So sánh hệ thống tư pháp ở Đức và pháp
So sánh hệ thống tư pháp Pháp và Đức Show
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (195.31 KB, 20 trang ) TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG 3. Phương pháp nghiên cứu:...............................................................................1 NỘI DUNG................................................................................................................2 I. Tổng quan hệ thống tòa án tư pháp của Pháp và Đức:...........................................2 1. Hệ thống tòa án của Pháp:..............................................................................2 2. Hệ thống tòa án Đức:.......................................................................................4 II. So sánh giữa hai hệ thống tòa án tư pháp và lý giải nguyên nhân:.......................6 1. Các điểm giống nhau........................................................................................6 2. Lý giải nguyên nhân giống nhau.....................................................................7 3. Các điểm khác nhau.........................................................................................7 4. Lý giải nguyên nhân khác nhau......................................................................8 III. Đánh giá hai hệ thống tòa án Pháp và Đức:.........................................................9 1. Hệ thống tòa án Pháp:.....................................................................................9 2. Hệ thống tòa án Đức.......................................................................................11 KẾT LUẬN..............................................................................................................13 Tài liệu tham khảo:...................................................................................................15 ĐÁNH GIÁ CÔNG VIỆC CÁC THÀNH VIÊN TRONG NHÓM.........................16 LỜI MỞ ĐẦU Luật so sánh là một môn học còn khá mới trong chương trình đào tạo luật ở Việt Nam. Luật so sánh đã thể hiện vai trò to lớn của nó trong việc cung cấp các thông tin về các hệ thống pháp luật trên thế giới trên phương diện so sánh, nhằm đưa ra các điểm tương đồng và sự khác biệt giữa các lĩnh vực về luật pháp trong đời sống. Trong khuôn khổ môn học, chúng tôi đưa đến bài tiểu luận này với những điểm sau 1. Đối tượng nghiên cứu: Trong môn học Luật so sánh, đối tượng nghiên cứu chính là các hệ thống pháp luật tiêu biểu, điển hình mang những đặc trưng thuộc hai dòng họ pháp luật lớn trên thế giới là Civil Law (Pháp, Đức) và Common Law (Anh, Mỹ). Mang những đặc trưng điển hình của dòng họ pháp luật Civil Law, hai quốc gia Pháp và Đức đều phát triển hệ thống tòa án dựa trên nền tảng truyền thống, tuy nhiên cũng đã có nhiều thành tựu trong quá trình phát triển và sửa đổi, gây được nhiều ảnh hưởng và trở thành hệ thống tham chiếu của nhiều hệ thống tòa án trên thế giới. Vậy nên, chúng tôi đã lựa chọn hệ thống tòa án của hai quốc gia này làm đối tượng nghiên cứu trong bài tiểu luận này. 2. Mục đích nghiên cứu: Nhóm 14 đã lựa chọn đề tài: “Hệ thống tòa án Pháp và Đức dưới góc độ so sánh” nhằm đi sâu nghiên cứu hai hệ thống pháp luật tiêu biểu cho dòng họ pháp luật Civil Law này, từ đó nâng cao hiểu biết trong lĩnh vực Luật học, đưa ra những quan điểm vận dụng ưu điểm, hạn chế nhược điểm trong hai hệ thống tòa án đã được nghiên cứu vào hệ thống tòa án tại Việt Nam cùng mong muốn góp phần vào sự phát triển của hệ thống tòa án nước ta. 3. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp mô tả khách quan; Phương pháp phân tích, tổng hợp; Trang 1 Phương pháp so sánh, đối chiếu. NỘI DUNG I. Tổng quan hệ thống tòa án tư pháp của Pháp và Đức: 1. Hệ thống tòa án của Pháp: a. Tòa án hiến pháp (Hội đồng bảo hiểm): kiểm soát tính hợp hiến của luật, chỉ xem xét vụ việc khi có đơn đề nghị của Tổng thống, Thủ tướng, Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện, 60 thượng nghị sĩ hoặc 60 hạ nghị sĩ. b. Tòa án tư pháp: - Tòa dân sự thông thường: gồm ba cấp xét xử: Thứ nhất, tòa sơ thẩm thẩm quyền hẹp – thay thế cho tòa hòa giải, tòa này có thẩm quyền xét xử các vụ dân sự nhỏ, có giá trị tranh chấp đến 10000 euros, sơ thẩm đồng thời chung thẩm các vụ án có giá trị từ 4000 euros trở xuống. Thứ hai, tòa sơ thẩm thẩm quyền rộng - cấp xét xử cơ bản của hệ thống tòa án Pháp - xét xử theo nguyên tắc tập thể, mỗi phiên tòa đều có 3 thẩm phán chuyên nghiệp. Tòa TGI giải quyết các vụ án dân sự có trị giá tranh chấp Sơ đồ Tòa án tư pháp của Pháp trên 10000 euros. Quyết định của tòa án này có thể bị kháng nghị, kháng cáo lên tòa phúc thẩm. Trang 2 Thứ ba, tòa phúc thẩm có nhiệm vụ xét xử phúc thẩm các vụ án do các tòa án cấp dưới xét xử bị kháng nghị, kháng cáo và xét xử sơ thẩm các bản án phức tạp; quyết định của tòa án này có thể bị kháng nghị, kháng cáo lên Tòa phá án. - Tòa án dân sự đặc biệt: gồm các tòa án khác như tòa thương mại, tòa lao động, tòa xét xử hợp đồng nông nghiệp. - Tòa hình sự thông thường: được tổ chức phù hợp với việc phân loại tội phạm trong Bộ luật hình sự Pháp (gồm ba loại tội phạm: tội vi cảnh, tội phạm thường, tội giết người). Mỗi loại tội phạm được xét xử ở một loại tòa án khác nhau. - Tòa án hình sự đặc biệt: gồm có tòa án dành cho các vị thành niên, tòa án quân sự, tòa án an ninh quốc gia. - Tòa phá