Robert danhi là ai

Bắc Ninh cuối tháng 11.2013. Chiều xuống. Cái rét đầu đông đã bắt đầu ngấm vào da vào thịt. 30 người của đoàn làm chương trình Khám phá Việt Nam cùng Robert Danhi cùng kéo nhau ra phố theo tiếng gọi của… bao tử.

“Tôi sáng mắt ra”Bỗng anh chàng Robert Danhi có cái đầu trọc lóc đứng khựng lại bên vệ đường, mắt nhìn sững. Thứ hớp hồn anh ta là một bếp than hồng với vài món nướng lề đường thơm phưng phức. Danhi chăm chú vào ổ bánh mì be bé nằm giữa vỉ nướng. Đó là ổ bánh mì rất đỗi bình thường, thậm chí còn không có nhân, có chăng chỉ là tí mỡ heo, tương ớt, dầu hào, mật ong quét bên ngoài, đem để lên bếp than, lật qua lật lại một tí là xong. Ấy vậy mà chuyên gia ẩm thực đã đi nhiều nơi trên thế giới lại bảo kết hợp những gia vị đơn giản đó, quét lên bánh mì mà đem nướng trên than hồng là kỹ thuật chưa từng được biết đến. “Tôi không thể diễn tả được cảm giác khi cắn ngập răng vào ổ bánh mì mê hoặc đó: một chút giòn giòn, một chút ấm áp, một chút ngọt ngào, một chút cay cay, một chút beo béo, một chút thơm thơm… Ôi, khi mà tất cả những “một chút” đó hòa quyện vào nhau thì mọi hương vị tuyệt vời nhất trên thế gian này đều gói gọn trong ổ bánh đó rồi!”, Danhi thốt lên.

Robert danhi là ai
Robert Danhi ăn cơm nguội với mầm kho giữ ruộng hẹ nước Long An

Khó mà cắt ngang sự hào hứng đang tuôn trào trong anh chàng người Mỹ: “Đầu tiên, tôi phải mang cái công thức đó, cái kỹ thuật đó sang ngay quê hương tôi. Tôi sẽ kể cho mọi người nghe về câu chuyện bánh mì Bắc Ninh, họ sẽ được xem những gì mà tôi đã thấy và họ cũng sẽ phải tìm đến Bắc Ninh để được chạm răng vào ổ bánh quyến rũ đó. Tôi sẽ dùng đúng cái công thức này cho sandwich, đầu tiên là ở Mỹ. Ổ bánh mì Bắc Ninh đã khơi nguồn cho tôi bao ý tưởng. Nó đã làm tôi sáng mắt ra”.12 năm trước, Danhi – lúc đó đã là một chuyên gia nghiên cứu về ẩm thực Đông Nam Á – được yêu cầu giảng dạy về ẩm thực Việt ở New York, Mỹ. Nhưng anh lắc đầu: “Tôi không có quyền nói về ẩm thực Việt nếu như tôi chưa từng đến đó, chưa từng nhìn thấy, chạm vào, nếm thử, cảm nhận ẩm thực và văn hóa Việt”. Vậy là anh vác ba lô lên, rong ruổi 3 tuần từ bắc chí nam. Đó là cơ duyên đầu tiên của anh với Việt Nam. Tính ra, Danhi đã đến Việt Nam 7-8 lần trước chương trình Khám phá Việt Nam cùng Robert Danhi, vốn cho anh cơ hội ở lại đây 3 tháng trời.

Robert Danhi, người có 28 năm trong nghề ẩm thực, chính là tác giả của cuốn sách Hương vị Đông Nam Á được giải thưởng Gourmand uy tín ở hạng mục Sách ẩm thực châu Á hay nhất ở Mỹ và Sách ẩm thực châu Á hay thứ 2 trên thế giới vào năm 2009. Anh là một đầu bếp, nhà nghiên cứu, nhà tư vấn và giảng viên về ẩm thực Đông Nam Á.Chương trình Khám phá Việt Nam cùng Robert Danhi, do Điền Quan Media & Entertainment tổ chức thực hiện, dự kiến sẽ phát sóng vào tháng 7.2014 trên HTV, sau đó sẽ phát trên các kênh quốc tế.

