Bằng cách sử dụng phiếu bé ngoan, bố mẹ hoàn toàn có thể định hướng lối cư xử tử tế cho trẻ, khích lệ các hành vi tốt đẹp và hạn chế hành động chưa đúng mực.
Mọi lời nhận xét của bố mẹ đều có tác động nhất định đến hành vi của trẻ. Tuy nhiên, để điều chỉnh hành vi của trẻ theo hướng tích cực thì những lời nhận xét này cũng phải mang tính xây dựng. Việc động viên, khen ngợi trẻ cũng không hề đơn giản mà luôn cần được sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, đúng liều lượng để chúng không trở thành những lời tâng bốc thái quá. Thế nên, bố mẹ có thể bắt đầu việc khen ngợi, động viên trẻ nhẹ nhàng bằng cách sử dụng phiếu bé ngoan.
Vậy phiếu bé ngoan có tác dụng như thế nào trong việc điều chỉnh và định hình hành vi cho trẻ? Bố mẹ hãy cùng ODPHUB tìm hiểu nhé!
Bảng phiếu bé ngoan là gì?
Bảng phiếu bé ngoan là một công cụ dùng để điều chỉnh hành vi của trẻ. Bảng phiếu bé ngoan có 2 kiểu thường thấy nhất, đó là:
- Bảng phiếu bé ngoan truyền thống có những phiếu giấy in để phát theo dịp và bảng dán thành tích
- Bảng phiếu bé ngoan kiểu hiện đại thì được sử dụng trên app của thiết bị điện tử như điện thoại thông minh và máy tính bảng.
Bảng phiếu bé ngoan dù ở dạng truyền thống hay hiện đại đều có chung một mục đích đó là công nhận những hành vi tốt đẹp hoặc thành công của trẻ trong việc cố gắng đạt được mục tiêu của mình, đồng thời thể hiện được tần suất mà trẻ thực hiện các hành vi tốt đẹp đó. Ví dụ: Khi trẻ chủ động giúp bố mẹ dọn bàn ăn cơm, trẻ sẽ nhận được một phiếu bé ngoan gắn lên bảng.
Bảng phiếu bé ngoan là cách để bố mẹ:
- Khuyến khích trẻ thực hiện những hành vi tốt đẹp mà bố mẹ mong muốn chúng trở thành thói quen quen cho trẻ. Ví dụ: trẻ chăm chỉ đánh răng mà không nhõng nhẽo;
- Hạn chế những hành vi không phù hợp. Ví dụ: trẻ đánh người khác;
- Khen ngợi mỗi khi trẻ thực hành kỹ năng mới học. Ví dụ: trẻ biết chờ xếp hàng khi đi cùng mẹ tới siêu thị.
Tác dụng của việc sử dụng phiếu bé ngoan
Bố mẹ có thể áp dụng bảng phiếu bé ngoan cho trẻ từ 3 đến 8 tuổi.
Bảng phiếu bé ngoan có tác động rất tốt đến trẻ, cụ thể:
Giúp uốn nắn cách cư xử và điều chỉnh hành vi cho trẻ
Để sử dụng bảng phiếu bé ngoan, mỗi khi trẻ thực hiện những hành vi tốt đẹp mà như bố mẹ mong muốn thì trẻ sẽ được thưởng một phiếu bé ngoan, và sau khi tích đủ số lượng phiếu bé ngoan cần thiết thì bé sẽ được nhận một món quà.
Phiếu bé ngoan và quà tặng thưởng sẽ tạo cho trẻ động lực để tiếp tục phát huy những hành vi tốt trong cuộc sống hằng ngày, để từ đó phát triển chúng thành thói quen. Đặc biệt, đối với những hành vi, mục tiêu đòi hỏi trẻ phải nỗ lực rất nhiều, thì bảng phiếu bé ngoan chính là minh chứng cho thấy mọi cố gắng của con luôn đem lại kết quả tốt đẹp và thúc đẩy con luôn tích cực tiến về phía trước.