án: tòa án tư pháp tối cao, thường hủy các bản án của tòa cấp dưới nhưng không thay thế bằng bản án của mình; gửi vụ án xuống tòa án khác cùng cấp tòa án đã xét xử vụ việc xét xử lại khi phát hiện bản án có sự sai sót về mặt thủ tục tố tụng hay áp dụng pháp luật nội dung không đúng. c. Tòa án hành chính: - Tòa án hành chính thẩm quyền chung: Tòa hành chính sơ thẩm: xét xử sơ thẩm vụ việc hành chính với nơi có trụ sở của cơ quan hành chính đã ban hành quyết định hành chính bị khiếu kiện hoặc hợp đồng hành chính có tranh chấp. Sơ đồ tòa án hành chính Pháp Tòa hành chính phúc thẩm: xử lí sơ thẩm bị kháng nghị, kháng cáo. Tham chính viện: tòa án hành chính tối cao, cơ quan tham mưu cho chính phủ Pháp; gồm ban hành chính và ban tài phán; cơ quan duy nhất có quyền giải quyết kháng nghị giám đốc thẩm với các quyết định xét xử chung thẩm của mọi tòa án hành chính. - Các tòa án hành chính thẩm quyền chuyên biệt: có phạm vi thẩm quyền nhất định, mang tính chất đặc thù của vụ việc; gồm: Tòa kiểm toán, Tòa kỉ luật, ngân sách và tài chính, Ủy ban quốc gia về giải quyết tranh chấp về dịch vụ y tế và xã hội, Ủy ban trung ương về giải quyết khiếu kiện của người tị nạn. Trang 3 2. Hệ thống tòa án Đức: a. Tòa án hiến pháp: (Bundesverfassungsgericht), là cơ quan xét xử sơ thẩm và chung thẩm các vụ kháng cáo, kháng nghị liên quan đến tính hợp hiến của các đạo luật, xung đột về thẩm quyền giữa các bang và giữa các bang với liên bang. Gồm 16 thẩm phán, đều phải là những người rất giỏi trong lĩnh vực pháp luật, 6 người lấy từ thẩm phán của Tòa án liên bang và 10 người còn lại là nhân vật cao cấp tốt nghiệp đại học chuyên ngành luật. Gồm 6 hội đồng xét xử, mỗi hội đồng 3 thẩm phán, chuyên giải quyết các vụ khiếu kiện như của người dân về các bản án, quyết định hay hành vi hành chính; yêu cầu của thẩm phán về tính hợp hiến của một văn bản luật, giám sát trừu tượng. Có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp giữa các bang hoặc liên bang với các bang, cấp hoạt động đảng phái chính trị vì vi phạm hiến pháp, tranh chấp cơ quan hiến điịnh, kiểm tra tính hợp hiến của luật, khiếu kiện cá nhân. b. Hệ thống tòa án tư pháp: gồm các cơ quan xét xử trong đó cơ quan cao nhất là cơ quan liên bang và các cơ quan cấp dưới là của các bang. Điểm khác so với Hoa Kỳ là nó không có hai hệ thống tòa án liên bang và các bang tồn tại song song. Tòa án tư pháp có TQ thấp nhất là tòa Tòa án tư pháp tối cao liên bang - BGH Amtsgericht (AG) giải quyết các vụ khiếu kiện nhỏ, các vi phạm hình sự nhỏ; có thể bị kháng cáo, kháng nghị lên tòa Landgerichr (LG). Tòa cao hơn AG là LG – xét xử sơ thẩm phần lớn các vụ án hình sự và tranh chấp dân sự Tòa án tư pháp phúc thẩm của bang - OLG Tòa án tư pháp sơ thẩm cấp 2 - LG và các bản án bị kháng nghị, kháng cáo ở AG. Tòa án tư pháp sơ thẩm cấp 1 - AG Sơ đồ hệ thống tòa án tư pháp của Đức Trang 4 Tòa án cấp cao hơn LG là tòa án phúc thẩm – Oberlandesgericht (OLG) chỉ chuyên xét xử phúc thẩm các bản án của LG bị kháng nghị, kháng cáo. Tòa tư pháp cấp cao nhất có thẩm quyền chung là Tòa án liên bang Bundesglrichtshof (BGH), chỉ xem xét thủ tục mà tòa án đã xét xử có đúng như quy định của pháp luật hay không, chứ không xem xét tình tiết sự việc, chứng cứ của vụ án và không tự mình xét xử lại vụ án mà chuyển giao cho tòa phúc thẩm với một hội đồng khác xét xử lại. c. Hệ thống tòa hành chính và các tòa án khác gồm tòa bảo hiểm xã hội, tòa lao động, tòa thuế. Hệ thống tòa án hành chính (Verwaltungsgerichtbarkeit), gồm 03 cấp là Tòa án hành chính (Verwaltungsgericht), (Landesverwaltungsgericht) và Tòa Tòa án hành án Hành chính chính của Bang Liên bang (Bundesverwaltungsgericht), có thẩm quyền xét xử các tranh chấp giữa một bên là cơ quan nhà nước và phía bên kia là công dân, cụ thể, tòa án hành chính có thẩm quyền xét xử các khiếu nại về các hành vi hành chính của cơ quan nhà nước (ví dụ khiếu nại về quyết định không cấp phép xây nhà v.v...). Hệ thống tòa án tòa án tài chính, bao gồm Tòa án tài chính Bang (Finanzgericht), Tòa án tài chính Liên bang (Bundesfinanzgericht). Hệ thống tòa án tài chính. xét xử các tranh chấp về thuế giữa một bên là công dân và bên kia là cơ quan nhà nước. Hệ thống tòa xã hội (Sozialgerichtsbarkeit), bao gồm Tòa án xã hội (Sozialgericht), Tòa án xã hội Bang (Landessozialgericht) và Tòa án xã hội Liên bang (Bundesozialgericht), xét xử các tranh chấp về trợ cấp xã hội giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền về xã hội và công dân. Do có các tính chất, đặc điểm phù hợp với kiến thức cũng như nguyện vọng của các thành viên trong nhóm, nhằm tạo thuận lợi cho quá trình nghiên cứu bài tập nhóm và đảm bảo cho kết quả của bài tập được tốt nhất, nhóm 14 xin được lựa chọn hệ thống tòa án tư pháp của Pháp và Đức để tiến hành so sánh. Trang 5 II. So sánh giữa hai hệ thống tòa án tư pháp và lý giải nguyên nhân: 1. Các điểm giống nhau - Cùng thuộc dòng họ pháp luật Civil Law: Một dòng họ pháp luật lớn và ảnh hưởng trên thế giới. Điều này góp phần lí giải những điểm chung của hệ thống tòa án tư pháp hai nước: cấu trúc, nguồn của hệ thống tòa án, cấp xét xử, phân chia pháp luật… - Hệ thống được phân cấp xét xử theo ba cấp tòa: Hệ thống tòa tư pháp của hai nước đều có cách chia cấp xét xử theo mô hình từ thấp đến cao: cấp xét xử đầu tiên là cấp sơ thẩm, cấp tiếp theo là cấp phúc thẩm