Trong bối cảnh ngày nay, các nước trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng đang phải đối mặt với những vấn đề cấp bách về tai nạn giao thông. Để giảm thiểu tác hại của vấn đề này, cần tập trung giáo dục ý thức của con người, bởi đây là một trong những nguyên nhân tạo nên những thách thức trên. Chương trình giáo dục An toàn giao thông [ATGT] nên bắt đầu từ giáo dục mầm non, việc lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục an toàn giao thông cho trẻ từ lứa tuổi mầm non là cần thiết, là một việc làm lâu dài, phải được thực hiện trong quá trình giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân và liên tục được thực hiện trong suốt thời gian ngồi trên ghế nhà trường.
Năm học 2022-2023, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình “Tôi yêu Việt Nam” nhằm phát triển nội dung giáo dục an toàn giao thông trong thực hiện Chương trình Giáo dục mầm non, giúp trẻ em có nhận thức ban đầu về các phương tiện giao thông thông dụng, một số quy định của Luật Giao thông; Hình thành và củng cố ở trẻ các hành vi đúng khi tham gia giao thông; Giáo dục trẻ có ý thức và hình thành thói quen tham gia giao thông an toàn. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Luật Giao thông đường bộ, đường sắt, đường thuỷ, đường hàng không nhằm nâng cao kiến thức, ý thức trách nhiệm và hành vi ứng xử có văn hoá khi tham gia giao thông cho toàn thể cán bộ, giáo viên, công nhân viên và cha mẹ trẻ, thực hiện tích hợp nội dung giáo dục an toàn giao thông trong các hoạt động giáo dục trẻ ở trường mầm non.
Tại các cơ sở giáo dục mầm non hiện nay, việc thực hiện các nội dung giáo dục ATGT cho trẻ mầm non thường được thực hiện trong chủ đề “Phương tiện và luật lệ giao thông”. Tuy nhiên, để trẻ có được một lượng kiến thức lớn hơn về an toàn giao thông thì chúng ta không chỉ giáo dục trẻ trong chủ đề đó mà cần phải mở rộng ra bằng cách lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục an toàn giao thông trong tất cả các hoạt động của trẻ ở trường, điều đó sẽ giúp trẻ có được những kiến thức cơ bản về ATGT.
Khi lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục an toàn giao thông cho trẻ trong trường mầm non giáo viên cần thực hiện những nguyên tắc sau:
Nguyên tắc 1: Nội dung giáo dục trẻ về ATGT được lồng ghép tích hợp trong tất cả các lĩnh vực giáo dục [giáo dục phát triển thể chất; giáo dục phát triển nhận thức; giáo dục phát triển ngôn ngữ; giáo dục phát triển tình cảm, kỹ năng xã hội; giáo dục phát triển thẩm mỹ], được thực hiện trong các hoạt động đa dạng, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, giúp trẻ dễ ghi nhớ và thực hiện.
Ví dụ: Tích hợp giáo dục ATGT trong lĩnh vực phát triển thẩm mỹ được giáo viên thực hiện bằng cách cho trẻ vẽ các bức tranh về giao thông phù hợp với độ tuổi như: vẽ phương tiện giao thông, biển báo giao thông, bé tham gia giao thông…. Qua các sản phẩm đó, giáo viên có thể giáo dục ATGT cho trẻ một cách nhẹ nhàng, linh hoạt.
Bé vẽ tranh phương tiện giao thông đường bộ
Nguyên tắc 2: Nội dung giáo dục trẻ về an toàn giao thông được lồng ghép, tích hợp hợp lý, nhẹ nhàng, không áp đặt, khiên cưỡng trong các hoạt động đa dạng, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, giúp trẻ dễ ghi nhớ và thực hiện. Đặc biệt, được tổ chức thông qua trò chơi, trải nghiệm, thực hành.
