SKĐS - Thi thoảng bạn có thể thấy dưới da xuất hiện các vết bầm tím mà không rõ nguyên nhân. Vết bầm tím có thể hết đi theo thời gian, nhưng cũng có thể đó là dấu hiệu một bệnh lý…
Chấn thương
Khi bạn bị bất kỳ loại chấn thương nào, chẳng hạn như vết cắt hoặc tai nạn khác, có thể gây ra bầm tím. Các vết bầm tím hình thành khi máu đọng dưới da. Chúng thường bắt đầu có màu đen và xanh lam, nâu hoặc tím, và có thể thay đổi màu sắc khi chúng mờ dần. Những người lớn tuổi dễ bị bầm tím hơn.
Có nhiều lý do khiến ai đó có thể bị bầm tím, bao gồm cả nguyên nhân đơn giản như va chạm vào một vật thể. Lý do phổ biến nhất cho vết bầm tím là do chấn thương. Điều này có thể ở nhiều dạng ở những bệnh nhân khác nhau.
Lấy máu
Việc tiêm tĩnh mạch hoặc lấy máu cũng có thể gây ra vết bầm tím. Nói chung, mọi người có xu hướng bị bầm tím nhiều hơn sau những thứ như thế này khi họ già đi. Ở những bệnh nhân lớn tuổi, chấn thương vô hại nhất có thể gây ra bầm tím. Nguyên nhân là do da mỏng dần theo tuổi tác.
Việc tiêm tĩnh mạch hoặc lấy máu cũng có thể gây ra vết bầm tím.
Lưu lượng máu kém
Có nhiều lý do tại sao một người nào đó có thể có lưu lượng máu kém, từ việc tiếp xúc với giá lạnh đến bệnh phổi hoặc mạch máu. Nhưng điều đó có thể dẫn đến dễ bị bầm tím.
Mức oxy thấp
Các tế bào máu giúp vận chuyển oxy đến các bộ phận khác nhau của cơ thể. Tuy nhiên, nếu những tế bào máu đó không có nhiều oxy như bình thường, chúng có thể gây tím tái hoặc hơi xanh, cho da.
Ung thư
Theo Viện Ung thư Quốc gia [NCI], các phương pháp điều trị ung thư, bao gồm hóa trị và liệu pháp nhắm mục tiêu, có thể làm tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu. Một số phương pháp điều trị có thể làm giảm số lượng tiểu cầu [tế bào giúp máu đông và cầm máu] trong máu. Khi số lượng tiểu cầu của bạn thấp, bạn có thể bị bầm tím hoặc chảy máu nhiều hoặc rất dễ dàng, trong một tình trạng được gọi là giảm tiểu cầu.
Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường, Tiêu hóa và Thận [NIDDK], xơ gan là tình trạng gan bị sẹo và tổn thương vĩnh viễn. Với xơ gan, mô sẹo thay thế mô gan khỏe mạnh và ngăn gan của bạn hoạt động bình thường. Khi chức năng gan kém, có thể dễ bị bầm tím và chảy máu.
Nhiễm trùng huyếtNhiễm trùng huyết là một biến chứng đe dọa tính mạng của nhiễm trùng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh [CDC], nếu không điều trị, nhiễm trùng huyết có thể gây tổn thương mô và suy đa cơ quan. Những người bị nhiễm trùng huyết có xu hướng phát triển một đám đốm máu nhỏ trông giống như vết chích trên da. Nếu nhiễm trùng huyết không được điều trị, những vết chích đó sẽ trở nên to hơn và trông giống như những vết bầm mới.
Vỡ mạch máu
Các mạch máu có thể bị vỡ, dẫn đến chảy máu trên da. Điều này có thể gây ra các chấm nhỏ màu đỏ hoặc tím hình thành được gọi là đốm xuất huyết. Máu cũng có thể tích tụ dưới da ở những vùng lớn hơn, bằng phẳng, dẫn đến vết bầm tím.
