A. Lý thuyết, Nội dung bài học
Một trong những ứng dụng của công nghệ tiên tiến vi sinh là khai thác, sử dụng những vi sinh gây bệnh cho sâu, bệnh hại cây cối để sản xuất ra những chế phẩm sinh học bảo vệ cây cối. Các chế phẩm này ngày càng được yêu thích vì chúng không gây độc cho con người và không làm ô nhiễm môi trường tự nhiên .
I – CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU
Vi khuẩn sản xuất chế phẩm trừ sâu là những vi khuẩn có tinh thể protein độc ở giai đoạn bào tử, rất độc với một số sâu bọ nhưng không độc nhiều loài khác.
Bạn đang đọc: Chế phẩm Bt là gì Công nghệ 10
Tinh thể protein độc có hình quả trám hoặc lập phương. Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể protein độc, khung hình sâu bọ bị tê liệt và bị chết sau 2 4 ngày .Loài vi trùng chăm sóc điều tra và nghiên cứu nhất là Baccillus thuringiensis, từ loại vi trùng này người ta sản xuất ra thuốc trừ sâu Bt. Quy trình sản xuất như sau :
II – CHẾ PHẨM VI RÚT TRỪ SÂU
Hiện nay người ta đã phát hiện hơn 250 bệnh virus ở 200 loài sâu bọ. Ở tiến trình sâu non, sâu dễ bị nhiễm virus nhất .Khi mắc bệnh vi rút, khung hình sâu bọ mềm nhũn do mô tan rã, sắc tố và độ căng khung hình đổi khác .
Để sản xuất ra chế phẩm vi rút trừ sâu, người ta gây nhiễm virus nhân đa diện[NPV]trên sâu non [vật chủ]. Nghiền nát sâu non đã bị nhiễm virus và pha với nước theo tỉ lệ nhất định. Lọc lấy nước ta thu được dịch virus. Từ dịch này sản xuất ra chế phẩm thuốc trừ sâuN.P.V
Quy trình công nghệ tiên tiến sản xuất chế phẩm virus trừ sâu
Chế phẩm N.P.V dùng để trừ sâu róm thông, sâu đo, sâu xanh hại bông, đay, thuốc lá ,
III – CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU
Có rất nhiều nhóm nấm gây bệnh cho sâu. Trong số này có hai nhóm : nấm túi và nấm phân trắng được ứng dụng thoáng đãng trong phòng trừ dịch hại cây cối .Nấm túi ký sinh trên nhiều loại sâu bọ và rệp khác nhau Sau khi bị nhiễm nấm, khung hình sâu bị trương lên. Nấm càng tăng trưởng thì những hệ cơ quan của sâu bọ càng bị ép vào thành khung hình. Sâu bọ yếu dần rồi chết .
Nấm phấn trắng có năng lực gây bệnh cho khoảng chừng 200 loài sâu bọKhi bị nhiễm bệnh, khung hình sâu bị cứng lại và trắng ra như bị rắc bột, chết vài ngày sau nhiễm bệnhTừ nấm phấn trắng, người ta sản xuất chế phẩm nấm Beauveria bassiana trừ sâu hại cây cối : sâu róm thông, sâu đục thân ngô, rầy nâu hại lúa, bọ cánh cứng khoai tây ,
B. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1:Chế phẩm virut được sản xuất trên cơ thể:
A. Sâu trưởng thànhB. Sâu nonC. Nấm phấn trắngD. Côn trùng
Đáp án:B. Sâu non
Giải thích:Chế phẩm virut được sản xuất trên cơ thể: Sâu nôn SGK trang 61
Câu 2:Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, thì cơ thể sẽ:
A. Trương phồng lên, nứt ra thể hiện lớp bụi trắng như bi rắc bộtB. Bị tê liệt, không nhà hàng rồi chếtC. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chếtD. Mềm nhũn rồi chết
Đáp án:B. Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết
Giải thích:Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, thì cơ thể sẽ: Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết SGK trang 60
Câu 3:Quy trình nào sau đây để sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí?