Tâm lí của lứa tuổi mẫu giáo là học mà chơi, chơi mà học. Đặc biệt với giáo dục luật lệ an toàn giao thông là một vấn đề khó thì việc đưa nhẹ nhàng các quy tắc quy định của luật lệ an toàn giao thông vào trò chơi là một việc không thể thiếu được. Các trò chơi càng mới lạ, càng sinh động thì lại càng hấp dẫn trẻ hơn. Thay vì tổ chức cho trẻ học Luật Giao thông qua tranh, ảnh, video trong lớp giáo viên cho trẻ đóng vai, thực hành một số quy định của Luật Giao thông ở khu chơi giao thông của trường hoặc giáo viên tự sắp xếp, bố trí trong lớp hoặc ngoài sân trường... Giáo viên có thể sử dụng các đồ chơi để xây dựng các mô hình giao thông để giáo dục ATGT cho trẻ như: “Ngã tư đường phố”, “Con đường về nhà”, “Vòng xuyến giao thông”… để trẻ thực hành.
Ví dụ: Trò chơi: “Đi đúng quy định giao thông”
Cách chơi: Mỗi trẻ cầm một vô lăng hoặc mô hình xe và đứng vào vị trí ngã tư đã vẽ và theo dõi các tín hiệu của người điều khiển giao thông để được đi hoặc dừng lại. Trò chơi này giúp trẻ làm quen với việc đi lại trên đường và tuân theo các quy định về an toàn giao thông.
Trẻ chơi trò chơi “Bé đi đúng quy định giao thông”
Bé vui học an toàn giao thông
Nguyên tắc 3: Nội dung giáo dục an toàn giao thông có thể được tích hợp trong cả một hoạt động, một phần của hoạt động hoặc liên hệ thực tế đảm bảo phù hợp với khả năng của trẻ và phù hợp với tình huống, hoàn cảnh cụ thể.
Ví dụ 1: Tích hợp trong hoạt động ngoài trời
Cô giáo cho trẻ quan sát các phương tiện giao thông lưu thông trên đường, bên cạnh đó đặc ra nhiều câu hỏi để trẻ trả lời, từ đó trẻ sẽ nắm được phần nào về tên gọi, đặc điểm... và cách hoạt động của các phương tiện. Kết hợp giáo dục trẻ về những hành động đúng hoặc không đúng khi tham gia giao thông như: ngồi trên xe máy phải đội mũ bảo hiểm, phải chở đúng số người quy định, khi đi phải đi bên phía phải…
Ví dụ 2: Cho trẻ tham gia trải nghiệm về ATGT tại nơi mình sống
Phương pháp giáo dục an toàn giao thông cho trẻ mầm non này có tác dụng vô cùng hiệu quả. Trẻ được cô giáo đưa đi trải nghiệm trực tiếp. Cách giáo dục trẻ đạt được mục tiêu trải nghiệm này vô cùng đơn giản. Trên đường đi trải nghiệm, giáo viên kết hợp hướng dẫn trẻ lý thuyết cũng như thực hành để tham gia giao thông an toàn. Những tình huống tham gia giao thông không an toàn trong thực tế cũng giúp bé tự ý thức để tránh. Ví dụ: Không được tự ý chạy ra đường, không được vượt đèn đỏ, không được đi xuống lòng đường...
Bé quan sát đèn xanh đèn đỏ tại ngã tư đường phố
Nguyên tắc 4: Nội dung lồng ghép, tích hợp giáo dục trẻ về an toàn giao thông cần phù hợp với vùng miền, địa phương, thiết thực với cuộc sống của trẻ.
Ví dụ: Lồng ghép, tích hợp giáo dục ATGT trong hoạt động góc
Hoạt động góc là hoạt động phong phú nó mô tả lại đời sống xã hội với các mảng hiện thực mà trẻ em tái tạo lại, bởi thế cần quan tâm đến các nhóm chơi, tùy vào từng chủ đề để lồng ghép tích hợp giáo dục an toàn giao thông cho các cháu. Khi trẻ chơi trò chơi xây ngã tư đường phố cô giáo có thể đặt ra nhiều câu hỏi để giáo dục an toàn giao thông cho trẻ như: ngã tư đường phố có những gì? xây cái đó để làm gì? có ý nghĩa như thế nào?...Ở góc học tập cô có thể bày biện nhiều loại sách có nội dung, hình ảnh về giáo dục an toàn giao thông cho trẻ xem và có thể tái tạo lại bằng cách vẽ, nặn, xé dán…
Bé xây ngã tư đường phố
An toàn giao thông là hạnh phúc của mỗi người, mỗi gia đình và toàn xã hội, nâng cao ý thức rèn luyện, hiểu biết và chấp hành luật lệ giao thông cho trẻ chính là bảo vệ bản thân trẻ và gia đình. Việc lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục an toàn giao thông trong tất cả các hoạt động của trẻ ở trường là hoạt động thiết thực trong công tác giáo dục mầm non, giúp trẻ hình thành tư duy ứng xử xã hội trên nguyên tắc thực hiện các qui định xã hội. Giúp trẻ có những trải nghiệm thực tế tạo cơ hội để phát triển tầm nhìn trí tuệ của con người hiện đại trong văn hóa ứng xử văn minh./.