Giúp trẻ tập trung vào những điểm tích cực trong cách cư xử
Bảng phiếu bé ngoan góp phần giúp bố mẹ định hướng tư duy tích cực cho trẻ, và tránh cho trẻ tập trung vào những hành vi tiêu cực cũng như giảm được nguy cơ trẻ thực hiện những hành vi đó.
>>>Tham khảo thêm: Phương pháp dùng hệ quả để điều chỉnh hành vi của trẻ
Cách sử dụng bảng phiếu bé ngoan
Nhiều phụ huynh lo lắng rằng việc tặng thưởng mỗi khi trẻ hành xử tốt giống như một hành động “mua chuộc”, “hối lộ”, thế nhưng 2 hành động này có tính chất hoàn toàn khác nhau. Mua chuộc con là khi bố mẹ tặng quà trước khi con thực hiện hành vi mà bố mẹ mong muốn, còn tặng thưởng thì ngược lại, chỉ khi con chủ động và có ý thức làm việc tốt thì mới được tặng thưởng. Thế nên, nếu sử dụng đúng cách, bảng phiếu bé ngoan và quà tặng thưởng sẽ luôn làm đúng nhiệm vụ của nó - khuyến khích trẻ có những hành vi tốt đẹp và hạn chế những việc làm không tốt. Để sử dụng đúng cách, bố mẹ nên thực hiện theo những bước sau đây:
Chọn hành vi tốt đẹp mà bố mẹ muốn khuyến khích hoặc hành vi cần điều chỉnh
Khi bố mẹ đã chọn được hành vi tốt đẹp hoặc cần điều chỉnh để định hướng cho trẻ, bố mẹ nên miêu tả hành vi đó thật cụ thể bằng ngôn từ đơn giản, dễ hiểu nhất có thể. Tránh mô tả vấn đề chung chung khiến trẻ không biết mình nên bắt đầu từ đâu để hoàn thành được nhiệm vụ của mình. Ví dụ: Bố mẹ nên miêu tả rằng “Cất đồ chơi mỗi khi chơi xong”, thay vì “Dọn phòng ngủ”.
Đồng thời, bố mẹ nên sử dụng các câu khẳng định thay vì câu phủ định, bởi theo kết quả của nhiều nghiên cứu, câu phủ định dễ khiến trẻ thực hiện hành động mà bố mẹ không mong muốn. Ví dụ: “Gõ cửa trước khi vào phòng của người khác” thay vì “Không được xâm phạm quyền riêng tư của người khác”.
Lập bảng phiếu bé ngoan
Bố mẹ có thể chọn rất nhiều kiểu trang trí bảng phiếu bé ngoan có sẵn trên internet. Hoặc bố mẹ hoàn toàn có thể dành thời gian cùng trẻ tự trang trí theo ý thích, điều này khiến trẻ vô cùng phấn khởi và giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn với việc thực hiện các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, bố mẹ có thể sử dụng các ứng dụng tích điểm thưởng cho trẻ trên các thiết bị điện tử.
Sau khi lập được bảng phiếu bé ngoan, bố mẹ nên chọn các miếng dán thành tích cho trẻ, ví dụ như hình ngôi sao vàng.
Cuối cùng, bố mẹ nên đặt bảng thành tích ở nơi mà trẻ có thể dễ dàng nhìn thấy hoặc bố mẹ có thể hỏi ý kiến trẻ, bởi nhiều trẻ lớn hơn thì thích đặt bảng thành tích ở vị trí riêng tư như ở trong phòng ngủ của trẻ thay vì ở trong phòng ăn.
Chọn các nhiệm vụ ngắn hạn
Hầu như trẻ nào cũng thích việc sưu tầm, tích cóp các thẻ dán thành tích khi mới bắt đầu, thế nên nếu các nhiệm vụ đòi hỏi nhiều thời gian để hoàn thành có thể khiến trẻ cảm thấy phần thưởng quá xa vời, dẫn đến chán nản. Tốt nhất bố mẹ nên chọn các mục tiêu ngắn hạn và những phần thưởng giản dị mà bố mẹ hoàn toàn có thể tặng cho con thường xuyên như chở con đi hóng gió quanh hồ, được thức khuya một chút vào buổi tối để cùng bố mẹ đọc truyện, xem phim hoặc tặng cho con quyển sách mới.