A. Chuẩn bị thiên nhiên và môi trường Khử trùng sâu Cấy giống sản xuất Ủ và theo dỏi quy trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩmB. Chuẩn bị thiên nhiên và môi trường Khử trùng thiên nhiên và môi trường Ủ và theo dỏi quy trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩmC. Chuẩn bị môi trường tự nhiên Khử trùng thiên nhiên và môi trường Cấy giống sản xuất Ủ và theo dỏi quy trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩmD. Chuẩn bị thiên nhiên và môi trường Cấy giống sản xuất Ủ và theo dỏi quy trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
Đáp án:C. Chuẩn bị môi trường Khử trùng môi trường Cấy giống sản xuất Ủ và theo dỏi quá trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
Giải thích:Quy trình nào để sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí: Chuẩn bị môi trường Khử trùng môi trường Cấy giống sản xuất Ủ và theo dỏi quá trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm Hình 20.1 SGK trang 61
Câu 4:Quy trình nào sau đây để sản xuất chế phẩm vi rút trừ sâu?
A. Nuôi sâu hàng loạt Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – Sấy khô – Kiểm tra chất lượng – Pha chế chế phẩm – Đóng gói
B. Nuôi sâu hàng loạt Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – Pha chế chế phẩm – Sấy khô – Kiểm tra chất lượng – Đóng gói
C. Nuôi sâu hàng loạt – Pha chế chế phẩm Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – sấy khô – Kiểm tra chất lượng – Đóng góiD. Nuôi sâu hàng loạt Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – Pha chế chế phẩm – Kiểm tra chất lượng – Đóng gói
Đáp án:B. Nuôi sâu hàng loạt Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – Pha chế chế phẩm – Sấy khô – Kiểm tra chất lượng – Đóng gói
Giải thích:Quy trình để sản xuất chế phẩm vi rút trừ sâu: Nuôi sâu hàng loạt Nhiễm bệnh vi rút cho sâu – Pha chế chế phẩm – Sấy khô – Kiểm tra chất lượng – Đóng gói Hình 20.2 SGK trang 61
Câu 5:Nhóm nấm được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ sâu hại cây trồng là:
A. Nấm túiB. Nấm sợiC. Nấm menD. Nấm đảm
Đáp án:A. Nấm túi
Giải thích:Nhóm nấm được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ sâu hại cây trồng là: Nâm túi SGK trang 62
Câu 6:Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc sâu bọ sẽ bị tê liệt và chết sau:
A. 1 ngàyB. 1 tuầnC. Khoảng 5-6 ngàyD. 2-4 ngày
Đáp án:D. 2-4 ngày
Giải thích:Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc sâu bọ sẽ bị tê liệt và chết sau: 2-4 ngày SGK trang 60
Câu 7:Thế nào là chế phẩm vi khuẩn trừ sâu?
A. Dùng vi trùng gây nhiễm lên sâu để sản xuất thuốc trừ sâuB. Là chế phẩm chứa những vi trùng gây bệnh cho sâuC. Là chế phẩm chứa những vi trùng gây độc cho sâuD. Nuôi sâu hàng loạt để cấy vi trùng
Đáp án:C. Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây độc cho sâu
Giải thích:Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu: Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây độc cho sâu
Câu 8:Chế phẩm Bt là gì?
A. Chế phẩm thảo mộc trừ sâuB. Chế phẩm nấm trừ sâuC. Chế phẩm vi trùng trừ sâuD. Chế phẩm virus trừ sâu
Đáp án:C. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu
Giải thích:Chế phẩm Bt là : Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu SGK trang 61
Câu 9:Sâu bị nhiễm chế phẩm trừ sâu nào thì cơ thể sâu bị mềm nhũn rồi chết?
A. Chế phẩm nấm trừ sâuB. Chế phẩm virus trừ sâuC. Chế phẩm vi trùng trừ sâuD. Tất cả những chế phẩm trên
Đáp án:B. Chế phẩm virus trừ sâu
Giải thích:Sâu bị nhiễm chế phẩm virus trừ sâu thì cơ thể sâu bị mềm nhũn rồi chết SGK trang 61
Câu 10:Sâu bị nhiễm chế phẩm nấm phấn trắng thì cơ thể sẽ:
A. Mềm nhũn rồi chếtB. Trương phồng lên, nứt ra thể hiện lớp bụi trắng như bị rắc bộtC. Bị tê liệt, không nhà hàng rồi chết
D. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
Xem thêm: Top 7 tình yêu và nhà sản xuất phần 2
Đáp án:D. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
Giải thích:Sâu bị nhiễm chế phẩm nấm phấn trắng thì cơ thể sẽ: Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết SGK trang 62
Video liên quan
Bài 20 :MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :•Biết được thế nào là chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật.•Biết được cơ sở khoa học, cơ chế gây hại sâu bệnh và quy trình sản xuất chế phẩm sinh học.I-CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU :Bài 20 : ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM BVTVThế nào là chế phẩm sinh học BVTV?Loài vi khuẩn được quan tâm nghiên cứu nhất là Baccillus thuringiensis. Từ loài vi khuẩn này, người ta sản xuất ra thuốc trừ sâu Bt.Bacillus thuringiensis Bacillus sphaericusTinh thể độc [parasoral body] chứa những độc tố có thể giết hại trên 100 loài sâu hại [tinh thể độc chỉ giải phóng độc tố trong môi trường kiềm do đó các vi khuẩn này hoàn toàn vô hại với người, gia súc, gia cầm, thuỷ hải sản- có hại đối với tằm].