Cách “nếm” Việt Nam

Để chạm lưỡi được vào cọng hẹ nước thơm phảng phất, ngọt nhẹ nhàng, Danhi mất một ngày trời trên cánh đồng mênh mông giữa mùa nước nổi ở Long An, khi thì ngồi trên chiếc xuồng cũ kỹ, khi thì nhảy xuống lội sình để đẩy xuồng qua những chỗ nước cạn, để rồi cùng người dân địa phương dầm mình giữa nước bẩn, còng lưng, mò tay xuống nước mà nhổ hẹ. Danhi chia sẻ: “Nhiệm vụ của tôi là kể cho mọi người nghe những câu chuyện tuyệt đẹp đằng sau mỗi món ăn, đằng sau mỗi danh lam thắng cảnh về cuộc sống dung dị của người dân đất Việt. Tôi sung sướng vì được làm điều đó.”Cảnh quay ở Long An hôm đó cứ kéo dài bất tận, đến quá trưa mà vẫn chưa được tạm nghỉ. Bất chợt đôi vợ chồng sở hữu chiếc xuồng lấy cà mèn ra. Họ mời Danhi ăn. Cơm nguội với mắm cá và hẹ nước mới hái. Thêm một chi tiết không có kịch bản với anh chàng người Mỹ. Danhi băn khoăn: “Ăn ở đâu?”. Câu trả lời: “Ở đây”, tức giữa cánh đồng mênh mông ngập nước đục ngầu. Trời vẫn đang mưa lất phất. Không chút do dự, Danhi sà tới. “Tôi ăn được mắm tôm, mắm ruốc, còn vị mắm vùng này quá mạnh với tôi. Nhưng tôi rất cảm động. Tôi biết ơn họ”.Còn để nếm được chuột đồng nướng lu ở Đồng Tháp, Danhi có một buổi chạy nhảy đào hang, đuổi bắt chuột… Danhi tự nguyện làm tất cả những điều đó bởi “muốn được đại diện để quảng bá ẩm thực Việt, tôi phải biết rõ ngọn ngành từng loại nguyên liệu đến từ đâu, đánh bắt thế nào, chế biến ra sao thì mới xứng đáng”.

Thanh Niên (Thanh Niên)

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.

Tin cùng chuyên mục

  • Robert danhi là ai
  • Robert danhi là ai
  • Robert danhi là ai
  • Robert danhi là ai
  • Robert danhi là ai
  • Robert danhi là ai

Tin nổi bật

  • Robert danhi là ai

Khám phá VN cùng Robert Danhi

Robert danhi là ai
Phóng to
Với Robert, ẩm thực là những câu chuyện nhặt nhạnh được trên mỗi chặng đường đi và niềm hạnh phúc được hiểu biết về những món ăn ngon, về văn hóa của mỗi đất nước. Trong ảnh: Robert mời những đứa trẻ ở Hà Giang thử một món ăn do mình nấu - Ảnh: Lâm Chiêu

Năm 2000, khi còn đang là giảng viên tại Học viện Ẩm thực Hoa Kỳ có trụ sở tại New York, Robert Danhi được hiệu trưởng đề nghị thực hiện một khóa dạy về ẩm thực VN cho sinh viên. Và câu trả lời của ông lúc đó là: Tôi không thể!

Trong quan niệm của giảng viên này, chỉ khi yêu và phải thật yêu, thật am hiểu về một đất nước nào đó ông mới có thể tự tin đứng bếp, tự tin giới thiệu với mọi người những món ngon quốc hồn quốc túy của một dân tộc. Chưa bao giờ đến VN trước đó là lý do khiến Robert Danhi e dè với lời đề nghị ấy. Rồi như một sự thôi thúc đến từ bên trong, cũng trong năm 2000, ông bắt đầu thực hiện chuyến hành trình đầu tiên đến VN.

Robert danhi là ai
Tại làng nghề bánh đa cua Hải Phòng - Ảnh: Lâm Chiêu

Dự án nước mắm của ông Tây chịu chơi

Chân ướt chân ráo đến VN, nhưng ông Tây “chịu chơi” này không ngại ngần làm một chuyến phượt hoành tráng từ vùng Bắc Hà, Lào Cai cho đến Hạ Long, Phú Quốc, Cần Thơ. Đến rồi ngẩn ngơ, rồi quay về, rồi trở lại, cứ như thế 13 năm qua Robert đã đến VN bảy lần, mỗi lần kéo dài vài tháng, có khi nửa năm, lang thang khắp các vùng thôn dã, có lúc sống đời... nông dân. Khi còn chưa rành rọt thổ nhưỡng xứ lạ, Robert đăng ký tham gia chương trình Go eat give (Đến, ăn và tặng) - một nhóm thiện nguyện phi chính phủ từng đến vùng Đông Hà, Quảng Trị dạy người khiếm thính các khóa nấu ăn ngắn hạn, những kỹ năng cơ bản giúp họ có thể sinh sống bằng chính sức lao động của mình. Nấu ăn từ đó với ông không chỉ còn là chuyện bày biện cho đẹp và nấu sao cho ngon nữa...