Thanh Loan – Phòng GDMN,TH
[1]
Đề tài:
Sưu tầm, sáng tác
một số trị chơi về
giáo dục luật lệ an tồn giao thông
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Hiện nay tình trạng mất trật tự về an tồn giao thơng đã trở thành một vấn đề
bức xúc của toàn xã hội. Ở các thành phố lớn hiện tượng ùn tắc giao thông luônluôn xảy ra và hàng ngày không biết bao nhiêu tai nạn giao thơng cũng đã xảy ra.Trong đó cũng có nhiều các tai nạn giao thông liên quan đến trẻ em, trong cácnguyên nhân gây tai nạn đó có các nguyên nhân khách quan nhưng cũng có cácnguyên nhân chủ quan do lỗi của các em. Và chính là do trẻ khơng lắm được luật lệan tồn giao thơng. Vì thế việc giáo dục luật lệ an tồn giao thơng cho trẻ là khơngthể thiếu được.
II. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
[2]
Do những đặc điểm,tình hình nêu trên,tơi thấy việc sáng tạo các trị chơi mớicó nội dung về giáo dục luật lệ ATGT cho trẻ là rất cần thiết nên tôi đã chọn đè tàinày.
III. NỘI DUNG SÁNG KIẾN :
- Một số trị chơi.
- Mơi trường học giáo dục luật lệ ATGT.- Bài học kinh nghiệm.
IV. NỘI DUNG :A.Trị chơi :
1.Trị chơi 1: Quan sát màn hình và trả lời câu hỏi đúng saia.Mục đích :
- Giúp trẻ nắm vững luật đi đường và tín hiệu của đèn giao thông ở ngã tư đường phố.
- Củng cố một số hiểu biết về luật giao thông đường bộ.
- Tạo phản ứng nhanh nhạy và khả năng diễn đạt trước đơng người.b.Chuẩn bị :
- 1 màn hình và 1 đầu đĩa
- 1 đĩa hình có quay các tình huống về luật lệ ATGG
VD 1 số tình huống về luật lệ ATGT:
+ Đèn xanh bật , 3 mẹ con cùng sang đường. Mẹ và bé gái đi theo vạch phấn trắng. Cịn bé trai chạy dưới lịng đường. Trong tình huống này , ai đúng? Ai sai? Vì sao?
+ Có 2 bạn gái và 2 bạn trai đèo nhau trên xe đạp đi trên đường. Bạn gái ngồisau túm áo bạn. Còn bạn trai đứng trên yên xe bám vào vai bạn trai kia. Trong tình huống này , ai đúng? Ai sai? Vì sao?
[3]
- Đội nào lắc xắc xô [ hoặc chuông ] nhanh hơn đội đó sẽ giành được quyền
trả lời. Nếu trả lời chưa đúng đội khác sẽ được trả lời.
- Tình huống mà các đội chơi khơng trả lời được sẽ mời các bạn khán giả tham dự trả lời [ câu trả lời đúng sẽ có quà tặng ]
d.Cách chơi :
- Chia trẻ ra làm 3 đội , mỗi đội 3 trẻ.
- Khi màn hình bật lên , trẻ phải quan sát màn hình và trả lời câu hỏi của cơ. Sau đó , trẻ phải lắc xắc xô thật nhanh để giành quyền trả lời cho các tình huống về luật lệ ATGT.
- Các trẻ trong đội cùng tham gia trả lời câu hỏi.
- Đội nào trả lời đúng đội đó sẽ được thưởng 1 phần quà.e.Ứng dụng :
Trò chơi này đựoc ứng dụng vào tiết học tìm hiểu về luật lệ ATGT hoặc vào hộithi tìm hiểu về luật lệ ATGT.
