Bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em: Nguyên nhân và cách điều trị
Bệnh tim bẩm sinh hay khuyết tật tim bẩm sinh là một bất thường về tim khi sinh, đi kèm các triệu chứng phức tạp có thể đe dọa đến tính mạng. Theo thống kê, cứ 1.000 trẻ được sinh ra thì có 8 trẻ mắc tim bẩm sinh. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể gây ra những ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe sau này, thậm chí có nguy cơ gây tử vong.
Phân loại bệnh tim bẩm sinh
Mặc dù có nhiều loại dị tật bẩm sinh khác nhau, nhưng có thể chia bệnh này thành ba loại chính:
- Trong khuyết van tim, các van bên trong tim lưu lượng máu trực tiếp có thể đóng lại hoặc rò rỉ. Điều này cản trở khả năng bơm máu tim.
- Trong các khiếm khuyết của thành tim, các thành tự nhiên tồn tại giữa bên trái và bên phải, các buồng trên và dưới của tim có thể không phát triển chính xác, khiến máu chảy ngược vào tim hoặc tích tụ. Khiếm khuyết mạch máu, các động mạch và tĩnh mạch mang máu đến tim và quay trở lại cơ thể có thể không hoạt động chính xác. Điều này có thể làm giảm hoặc chặn lưu lượng máu, dẫn đến các biến chứng sức khoẻ khác nhau.
Bệnh tim bẩm sinh tím và không tím được phân biệt khi trẻ sinh ra. Những trẻ sau khi sinh do nồng độ Oxy trong máu thấp do bất thường của tim biểu hiện trên cơ thể của trẻ là da xanh, tím môi, đầu chi.
Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã thực hiện hầu hết các phương pháp điều trị cho bệnh nhân tim bẩm sinh, từ các bệnh đơn giản cho đến các phương pháp mổ tim phức tạp
Các triệu chứng của bệnh tim bẩm sinh là gì?
Một khuyết tật tim bẩm sinh thường được phát hiện trong siêu âm thai hoặc các xét nghiệm cụ thể khác như siêu âm tim, X-quang ngực hoặc chụp MRI.
Trong một số trường hợp, các triệu chứng của khuyết tật tim bẩm sinh có thể không xuất hiện cho đến ngay sau khi sinh. Trẻ sơ sinh bị khuyết tật tim có thể gặp:
- Môi, da, ngón tay và ngón chân hơi xanh
- Khó thở hoặc thở nhanh
- Khó khăn khi cho ăn
- Cân nặng khi sinh thấp
- Đau ngực
- Tăng trưởng chậm
Trong các trường hợp khác, các triệu chứng của khuyết tật tim bẩm sinh có thể không xuất hiện cho đến nhiều năm sau khi sinh. Khi các triệu chứng khi phát triển có thể bao gồm:
- Nhịp tim bất thường
- Chóng mặt
- Khó thở
- Dễ ngất xỉu
- Sưng tấy
- Mệt mỏi
Tùy thuộc vào khuyết tật, chẩn đoán và điều trị có thể bắt đầu ngay sau khi sinh, trong thời thơ ấu hoặc ở tuổi trưởng thành. Một số khiếm khuyết không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi đứa trẻ trưởng thành, vì vậy chẩn đoán và điều trị có thể bị trì hoãn.
Nguyên nhân gây bệnh tim bẩm sinh
Mặc dù rất khó phát hiện nguyên nhân cụ thể gây bệnh nhưng có thể do một số nguyên nhân như sau:
- Di truyền, tiền sử trong gia đình có người bị bệnh hoặc bố mẹ mang gen bệnh dù không bị tim bẩm sinh nhưng sinh con sẽ có khả năng mắc bệnh cao
- Uống một số loại thuốc không theo chỉ định của bác sĩ trong khi mang thai khiến trẻ có nguy cơ bị khuyết tật tim cao hơn.
- Sử dụng rượu hoặc ma túy bất hợp pháp khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ bị khuyết tật tim
- Những bà mẹ bị nhiễm virus trong ba tháng đầu của thai kỳ có nhiều khả năng sinh ra một đứa trẻ bị khuyết tật tim
- Lượng đường trong máu tăng, chẳng hạn như xảy ra với bệnh tiểu đường, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em.
