Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi chứa đựng nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và xản xuất, là nơi chứa đựng và phân hủy các chất thải do con người tạo ra.
Môi trường có vai trò cực kỳ quan trọng đối với đời sống con người. Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là nơi lao động và nghĩ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những nét đẹp văn hóa thẩm mĩ.
Bảo vệ môi trường hiện là một trong nhiều mối quan tâm mang tính toàn cầu. Ở nước ta, bảo vệ môi trường cũng đang là vấn đề được quan tâm sâu sắc. Ngày 31/01/2005, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra chỉ thị về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường, xác định nhiệm vụ trọng tâm từ này đến năm 2011 cho giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh kiến thức, kỷ năng về môi trường và bảo vệ môi trường bằng hình thức phù hợp trong các môn học. Xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp phù hợp với các vùng, miền.
Xuất phát từ những quan điểm đúng đắn đó và căn cứ vào đặc điểm của môn học, Môn Ngữ văn có thể tích hợp được vấn đề bảo vệ môi trường cho học sinh. Vì vậy, chúng tôi chọn chuyên đề “Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong chương trình Ngữ văn THCS”. Qua mỗi bài học nhằm giúp các em hiểu hơn về vấn đề môi trường. Từ đó, các em có thể điều chỉnh hành vi của mình nhằm góp một phần nhỏ bé vào việc bảo vệ môi trường, bảo vệ ngôi nhà chung của chúng ta.
Bạn đang xem tài liệu "Chuyên đề: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong chương trình Ngữ văn THCS", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Kính thưa quý vị đại biểu, quý vị khách mời cùng toàn thể các đồng chí Đảng viên chi bộ! Đổi mới giáo dục là một nhu cầu thiết yếu trong xã hội hiện nay. Trong những năm học qua giáo viên trường THCS – THPT Hậu Thạnh Đông luôn chú trọng đổi mới toàn diện phương pháp dạy học. Trong đó, đáng chú ý là đổi mới phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp, liên môn. Sau đây tôi xin thay mặt chi bộ báo cáo tham luận đổi mới phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp, liên môn.
Kính thưa các đồng chí!
Mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải tăng cường yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao gồm cả tự nhiên và xã hội, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên quan đến nhiều môn học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng cường theo hướng tích hợp, liên môn. Dạy học tích hợp có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật;giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông... Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học ở nhà trường phổ thông và trong xây dựng chương trình môn học ở nhiều nước trên thế giới. Dạy học tích hợp được xây dựng trên cơ sở những quan điểm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học. Vận dụng hợp lí quan điểm tích hợp trong giáo dục và dạy học sẽ giúp phát triển các năng lực giải quyết những vấn đề phức tạp và làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn với học sinh so với việc các môn học, các mặt giáo dục được thực hiện riêng rẽ. Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp đào tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại. Tích hợp là tư tưởng, là nguyên tắc và là quan điểm hiện đại trong giáo dục. Đối với nền giáo dục Việt Nam hiện nay việc hiểu đúng và vận dụng phù hợp quá trình tích hợp có thể đem lại những hiệu quả cụ thể đối với từng phân môn trong nhà trường phổ thông.
- Thực trạng vấn đề:
Theo chủ trương của Đảng và nhà nước về đổi mới căn bản toàn diện mạnh mẽ nền giáo dục Việt Nam, ngành giáo dục tỉnh Long An thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp ở các bộ môn với quan điểm: Dạy học tích hợp là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức lối sống, giáo dục pháp luật, giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới biển đảo, giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, giáo dục bảo vệ môi trường, an toàn giao thông… Trong quá trình thực hiện, giáo viên trường THCS – THPT có nhiều điều kiện thuận lợi và cũng không ít những khó khăn. Cụ thể như sau:
1. Thuận lợi
- Được sự chỉ đạo, quan tâm sâu sắc của các cấp lãnh đạo, đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của Ban giám hiệu nhà trường. Từ nhiều năm nay, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo tích hợp nhiều nội dung giáo dục vào quá trình dạy học các môn học trong trường phổ thông như: giáo dục đạo đức, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; giáo dục pháp luật; giáo dục phòng chống tham nhũng;giáo dục chủ quyền quốc gia, tài nguyên và môi trường về biên giới, biển, đảo; sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; bảo vệ môi trường; đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên; ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai; giáo dục an toàn giao thông... Về dạy học kiến thức liên môn, Bộ GD&ĐT cũng đã tổ chức tập huấn giáo viên về rà soát chương trình, sách giáo khoa, xây dựng các chủ đề liên môn. Để chuẩn bị cho năm học này, vừa qua Bộ GD&ĐT cũng đã tập huấn giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh, trong đó tập trung xây dựng các chủ đề dạy học trong mỗi môn học và chủ đề tích hợp, liên môn phù hợp với phương pháp dạy học tích cực và phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của địa phương, nhà trường.