và cuối cùng là cấp xét xử có thẩm quyền cao nhất trong hệ thống. - Hệ thống tòa án tư pháp xét xử các vụ việc có quan hệ giữa tư nhân với tư nhân: Phương pháp điều chỉnh chung của tư pháp là phương pháp tự do thỏa thuận ý chí và bình đẳng giữa các bên tham gia quan hệ pháp luật. Trong quá trình thực hiện và định hướng, không tránh khỏi những tranh chấp, mâu thuẫn. Để thực hiện được, buộc phải có hệ thống tòa án giải quyết các sự vụ không tuân theo quy định của pháp luật tư pháp nói riêng cũng như phương pháp điều chỉnh của tư pháp nói chung. - Không coi tiền lệ pháp luật là hình thức pháp luật thông dụng và phổ biến như pháp luật thành văn: Pháp và Đức đều có quan điểm thống nhất rằng lập pháp là hoạt động của nghị viện, tòa án là nơi áp dụng luật để xét xử chứ không phải hoạt động xét xử tạo ra luật. Án lệ chỉ được coi là hình thức khắc phục khiếm khuyết của pháp luật thành văn. - Tòa án tư pháp cấp cao nhất chỉ xem xét việc tuân thủ thủ tục tố tụng và áp dụng pháp luật: Trang 6 Cả hai hệ thống tòa án tư pháp của Pháp và Đức đều có quy định về thẩm quyền của cấp xét xử cao nhất: xem xét về thủ tục tố tụng và quá trình áp dụng pháp luật, nếu có sai sót sẽ hủy án và chuyển hồ sơ vụ án cho tòa phúc thẩm cùng cấp tòa đã xét xử trước đó để xét xử lại. 2. Lý giải nguyên nhân giống nhau - Thừa nhận quan điểm giữa luật công và luật tư không thể đặt lên cùng một bàn cân, chính vì vậy, hệ thống tòa án tư pháp ra đời với các chế định tư pháp để xét xử các sự việc liên quan. - Do thừa hưởng đặc điểm của dòng họ pháp luật Civil Law: những đặc điểm giống nhau của hệ thống tóa án tư pháp giữa hai nước về nguồn pháp luật, chức năng,... được thể hiện đầy đủ và cụ thể thông qua những nét tương đồng trong việc so sánh hai hệ thống tòa án của Pháp và Đức. - Cùng có nguồn gốc lịch sử ảnh hưởng sâu sắc của Luật La Mã. Vì vậy, có trình độ pháp điển hóa thuần thục dựa trên truyền thống luật nước mình. - Cùng chịu ảnh hưởng sâu sắc của học thuyết phân chia quyền lực nên không thừa nhận vai trò lập pháp của cơ quan xét xử. Vì vậy, pháp luật thành văn được coi trọng và có trình độ pháp điển hóa cao. 3. Các điểm khác nhau Cách thức tổ chức Cơ chế phúc thẩm Cộng hòa Pháp Hệ thống tòa án của Pháp bao gồm các tòa chuyên trách riêng về các ngành luật (ở đây chia thành Dân sự và Hình sự). Với mỗi tòa chuyên trách lại bao gồm tòa thông thường và tòa đặc biệt. Ở Pháp có tòa phúc thẩm được thành lập ở các thành phố lớn và các khu vực lãnh thổ. Toàn thể nước Pháp không tính lãnh thổ hải ngoại có 35 tòa phúc thẩm. Cộng hòa Liên bang Đức Hệ thống tòa án của Đức được tổ chức tại 02 cấp: cấp bang và cấp liên bang. Cơ quan xét xử cao nhất là cơ quan liên bang, còn các tòa án cấp dưới là của Bang. Các tòa án có thẩm quyền cao hơn được quyền phúc thẩm các bản án bị kháng nghị kháng cáo ở tòa cấp thấp hơn. Ví dụ: tòa LG được quyền phúc thẩm các bản án bị kháng nghị kháng cáo của tòa AG; Trang 7 Cách thức hoạt động của tòa phá án và tòa liên bang Riêng bản án bị kháng nghị, tòa OLG được quyền phúc thẩm các kháng cáo của tòa vi cảnh và tòa bản án bị kháng nghị kháng cáo của tiểu hình được xét xử phúc thẩm tòa LG. tại tòa tiểu hình phúc thẩm. Tòa phá án ở Pháp có 6 tòa: Tòa án liên bang của Đức có duy nhất 01 tòa, được tổ chức thành các - 3 tòa dân sự phòng: - 1 tòa thương mại, tài - 11 phòng giải quyết về luật tư - 5 phòng giải quyết về hình sự chính -7 phòng chuyên trách - 1 tòa hình sự - 1 tòa về các vấn đề xã hội Luật Hình sự hiện hành của Pháp phân chia tội phạm thành 3 loại: tội vi cảnh, tội phạm thường Xét xử và tội giết người. Với mỗi loại sẽ các tội được xét xử tại các tòa: tòa vi hình sự cảnh, tòa tiểu hình và tòa đại hình. Riêng tòa đại hình chỉ họp theo định kỳ 3 tháng/kỳ. 4. Lý giải nguyên nhân khác nhau Tội phạm hình sự ở Đức được chia ra làm 2 loại lớn và không có các tòa xét xử riêng biệt. Cụ thể: Các vi phạm hình sự nhỏ (vi cảnh) được xét xử ở tòa AG. Các vi phạm hình sự khác được xét xử ở tòa LG. Những điều kiện lịch sử, chính trị, dân tộc, tôn giáo, tập quán,... của mỗi quốc gia đều có những đặc điểm riêng. Từ đó khiến cho pháp luật và cụ thể ở đây là hệ thống tòa án ở mỗi quốc gia tồn tại sự khác biệt. Hơn nữa, mỗi quốc gia có cách xây dựng và áp dụng khác nhau sao cho việc quản lý xã hội và việc thi hành luật pháp là thuận tiện và nghiêm minh nhất. Áp dụng vào trường hợp của Pháp và Đức ở đây, sự khác biệt có thể lý giải ở các khía cạnh: - Lịch sử: Đức từng bị chia cắt lâu dài và chỉ thống nhất trong thời gian ngắn; sau khi thống nhất lại dùng Hiến pháp của Tây Đức làm Hiến pháp quốc gia năm 1990; nên trong chính hệ thống pháp luật của quốc gia này đã tồn tại những điểm khác biệt. Còn ở Pháp, qua các thời kỳ đều thống nhất sử dụng cùng một bản Hiến pháp năm 1958. Trang 8 - Hình thức cấu trúc nhà nước: Pháp là một nhà nước đơn nhất trong khi Đức là một nước liên bang nên cách thức tổ chức của Đức chia theo Bang chứ không theo từng ngành luật như Pháp. - Hình thức chính thể: Đức là nước cộng hòa đại nghị còn Pháp là nước cộng hòa lưỡng tính. III. Đánh giá hai hệ thống tòa án Pháp và Đức: 1. Hệ thống tòa án Pháp: a. Ưu điểm: - Trong hệ thống xét xử có tối thiểu là ba thẩm phán. Trong mỗi phiên toà, một số thẩm phán cùng nhau nghe và giải quyết vụ án. Điều này khiến cho việc giải quyết vụ án trở nên minh bạch. - Do nhu cầu phân phối