2.Trị chơi 2 : Ơ số kì diệua.Mục đích :
- Giúp trẻ ôn lại các bài hát , bài thơ có nội dung về giáo dục luật lệ ATGT.- Tạo phản ứng nhanh nhạy và khả năng diễn đạt trước đơng người.
- Ơn luyện các chữ số từ 1 đến 6.b.Chuẩn bị :
Một bảng có gắn các ơ số , đằng sau các ô số là các hình ảnh về phương tiẹn hoặc luật lệ giao thông.
- Các ô số
ơ số 1 hình ảnh là 1 chiéc thuyền
[4]
ơ số 4 hình ảnh là 1 chiếc ô tô
ô số 5 hình ảnh là 1 ngã tư đường phố
ô số 6 hình ảnh các phương tiện giao thơng đi phía tay phảic.Cách chơi :
- Trẻ chọn 1 ơ số bất kì. Khi ô số được lật , hình ảnh về phương tiện giao thơng sẽ hiện ra. Trẻ nhìn hình ảnh và phải hát 1 bài hát hoặc đọc 1 bài thơ có nội dung phù hợp với hình ảnh đó.
VD : Trẻ chọn ơ số 1 hình ảnh là chiếc thuyền , trẻ sẽ phải hát hoặc đọc thơ có nộidung về chiếc thuyền.
Nếu trẻ hát hoặc đọc thơ đúng sẽ được thưởng 1 phần q.d.Ứng dụng :
Qua trị chơi này khơng những ứng dụng hiệu quả ở mơn Âm nhạc mà cịn sửdụng vào tiết học MTXQ giáo dục luật lệ ATGT cho trẻ hoặc vào các hoạt độngngồi trời.
3.Trị chơi 3 : Đèn hiệu giao thơnga.Mục đích :
- Giúp trẻ nhớ được ý nghĩa của đèn hiệu giao thông.- Rèn luyện phản xạ nhanh nhạy , chú ý cho trẻ. b.Chuẩn bị :
10 đèn đỏ , 10 đèn xanh , 10 đèn vàng bằng xốp hoặc bìa có tay cầm.c.Cách chơi :
- Cơ phát cho mỗi trẻ một đèn tín hiệu xanh , đỏ hoặc vàng + Cách 1 :
[5]
Tương tự :
Chuẩn bị – “đèn vàng” Dừng lại – “đèn đỏ” + Cách 2 :
Chơi ngược lại :
Khi cô giơ đèn xanh trẻ nói “được đi” Tương tự :
Đèn đỏ – “Đứng lại” Đèn vàng – “Chuẩn bị”4.Trò chơi 4 : Ghép biển báoa.Mục đích :
- Trẻ biết được 1 số biển báo quen thuộc.- Trẻ hiểu được ý nghĩa của các biển báo đó.- Rèn tính nhanh nhạy cho trẻ.
b.Chuẩn bị :
- 3 bảng dạ to.
- 15 biển báo chưa hoàn chỉnh.- 1 số các chi tiết
VD :
+ Các biển báo chưa hoàn chỉnh : + Các biển báo đã hoàn chỉnh :
+ 3 bàn học hoặc 9 vòng tròn.c.Cách chơi :
- Cách 1 :
[6]
lượt từng trẻ của từng đội sẽ lên giới thiệu về biển báo mà mình vừa ghép. Đội nào ghép nhanh , giới thiệu đúng biển báo hơn đội đó sẽ chiến thắng.- Cách 2 :
Trên bảng cô gắn rất nhiều các biển báo chưa được hồn thiện. Khi có hiệu lệnh , trẻ phải nhảy bật qua 3 vòng và lên nhặt các chi tiết gắn thành biển báo có ý nghĩa. Sau đó , lần lượt từng trẻ của từng đội sẽ lên giới thiệu về biển báo mà mình vừa ghép. Đội nào ghép nhanh , giới thiệu đúng biển báo hơn đội đó sẽ chiến thắng.
d.Ứng dụng :
Sử dụng vào tiết GD luật lệ ATGT , hội thi tìm hiểu luật lệ ATGT và hoạt động ngồi trời.
5.Trị chơi 5 : Phân loại các phương tiện giao thông theo vùng hoạt độnga.Muc đích :
Giúp trẻ phân loại các phương tiện giao thong theo vùng hoat động của chúngb.Chuẩn bi :
1 bàn cờc.Cách chơi :
- 2 đến 4 trẻ chơi.