- Đội ngũ giáo viên trẻ nhiệt tình trong công tác giáo dục, luôn chủ động tiếp thu lĩnh hội những phương pháp giảng dạy tốt nhất.
- Thực hiện dạy học tích hợp liên môn sẽ mang lại nhiều lợi ích trong việc hình thành và phát triển năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc. Điều quan trọng hơn là các chủ đề tích hợp, liên môn giúp cho học sinh không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn.
- Đối với giáo viên thì ban đầu có thể có chút khó khăn do việc phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc các môn học khác. Tuy nhiên khó khăn này chỉ là bước đầu và có thể khắc phục dễ dàng bởi hai lý do: Một là, trong quá trình dạy học môn học của mình, giáo viên vẫn thường xuyên phải dạy những kiến thức có liên quan đến các môn học khác và vì vậy đã có sự am hiểu về những kiến thức liên môn đó; Hai là, với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của giáo viên không còn là người truyền thụ kiến thức mà là người tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học của học sinh cả ở trong và ngoài lớp học; vì vậy, giáo viên các bộ môn liên quan có điều kiện và chủ động hơn trong sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong dạy học. Như vậy, dạy học theo các chủ đề tích hợp không những giảm tải cho giáo viên trong việc dạy các kiến thức liên môn trong môn học của mình mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay thành đội ngũ giáo viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. Thế hệ giáo viên tương lai sẽ được đào tạo về dạy học tích hợp, liên môn ngay trong quá trình đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm.
Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, chúng tôi gặp không ít những khó khăn.
2. Khó khăn
- Tích hợp không phải chỉ được áp dụng trong phạm vi hẹp, trong một phân môn, một môn học cụ thể nào mà còn trên cơ sở nhiều môn học và các lĩnh vực khoa học khác nữa.
- Do thói quen còn ảnh hưởng bởi cách truyền thụ kiến thức một chiều như trước đây. Giáo dục còn đặt nặng, độc tôn một phương pháp giảng theo phân môn.
- Dạy học tích hợp yêu cầu người học phải tích cực, chủ động, có sự đầu tư ở nhà, trên nhóm học tập. Một số kiến thức cần học được xây dựng từ văn bản mẫu, theo chủ đề, theo thể loại, theo hướng mở rộng và nâng cao. Trong khi đó, khả năng thích ứng của học sinh còn chậm, học sinh còn có tư tưởng ỷ lại, dựa vào các tài liệu soạn sẵn, các loại sách tham khảo.
- Người dạy cần có sự đầu tư, nghiên cứu trên nhiều phân môn học, các môn học có liên quan đến kiến thức. Sự thay đổi sách giáo khoa quá lớn trong khi đó giáo viên lại chưa chuyên sâu, bao quát kiến thức toàn chương trình. Trong khi đó, người giáo viên chưa được trang bị phương pháp dạy học theo hướng tích hợp.
- Từ phía chương trình sách giáo khoa của môn học hiện nay: Được viết theo kiểu đơn môn nên đôi khi còn có sự chồng chéo, thiếu tính đồng bộ về kiến thức giữa các môn học “liên quan”, giữa các cấp học, các lớp học, nên khi tiến hành xác định được các nội dung tích hợp liên môn nhưng thực hiện không có hiệu quả cao hoặc không thực hiện được.