Nói chuyện với Robert, ông nói câu hỏi ông... sợ nhất là: “Với ông, món ăn Việt nào ngon nhất?”. “Tôi nghĩ đấy là một câu hỏi mẹo, hoặc đang cố tình làm khó người trả lời (cười). Trong 13 năm qua tôi đã may mắn được nếm thử hàng trăm món ăn ngon tại VN. Tôi nhận ra dù là món phở thông dụng thì mỗi vùng miền cũng có cách nêm, có vị giác và cảm nhận thế nào là phở ngon khác nhau. Nhưng nếu được chọn một món, theo tôi, có thể coi là đại diện cho nền ẩm thực Việt và cũng là món khoái khẩu tôi có thể ăn bất cứ khi nào thì tôi chọn bún thịt nướng. Món ăn này không chỉ quyến rũ với mùi thơm đặc trưng của thịt heo tẩm gia vị nướng xiên mà còn đẹp mắt trong bày biện: có màu xanh của rau, vàng ươm của thịt, trắng trong của sợi bún, đỏ của ớt và cà rốt dùng làm đồ chua, cuối cùng thịt sẽ rất ngon nếu nướng bằng than hoa. Đó còn là biểu tượng của ngũ hành, theo quan niệm của người châu Á. Tôi đã đi nhiều nơi nhưng ít có món ăn nào làm tôi ấn tượng bởi ý nghĩa, hương vị như bún thịt nướng của VN”.

Trong định nghĩa của riêng Robert, ẩm thực là câu chuyện gắn kết quá khứ và hiện tại, là những “ghi chú” thú vị khiến ông mỉm cười mỗi khi nhớ lại. Như chuyện khi ở VN, giờ nào với ông cũng là lúc thích hợp để nhâm nhi một thứ gì đó: sáng có xôi đậu phộng, phở, bún, miến; xế chiều có chè quẩy rong ngoài phố, bánh xèo... Thế nên dù tốt nghiệp Học viện Ẩm thực Hoa Kỳ tại New York, khi cơ hội mở ra trong ngành ẩm thực cùng việc trở thành bếp trưởng của những nhà hàng, khách sạn danh giá lần lượt tìm đến vẫn chẳng đủ sức níu giữ ông bằng sức mạnh của những chuyến đi, được hít căng lồng ngực mùi không khí tươi nguyên ở những vùng đất mới. Không rành tiếng Việt, việc đầu tiên của Robert là tuyển một du học sinh Việt tại Malaysia để cùng ông rong ruổi khắp nơi. Bởi thói quen của ông là thích được chuyện trò, “bà tám” với mọi người về cuộc sống, về các công thức nấu ăn của người địa phương, để rồi những câu chuyện ấy sau đó được Robert khéo léo “kể lại” theo ngôn ngữ của mình thông qua ẩm thực.

Ông cũng là đại diện duy nhất được ĐH Taylor ở Kuala Lumpur chọn lựa để khởi xướng các dự án tại Trung tâm Thực phẩm châu Á tại Malaysia. Và dự án đang được Robert tập trung nghiên cứu chính là việc làm thế nào giảm thiểu được natri trong công đoạn chế biến nước mắm nhĩ VN, sau nhiều năm tìm hiểu và biết rõ nước mắm là gia vị không thể thiếu trong mọi bữa ăn của người Việt. Điều đó cũng có nghĩa là ông sẽ còn trở lại đây rất nhiều lần bằng cách này hay cách khác...

Robert danhi là ai
Phóng to
Nướng cá lóc cuộn lá sen giữa đồng - Ảnh: Lâm Chiêu

“Bọn trẻ thích món gà của tôi”

Những tháng cuối năm 2013, khi các cung đường lên Hà Giang thấm đẫm cái lạnh mùa đông, khi những cánh đồng tam giác mạch, cải xanh phủ kín lưng đồi, theo chân Robert đến với thung lũng Sủng Là lúc nhiệt độ ngoài trời chỉ còn 90C mới hiểu vì sao ẩm thực lại là lựa chọn của cuộc đời ông... Căn nhà nơi đã từng là phim trường của bộ phim nhựa Chuyện của Pao được Robert chọn dừng chân đầu tiên. Hôm nay ông sẽ vào gian bếp đặc trưng của người Mông để tự tay làm món gà H’Mông xáo măng rừng. Món gà sau khi vượt qua “vòng kiểm duyệt” của chính vợ chồng chủ nhà đã được chia lại cho đám trẻ nhỏ quần áo tuềnh toàng đang tụ tập trước sân lén nhìn “ông Tây” nấu ăn với cặp mắt tò mò. “Bọn trẻ thật sự thích món gà của tôi. Điều đó làm tôi gần như bật khóc. Tôi có cảm giác như một gia đình và tôi là người nấu cho con cái mình ăn” - ông thì thầm.

