Kiến trúc Ấn Độ đã trở thành một nền văn hóa phát triển rực rỡ tại phương Đông, mang một nét đẹp huyền bí, tinh tế và độc đáo, là cái nôi của nhiều tôn giáo lớn trên thế giới, những tác phẩm kiến trúc độc đáo đến từ nhiều tôn giáo khác nhau như Phật giáo, đạo Hindu, hồi giáo, vì thế mà Ấn Độ là nơi có nền du lịch phát triển. Hãy cùng Kiến Trúc Lâu Đài Cổ Điển Europa khám phá một số công trình kiến trúc Ấn Độ nổi bật trong bài viết này nhé!
Đặc điểm và lịch sử của nghệ thuật kiến trúc Ấn Độ Cổ Đại
Kiến trúc ấn giáo
Trong thời kì hậu Gupta [ TK 6-9 ] Ấn Độ giáo đã dần thay thế Phật giáo, tại các đền ngoài trời thay thế đi các chùa hang. Đền thờ ở tại Mahabalipuram và ở Ellora được đẽo từ những đá núi lửa nguyên khối, đó chính là bản trình bày bằng đá của vũ trụ luận tại Ấn Độ. Đên thờ lingaraja ở Bhuvaneshwar được xây bằng gạch chiếm một diện tích với những loại tháp đồ sộ và có móc bằng hình vành khăn. Tại miền nam của đền thờ có các tháp tam quan bên các tường rào bao quanh. Cùng với đó là vô số tượng được phủ lên tường và lên nóc các đền thờ đến mức gần như bị quá tải. Các tác phẩm điêu khắc có thể được nhắc đến như pho tượng đồng shiva Nataraja. Một số các công trình nổi tiếng như: cụm thánh tích Mahabalipuram, Pandava ratha,…
Với cụm thánh tích lừng danh Mahabalipuram, được xây dựng vào những khoảng năm 630 và 715. Đây là một cụm các kiến trúc đặc biệt bao gồm nhiều ngôi đền Ấn Độ giáo to nhỏ khác nhau được tách trực tiếp vào những tảng đá liền khối có độ đặc trưng tiêu biểu như catha [ thiên xa ] và đền thờ thần Si-va có được gọi tên là Đền ven biển được xây hoàn toàn là bằng đá. Các ngôi đền được tạc vào các tảng đá lớn liền khối. Đền ven biển cũng đã được xây toàn bằng đá, bên cạnh đó các ngôi đền có những bức tượng lớn như: voi, sư tử, bò…
Trong số vị trí của tám thiên xa bằng đá, khối nổi bật lên là năm ratha được xếp đứng cạnh nhau mang tên là những người anh em nhà Pandava trong sử thi Mahabharata. Những có điều mỗi thiên xa đá khối sẽ có vóc dáng riêng của nó như thân vuông, mỗi cạnh xếp dài 8,85 mét, có chiều cao 12,2 mét và với bộ mái ba tầng thu nhỏ dần về phía đỉnh. Hai tầng mái phía dưới sẽ có hành lang bao quanh và được tô điểm bằng các tháp nhỏ, còn phía tầng thứ ba hay tầng ở trên cùng sẽ lại là cả một khối vòm tròn lớn, gậy được sự chú ý hoành tráng mạnh mẽ.
Nói chung mặc dù là sẽ rất đa dạng và phong phú về đề tài thể hiện, song đó thì nghệ thuật điêu khắc đá ở Mahabalipuram vẫn sẽ toát lên được một bút pháp hay phong cách nghệ thuật chung là: mạnh mẽ, sống động, chuẩn xác và hoành tráng, Mahabalipuram với nhiều ngôi đền độc đáo và những tấm hình phù điêu khổng lồ sẽ quả là điều kì diệu của phong cách nghệ thuật miền nam Ấn Độ. Không phải là điều ngẫu nhiên mà các nhà khoa học đã so sánh khu đền Mahavalipuram như đỉnh Everest của nghệ thuật cổ Trung đại của Ấn Độ.