công việc, giúp các thẩm phán và các Tòa không bị quá bởi vụ án ở cấp sơ thẩm, hệ thống Tòa án Pháp ở cấp này đã được phân chia một cách chi tiết, vì vậy, các vi phạm dù là nhỏ nhất cũng được xét xử, tạo tính răn đe trong áp dụng pháp luật chặt chẽ. Có sự phân chia rõ ràng giữa hệ thống các tòa: xét dưới góc độ chuyên môn, có các Tòa Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Lao động, Tòa Thương mại… có thẩm quyền giải quyết tranh chấp phát sinh trong các lĩnh vực kinh tế – xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền công dân… Bên cạnh đó, trong một toà (cụ thể là tòa hình sự thông thường) phân chia các loại hình vi phạm pháp luật cụ thể, từ đó có thể minh bạch trong việc phân loại các loại tội danh, đi đến việc phân chia đều thẩm quyền của các tòa trong việc xét xử. - Có một số tòa án đặc biệt giải quyết một số vụ tranh chấp cụ thể thông qua thỏa hiệp và thoả thuận, bao gồm: The Courts of the Justices of Peace (tạm dịch: các Toà án Các Thẩm phán Hòa bình), Industrial Disputes Tribunals (tạm dịch: các Toà án Tranh chấp Công nghiệp), Commercial Tribunals (tạm dịch: các Toà án Trang 9 Thương mại) và các Toà án khác, tạo điều kiện cho việc giải quyết tranh chấp trong nhiều lĩnh vực khác nhau của tư pháp. - Có sự xuất hiện của tổ chức của Standing Judiciary (tạm dịch: thường trực Tư pháp), trực bao gồm các viên chức dân sự thực hiện đúng các mệnh lệnh và chỉ thị của Bộ luật pháp và Luật sư Nhà nước nhằm giám sát thường trực hoạt động tư pháp, đảm bảo luật pháp được thực hiện nghiêm minh. - Các thẩm phán và hội thẩm bình đẳng khi xử án khi xét xử các tội đại hình trong tòa đại hình. b. Thành tựu: - Tạo ra hệ thống pháp luật thành văn phát triển, có trình độ hệ thống hóa và pháp điển hóa cao, tiêu biểu cho dòng luật civil law, có sự ảnh hưởng lớn đối với hệ thống pháp luật cũng như hệ thống tòa án của nhiều quốc gia trên thế giới. c. Nhược điểm: - Tòa đại hình không được hoạt động thường trực nên có thể dẫn đến sự chậm trễ trong quá trình xét xử. - Một hạn chế của Tòa Phá án là giao lại bản án bị kháng cáo và sai sót về mặt áp dụng pháp luật cho tòa phúc thẩm khác xét lại mà không bắt buộc phải tuân theo những gì mà Tòa Phá án đã chỉ đạo. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bế tắc nếu như các Tòa cấp dưới nhất quyết không tuân theo những chỉ đạo của Tòa cấp trên, dẫn đến Tòa cấp trên cho rằng sai về mặt áp dụng pháp luật, bản án lại bị phá và giao lại cho tòa xét xử khác. - Tòa phá án sẽ không xem xét lại việc xét xử của các tòa án cấp dưới trong trường hợp có sai sót về mặt thủ tục tố tụng hay áp dụng pháp luật mà gửi cho tòa phúc thẩm khác xét xử lại. Điều này có thể gây chậm trễ trong quá trình xét xử. 2. Hệ thống tòa án Đức a. Ưu điểm: - Hệ thống tòa án tư pháp phân chia rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình khiếu kiện. Nếu như ở Pháp tòa án xét xử sơ thẩm các vụ kiện được phân chia Trang 10 theo từng loại (dân sự, hình sự), mỗi loại còn được phân chia một lần nữa theo mức độ (dân sự: thẩm quyền rộng, thẩm quyền hẹp; hình sự: vi cảnh, tiểu hình, đại hình) thì tòa án dân sự (xét xử sơ thẩm) ở Đức chỉ được chia thành ba cấp (thẩm quyền thấp: AG, thẩm quyền cao: LG và tòa án chỉ xét xử các vụ việc hình sự đặc biệt nghiêm trọng: OLG1). Chính nhờ sự phân chia một cách đơn giản này mà tránh được nhiều bất cập trong quá trình khiếu kiện của người dân. (VD: khiếu kiện sai tòa án, khiến vụ việc không được giải quyết hoặc vụ việc bị chuyển sang tòa án khác gây mất thời gian.) - Cơ chế phúc thẩm đơn giản. Ở Đức, các tòa án có thẩm quyền cao hơn được quyền phúc thẩm các vụ án bị kháng nghị kháng cáo của các tòa án có thẩm quyền thấp hơn. Không giống như ở Pháp, hầu hết mỗi loại tòa án dân sự lại có một tòa án phúc thẩm riêng biệt dành cho nó. - Số thẩm phám tham gia xét xử sơ thẩm và phúc thẩm của các tòa án phù hợp với tính chất vụ kiện. Ví dụ như với xét xử sơ thẩm, các tòa án AG, LG, OLG có số thẩm phán lần lượt là 1-2 (có thể có thêm 2 hội thẩm nhân dân2), 2-3 (có thêm 2 hội thẩm nhân dân) và 3-53. Đối chiếu với tính chất các vụ việc được sơ thẩm (AG: các tranh chấp có giá ngạch đến 6.0004 Euro, các vụ án hôn nhân gia đình; LG: các vụ tranh chấp có giá ngạch từ 6.000 Euro trở lên; OLG: các vụ án hình sự về khủng bố5), thì số thẩm phán như trên là hoàn toàn phủ hợp, đủ đảm bảo tính công bằng nhưng cũng không gây lãng phí nguồn nhân lực. Tương tự, khi xét xử phúc thẩm số thẩm phán của các tòa trên lần lượt là 1 (có thêm 2 hội thẩm nhân dân), 3 và 56. - Các thẩm phán của Tòa án liên bang (BGH) được chọn ra từ hội đồng bầu cử (gồm 16 Secretaries of Justice (tạm dịch: thư ký tòa) và 16 đại diện được chỉ định 1 https://en.wikipedia.org/wiki/Judiciary_of_Germany#Specialized_courts 2 Tiếng Anh: Lay judge, dịch theo Võ Trí Hảo, Cải cách tư pháp: Bồi thẩm đoàn hay vẫn là hội thẩm nhân dân?, Thời báo Kinh tế Sài Gòn 3 https://en.wikipedia.org/wiki/Judiciary_of_Germany#Specialized_courts 4 Có nguồn cung cấp thông tin là 5000 (https://e-justice.europa.eu/content_ordinary_courts-18-de-en.do?member=1) 5 http://moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/nghien-cuu-trao-doi.aspx?ItemID=1403 6 https://en.wikipedia.org/wiki/Judiciary_of_Germany#Specialized_courts Trang 11 bởi Quốc hội Liên bang Đức7), đảm bảo tính công bằng tương đối trong quá trình xem xét lại