II. Giải pháp.
Qua thực tế giảng dạy các em học sinh trường, chúng tôi nhận thấy có thể do nhiều lí do khác nhau mà phần lớn các em học vẫn theo xu hướng học thụ động; các em không tích cực, không chủ động cho việc chuẩn bị, tìm hiểu, khai thác kiến thức môn học trong các giờ học; các em vẫn đang theo xu hướng học lệch của nền giáo dục “ứng thí” hiện nay nên không tích cực hợp tác cho việc chuẩn bị các giờ học tích hợp liên môn hoặc không thể sử dụng kiến thức của các môn “liên quan” như một công cụ để khai thác kiến thức mới. Các em còn thiếu kiến thức về thực tế và chưa có định hướng đúng đắn về nghề nghiệp, ở các em vẫn nặng tư tưởng của trào lưu xã hội “không thích làm thợ” nên khi giáo viên đã xây dựng các chủ đề định hướng phát triển năng lực ở bộ môn thì số các em học sinh tích cực hợp tác là rất ít hoặc các em phân phối thời gian học tập giữa các môn học, giữa thời gian tự học và học có hướng dẫn của thầy cô còn chưa hợp lí nên không có thời gian để chuẩn bị cho các hoạt động học tập theo chủ đề. Hơn nữa, đội ngũ giáo viên hiện nay chủ yếu được đào tạo theo chương trình sư phạm đơn môn, chưa được trang bị về cơ sở lý luận dạy học tích hợp liên môn một cách chính thống, khoa học nên khi thực hiện thì phần lớn là do giáo viên tự mài mò, tự tìm hiểu không tránh khỏi việc hiểu chưa đúng, chưa đầy đủ về mục đích, ý nghĩa cũng như cách thức tổ chức dạy học tích hợp liên môn. Do đó khi tiến hành dạy học tích hợp liên môn kết quả đạt được mới ở mức tích hợp; chưa tận dụng, phát huy được việc vận dụng kiến thức ở các môn “liên quan” làm công cụ hỗ trợ cho quá trình dạy học bộ môn, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của các môn “liên quan” trong dạy học các chủ đề tích hợp liên môn và cũng chưa thực sự giảm tải được… Do đó, trong năm học vừa rồi giáo viên trường thực hiện một số giải pháp nhằm tổ chức tốt nhiều tiết dạy theo hướng tích hợp.
1. Cần thay đổi tư duy, cách truyền đạt kiến thức, vận dụng nhiều phương pháp, nhiều biện pháp tối ưu nhất trong mỗi tiết học.
Thật ra giáo viên cũng không phải trang bị thêm nhiều về mặt kiến thức vì bản chất vẫn là dạy học môn học mà mình đang dạy. Mặt khác, trong những năm qua giáo viên cũng đã được trang bị thêm nhiều kiến thức mới về phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực. Vấn đề bây giờ là phải vận dụng những kiến thức đó để: xây dựng các chủ đề dạy học; xác định những năng lực có thể phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề; biên soạn các câu hỏi, bài tập để đánh giá năng lực của học sinh trong dạy học; thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động học của học sinh; tổ chức dạy học để dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm. Có ý thức thường xuyên vận dụng tích hợp trong mỗi bài học, không chủ quan xem nhẹ kiến thức một phân môn. Tự trau dồi khả năng lựa chọn nội dung, kiến thức trọng tâm để tích hợp trong từng bài học cụ thể.
2. Cần phải vận dụng các biện pháp tích hợp trong mỗi đơn vị kiến thức cụ thể, nhất là chọn đúng nội dung cần tích hợp, tránh lạm dụng tích hợp tràn lan làm rời rạt nội dung bài học.