Kiến trúc ấn độ Phật giáo
Phật giáo chính xác là đề tài rất phong phú cho nhiều ngành học thuật và cuộc đời của Đức Phật cũng chứa đựng rất nhiều điều hứng thú cho các nghệ nhân tạo hình và kiến trúc. Ra đời vào những năm khoảng thế kỉ VI TCN, xét về mặt kiến trúc, từ thời kì này đã xuất hiện lên hai loại hình chủ yếu của kiến trúc Phật giáo. Loại hình đầu tiên sẽ chính là thờ thánh tích, gọi là Stupa, một hình thức mộ táng những cũng sẽ đồng thời là tháp, là nơi đặt các thánh tích, di tích [ hay xa lị] của Phật. Loại hình thứ 2 sẽ được gọi là Chùa, nơi mà thờ các bức hình tượng Phật và sẽ là chô để các nhà tu hành ở . Tiêu iểu nhất cho hai loại hình kiến trúc Phật giáo này đó chính là Stupa Sanchi và chùa hang Ajanta.
Nằm ở tại miền Trung Ấn, Át-gian-ta sẽ bao gồm 30 chùa. Hang động đều được sắp xếp theo hình dáng móng ngưa, khoét sâu vào trong vách núi đá thẳng thừng có độ cao 76m. Những ngôi chùa đã được đục khoét sâu vào trong lòng hang đá, có bàn thờ Phật, đại sảnh để làm lễ. Ở bên phía ngoài sẽ thường có khoảng 20 hàng cột đá đục liền, trang trí được công phu trước khi qua dãy hiên qua tới đại sảnh.
Kiến trúc của Phật giáo thời cổ đại tại Ấn Độ gồm Stupa và các công trình kiến trúc ngầm trong đá. Stupa [ phù đồ ] là các loại hình lăng một có hình bán cầu lớn, tương tự như những biểu tượng nhập Niết bàn của đức Phật.
Từ những thời kỳ đầu tiên ra đời, stupa bao gồm phần thân sẽ là hình bán cầu trên nền thấp [Anda]. Cột trụ trên đỉnh tháp bao gồm sẽ nhiều tầng có hình tròn thu dần dần lên phía trên, tiêu biểu cho “ ngọn núi của thế giới “, mô tả nhận thức của nhà Phật về vũ trụ.
Bên trong phần nội thất, nơi để đặt xá lị thường được trang trí một cách hết sức công phu để tạo ra cảm giác huyền bí. Vật liệu để xây dựng stupa chủ yếu là gạch, đá. Điểm nhận biết chính yếu nhất của stupa tại Ấn Độ chính là các công trình này chỉ có duy nhất là một tầng.
Kiến trúc ấn độ hồi giáo
Đặc điểm giống nhau của hầu hết tất cả các công trình kiến trúc, thánh đường Hồi giáo đó chính là kiến trúc mái vòm và những họa tiết được trang trí trong cực kì công phu ở trên tường, mái, cột trụ hay là trên trần nhà. Điều đặc biệt hơn chính là những đường diềm, họa tiết trang trí được làm lên từ những người thợ tài hoa với những vật liệu giống như thủy tinh, pha lê lấp lánh nhiều màu sắc.
Taj Mahan chính là công trình kiến trúc lăng mộ đẹp do chính vua Sagiahan đã đặc biệt làm cho người vợ yêu quý đã qua đời ở tuổi còn thanh xuân, nó sẽ tượng trưng cho tình yêu chung thủy. Kiến trúc của chinh khu lăng mộ này là một tòa lâu đài to bự đáy hình bát giác, xây bằng loại đá cẩm thạch trắng và sa thạch đỏ trên nền đất cao. Phía trên phần nóc tòa lâu đài đó, ở chính giữa chính là 1 mái vòm hình tròn, lớn bằng đá cẩm thạch trắng rất đồ sộ, uy nghi và có chiều cao là 75m, xung quanh có 4 mái vòm nhỏ hơn. Ở vị trí của 4 góc sẽ vườn lên 4 tháp nhọn, cao đến tận 40m. Tất cả sẽ đều được làm bằng đá cẩm thạch có màu trắng như tuyết – một chất liệu đá cực kì nhạy cảm với nhiều sự thay đổi cho dù là nhỏ nhất của ánh sáng, nó cũng phản chiếu những màu sắc biểu hiện kỳ diệu của đất trời thông qua từng khoảnh khắc.