vụ việc. b. Thành tựu: - Các vấn đề phát sinh trong việc xử lý các vụ án đều được cân nhắc để sửa đối luật thành văn, tạo nên hệ thống pháp luật dày dặn và phù hợp với thời đại. - Việc chia tòa án thành các tòa chuyên biệt đã dựng nên một hệ thống các vụ kiện được phân loại theo ngành, thuận tiện cho việc tra cứu, phân tích. c. Nhược điểm: - Hệ thống tòa án tư pháp thiếu sự chuyên môn hóa cho từng cấp độ tính chất của các vụ việc. Sự phân chia theo thẩm quyền như ở Đức dù có ưu điểm đơn giản (đã phân tích ở trên), nhưng cũng có thể gây ra hạn chế trong quá trình xét xử vì một khi tính chất của các vụ khởi kiện thay đổi, cách tiếp cận và cách xét xử của thẩm phán cũng đòi hỏi sự linh hoạt nhất định. Ví dụ như cách tiếp cận đối với tội tiểu hình và đại hình (dù cùng là tội phạm hình sự) là hoàn toàn khác nhau. Điều này đòi hỏi một thẩm phám phải tiếp thu một lượng lớn tri thức hoặc một tòa án phải có nhiều thẩm phán hơn mức cần thiết. - Song song với hệ thống tòa án tư pháp còn tồn tại hệ thống tòa án lao động (Arbeitsgerich), có thể gây nhầm lẫn về tính chất các vụ việc được xét xử. Người khiếu kiện buộc phải tìm hiểu rõ pháp luật cũng như chức năng của tòa trước khi kiện. 7 Tiếng Đức: Bundestag, là hạ viện của Nghị viện Đức, còn gọi là Viện dân biểu. Là cơ quan lập hiến và lập pháp tại Đức. Trang 12 KẾT LUẬN Qua quá trình nghiên cứu và so sánh hai hệ thống Tòa án tư pháp của Pháp và Đức, có thể thấy rằng ngoài những điểm tương đồng, giữa hai hệ thống pháp luật này còn tồn tại những khác biệt lớn. Trước hết là sự tương đồng mang đặc trưng của dòng họ pháp luật Civil law về hệ thống nguồn luật, tiếp theo là sự phân chia rõ các cấp xét xử theo ba cấp: sơ thẩm, phúc thẩm và tòa án có thẩm quyền cao nhất, kèm theo đó là sự tương đồng trong thẩm quyền của các cấp xét xét xử. Nhưng để kể đến sự khác biệt thì hai hệ thống tòa án nêu trên cũng có những điểm khác biệt rõ ràng. Mặc dù cấu trúc hệ thống tòa án có nét tương đồng với Mỹ, pháp luật Đức sử dụng cơ sở pháp lý là luật thành văn còn án lệ chỉ để tham khảo và tác động tâm lý của thẩm phán. Còn đối với hệ thống tòa tư pháp của Pháp, sự tồn tại của các tòa án chuyên môn và các tòa vi cảnh để giải quyết các vụ tranh chấp chuyên biệt cũng như xử lý các tội dù là vi phạm nhỏ nhất, giúp các thẩm phán tại các tòa sơ thẩm địa phương không bị quá tải và tạo tính răn đe trong việc tôn trọng pháp luật chính là một đặc điểm nổi bật và tiến bộ của hệ thống tòa án nước này. Dù tồn tại khác biệt trong cùng dòng họ nhưng đây vẫn là hai hệ thống tòa án điển hình đã có nguồn gốc từ lâu đời, có những ưu điểm nổi trội nhưng vẫn còn tồn tại những nhược điểm cần hạn chế. Tuy nhiên, sau khi trải qua quá trình thực thi, áp dụng, sửa đổi, mỗi hệ thống pháp luật đều dần được hoàn thiện và trở thành những mô hình tham chiếu cho các nước trên thế giới học hỏi, vận dụng. Từ kết quả của quá trình nghiên cứu cho thấy, Pháp và Đức là những kiểu mẫu có hệ thống tòa án chặt chẽ và có bề dày lịch sử lâu đời để Việt Nam học tập và nghiên cứu. Việt Nam cùng thuộc chung dòng họ Civil law và còn tồn tại nhiều thiếu sót trong quá trình lập pháp cũng như thực hiện chế tài của cơ quan tư pháp, vì vậy việc nghiên cứu và tổng kết kinh nghiệm, thành tựu từ hai hệ thống tòa án tư pháp của Pháp và Đức góp phần cải thiện hệ thống tòa án Việt Nam nói riêng và hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung. Trang 13 Trong quá trình làm, nhóm chúng tôi đã cố gắng thu thập và xử lí thông tin một cách khoa học nhất, song vẫn còn mắc phải một số thiếu sót. Về mặt khách quan, do lượng thông tin trên mạng còn nhiều và dàn trải, đến từ nhiều nguồn khác nhau, có thể là chính thống hoặc không chính thống, tuy nhiên quỹ thời gian lại có hạn, nên có thể dẫn đến sự thiếu sót trong quá trình xử lí thông tin. Về mặt chủ quan, những kĩ năng về việc nghiên cứu, thu thập, xử lí thông tin cũng như những hạn chế về mặt hiểu biết của các thành viên trong nhóm còn chưa thực sự được trau chuốt hoàn toàn, nên có thể dẫn đến những hạn chế trong bài làm. Rất mong nhận được sự đóng góp tích cực từ quý thầy cô và các bạn để bài tiểu luận thêm hoàn thiện, trở thành một nguồn tài liệu tham khảo hữu ích phục vụ cho quá trình học tập và tìm hiểu về môn học Luật so sánh nói chung và lĩnh vực hệ thống tòa án của Pháp và Đức nói riêng. Trang 14 Tài liệu tham khảo 1. TS. Nguyễn Quốc Hoàn chủ biên, Giáo trình Luật so sánh 2016, NXB Công an Nhân dân. 2. Võ Trí Hảo, Cải cách tư pháp: Bồi thẩm đoàn hay vẫn là hội thẩm nhân dân?, Thời báo Kinh tế Sài Gòn 3. https://en.wikipedia.org/wiki/Judiciary_of_Germany#Specialized_courts 4. http://moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/nghien-cuu-trao-doi.aspx?ItemID=1403 5. https://e-justice.europa.eu/content_ordinary_courts-18-de-en.do?member=1 6. https://thongtinphapluatdansu.edu.vn/2008/07/03/37008/ 7. http://www.yourarticlelibrary.com/.../10-novel.../44277 8. https://en.wikipedia.org/wiki/Judiciary_of_France#Procedural 9. http://www.yourarticlelibrary.com/.../organisation.../44275 Trang 15 ĐÁNH GIÁ CÔNG VIỆC CÁC THÀNH VIÊN Bảng phân công công việc Công việc Viết lời mở đầu Viết tổng quan Viết về sự giống nhau Viết về sự khác nhau Đánh giá hệ thống tòa án tư pháp Pháp Đánh giá hệ thống tòa án tư pháp Đức Viết kết luận Tổng hợp, chỉnh format Người phụ trách Trần Hoàng Lan Bùi