Trong thực tế chúng tôi nhận thấy khi soạn bài có kết hợp các kiến thức của các môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề đặt ra. Từ đó tổ chức hướng dẫn học sinh sẽ linh hoạt hơn, sinh động hơn. Học sinh có hứng thú học tập, tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và được suy nghĩ, sáng tạo nhiều hơn, hiểu biết về quê hương bồi dưỡng lòng tự hào và yêu quê hương đất nước mình hơn. Từ đó vận dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn. Là giáo viên nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của hoạt động này nên chúng tôi trình bày và thực hiện thử nghiệm một dự án nhỏ đối với môn Ngữ văn 12. Tích hợp đối với bài Ai đã đặt tên cho dòng sông? Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư duy, sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tế đời sống. Cụ thể: Dự án này khi thực hiện sẽ giúp các em học sinh hiểu thêm về sông Hương xứ Huế - một địa danh nổi tiếng của đất nước. Từ đó bồi đắp lòng tự hào về đất nước ngàn năm văn hiến. Khi dạy bài học này giáo viên liên hệ kiến thức lịch sử, địa lí, kiến thức xã hội… và liên hệ một số bài thơ viết về sông Hương: Tố Hữu, Cao Bá Quát,...; Âm nhạc và một số hoạt động văn hóa sông Hương [thông qua video clip, hình ảnh]. Từ đó, giáo dục tình yêu thiên nhiên và ý thức bảo tồn, tôn tạo nền văn hóa trên sông Hương, cũng như ý thức giữ gìn và tôn tạo vốn văn hóa của địa phương. Hiện nay nhiều người chưa ý thức vấn đề bảo tồn di sản của đất nước vì vậy trách nhiệm của chúng ta là làm thế nào để bảo tồn sông Hương và những loại hình văn hóa sông Hương. [Cho học sinh xem video clip Sông Hương dòng sông di sản]. GV cho HS tìm hiểu tình huống, phân tích thông tin để xác định trách nhiệm của cá nhân và Nhà nước. Từ đó lập dự án bảo vệ môi trường và vốn văn hóa trên sông Hương hoặc dự án bảo vệ các dòng sông ở địa phương.
3. Đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn.
Thường xuyên học tập rút kinh nghiệm trong tổ chuyên môn, các giáo viên khác trong các đợt thi nghiêp vụ sư phạm. Nội dung đề tài phải được trình bày trước tổ chuyên môn, hoặc có sự góp ý của các cấp chuyên môn. Phải được ứng dụng các thao tác, thực nghiệm trên nhiều tiết dạy, được đồng nghiệp nhận xét rút kinh nghiêm từng nội dung được tích hợp trong mỗi bài dạy. Lí thuyết phải đi đôi với thực hành. Việc thực hành phải được ứng dụng thường xuyên. Tổ chức nhiều đợt thao giảng, hội giảng, tập huấn nghiệp vụ tập trung. Đó chính là nội dung trọng tâm sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn được nêu trong hướng dẫn nói trên. Bộ GD&ĐT dự kiến yêu cầu các đơn vị đặt ra định mức cho mỗi tổ/nhóm chuyên môn là xây dựng và thực hiện được tối thiểu 02 chủ đề/học kì. Việc thực hiện những chủ đề ấy chính là môi trường huấn luyện tốt nhất cho giáo viên ở trong tổ bộ môn, trong nhà trường. Tất nhiên giáo viên còn phải tăng cường giao lưu với các tỉnh khác, đơn vị khác thông qua diễn đàn trên mạng mà Bộ GD&ĐT mới xây dựng.
III. Kết quả đạt được:
Qua thời gian tổ, nhóm và các cá nhân vừa nghiên cứu cơ sở lý luận vừa áp dụng vào một số nội dung dạy theo chủ đề tích hợp liên môn ở trường giáo viên trường nhận thấy các nội dung kiến thức có tiềm năng dạy học tích hợp nếu thực hiện dạy học tích hợp hợp lý thì đạt được một số kết quả đáng lưu ý sau:
* Kết quả học tập của học sinh được cải thiện:
- Bằng những quan sát định tính chúng tôi thấy ở các tiết dạy tích hợp liên môn các em học sinh tích cực, chủ động, hứng thú trong việc tìm ra các tri thức mới với những biểu hiện như: các em sôi nổi, tích cực trao đổi, chủ động bày tỏ quan điểm.
- Các kiến thức mới hình thành trong bài học được thực hiện theo đúng quy trình logic của sự nhận thức: Các em được quan sát, trải nghiệm thực tế rồi tự rút ra kiến thức. Từ đó hiểu bản chất, dễ nhớ và nhớ lâu.
- Các kiến mới hình thành đều được gắn với những tình huống cụ thể làm tăng khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống.
- Được phát huy kiến thức ở nhiều môn học. Tạo động lực cho học sinh học toàn diện các môn, tránh xu hướng học lệch ở các em.