I-CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU :
. Vi khuẩn được sử dụng để sản xuất chế phẩm trừ sâu là những vi khuẩn có tinh thể protein độc ở giai đoạn bào tử. Tinh thể protein độc có hình quả trám hoặc hình lập phương . Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể protein độc , cơ thể sâu bọ bị tê liệt và bị chết sau 2 đến 4 ngày.Quy trình sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí:Giống GốcSản xuất giống cấp IChuẩn bị môi trườngKhử trùng môi trườngCấy giống sản xuấtỦ và theo dõi quá trình lên men Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm: - Nghiền, lọc, bổ sung phụ gia. - Sấy khô. - Đóng gói bảo quản.1.Thuốc trừ sâu Xentari 35 WDG [Sản phẩm của Công ty Valent BioSciences – Hoa Kỳ]- Hoạt chất của thuốc là vi khuẩn Bacillus thuringiensis, subsp. aizaiwai - Thuốc an toàn đối với người sử dụng, môi trường và quần thể thiên địch, không độc với cá và ong, độc với tằm.- Thời gian cách ly: 5 ngày- Thuốc có tính chọn lọc cao, diệt trừ rất hữu hiệu hơn 60 loài sâu hại thuộc bộ cánh phấn [Lepidoptera] như sâu tơ, sâu xanh da láng, sâu ăn tạp, sâu đo, sâu loang, sâu hồng, sâu đục bông, sâu đục trái…, trên rau cải, cà chua, dưa leo, đậu, hành tỏi, thuốc lá, bông vải, nho .- Liều lương sử dụng: pha 15-20 g/bình 8 lít. Phun cho thuốc phủ đều trên bề mặt của các bộ phận của cây rau cần được bảo vệ.- Phun thuốc sớm khi sâu còn ở tuổi nhỏ. Nên phun vào chiều mát khi sâu hoạt động mạnh.- Không pha chung với thuốc có tính kiềm, thuốc có gốc đồng, phân hóa học, thuốc trừ bệnh kháng sinh.- Không sử dụng thuốc trên cây dâu tằm, tránh phun thuốc gần nơi nuôi tằm II. Chế phẩm virus trừ sâu Hiện nay người ta đã phát hiện hơn 700 bệnh virus ở 800 loài sâu bọ. Ở giai đoạn sâu non, sâu bọ dễ bị nhiễm virus nhất . Khi mắc bệnh , cơ thể sâu bọ bị mềm nhũn do các cơ bị tan rã . Màu sắc và độ căng của cơ thể bị biến đổi.Để sản xuất ra chế phẩm virus trừ sâu, người ta gây nhiễm virus nhân đa diện [NPV] trên sâu non [Vật chủ]. Nghiền nát sâu non đã bị nhiễm virus và pha với nước theo tỉ lệ nhất định, lọc lấy nước dịch thu virus đậm đặc. Từ dịch này sản xuất ra chế phẩm thuốc trừ sâu N.P.V [Nuclear polyhedrin vius]dùng để trừ sâu róm thông, sâu đo, sâu xanh…Nuôi sâu giốngNuôi sâu hàng loạtNhiễm bệnh virus cho sâuPha chế thực phẩm :-Thu thập sâu bệnh.-Nghiền, Lọc-Li Tâm-Thêm chất Phụ gia Sấy khôKiểm tra chất lượngChế biến thức ăn nhân tạoĐóng góiQuy trình công nghệ SX chế phẩm vius trừ sâuIII. Chế phẩm nấm trừ sâu :III. Chế phẩm nấm trừ sâu :Có rất nhiều nhóm nấm gây bệnh cho sâu. Trong số này có hai nhóm: nấm túi và nấm phấn trắng được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ dịch hại cây trồng. Nấm túi ký sinh trên nhiều loại sâu bọ và rệp khác nhau. Sau khi bị nhiễm nấm cơ thể sâu bị trương lên. Nấm càng phát triển thì các hệ cơ quan của sâu bọ càng bị ép vào thành cơ thể. Sâu bọ yếu dần rồi chết Nấm phấn trắng có khả năng