Thị Khánh Linh Vũ Hoài Thu Trần Hoàng Lan Bùi Thị Khánh Linh Trần Hoàng Lan Nguyễn Thu Thủy Vũ Hoài Thu Bùi Thị Khánh Linh Trần Hoàng Lan Nguyễn Thu Thủy Vũ Hoài Thu Bùi Thị Khánh Linh Nguyễn Thu Thủy Trang 16 PHIẾU ĐÁNH GIÁ CÁ NHÂN Người thực hiện: Nguyễn Thu Thuỷ STT Họ và tên Nhận xét Điểm (/10) 37 Trần Hoàng Lan Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 8 39 Bùi Thị Khánh Linh Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao 8 63 Vũ Hoài Thu Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao 8 Người thực hiện: Vũ Hoài Thu STT Họ và tên Nhận xét Điểm (/10) 37 Trần Hoàng Lan Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 10 39 Bùi Thị Khánh Linh Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao 10 64 Nguyễn Thu Thủy Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao 10 Người thực hiện: Trần Hoàng Lan STT Họ và tên Nhận xét Điểm (/10) 63 Vũ Hoài Thu Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 10 39 Bùi Thị Khánh Linh Có trách nhiệm, chủ động hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao 10 Trang 17 So sánh hệ thống pháp luật pháp và đức
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (175.96 KB, 10 trang ) Đề bài: So sánh hệ thống pháp luật của Pháp và hệ thống pháp luật - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 1 Hệ thống pháp luật Pháp xem luật thành văn là chính thống có giá cao nhất, và Pháp cũng rất coi trọng tập quán vì luật thành văn được phát triển từ tập quán. Án lệ chỉ được xem là nguồn bổ trợ cho luật thành văn. Công ước quốc tế cũng được xếp vào luật thành văn tuy nhiên được xem là cao hơn luật quốc gia nhưng xếp sau Hiến pháp. Pháp luật Pháp có sự rõ rệch giữa 2 vùng lãnh thổ khác nhau được ngăn cách bởi sông Loire: Phía nam sông Loire được gọi là vùng pháp luật thành văn. Vùng phía bắc sông Loire là vùng tập quán. 2. Hiến pháp Năm 1958 Pháp xây dựng nền cộng hòa lần thứ 5, Pháp là một nước đơn nhất, đa nguyên về chính trị, có chính thể cộng hòa lưỡng hệ (vì vừa có đặc điểm của cộng hòa đại nghị, vừa có đặc điểm của cộng hòa tổng thống do Chính phủ vừa chịu trách nhiệm trước nghị viện vừa chịu trách nhiệm trước tổng thống). 3. Bộ luật dân sự pháp: Bộ luật dân sự hay còn gọi là bộ luật Napoleon được hoàng đế Napoleon khởi xướng từ luật La Mã, khắc phục một hệ thống pháp luật rắc rối và lạc hậu của quốc gia này vào năm 1800. Đến năm 1804 hoàng đế Napoleon, đã phê chuẩn một khuôn khổ luật định mới cho nước Pháp là bộ Luật dân sự Pháp. Nó mang đậm dấu ấn của cuộc cách mạng tư sản,Bộ luật này lần đầu tiên đề cập đến chế độ tư hữu, các vấn đề về tài sản, gia đình, và quyền cá nhân… Bộ luật này gồm 2.283 điều gồm Thiên mở đầu và 3 quyển, các quyển được phân làm các Thiên, các Thiên chia thành các chương, các chương chia thành các phần; các phần được chia thành các điều. Bộ luật dân sự này được các nhà soạn thảo dùng những ngôn từ đơn giản dễ hiểu, có bố cục rỏ ràng. Điều chỉnh rất nhiều các quan hệ xã hội bao gồm cả lĩnh vực thương mại. Qua bao nhiêu lần sửa đổi cho phù hợp với tình hình phát triển, Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 2 Bộ luật Napoleon được đánh giá là một tác phẩm luật quan trọng trong thời kỳ hiện đại mà đến ngày nay một số nội dung vẫn còn giữ nguyên giá trị. 4. Hệ tống tòa án: Ở pháp tòa án được chia làm 3 hệ thống bao gồm: tòa án hiến pháp (hội đồng bảo hiến), tòa ánh tư pháp và tòa án hành chính. SƠ ĐỒ TÒA ÁN TƯ PHÁP CỦA PHÁP 1. Cour de Cassation 2. Cour d’Appel 35 tòa 4. Cour de Grand Instance (158) 3. Cour d’Assises (99) 8. Tribunal de Commerce (228) 10. Conseil de Prud’ homes (279) 5. Tribunal d’Instance (297) 9. Tribunal Paritaire des Baux ruraux (413) 6. Tribunal correctionnel (158) 7. Tribunal de police (297) 1. Cour de Casation – Tòa phá án (Tòa án tư pháp tối cao); Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 3 2. Cour d’Appel – Tòa phúc thẩm; 3. Cour d’ Assises – Tòa đại hình; 4. Tribunal de Grande Instance – Tòa án sơ thẩm dân sự thẩm quyền rộng; 5. Tribunal d’Instance – Tòa án dân sự thẩm quyền hẹp; 6. Tribunal d’correctionnel – Tòa tiểu hình; 7. Tribunal de police – Tòa vi cảnh (xét xử các vụ hình sự nhỏ); 8. Tribunal de Commerce – Tòa thương mại; 9. Tribunal paritaire des baux ruraux – Tòa giải quyết các tranh chấp hợp hợp đồng nông nghiệp; 10.Conseil prud’hommes – Tòa lao động. SƠ ĐỒ TÒA ÁN HÀNH CHÍNH PHÁP Tham chính viện Tòa giải quyết tranh chấp dịch vụ y tế và xã hội (Conseil d’ Etat) Tòa hành chính phúc thẩm (Cour Administrative d’Appel) Tòa kiểm toán Trung ương Tòa kiểm toán vùng Ủy ban TW giải quyết khiếu kiện của người tị nạn 8 tòa Tòa hành chỉnh sơ thẩm (Tribunal Administratif ) 36 tòa Tòa kỉ luật ngân sách và tài chỉnh II. Sơ lược hệ thống pháp luật Đức 1. Đặc điểm Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 4 Lịch sử pháp luật Đức bắt đầu từ Hiệp ước Verdune năm 843 khi lãnh thổ của đế chế Charlemagne bị chia cắt gồm 3 phần, trong đó có phần vương quốc Germain tiền thân của nước Đức ngày nay. Từ đó đến nay pháp luật Đức được chia làm 4 giai đoạn. - Từ hiệp ước Verdune năm 843 đến hiệp ước Westphalie năm 1648: Giai đoạn này pháp luật trong lĩnh vực tư pháp không thống nhất mà tồn tại nhiều hệ thống khác nhau. Từ hiệp ước Westphalie đến giai đoạn hình thành đế chế Đức(1648 1871): Vào thế kỷ thứ XVIII, nổ ra cuộc chiến tranh giữa các vương quốc