Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều chỉnh các mức lãi suất điều hành
Tuy nhiên, lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao, Cục dự trữ liên bang Mỹ [Fed] đã 05 lần điều chỉnh tăng lãi suất mục tiêu [federal funds target rate] lên mức 3-3,25%/năm và dự báo còn tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022 và năm 2023, đồng USD lên giá mạnh, gia tăng áp lực lên mặt bằng lãi suất và tỉ giá trong nước, tạo sức ép lên lạm phát. Để tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tiền tệ, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng, NHNN quyết định điều chỉnh các mức lãi suất, có hiệu lực từ ngày 25 tháng 10 năm 2022; cụ thể như sau:
1. Quyết định số 1809/QĐ-NHNN ngày 24 tháng 10 năm 2022 về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD. Theo đó, tăng lãi suất tái cấp vốn từ 5,0%/năm lên 6,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 3,5%/năm lên 4,5%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD từ 6,0%/năm lên 7,0%/năm.
2. Quyết định số 1812/QĐ-NHNN ngày 24 tháng 10 năm 2022 về mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam [VND] của tổ chức, cá nhân tại TCTD theo quy định tại Thông tư số 07/2014/TT-NHNN ngày 17 tháng 3 năm 2014. Theo đó, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng từ mức 0,5%/năm lên 1,0%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng từ 5,0%/năm lên 6,0%/năm, riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND tại Quỹ tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô từ 5,5%/năm lên 6,5%/năm; lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do TCTD ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.
3. Quyết định số 1813/QĐ-NHNN ngày 24 tháng 10 năm 2022 về mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của TCTD đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định tại Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016. Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của TCTD đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế tăng từ 4,5%/năm lên 5,5%/năm; lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô đối với các nhu cầu vốn này tăng từ 5,5%/năm lên 6,5%/năm.
Trong thời gian tới, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường trong nước và quốc tế để kịp thời điều hành linh hoạt, đồng bộ các giải pháp, công cụ CSTT, sẵn sàng can thiệp thị trường tiền tệ, ngoại hối để đáp ứng nhu cầu thanh khoản của các TCTD; qua đó góp phần ổn định thị trường, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Huy Thắng
Mặt bằng lãi suất liên tục tăng mạnh sau 2 lần Ngân hàng Nhà nước [NHNN] tăng lãi suất điều hành thêm 1% và trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng lên 6%, song sức ép lên lãi suất trong 2 tháng cuối năm còn lớn, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ [Fed] tăng thêm lãi suất.
| Mặt bằng lãi suất huy động có thể tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022. Ảnh: Đức Thanh |
Lãi suất tăng mạnh
Theo biểu lãi suất cập nhật mới nhất ngày 28/10 của VPBank, mức lãi suất cao nhất hiện nay là 8,9%/năm dành cho khách hàng gửi tiền qua kênh online từ 50 tỷ đồng trở lên, lãnh lãi cuối kỳ, kỳ hạn từ 12-36 tháng. Tiền gửi kỳ hạn từ 1 đến dưới 6 tháng theo hình thức kể trên có mức lãi suất dao động khoảng 5,6-6%/năm; đối với các kỳ hạn từ 6-12 tháng, lãi suất cao nhất là 8,7%/năm và thấp nhất là 7,9%/năm. Với kỳ hạn từ 1 tháng trở lên, người gửi tiền được cộng thêm 0,1% lãi suất nếu thuộc nhóm khách hàng ưu tiên và lãi suất tối đa lên đến 9,4%/năm.
Cũng bắt đầu điều chỉnh tăng từ ngày 28/10, Nam A Bank áp dụng lãi suất tiền gửi lên đến 11%/năm, nhưng chỉ cho 3 tháng đầu đối với các khoản tiền gửi tại sản phẩm Happy Future kỳ hạn 9 tháng, còn 6 tháng sau chỉ có lãi suất 5,95%/năm; ở kỳ hạn 12 tháng, 6 tháng đầu có lãi suất 9,9%/năm, 6 tháng sau là 5,95%/năm; kỳ hạn 18 tháng thì 12 tháng đầu có lãi suất 8,9%/năm, 6 tháng sau là 5,95%/năm…
Trong khi đó, SCB niêm yết mức lãi suất tiết kiệm cao nhất lên tới 9,3%/năm kể từ ngày 25/10. Ngân hàng Bản Việt điều chỉnh lãi suất tiền gửi từ ngày 26/10, tăng 0,5 - 1,2%/năm theo từng kỳ hạn gửi, trong đó mức lãi suất cao nhất lên tới 8,9%. Tại CBBank, mức lãi suất tiền gửi cao nhất hiện là 8,9%/năm, dành cho tiền gửi thuộc gói sản phẩm Vạn Phát Lộc, kỳ hạn từ 13 tháng cho đến dưới 24 tháng.
Không chỉ khối ngân hàng tư nhân, các ngân hàng có vốn nhà nước cũng tăng lãi suất huy động thêm 1%/năm từ ngày 27/10.
Thực tế trên khiến ngân hàng đẩy dần lãi suất cho vay để đảm bảo chi phí và lợi nhuận trong kinh doanh. Hiện mức lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp không thuộc lĩnh vực ưu tiên đã tăng thêm 1-2% so với cùng kỳ năm ngoái. Các nhà băng cho vay trong khoảng 8-10% tùy từng nhóm khách hàng và mục tiêu vay vốn.
