sẽ được khai thác hết và thời gian hoàn vốn của dự án này có thể sẽ rút ngắn hơn so với thời hạn 9-10 năm như dự kiến ban đầu.
Sẽ tiếp tục kinh doanh hiệu quả Đến thời điểm này, VNPT đang tiếp tục xây dựng phương án kinh doanh vệ tinh VINASAT-1 với mục tiêu đạt hiệu quả cao nhất. Năm 2009 và các năm tiếp theo, VTI xác định hướng khai thác là tiếp tục đẩy mạnh kinh doanh vệ tinh VINASAT-1 trong và ngoài nước, trên cơ sở khách hàng ký hợp đồng trước sẽ được phục vụ trước để đảm bảo nhanh chóng thu hồi vốn đầu tư, trong đó ưu tiên phục vụ các cơ quan, đơn vị trong nước là Đài truyền hình Việt Nam, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an...
Bên cạnh đó, VTI sẽ xây dựng phương án vừa kinh doanh vừa phục vụ, trong đó ưu tiên sử dụng băng C để phục vụ các vùng, các dự án sử dụng quỹ viễn thông công ích, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo... những nơi mà các phương thức thông tin khác chưa đáp ứng được. Mới đây, Bộ TT&TT cũng đã yêu cầu sử dụng dung lượng vệ tinh VINASAT-1 phục vụ cho phòng chống thiên tai và bão lụt. Đây là nhiệm vụ quan trọng và VTI cho biết sẽ có phương án xây dựng băng tần vệ tinh phục vụ cho nhu cầu này.
Cũng theo Giám đốc VTI Nguyễn Hữu Khánh, trong những năm tiếp theo, VTI sẽ phải tiếp tục khẳng định vai trò của mình đối với việc quản lý khai thác vệ tinh VINASAT-1, đảm bảo về chất lượng dịch vụ và tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng để phát triển thêm nhiều dịch vụ mới phục vụ khách hàng tốt hơn.