- Các em được phát triển các năng lực quan sát, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực phán đoán, năng lực thu nhận thông tin, năng lực giao tiếp, năng lực tư duy sáng tạo…
- Học sinh không chỉ được dạy kiến thức mà còn được giáo dục nhân cách. Năm học vừa qua tỉ lệ học sinh đạt hạnh kiểm khá tốt trên 95%, học sinh đạt học lực từ trung bình trở lên cũng vượt trên 90%.
- Bài kiểm tra 15’ sau mỗi tiết học ở cả bốn mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp và vận dụng cao các em đều đạt kết quả cao
* Năng lực dạy học tích hợp liên môn của giáo viên được nâng cao:
- Giáo viên được tự tìm hiểu, tự trang bị cho mình cơ sở lí luận của dạy học tích hợp liên môn.
- Giáo viên các môn “liên quan” được tăng cường trao đổi thảo luận về các kiến thức liên quan, về việc lựa chọn phương pháp, lựa chọn cách thức tổ chức các hoạt động dạy học… Mỗi giáo viên được chủ động về kiến thức, tự tin khi tổ chức các hoạt động dạy học và lựa chọn được phương pháp tối ưu.
- Biết “tích hợp” giáo dục vừa đủ tránh trùng lặp, nặng nề; cũng không xem nhẹ, bỏ qua.
- Tận dụng được sức mạnh của công nghệ thông tin vào quá trình dạy học.
IV. Đề xuất – kiến nghị:
1. Với tổ chuyên môn nhà trường:
- Thường xuyên tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy lẫn nhau, nhất là phương pháp giảng dạy đổi mới theo tinh thần SGK mới.
- Thay đổi hình thức họp chuyên môn không đơn thuần là dự giờ – góp ý, mà tổ chức hội thảo bằng chuyên đề cụ thể.
- Vấn đề tích hợp có tích chất “nhạy cảm” khi ứng dụng, ban giám khảo – thanh tra nội bộ trường, khi kiểm tra toàn diện hoặc hội giảng nên thận trọng trong việc góp ý tiết dạy của đồng nghiệp, chỉ cần quan điểm cục bộ đơn thuần của cá nhân sẽ dẫn đến sự bất đồng về chuyên môn. Nhà trường nên đầu tư nhiều đầu sách tham khảo để giáo viên đọc và nghiên cứu.
2.Bộ và các Sở giáo dục và đào tạo:
- Tổ chức các lớp bồi dưỡng giáo viên theo hướng nâng cao năng lực dạy học tích hợp liên môn bằng việc kết hợp tổ chức hội thảo với việc bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên và thi giáo viên giỏi theo chủ đề dạy học tích hợp liên môn nhằm giảm tải cho Sở, trường, giáo viên. Phải tổ chức, tham gia nhiều hoạt động nhưng vẫn xác định và bồi dưỡng được các năng lực dạy học tích hợp liên môn cho giáo viên có chất lượng, hiệu quả và tiết kiệm. Đồng thời tăng cường tổ chức cho học sinh thi về vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn.
- Tổng kết khen thưởng kịp thời – Nhân mô hình để học tập. Kịp thời trang bị đầy đủ thiết bị và đồ dùng dạy học, sách tham khảo có chất lượng cho các trường. Quan tâm đến chế độ chính sách khi giáo viên có nguyện vọng học tập nâng cao nghiệp vụ.
3. Các trường đại học sư phạm:
Trường sư phạm phải xác định năng lực dạy học tích hợp cần đào tạo cho sinh viên sư phạm, trên cơ sở đó có kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học tích hợp cho giảng viên, xây dựng khung chương trình chi tiết cho việc đào tạo sinh viên sư phạm theo hướng nâng cao năng lực dạy học tích hợp liên môn.
Trên đây là báo cáo tham luận về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp liên môn của trường THCS – THPT Hậu Thạnh Đông. Có thể những nhận xét, đánh giá, quan điểm trên còn mang tính địa phương cao, chưa phù hợp với quan điểm, đối tượng dạy học ở các địa phương khác. Chúng tôi rất mong sự đóng góp ý kiến của tất cả các đồng chí.