Vượt hàng trăm cây số đường đèo uốn lượn, mây và sương quyện chặt dọc cung đường lên dốc Pắc Sum, Cổng Trời, lên Mèo Vạc, Lũng Cú, Đồng Văn... Chốc chốc Robert lại xin dừng xe để được ghi lại những hình ảnh tuyệt đẹp vào chiếc máy ảnh ông vẫn luôn mang theo trong các bữa ăn. Nhà bà Phán (dân tộc Lô Lô thuộc xã Lũng Cú, tỉnh Hà Giang) từ sáng sớm đã rộn ràng tiếng người nói cười, con dâu và con rể giúp bà chuẩn bị ngô, nước sạch. Bà mặc một bộ quần áo truyền thống rực rỡ, cầu kỳ của người Lô Lô để chờ một người bạn: sáng nay bà sẽ dạy Robert nấu món rượu ngô đặc trưng của dân tộc mình. Quý ông Tây chẳng quản đường xa, sau buổi nấu rượu bà mang bình rượu ngô quý trong nhà ra mời Robert - một cảnh tượng thật ấm áp, tự nhiên mà êkip ghi hình bỗng chốc muốn được ghi lại, dù biết rõ Robert không uống được rượu. Mọi người đã nghĩ đến việc thay rượu ngô bằng... nước lọc để đảm bảo tỉnh táo cho ông Tây, thế nhưng ông đã từ chối. Robert kể: “Tôi đã đến Sa Pa, Bắc Hà vài lần và hiểu tấm lòng của những người dân tộc. Họ quý mình và tốt cái này lắm” - ông vừa nói vừa chỉ vào bụng.

Robert danhi là ai
Phóng to
Robert tập gói bánh chưng tại đất tổ Phú Thọ - Ảnh: Lâm Chiêu

Cũng chính con người, cảnh sắc thiên nhiên đẹp như tranh đã tạo nguồn cảm hứng vô tận để người “nghệ sĩ” này sáng tạo những món ngon đậm vị dân dã. Còn nhớ lúc đến thăm làng bưởi Đoan Hùng, Việt Trì khi đang vào vụ chăm trái cuối năm, đứng trong khoảnh vườn chưa đầy 2ha nhưng cơ man nào là trái, Robert quyết định mạo hiểm với món ăn chưa từng làm trước đây: gỏi bưởi trộn tôm thịt.

Với con dao nhỏ dùng để tỉa vỏ, Robert khéo léo lách đầu mũi dao vào phần giữa quả, một vòng, hai vòng thuần thục, khéo léo, đúng một phút sau lòng bưởi mọng nước mở ra dậy mùi thơm quyến rũ. Vừa tách múi bưởi, Robert vừa nói không ngừng: “Thật tươi ngon, nó cho tôi cảm giác hưng phấn, món ăn hôm nay hẳn nhiên là ngon rồi”. Bình dân, giản dị như chính con đường ông đã chọn là được đi, dù có thể nhiều người Việt vẫn còn thắc mắc Robert Danhi là ai, nhưng điều đó hình như đã không còn quan trọng nữa.

Robert danhi là ai
Phóng to
Cào nghêu tại Thái Bình - Ảnh: Lâm Chiêu

Trong bếp của Robert Danhi

Robert kể trong căn bếp ấm cúng của ông tại Mỹ, ông vẫn thường tự tay làm hai món ruột là sữa chua và sinh tố bơ. Robert cũng thích tự mày mò làm bánh mì kẹp chả lụa, patê - món ăn khoái khẩu của ông - theo vị của những ổ bánh mì mua vội dọc đường Sài Gòn trong những chuyến đi về miền Tây, đến chợ nổi Cần Thơ - Phú Quốc, ở lại rất lâu tại Huế, Đà Nẵng...

Chuyến hành trình thứ bảy lần này của Robert không có những địa danh “nghe là biết VN” như Hội An, Hạ Long, Hà Nội, Huế... mà trải dài ở sáu tỉnh thành phía Bắc là Phú Thọ, Hà Giang, Yên Bái, Thái Bình, Bắc Ninh, Hải Phòng, các địa danh miền Trung, miền Nam như Quảng Bình, Quảng Ngãi, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định, Phú Yên, Cà Mau, Vũng Tàu, đảo Lý Sơn, Phú Quốc... Những câu chuyện thú vị về ẩm thực Việt tại các vùng đất ấy sẽ khiến chúng ta ngạc nhiên trong 26 tập phim Khám phá VN cùng Robert Danhi được lên sóng Đài truyền hình TP.HCM (HTV) vào giữa năm 2014.

MINH TRANG