Ngôi lăng mộ của vị vua hoàng để Humayun của triểu đại Mughal được xây dựng bởi chính người vợ của ngài vào năm 1562 sau Công nguyên. Tọa lạc tại Delhi, công trình có chiều cao 47m này sẽ lấy nguồn cảm hứng từ kiến trúc Ba Tư. Ngôi đền có hình bát giác với hai tầng và được bao quanh bởi các phòng nhỏ có hình bát giác được đặt chéo nhau.
Lăng mộ của Humayun chính là một trong nhiều lăng mộ đầu tiên của người Ấn Độ có kiến trúc theo hai mái vòm. Những mái vòm trước đây đều không cao và dáng của chúng cũng không phải là hình bán nguyệt. Mái vòm ở phía ngoài lăng mộ Humayun đã được bao phủ bằng cẩm thạch. Những sảnh đường sẽ được mở trộng ra bằng các tháp nhọn ở tất cả các góc của tòa nhà, điểm ở trên mái vòm có các đường thẳng của cấu trúc chính và tạo nên sức mạnh, sự bền vững theo năm tháng khi thiết kế.
Quwat ul Islam ở Dehli chính là giáo đường Đạo Hồi đầu tiên đã được xây dựng trên đất Ấn Độ. Công trình này mang đậm tính chất Hồi Giáo thuần khiết, tuy nhiên vẫn đang có phảng phất đâu đây bóng hình của nghệ thuật Ấn Độ. Giáo đường Quwat ul Islam nay đã bị đổ nát nhưng Qui Minar đã được xây dựng bên cạnh nó, vừa có thể là ngọn tháp giáo đường vừa là đài chiến thắng.
12 công trình kiến trúc Ấn Độ nổi tiếng trên thế giới
Cụm thánh tích Mahabalipuram
Ở tại di tích Mahaalipuram được tọa lạc nằm ngay ở cửa con sông Palar, liền với bờ vịnh bengal [ gần thành Madras ] ở miền Nam Ấn Độ. Ở đây được biết đến đó là một cụm của đền thờ hay thánh tích nổi tiếng bậc nhất của Ấn Độ.
Với tất cả những di tích đã có hiện Mahabalipuram đã được xây dựng vào khoảng những năm 630 và 715, vào khoảng thời gian này sẽ là khi vương triều Palava đã đạt tới đỉnh rất thịnh ở miền Nam nước Ấn Độ.
Kiến trúc Mahabalipuram có vẻ đẹp rất đặc biệt bao gồm những ngôi đền to, nhỏ rất khác nhau được sắp xếp nằm ở xen nhau và tách ra trực tiếp vào những tảng đá lớn liền khố giống như các catha [ thiên xa ].
Mỗi một thiên xa sẽ đều có các hình khối và vóc dáng riêng dành cho nó ví dụ như của thiên xa có thân vuôn thì mỗi cạnh sẽ có chiều dài 8,85m và chiều cao 12.2m, ngoài ra bên cạnh đó cũng sẽ có bộ mái ba tầng thu nhỏ dần về phía đỉnh.
Lăng mộ Humayun
Hunayun chính là lăng mộ của vị hoàng đế Mogul Humayun được tọa lạc tại Động Nizamuddin, New Delhi, Ấn Độ. Ở lăng mộ này đã được các nhà khoa học tìm thấy vào năm 1533. Công trình lăng mộ này được sử dụng đá sa thạch đỏ có quy mô lớn.
Vào những năm 1993, lăng mộ Humayun đã được công nhận là di sản của thế giới.
Công trình kiến trúc này đã được lên tầm cao mới, một khoảng không gian rất rộng lớn với diện tích đã lên đến 216.000m2, bên cạnh đó có một khu vườn xanh mát đã được thiết kế theo lối kiến trúc tiêu biểu của Ba Tư là Char Bagh.
Toàn bộ các khuôn viên xanh ở diện tích của lăng mộ đều được chia làm 4 khu vực sẽ tương đương với 4 lối dẫn vào lăng mộ trung tâm. Kiến trúc đó ở trung tâm đã được xem như là kiệt tác kiến trúc của New Delhi, những chi tiết của kiến trúc đã đều là sự hòa quyện hài hòa giau74 nét kiến trúc Ấn Độ và Ba Tư xưa.