Tặng miếng dán thành tích ngay sau khi con có hành vi tốt
Việc được tặng miếng dán thành tích ngay lập tức sau khi vừa có hành động tử tế sẽ khuyến khích trẻ phát huy điểm tốt đẹp này. Đồng thời, bố mẹ nên tặng con một lời khen để con biết rằng mình sắp được nhận miếng dán thành tích nữa. Ví dụ: bố mẹ có thể nói “Bố mẹ rất vui khi thấy con và bạn Linh cùng nhau chia sẻ đồ chơi lúc nãy, nên bố mẹ tặng con một ngôi sao nhé!”.
Luôn giữ tinh thần tích cực cho trẻ
Nếu có lúc nào đó trẻ chưa hoàn thành nhiệm vụ đang dang dở và không được nhận ngôi sao thành tích nào thì cách tốt nhất là bố mẹ nên bỏ qua nhiệm vụ đó thay vì trừng phạt trẻ bằng cách nói rằng “Con sẽ không nhận được ngôi sao nào hết” hoặc “Bố mẹ sẽ lấy lại một ngôi sao của con”. Điều này sẽ khiến con cảm thấy bất công và dễ nản chí. Tốt nhất là bố mẹ nên động viên trẻ thử cố gắng thực hiện lại nhiệm vụ đó lần nữa, để rèn cho con tính kiên trì theo đuổi mục tiêu.
Thời điểm ngừng sử dụng bảng phiếu bé ngoan
Bố mẹ có thể ngừng sử dụng bảng phiếu bé ngoan khi hành vi chưa tốt của con đã có dấu hiệu thay đổi theo hướng tích cực, hoặc con đã hình thành được thói quen cư xử tử tế. Quan trọng là bố mẹ vẫn phải thường xuyên chú ý và khen ngợi các hành vi tốt đẹp của con sau khi đã ngừng sử dụng bảng phiếu bé ngoan.
Bố mẹ không nên dừng đột ngột việc tặng phiếu bé ngoan cho trẻ, mà nên giãn dần thời gian tặng thưởng để trẻ quen dần với nhịp độ.
Đo lường hành vi của trẻ
Bố mẹ có thể đo lường hành vi của trẻ bằng cách ghi chú lại tần suất trẻ thực hiện hành vi đó trước và sau khi sử dụng bảng phiếu bé ngoan để biết được hiệu quả của phương thức điều chỉnh hành vi này.
Bố mẹ cần lưu ý gì khi sử dụng bảng phiếu bé ngoan?
Để sử dụng bảng phiếu bé ngoan một cách hiệu quả khi muốn thay đổi, điều chỉnh hoặc định hướng hành vi cho trẻ, bố mẹ nên chú ý một số vấn đề sau:
- Luôn chú ý tới những hành động tử tế của trẻ.
- Đặt ra mục tiêu thay đổi một cách chậm rãi và thực tế bằng cách bẻ nhỏ các bước trong một nhiệm vụ lớn [thay vì yêu cầu trẻ phải dọn dẹp cả phòng ngăn nắp, hãy đếm số lần trẻ cất từng món đồ chơi], để giúp trẻ luôn lạc quan và kiên trì.
- Đa dạng hóa các phần thưởng cho trẻ để tránh sự nhàm chán.
- Không chọn các phần thưởng mà trẻ chắc chắn sẽ đạt được bằng cách khác thay vì cố gắng thực hiện nhiệm vụ của mình. Ví dụ: Không nên tặng trẻ một buổi đi bơi khi cuối tuần trẻ có lịch đi học bơi.
Nếu cách sử dụng phiếu bé ngoan không đem lại hiệu quả trong việc điều chỉnh và định hướng hành vi cho trẻ thì ODPHUB cho rằng cách tốt nhất mà bố mẹ nên làm đó chính là tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa có chuyên môn để tìm ra giải pháp phù hợp nhất.