Bệnh Raynaud
Bệnh Raynaud là một chứng rối loạn máu hiếm gặp, thường xảy ra ở ngón tay và ngón chân. Tình trạng này khiến các mạch máu thu hẹp khi bạn cảm thấy lạnh hoặc căng thẳng. Khi điều này xảy ra, máu không thể lên bề mặt da. Kết quả là khu vực này chuyển sang màu xanh lam hoặc trắng.
Viêm nội tâm mạc
Tình trạng tim hiếm gặp này là tình trạng viêm màng trong của buồng tim và van tim. Nó thường do nhiễm vi khuẩn, nhưng có thể do nhiễm nấm trong một số trường hợp. Các triệu chứng của viêm nội tâm mạc có thể bao gồm các triệu chứng giống như cúm đến sưng phù ở chân, bàn chân hoặc bụng, nhưng Phòng khám Mayo cho biết các triệu chứng cũng có thể bao gồm chấm xuất huyết. Các đốm xuất huyết có thể trông giống như những vết bầm tím thông thường.
Video: Các vết bầm tím trên da: Khi nào thì đáng lo ngại?
Vết bầm tím xuất hiện trên da là gì?
Vết bầm tím là thường là một chấn thương da phổ biến hoặc là kết quả của các mạch máu vận chuyển máu qua lại giữa tim, các mô và cơ quan của cơ thể bị vỡ. Mạch máu bị vỡ do tổn thương hay suy yếu khiến hồng cầu thoát ra khỏi thành mạch và thoái hóa, gây nên các mảng bầm đen, vàng, xanh dương mà y học còn gọi là tình trạng xuất huyết dưới da.
Thông thường, tình trạng bầm tím dưới da sẽ biến mất sau một vài tuần, tuy nhiên đây cũng có thể dấu hiệu dễ nhầm lẫn với những chỉ dấu của các bệnh lý nguy hiểm.
Nguyên nhân xuất hiện các vết bầm tím trên da
- Bệnh tiểu đường [đái tháo đường]
Nếu cơ thể thường xuyên xuất hiện những mảng da bầm tím, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường tiến triển. Vết thâm tím xuất hiện do xuất huyết mao mạch bên trong vì mạch máu, da và thần kinh bị suy yếu do đường huyết tăng cao trong máu. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của những vết bầm tím trên da không rõ nguyên nhân.
- Tập thể dục quá mức
Tập thể dục cũng có thể gây ra tình trạng bầm tím da. Những người tập bài tập mạnh và nâng tạ nhiều có thể vô tình tự làm tổn thương mình, làm vỡ các mạch máu nhỏ gây bầm tím. Việc tập gym quá sức và chơi các môn thể thao có cường độ hoạt động lớn sẽ khiến cơ thể bị va đập, chấn thương dẫn đến những vết rách cực nhỏ trong các thớ sợi cơ bắp, đây là lý do làm xuất hiện những vết bầm tím.
- Lão hóa
Khi chúng ta già, việc sản sinh collagen trên da giảm và lớp mỡ bảo vệ da cũng ít đi. Sau tuổi 60, con người thường rất dễ bị các vết bầm tím dù chỉ có tác động nhẹ lên da.
- Rối loạn máu
Trong bệnh ưa chảy máu [haemophilia], máu khó đông và chảy máu kéo dài, thậm chí một sự va chạm cơ thể nhẹ cũng có thể gây thâm tím một vùng da lớn. Những vết bầm tím không rõ lý do có thể là dấu hiệu ung thư máu hoặc các rối loạn đông máu khác. Do vậy, bạn nên đi khám bác sĩ sớm nếu thường xuyên thấy những vết bầm tím xuất huyết bất thường, dày đặc, không rõ nguyên nhân.
Cụ thể, người bị xuất huyết dưới da sẽ xuất hiện nhiều vết nhỏ li ti và bầm tím do máu bị rò rỉ ra ngoài các mao mạch nhỏ. Đối với người bệnh bạch cầu và hội chứng rối loạn đông máu có thể làm tăng nguy cơ chảy máu hoặc tạo các cục máu đông và huyết tắc dưới da, khiến làn da trở nên "kém sắc" bởi các vết thâm tím.