gây bệnh cho khoảng 200 loài sâu bọ. Khi bị nhiễm bệnh, cơ thể sâu bị cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết sau vài ngày.Giống thuần[BeauveriaBassiana]Môi trườngNhân sinh Khối [cám ngô]Rải mỏng đểHình thànhBào tử trongTình trạng Thoáng khíThu Sinh Khối nấm- Sấy, đóng gói- Bảo quản- Sử dụngQUY TRÌNH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU VD khác : Nấm bột Nomuraea Rileyi [để sản xuất ra chế phẩm sinh học nấm bột trừ sâu hại rau] Vi-ĐK là chế phẩm sinh học có tác dụng đối kháng với các nấm gây bệnh cho cây trồngTP-ZEP 18EC là chế phẩm sinh học được chiết xuất từ thảo mộc.Hay như :Nấm Boverin, còn gọi là nấm cương tằm - hoạt động theo cơ chế: khi được phun vào rừng có sâu, nấm Boverin bào tử dạng tiềm sinh sẽ phát tán, bám vào và ký sinh trên thân sâu, phát triển thành dạng sợi, chọc thủng thân sâu, làm cho sâu tê liệt rồi chết. Trên xác sâu, nấm phát triển và lây lan sang các con sâu khác. Như vậy chúng tự lây nhau và chết, không thể thành dịch được. Sâu róm khi bị nhiễm nấm Boverin 4 ngày thì ngừng hoạt động, 7 ngày bắt đầu chết, 15 ngày gần như chết hoàn toàn. Boverin được phun ở dạng bột, nên tránh lúc mưa to, trời nắng gắt, độ ẩm phù hợp trên 80% có hiệu quả rất cao. Mỗi ha rừng thông chỉ cần phun 2-3 kg Boverin nhưng phát huy tác dụng từ 5-7 năm, có nơi đến 10 năm. 2. Ưu điểm của chế phẩm vi sinh:- Không độc hại cho người và gia súc, không gây nhiễm bẩn môi trường sống [không ảnh hưởng đến đất trồng, không khí trong môi trường…]- Chưa tạo nên tính kháng thuốc của sâu hại.- Không ảnh hưởng đến chất lượng, phẩm chất nông sản [do không để lại dư lượng].- Không làm mất đi những nguồn tài nguyên sinh vật có ích với con người .- Nếu sử dụng hợp lý, đúng phương pháp, đúng kỹ thuật trong điều kiện nhiệt độ, ẩm độ thích hợp sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao.- Hiệu quả thuốc vi sinh thường kéo dài vì chúng không chỉ tiêu diệt trực tiếp lứa sâu đang phá hoại mà chúng còn có thể lan truyền cho thế hệ tiếp theo. 3. Nhược điểm của chế phẩm vi sinh:- Tác động của thuốc trừ sâu vi sinh chậm nên hiệu quả chậm [Do thuốc trừ sâu vi sinh thường có quá trình gây bệnh và nhiễm bệnh khi vào cơ thể sâu phải mất 1-3 ngày].- Hiệu quả của thuốc ban đầu không cao.- Phổ tác dụng của thuốc hẹp.- Một vài loại thuốc trừ sâu vi sinh bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, nếu như phun không đúng kỹ thuật, phun trong điều kiện không thích hợp sẽ khó đạt hiệu quả.- Ở Việt Nam, thuốc vi sinh có công nghệ sản xuất phức tạp, thủ công nên giá thành cao. HOÀN THÀNH BẢNG SO SÁNH SAU :NỘI DUNG SO SÁNHCHẾPHẨM VI KHUẨNCHẾ PHẨM VIRUSCHẾ PHẨM NẤMNẤM TÚI NẤM PHẤN TRẮNGCơ sở khoa họcĐẶC ĐIỂM CỦA SÂU BỊ NHIỄMMôi trường nuôi cấyDẶN DÒ : Học bài, hoàn thành bảng so sánh cuối bài học.Ôn tập chương 1 : nghiên cứu trước sơ đồ hệ thống chương ở bài 21; suy nghĩ về mối quan hệ giữa các yếu tố : Giống, đất, phân bón, bảo vệ cây trồng.