Đáng chú ý, với nhóm khách hàng cá nhân, mức lãi suất cho vay mới và khoản vay cũ tại phần lớn ngân hàng đã tăng ít nhất 2-3% so với đầu năm nay. Thông thường, nhà băng ưu đãi lãi suất cho khoản vay mới trong 3 tháng đến một năm đầu tiên, trước khi áp dụng mức lãi suất thả nổi. Hiện lãi suất ưu đãi cho khoản vay mới dành cho cá nhân đã tăng từ 9-9,5% lên mức tối thiểu 11,5-13%/năm tại nhà băng tư nhân và khoảng 11,5-12%/năm tại khối ngân hàng vốn nhà nước.
Các chuyên gia kinh tế - tài chính cho rằng, trần huy động được nâng lên cho phép các ngân hàng đang cần vốn trả lãi suất cao hơn cho người gửi tiền. Đây là thời điểm tốt cho người gửi tiền tiết kiệm, bởi lãi suất vẫn có xu hướng nhích lên. Nhưng việc nâng trần lãi suất huy động sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp, người dân cần vốn, kể cả ngân hàng khi chi phí đầu vào đội lên so với trước.
TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng ủng hộ NHNN tăng lãi suất điều hành, vì không còn cách nào khác. Nguyên do là áp lực lạm phát toàn cầu ở mức cao. Trong bối cảnh này, Fed đã 5 lần điều chỉnh tăng lãi suất mục tiêu lên mức 3 - 3,25%/năm và dự báo còn tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022 và năm 2023. Ngoài ra, việc USD lên giá mạnh đã làm gia tăng áp lực lên mặt bằng lãi suất và tỷ giá trong nước, tạo sức ép lên lạm phát.
Chưa hết áp lực cuối năm
Các nhà phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán Rồng Việt [VDSC] nhận định, tỷ giá - lãi suất đang là một vòng xoáy. NHNN có thể điều chỉnh tăng thêm 0,5-1% lãi suất điều hành trong 2 tháng cuối năm vì đây là công cụ khả dĩ nhất để giảm bớt áp lực tỷ giá. Với tình hình thanh khoản hệ thống hiện tại và áp lực bên ngoài chưa chấm dứt, không loại trừ khả năng tiền đồng có thể mất giá 10-15% trong năm 2022.
Theo VDSC, từ đầu tháng 10/2022 đến nay, tiền đồng đã mất giá 4,1% so với cuối tháng 9, gần xấp xỉ mức mất giá của tiền đồng trong suốt 9 tháng đầu năm. Lũy kế từ đầu năm đến nay, tiền đồng đã mất giá xấp xỉ 8,8% trên thị trường chính thức, có xu hướng rơi vào kịch bản xấu và kỳ vọng mức mất giá 10% cho cả năm 2022. Tỷ giá liên ngân hàng biến động tăng mạnh song hành với việc NHNN liên tục nâng tỷ giá trung tâm thời gian gần đây, nới biên độ tỷ giá và tăng giá bán USD cho các ngân hàng thương mại, do đó giải pháp tốt nhất là tăng lãi suất.
TS. Huỳnh Trung Minh, chuyên gia tài chính cho rằng, sắp tới, khi Fed tiếp tục tăng lãi suất, tỷ giá của Việt Nam cũng sẽ biến động theo, để kìm mức độ mất giá của VND, thì có thể dùng dự trữ ngoại hối hoặc tăng lãi suất. Tuy nhiên, lãi suất điều hành cũng đã được tăng trong tháng 9 và tháng 10/2022, dự trữ ngoại hối đã chạm ngưỡng an toàn là 3 tuần nhập khẩu.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành là giải pháp kịp thời, phù hợp với xu hướng chung trên toàn thế giới và điều kiện thị trường trong nước, cho thấy NHNN luôn nhìn nhận phản ứng của thị trường, khi sau lần tăng lãi suất điều hành thứ nhất, áp lực lên thị trường vẫn lớn. Bên cạnh đó, tăng lãi suất điều hành là công cụ quan trọng để giảm bớt áp lực lên mặt bằng lãi suất, tỷ giá trong nước và sức ép của lạm phát để ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ nền kinh tế phục hồi trong bối cảnh USD lên giá mạnh.
Theo một chuyên gia lĩnh vực tài chính - tiền tệ, CPI tháng 9/2022 của Mỹ tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2021, dù giảm 0,1% so với tháng 8/2022 do giá năng lượng giảm 2,1%, nhưng tăng mạnh hơn so với mức dự kiến là 8,1%. Như vậy, khả năng Fed sẽ đưa lãi suất cơ bản USD lên 4,5- 4,75% vào cuối năm 2022, sau đó có thể tăng nhỏ hơn vào tháng 2 và tháng 3/2023. Chu kỳ thắt chặt tiền tệ lần này của Fed có thể đưa lãi suất tăng lên trên 5%. Do đó, áp lực lên tỷ giá là khó tránh.
Các nhà phân tích tài chính dự báo, mặt bằng lãi suất huy động có thể tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm 2022 với một số lý do: nhu cầu tín dụng tăng khi nền kinh tế phục hồi; thanh khoản thị trường chịu nhiều áp lực khi tăng trưởng huy động không theo kịp tăng trưởng tín dụng; nhu cầu tiền mặt mùa Tết Nguyên đán tăng cao vào cuối năm tiếp tục gây áp lực lên thanh khoản hệ thống.