Bệnh tim bẩm sinh được điều trị như thế nào?
Việc điều trị khuyết tật tim bẩm sinh phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của khuyết tật. Một số em bé bị dị tật tim nhẹ tự lành theo thời gian. Những người khác có thể có khiếm khuyết nghiêm trọng cần điều trị lâu dài bằng các phương pháp sau đây:
Thuốc
Có nhiều loại thuốc có thể giúp tim hoạt động hiệu quả hơn. Một số cũng có thể được sử dụng để ngăn ngừa cục máu đông hình thành hoặc kiểm soát nhịp tim không đều.
Thiết bị cấy ghép tim
Một số biến chứng liên quan đến khuyết tật tim bẩm sinh có thể được ngăn ngừa bằng cách sử dụng một số thiết bị, bao gồm máy tạo nhịp tim và máy khử rung tim cấy ghép [ICD]. Máy tạo nhịp tim có thể giúp điều chỉnh nhịp tim bất thường và ICD có thể điều chỉnh nhịp tim bất thường đe dọa tính mạng.
Can thiệp bằng ống thông qua da
Kỹ thuật đặt ống thông cho phép các bác sĩ điều trị một số khuyết tật tim bẩm sinh mà không cần phẫu thuật mở ngực và tim. Trong các thủ thuật này, bác sĩ sẽ chèn một ống mỏng vào tĩnh mạch ở chân và hướng lên tim. Sau khi ống thông ở đúng vị trí, bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ nhỏ luồn qua ống thông để điều trị khiếm khuyết.
Phẫu thuật mổ mở
Nếu thủ thuật ống thông tim không thể can thiệp để điều tị khuyết tật tim bẩm sinh thì các bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật tim hở để đóng các lỗ trên tim, sửa chữa van tim hoặc mở rộng các mạch máu.
Ghép tim
Trong những trường hợp hiếm gặp khi các khuyết tật tim bẩm sinh quá phức tạp để khắc phục, có thể cần ghép tim. Trong thủ tục này, trái tim của đứa trẻ được thay thế bằng một trái tim khỏe mạnh từ một người hiến tặng.
Quỹ mổ tim của Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đồng hành và hỗ trợ mổ tim miễn phí
cho các bệnh nhân tim bẩm sinh có hoàn cảnh khó khăn
Làm thế nào để phòng ngừa bệnh tim bẩm sinh?
Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ sinh em bé bị khuyết tật tim bẩm sinh:
- Khi có kế hoạch mang thai, hãy nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc kê toa hoặc thuốc không kê đơn nào mà bạn đang dùng.
- Khi bị tiểu đường, hãy chắc chắn rằng lượng đường trong máu được kiểm soát trước khi mang thai.
- Tiêm vắc-xin phòng bệnh rubella hoặc sởi trước thai kỳ
- Nếu tiền sử gia đình bị dị tật tim bẩm sinh, hãy hỏi bác sĩ về sàng lọc di truyền để loại bỏ gen gây nên bệnh tim bẩm sinh
- Tránh uống rượu và sử dụng thuốc bất hợp pháp trong thai kỳ.
Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An là Bệnh viện tuyến cuối về Nhi khoa và Sản khoa không những ở tỉnh Nghệ An mà còn cả khu vực Bắc Trung bộ. Hiện tại, với đội ngũ bác sĩ nội tim mạch có trình độ cao, chúng tôi đã thực hiện điều trị phẫu thuật tim hở bẩm sinh cho các mặt bệnh như thông liên nhĩ, thông liên thất, tứ chứng Fallot, thông sàn nhĩ thất... Song song với phẫu thuật tim hở, chúng tôi còn tiến hành khám, tư vấn, điều trị nội khoa và điều trị can thiệp bằng dụng cụ qua da cho những trẻ bị tim bẩm sinh.
Việc khám sức khỏe định kỳ rất cần thiết đối với trẻ bị tim bẩm sinh
Mọi thắc mắc cần được tư vấn về bệnh tim bẩm sinh xin vui lòng liên hệ theo số điện thoại: 0913.816.229 [Khoa Tim Mạch - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An].