phương bắc theo đạo tin lành với các quốc gia phía nam theo đạo thiên chúa. Sau 30 năm chiến tranh hiệp ước Westphalie ra đời, nước Đức bị xé nhỏ thành nhiều công quốc khác nhau. Vào năm 1871 Phổ thắng Pháp trong cuộc chiến tranh giữa 2 nước từ đó cường quốc mới ra đời. Sự thống nhất về chính trị đã tạo điều kiện để Đức xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất mà nền tảng là hiến pháp 1871 và là cơ sở xây dựng bộ luật dân sự Đức năm 1896. - Từ nền cộng hòa đệ nhị đến sự sụp đổ của nền cộng hòa đệ tam (1871-1945). - Nước Đức từ năm 1945 đến nay: Do thua trận, Đức bị chia cắt cho các nước thắng trận, như phần phía đông giao cho Liên Xô gọi là Đông Đức (Cộng hòa dân chủ), phía tây Anh, Pháp, Mỹ chiếm đóng gọi là Tây Đức (Cộng hòa liên bang). Vào năm 1949 cả 2 nhà nước này đều có hiến pháp riêng. Vào năm 1990 hiệp định thống nhất nước Đức được ký kết và có hiệu lực vào ngày 03/10/1990, Đông Đức và Tây Đức sáp nhập, hiến pháp của Tây Đức trở thành hiến pháp chung của Tây Đức thống nhất. 2. Hiến pháp: - Hiến pháp Tây Đức: Hiến pháp Đức quy định về tam quyền phân lập, chia làm 3 hệ thống độc lập nhau: hành pháp, lập pháp và tư pháp. Ngành hành pháp do Tổng Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 5 Thống đứng đầu, là nguyên thủ quốc gia, Thủ Tướng là người điều hành Chính phủ. - Hình thức chính thể: Cộng hòa đại nghị - Hình thức cấu trúc: Cộng hòa liên bang. - Chế độ chính trị: dân chủ. 3. Bộ luật dân sự Bộ luật dân sự Đức được ban hành vào năm 1986 có hiệu lực từ ngày 01/1/1990. Bộ luât này còn được gọi là bộ luật của các Giáo sư, vì nó được các Giáo sư trong các trường đại học ở Đức soạn thảo, được xây dựng từ những tập quán địa phương. Tuy cấu trúc được sắp xếp một cách logic nhưng lời văn không dễ hiểu vì sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên ngành. Bộ luật dân sự này có 2.400 đoạn, 5 quyển (phần chung, nghĩa vụ, các quyền tài sản và quyền sở hữu, luật gia đình, luật thừa kế) với mong muốn điều chỉnh tất cả các vấn đề của xã hội. Đây được coi là sản phẩm của những trí tuệ bác học. 4. Hệ thống tòa án Đức. Hệ thống Toà án của Đức có toà Hiến pháp, toà án bang (16 bang) và toà án liên bang (6 toà án) và toà khu vực, những vụ việc dân sự thì được xét xử ở cấp khu vực, phúc thẩm ở cấp bang và chung thẩm ở cấp liên bang; đối với những vụ việc nghiêm trọng thì xét xử cấp bang và phúc thẩm, chung thẩm cấp liên bang. Toà án Hiến pháp giải quyết các vấn đề liên quan đến hiến pháp, tranh chấp giữa liên bang và bang hoặc các bang với nhau. Đối với toà liên bang bao gồm các toà như: toà thuế, các vấn đề xã hội, các vấn đề lao động, các vấn đề hành chính và các vấn đề chung. Toà án bang được tổ chức như các toà án của liên bang; Toà khu vực xét xử các lĩnh vực xã hội, lao động, hành chính dân sự, hình sự, thương mại được tách ra từ toà xét xử các vấn đề chung của toà bang. SƠ ĐỒ HỆ THỐNG TÒA ÁN ĐỨC Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 6 Tòa án hiến pháp Bundesverfassungsgericht Tòa án tư pháp tối cao liên bang Bundes – Gerichtshof (BGH) Tòa án tư pháp phúc thẩm của bang OberlandesGerichte (OLG) Tòa án tư pháp sơ thẩm cấp 2 Landgerichte III.(LG) So sánh 1. Tòa án hành chính tối cao liên bang Bundes – Varwaltungsgericht Tòa án bảo hiểm xã hội liên bang Bundes Sozialgericht Tòa án lao động liên bang Bundes arbeitsgericht Tòa án tài chính liên bang Bundes finanzhof Tòa án tài chính của bang LandesFinanzgerichte Tòa án hành chỉnh phúc thẩm của bang Ober – verwaltungsgerichte Tòa án bảo hiểm xã hội phúc thẩm liên bang Landes Sozialgericht Tòa án lao động phúc thẩm liên bang Landesarbeitsgericht Tòa án hành chính sơ thẩm Varwaltungsgerichte Tòa án bảo hiểm xã hội cấp sơ thẩm Sozial – gerichte Tòa án lao động cấp sơ thẩm Arbeitsgerichte hệ thống pháp luật của Pháp và Đức Những điểm tương đồng Đều thuộc dòng họ Civil law, được lập pháp dựa trên nền tảng của luật La Mã, đều ảnh hưởng rộng rãi đến các các quốc gia trên thế giới. Đều được thể hiện bằng hình thức thành văn. Án lệ chỉ được sử dụng như nguồn bổ trợ cho các tòa án, thẩm phán chỉ có thẩm quyền giải thích luật chứ không làm luật. Cả 2 Bộ luật dân sự của 2 quốc gia này đều hình thành trên cơ sở dựa vào tập quán địa phương và luật La Mã. Dù bộ luật dân sự của Pháp được biên soạn từ lâu nhưng đến nay tính ổn định và khả năng tồn tại của nó vẫn còn giá trị. Một điểm tương đồng nửa là 2 bộ luật được hình thành dựa trên quan điểm chủ nghĩa tự do cá nhân, bảo vệ quyền sở hữu tư nhân và tự do giao kết hợp đồng. Và cả 2 Bộ luật này đã được các quốc gia trên thế giới tiếp thu và áp dụng vào quốc gia của mình. Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 7 Về hệ thống tòa án – một bộ phận quan trọng của hệ thống pháp luật. Hệ thống tòa án Pháp và Đức hoạt động luôn luôn hướng đến mục tiêu nhằm đảm bảo pháp luật được thực hiện trên thực tế, đảm bảo tính răn đe giáo dục con người thực hiện pháp luật một cách nghiêm minh. Cơ quan tối cao trong tòa án tư pháp không làm nhiệm vụ xét xử mà chuyển cấp dưới xét xử lại. Các thành viên trong tòa án hiến pháp được hình thành bằng con đường bổ nhiệm và không được bầu lại khi hết nhiệm kỳ. 2. Những khác biệt. Do lịch sử của 2 quốc gia khác nhau, nước Đức có thời gian bị chia cắt lâu dài chỉ thống nhất trong thời gian ngắn, nên hệ thống pháp luật có những điểm khác biệt nhau. Từ đó hiến pháp nước Pháp trải qua các thời kỳ đều có một bảng hiến pháp Thống nhất hiện tại là hiến pháp năm 1958, còn đối với Đức do lịch sử chia cắt đất nước thành 2 miền Đông Đức và Tây Đức nhưng lúc thống nhất lại dùng hiến pháp của Tây Đức làm hiến pháp của quốc gia vào năm 1990. Về hình thức nhà nước: Pháp là một nhà nước đơn nhất nên hệ thống pháp luật của Pháp thống nhất nhưng phân biệt rõ giữa 2 bên bờ sông Lorie. Đức là nhà nước Liên bang nên hệ thống pháp luật của Đức là hệ thống pháp luật liên bang, mỗi bang có nghị viện riêng có thẩm quyền lập pháp riêng, nên pháp luật ở các bang cũng khác biệt nhất định. a. Bộ luật dân sự Về kỹ thuật lập pháp khác biệt rõ rệt. Bộ luật dân sự Pháp ra đời trước Bộ luật dân sự Đức 100 năm, do các chuyên gia thực tiễn đầy kinh nghiệm xây dựng nên, dùng những ngôn từ dễ hiểu dễ tiếp cận đối với mọi tầng lớp trong xã hội, mong muốn điều chỉnh những các tất cả các quan hệ xã hội và cả lĩnh vực thương mại. Trái với Pháp Bộ luật dân sự Đức các nhà soạn thảo đều là những giáo sư của các trường đại học xây dựng nên, tuy cấu trúc chặt chẽ hơn bộ luật dân sự của Pháp nhưng văn phong Bác học, ngôn từ chuyên ngành được sử dụng nhiều nên việc tiếp cận để hiểu được cũng khó khăn hơn. Bộ luật dân sự Đức có tham vọng điều chỉnh Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 8 nhiều vấn đề trong xã hội. Nhưng không giống với Pháp, Đức có luật thương mại riêng. Về chế độ sở hữu: Bộ luật dân sự Đức có quy định chế độ đồng sở hữu, còn ở Pháp vấn đề này chưa được đề cập tới. Về vấn đề hôn nhân Bộ luật dân sự Pháp cho phép thuận tình li hôn. Thừa nhận nguyên tắc bình đẳng con trong giá thú và ngoài giá thú. Còn Bộ luật dân sự Đức chỉ cho phép li hôn khi có lỗi của vợ hoặc chồng, hoặc chồng hay vợ bị tình trạng mất trí. Con ngoài giá thú không có địa vị pháp lý, không được bình đẳng với con trong giá thú. b. Hệ thống tòa án Ở Đức tòa án được chia làm 2 cấp: cấp liên bang và cấp tiểu bang. Có 6 hệ thống tòa án nhỏ : Tòa hiến pháp, tòa tư pháp, tòa hành chính, tòa bảo hiểm xã hội, tòa lao động, tòa tài chính. Trong khi ở Pháp không phân chia theo các cấp, có 3 tòa án: Tòa hiến pháp (Hội đồng bảo hiến), tòa tư pháp, tòa hành chính. Hội đồng bảo hiến của Đức có thẩm quyền rộng hơn tòa tòa án hiến pháp của Pháp qua các chức năng thực hiện. Hội đồng bảo hiến Pháp có 9 thành viên và có sự tham gia của cựu thổng thống (nếu cựu tổng thống đồng ý). Có chức năng: - Kiểm soát tính hợp hiến trước khi ban hành. - Đối với các văn bản đã ban hành có hiệu lực, hội đồng bảo hiến tiến hành xem xét lại khi có đơn đề nghị của Tổng thống, Thủ tướng, chủ tịch Thượng viện, chủ Tịch hạ viện, 60 thượng nghị sĩ hoặc 60 hạ nghị sĩ. Ở Đức Tòa án hiến pháp gồm 12 thẩm phán và không có sự tham gia của cựu tổng thống. Có nhiệm kỳ 12 năm, có chức năng: Xét xử các vụ sơ thẩm và chung thẩm các vụ kháng cáo kháng nghị liên quan đến tính hợp hiến của đạo luật, xung đột về thẩm quyền giữa các bang hoặc giữa liên bang và bang. Giải quyết các vụ kiện của công dân liên quan đến quyền con người. Tòa án tư pháp Pháp được chia thành 5 tòa: Tòa án dân sự thông thường, tào án dân sự đặc biệt, tòa hình sự thông thường, tòa hình sự đặc biệt và tòa phá án. Trong đó tòa án tư pháp tối cao là tòa phá án có chức năng hủy bỏ các bản án của Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 9 tòa án cấp dưới nhưng không thay thế bằng bản án của mình mà gửi xuống tòa án khác cùng cấp với tòa đã xét xử trước đó để xử lại. Tòa án tối cao của Đức là tòa án liên bang, cũng không xét xử những vụ án mà chuyển giao cho tòa phúc thẩm với một hội đồng khác xét xử lại các vụ kháng cáo. Tòa hành chính pháp được chia làm tòa hành chính thẩm quyền chung và tòa hành chính thẩm quyền chuyên biệt, Tòa hành chính Đức chia làm 3 cấp : sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm. 3. Kết luận Nhìn chung 2 hệ thống pháp luật của 2 quốc gia có nhiều điểm tương đồng và cũng có nhiều điểm khác nhau. Tương đồng là do cả 2 đều xây dựng hệ thống luật từ tiếp thu nền tảng luật La Mã và nhìn nhận từ tập quán, và trong quá trình xây dựng các quốc gia không ngừng tăng cường học hỏi, sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tiễn tại quốc gia mình. Những điểm khác nhau cũng tương đối dễ hiểu là do điều kiện lịch sử, chính trị, dân tộc, tôn giáo, tập quán… mà mỗi quốc gia có cách xây dựng và áp dụng khác nhau sao cho việc quản lý xã hội một cách trật tự, pháp luật đi vào cuộc sống, đảm bảo tính nghiêm minh. Dù tương đồng, hay không tương đồng thì 2 hệ thống pháp luật của 2 quốc gia này góp phần không nhỏ vào việc phát triển đáng kể cho dòng họ luật Civil law và cũng thể hiện sự tiếp thu một nền tảng pháp luật tiên tiến, sáng tạo, vận dụng có hiệu quả vào các quốc gia trên thế giới. Nguồn tham Khảo: - Giáo trình Luật so sánh Đại học luật Hà Nội. - Internet: www.Thuvienphapluat.vn, www.luatminhkhue.vn …………………………. Trang 10 Giới thiệu về quốc gia Đức - đối tác quốc tế của Học viện Tư phápPhần I: HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CỦA ĐỨC I. Thể chế nhà nước, chế độ chính trị, đảng phái chính trị, Lãnh đạo chủ chốt (thuộc đảng phái nào)
Phần II: HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CỦA CHLB ĐỨC Hệ thống pháp luật Đức là hệ thống pháp luật liên bang, mỗi bang có một nghị viện riêng, có thẩm quyền lập pháp. |