Đền Taj Mahal
Tại ngôi đền Taj Mahal là nơi để chôn cất Nữ hoàng của trái tim, là vợ của vị hoàng để Giahan đã qua đời lúc trẻ, vị hoàng để thấy hết tấm chân tình để xây một ngôi mộ thật nguy nga và lộng lẫy cho nàng. Lăng mộ nằm ở Agra bang Utar Pradesh Ấn Độ, được xem là biểu tượng của tình yêu bất diệt.
Harmandir Sahib [Đền Vàng]
Quả đúng với tên gọi của ngôi đền, Harmandir Sahib được biết đến như một ngôi đền thiêng liêng nhất của Ấn Độ bởi được xây lên với nguyên liệu là đá cẩm thạch và lớp vàng lá phủ khắp phía bên ngoài. Điều này đã làm cho tất cả đường nét của kiến trúc công trình lấp lánh, nguy nga tráng lệ đặc biệt là về đêm.
Cung điện Mysore
Cung điện Mysore chính là một cung điện rất lộng lẫy rất xa hoa bậc nhất tại Ấn ĐỘ, nổi tiếng nhất và tọa lạc tại bang Karanataka, miền nam của Ấn Độ, cung điện này khi xưa chính là nơi ở của gia đình hoàng gia Wodeyars của thành phố này. Điểm nổi bật của công trình này đó là những chi tiết được khắc họa rất tinh tế, tỉ mỉ tạo nên được nét đẹp lông lẫy, tráng lệ của Mysore.
Đền Ranakpur
Ngôi đền Ranakpur Jain ở Ấn Độ được xây dựng ở sườn đồi thung lũng Arvallis, tại làng Ranakpur, Pali đây là công trình được xây dựng bằng nguyên liệu chính đó là đá cẩm thạch trắng, có diện tích là khoảng 4,500m2 với 4 đền chính, 4 đại sảnh, 4 cửa ra vào. Điểm nổi bật của công trình này đó là nét chạm trổ rất tinh xảo, khéo léo như đăng ten và các kiểu hình học cổ đại. Đặc biết nhất chính là phần mái vòm được chạm khắc rất tinh tế mang lại hiệu ứng 3D như một bông hoa và một bánh xe với 12 nan hoa, các cánh hoa được xen kẽ nhau với các thiếu nữ nhảy múa với nhạc cụ vô cùng ấn tượng.
Khu hang động Ajanta
Tại hang động Ajanta được tọa lạc nằm ngay giữa lưng chừng núi, vị trí được nằm ở ngay bên ngoài ngôi làng Ajintha thuộc huyện Aurangabad, công trình này vào lúc thở sơ khai chỉ là một dãy núi đá khổng lồ, qua bàn tay điêu luyện của người thi công đã đục đẽo, chạm khắc để tạo nên những công trình kiến trúc mang tầm vóc kĩ vì và thể hiện sự tỉ mỉ, tinh tế trong từng nét chi tiết. Người Ấn Độ thường hay gọi nơi đây là các chùa hang.
Đền Sri Ranganathaswamy
Ngôi đền này hấp dẫn và thu hút sự chú ý của mọi người vì lối kiến trúc Dravidian, một nói kiến trúc thịnh hành tại Ấn Độ và cuối thế kỷ 16, ngôi đền thường được trang trí với những màu sắc sặc sỡ. Chiếc cổng chính có chiều cao lên tới 72 mét và 11 tầng với kích thước nhỏ dần khi lên tới đỉnh. Ngoài ra ngôi đền cũng có diện tích rất lớn và từ đó đền Sri Ranganathaswamy đã trở thành một trong những ngôi đền lớn nhất Ấn Độ và cũng là những kiến trúc tôn giáo lớn nhất thế giới.