- Bầm tím da do thuốc
Một số loại thuốc nếu dùng nhiều như: aspirin, thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc chống đông máu, thuốc có chứa sắt hoặc thuốc chống hen trong thời gian dài... có thể khiến da dễ bị bầm tím.
- Bệnh ban xuất huyết
Trong bệnh này, máu thoát ra từ các mao mạch nhỏ dẫn đến hàng ngàn vết bầm tím nhỏ. Bệnh có thể kèm theo ngứa ở những trường hợp nặng.
- Thiếu vitamin
Vitamin C đóng vai trò quan trọng để chữa lành vết thương và hình thành collagen. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin C sẽ khiến các mạch máu nhỏ bị vỡ, kết quả gây bầm tím.
Ngoài ra, thiếu vitamin B12 sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất máu, thiếu vitamin K làm giảm đông máu, thiếu vitamin P khiến quá trình sản xuất collagen gặp khó khăn, dẫn đến các mạch máu trở nên mỏng và có thế sinh ra các vết bầm tím thường xuyên.
- Mất cân bằng nội tiết
Các vết bầm tím sẽ không ngừng xuất hiện nếu cơ thể người phụ nữ bị thiếu estrogen [hormone sinh dục nữ]. Đây là nguyên nhân làm suy yếu đáng kể các mạch máu và khiến mao mạch dễ bị tổn thương hơn. Theo các chuyên gia, sự mất cân bằng hormone trên có thể là do phái nữ đang trong thời kỳ mãn kinh, đang sử dụng thuốc kích thích tố hoặc đang mang thai.
Cách xử trí vết bầm tím xuất huyết
- Chườm lạnh bằng túi nước đá hoặc túi rau đông lạnh ở vùng da bị ảnh hưởng trong 20-30 phút để tăng tốc độ phục hồi và giảm sưng. Tuy nhiên, đừng chườm đá trực tiếp lên da mà hãy quấn túi nước đá trong khăn;
- Nâng chân lên cao càng nhiều càng tốt trong 24 giờ đầu tiên sau khi bị thương nếu các vết bầm tím chiếm một vùng da lớn ở chân hoặc bàn chân;
- Sử dụng acetaminophen [paracetamol] để giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen vì chúng làm chậm đông máu và có thể kéo dài thời gian chảy máu;
- Dùng khăn ấm chườm lên vết bầm trong 10 phút hoặc lâu hơn sau khoảng 48 giờ bị thương, thực hiện 2-3 lần một ngày có thể làm tăng lưu lượng máu đến vùng thâm tím, giúp da hấp thu máu nhanh chóng hơn, vết thâm sẽ mờ dần.
Lưu ý: Không chườm đá trực tiếp lên da mà hãy quấn đá vào một chiếc khăn trước khi chườm. Hoặc có thể lấy khăn mặt nhúng vào nước lạnh và sau đó đặt lên chỗ đau.
Sử dụng paracetamol để giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen vì chúng làm chậm đông máu và có thể kéo dài thời gian chảy máu.
Nếu vết bầm tím ở chân thì khi ngồi hoặc nằm kê chân cao hơn để giúp máu lưu thông dễ dàng và giảm sưng. Hạn chế vận động ở chân có những vị trí bị bầm.
Trong trường hợp vết bầm tím có kèm theo các dấu hiệu sốt; vết bầm tím vùng gần mắt; vết bầm sưng lên, chuyển sang màu đỏ và rất đau; không cử động được; vết bầm không biến mất sau 2 tuần; những vết bầm bất ngờ, không rõ nguyên nhân hoặc xuất hiện nhiều lần, thường xuyên không giải thích được…thì cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể.
Dân gian thường xoa dầu nóng khi bị sưng bầm tuy nhiên việc xoa bóp với dầu nóng sẽ càng làm tổn thương thêm các mao mạch, chảy máu trong nhiều hơn. Do đó, cần tránh bóp nắn, xoa dầu và đặc biệt là không dùng thuốc tan máu bầm hoặc bôi mật gấu quá sớm [trong 24 giờ đầu tiên sau khi bị va chạm] vì có thể gây chảy máu nhiều thêm, sẽ làm tăng hiện tượng sưng, bầm.