- Trẻ oẳn tù tì để chọn bạn được chơi trước. Lần lượt từng trẻ quay bàn quay, khi mũi tên chỉ vào phương tiện giao thơng nào thì trẻ chọn phương tiện giao thơngđó và đặt vào đúng vùng hoạt động của chúng.
VD : Mũi tên chỉ vào máy bay thì trẻ phải xếp máy bay vào phần đường hàng không ---> Xếp ơ tơ , xích lơ , xe đạp , xe máy , vào phần đường bộ.
d.Ứng dụng :
[7]
6.Trò chơi 6 : Sắp xếp lại cho đúnga.Mục đích :
Giúp trẻ nắm vững 1 số luật đi đường.b.Chuẩn bị :
- 2 sa bàn ngã tư đường phố
- 1 số phương tiện giao thông đường bộ , người đi bộ.c.Cách chơi :
- 10 trẻ chơi chia làm 2 đội [ mỗi đội 5 trẻ ]
- Trong vòng 2 phút , 2 đội cùng phải sắp xếp vị trí đi , đứng cho các loại xe và người sao cho đúng luật lệ ATGT.
- Đội nào xếp đúng và nhanh hơn đội đó sẽ thắng.
B. Mơi trường học giáo dục luật lệ an tồn giao thông :
Ở trẻ mẫu giáo rất dễ nhớ nhưng lại dễ qn.Trẻ chí khó qn những gì thật
sâu sắc,hấp dẫn và nhắc đi nhắc lại. Nắm được những đặc điểm tâm lí trên của trẻ, để đưa việc giáo dục luật lệ ATGT đến với trẻ cho trẻ dễ nhớ lâu quên, ngay từ đầunăm học, tôi đã chủ động tạo môi trường học giáo dục luật lệ ATGT cho trẻ.
Ví dụ :
- Tại các cửa sổ của lớp có dán hình các phương tiện giao thơng, đèn xanh, đèn đỏ.
- Làm đồn tàu “Bé đến lớp” cho trẻ dán hình.
- Treo các bài thơ,bài hát có nội dung giáo dục luật lệ ATGT ở góc “Bé cần biết”.
[8]
Ví dụ :
- Treo các máy bay do cơ và trẻ làm.
- Trang trí một số biển báo đơn giản dưới có ghi tên biển báo.
- Trang trí bảng chủ điểm theo chủ điểm Luật lệ an toàn giao thơng.- Tạo một số góc phố có ý đi đúng luật ở trong lớp.
- Trẻ và cô cùng làm một số đồ chơi: ơ tơ, xe máy, máy bay, xích lơ, xe đạp trang trí xung quanh lớp và để chơi xây dựng.
V. KẾT QUẢ - ỨNG DỤNG :
Khi đưa các trị chơi có nội dung về giáo dục luật lệ an toàn giao thông trên
vào dạy trẻ, trẻ lớp tôi học rất nhanh và đạt kết quả như sau : Đầu năm :
- 80% trẻ biết kể tên, đặc điểm cấu tạo, tiếng kêu, vùng hoạt động của một số phương tiện giao thông gần gũi.
- 70% trẻ biết phân loại các phương tiện giao thông.- 60% trẻ biết những luật lệ cơ bản về an tồn giao thơng.- 10% trẻ biết những biển báo quen thuộc.
Cuối năm :
- 100% trẻ biết kể tên, đặc điểm cấu tạo, tiếng kêu, vùng hoạt động của một sốphương tiện giao thông gần gũi.
- 100% trẻ biết phân loại các phương tiện giao thông.- 100% trẻ biết những luật lệ cơ bản về an tồn giao thơng- 100% trẻ biết các biển báo quen thuộc.
[9]
VI. BÀI HỌC KINH NGHIỆM :
Qua q trình giảng dạy, tơi rút ra được những kinh nghiệm sau :
- Cô phải nắm vững và luôn chấp hành tốt luật lệ ATGT, ln có ý thức giáo dục luật lệ ATGT cho trẻ.
- Các trò chơi phải phù hợp với bài dạy, động tĩnh kết hợp nhịp nhàng.- Đồ dùng của các trò chơi phải đẹp và hấp dẫn trẻ.
- Cách hướng dẫn trò chơi cho trẻ cũng cần phải ngắn gọn, dễ hiểu.