Đền Hoa Sen
Đền Hoa Sen chính là một đền thờ đã được hoàn thành vào những năm 1986, Đúng với tên gọi của nó, chính là kiến trúc này đều được dựa trên một hình dạng của một bong hoa và cũng chính bởi điều này đã tạo nên một nét rất đặc trưng nổi bật nhất của đền Hoa Sen. Tòa nhà của ngôi đền sẽ bao gồm 27 “ cánh hoa” đều được làm từ đá cẩm thạch, ngôi đền này được đánh giá và đoạt về các giải thưởng lớn dành cho mình với nét kiến trúc độc dáo nhất.
Đền Khajuraho
Ngôi đền Khajuraho đã được xây dựng vào những năm 950 đến 1050 ở dưới triều đại của Chandela. Ngôi đền này được nổi tiếng là bởi phong cách kiến trúc khá là giống với đền thờ Hindi. Một ngôi đền nằm ở huyện Chhatarpur, Madhya Pradesh, là một trong những ngôi đền lớn nhất với nét trang trí cũng như thiết kế công phu nhất, mang lại một nét đẹp khó diễn ta của nghệ thuật Ấn Độ.
The Lake Palace
Nơi này hiện đang là một trong những khách sạn sang trọng nhất Tại Ấn Độ được tìm thấy ở giữa Hồ Pichola của Udaipur. Đặt trong bối cảnh của dãy núi Aravalli, đá cẩm thạch trắng lấp lánh của nó trông gần như đang nổi trên mặt hồ. Được hoàn thành vào năm 1746 với Cấu trúc ban đầu được xây dựng như một cung điện vui chơi cho Maharana Jagat Singh II. Và bạn biết gì không ? Nếu bạn là một người hâm mộ James Bond, bạn có thể nhận ra cung điện từ bộ phim “Octopussy” năm 1983.
Đền mặt trời Konark
Được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, Đền Mặt trời Konark [đôi khi được đánh vần là Konarak] là một ví dụ tuyệt vời về kiến trúc đền thờ Ấn Độ. Dành riêng cho thần mặt trời Surya của đạo Hindu, ngôi đền quay mặt về hướng đông để chào đón mặt trời mọc, người có tia sáng chiếu sáng lối vào. Nó được thiết kế theo hình dáng của một cỗ xe khổng lồ, được kéo bởi bảy con ngựa đá [chỉ có sáu con vẫn còn đứng vững] và 12 cặp bánh xe, tượng trưng cho các ngày trong tuần và các tháng trong năm.
Bạn có biết không? Ngôi đền được trang trí với những bức phù điêu có hình sư tử, chim, các sinh vật thần thoại , nhạc sĩ, vũ công và thậm chí là cả dâm dương hoắc.
Thành Đỏ Agra
Pháo đài đỏ Agra với diện tích 92,6ha, phần tường thành bao quanh pháo đài dài đến 2.500m, chiều cao trung bình 16 – 33m, và rất nhiều các kiến trúc bên trong tường thành phục vụ cho việc thiết triều, nơi ở, nơi làm việc, giải trí của nhà vua, được xây dựng theo kiến trúc Mogon – lối kiến trúc tổng hợp phong cách của Ấn Độ, Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, và Hồi giáo. Pháo đài có tổng cộng 14 cổng ra vào. Tên gọi Pháo đài đỏ bắt nguồn màu sắc nổi bật của đá sa thạch đỏ, vật liệu chính xây dựng nên quần thể kiến trúc độc đáo này.
Cung điện gió Hawa Mahal
Cung điện gió hay còn được biết đến là Hawa Mabal, được xây dựng từ năm 1798 do hoàng đế Maharaja Sawai Pratap Singh dựng nên tại thành phố Jaipur, thuộc bang Rajasthan – miền Bắc Ấn Độ.
Công trình đồ sộ này nổi tiếng với nhiều ô gió khắp 5 tầng, lan can được chạm trổ tinh tế đến từng đường nét, tạo nên vẻ hoàng gia quý phái. Là điểm đến Ấn Độ hàng năm thu hút nhiều du khách đến tham quan.
Di sản văn hoá và kiến trúc này là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Hindu Rajput và kiến trúc Hồi giáo Mughal. Phong cách Rajput được thể hiện dưới các mái vòm, các cột rèm, hoa sen và hoa văn trên cạnh tường. Phong cách Hồi giáo thể hiện rõ ràng trong công trình là các mái vòm được lát đá.