- Ở đời cái gì thung dung thì còn, cấp bách quá thì mất.
- Làm điều gì thành thật, thì bụng an ổn, mỗi ngày mỗi hay
- Mệnh mà trời ban riêng cho từng người thì gọi là tính. Thuận theo tính mà đối nhân xử thế, làm mọi việc thì gọi là đạo. Tu dưỡng theo nguyên tắc của đạo để đối nhân xử thế, làm mọi việc thì gọi là giáo. Đạo là điều mà con người không được xa rời dù chỉ trong giây phút; nếu có thể xa rời được thì không phải là đạo. Vì vậy người quân tử phải hết sức răn mình cẩn thận về những điều không ai nhìn thấy. Không có cái gì dễ hiện ra bằng điều giấu giếm, không có cái gì dễ lộ ra bằng điều nhỏ nhặt. Cho nên người quân tử khi xử thế một mình, từ lời ăn tiếng nói đến việc làm cụ thể càng phải cẩn thận, chu đáo hơn bao giờ hết
- Khi tình cảm như vui mừng, hờn giận, đau thương, khoái lạc chưa biểu hiện ra thì gọi là trung; biểu hiện ra rồi nhưng phù hợp, đúng mức thì gọi là hòa. Trung là điều cơ bản lớn nhất trong thiên hạ. Hòa là chuẩn tắc phổ biến nhất trong thiên hạ. Trung hòa mà đạt đến tột cùng thì mọi cái trong trời đất đều ở vị trí thỏa đáng, vạn vật sẽ sinh sôi nảy nở.
- Lời nói và việc làm của người quân tử thì phù hợp với chuẩn tắc trung dung, còn kẻ tiểu nhân thì phản lại trung dung. Người quân tử luôn giữ trạng thái trung hòa, không thái quá hay bất cập. Kẻ tiểu nhân thì không hề lo sợ, nể nang hay e dè , nên cách nói năng của và hành động của kẻ tiểu nhân không thái quá thì cũng bất cập. Người quân tử phải giữ trọn đạo Trung dung trong bất cứ hoàn cảnh nào .
- Người quân tử nên dựa vào địa vị hiện tại của mình mà làm việc, không nên ham những cái ngoài bổn phận của mình... Người quân tử ở bất kỳ hoàn cảnh nào đều có thể điềm nhiên tự tại, bình tĩnh tự đắc, không kêu ca phàn nàn. Mỗi người đều có vị trí riêng trong hệ thống phân công lao động xã hội.
- Người quân tử vừa ra sức coi trọng đạo đức vốn có của mình, vừa ra sức chăm lo học tập; vừa phấn đấu đạt đến tầm rộng lớn của đạo, vừa nắm hết chỗ tinh vi tận cùng của đạo. Muốn có được đạo đức cao minh, phải thông hiểu đạo lý trung dung, ôn tập những kiến thức đã nắm chắc, từ đó mà thu hoạch thêm những kiến thức mới; trung hậu, chất phác, giản dị lại ham chuộng lễ nghi nghiêm túc. Khi ở ngôi cao thì không kiêu ngạo, khi làm kẻ dưới thì chẳng dám gây điều trái nghịch, bất chấp lễ nghĩa. Khi nước có đạo, người quân tử có thể ra giúp nước, nghĩ mưu kế để khiến nước nhà hưng thịnh. Khi nước không có đạo, người quân tử có thể dựa vào trí sáng suốt của mình, tránh cho mình khỏi bị tai ương họa hại
- Chỉ có bậc chí thánh trong thiên hạ mới có đủ: Tài trí thông minh, nhìn xa thấy rộng, đủ sức để cai trị thiên hạ. Có lòng khoan dung độ lượng đủ để bao dung dân chúng và vạn vật. Tính tình cương nghị quyết đoán đủ để cầm nắm việc chính sự. Thái độ đoan chính ngay thẳng để mọi người kính nể. Văn chương điển lý tinh tế, xét đoán minh bạch đủ để phân biệt phải trái. Đạo đức của bậc chí thánh rộng lớn, sâu xa vô bờ bến, bao la rộng lớn như trời cao, sâu như vực thẳm... Chỉ có bậc thánh nhân có đức thật cao cả mới có thể soạn ra được cương lĩnh, biện pháp lớn để quản lý thiên hạ, xây dựng bồi đắp cái gốc lớn cho thiên hạ, thông hiểu hết đạo lý trời đất nuôi dưỡng vạn vật
- Chín nguyên tắc lớn trong đạo trị quốc từ sách Trung Dung
- Tu dưỡng bản thân thì đạo đức được xác lập.
- Tôn trọng hiền tài thì không bị mê hoặc, ngu tối.
- Yêu quý thân tộc thì chú bác, anh em không oán hận.
- Kính trọng đại thần thì công việc ít phạm sai lầm.
- Săn sóc quần thần thì kẻ sĩ tận lực báo đáp.
- Quan tâm đến dân thì dân chúng thực hiện tốt mọi điều bề trên đề ra.
- Khuyến khích bách nghệ phát triển thì vật dụng, hàng hóa buôn bán đủ đầy, sung túc.
- Trọng đãi người nước ngoài đến nước mình làm ăn sinh sống thì bốn phương quy thuận.
- Vỗ về chư hầu thì khắp thiên hạ sẽ kính phục.
Vitalka là bạn thân nhất của tôi. Chúng tôi sống cùng phố. Nhà bạn ấy ở gần cửa hàng thực phẩm, còn nhà tôi cạnh cửa hàng cá - thịt - rau. Ai cũng biết chúng tôi chơi thân với nhau và cùng học lớp 4B.
- Đa nghi
- Cơm nhà nông
- Họa sĩ là người tốt
Hôm qua, lúc ở trường, Vitalka ngã trên cầu thang suýt bị sái chân. Bác sĩ nhà trường bắt cậu nằm trong phòng làm việc của mình và bảo cậu không được đứng dậy trong ba giờ đồng hồ. Còn tôi được bác sĩ cử đi báo tin cho bố mẹ Vitalka biết cậu đang nằm và sẽ về nhà, nói tóm lại để họ khỏi lo lắng.
Tôi chạy đến nhà Vitalka. Tôi biết chính xác giờ này chỉ có bà của Vitalka ở nhà. Mà bà thì luôn luôn lo lắng, kể cả khi không có lý do gì. Tôi cố gắng chạy thật nhanh để báo bà đừng lo lắng vô ích. Thậm chí tôi không chờ thang máy, mà chạy bộ một mạch lên tầng sáu, và bắt đầu gọi. Tôi cố gọi rất to để bà của Vitalka mở cửa thật nhanh, để sớm biết rằng không phải lo lắng gì. Khi bà vừa mở cửa, tôi nói ngay:
- Bà không được lo lắng nhé, Vitalka bị què chân.
Chưa kịp nghe tôi giải thích gì thêm thì bà đã ngã khuỵu xuống đi văng. Sức khỏe bà trở nên nguy kịch. Tôi nhớ rằng trong những trường hợp như vậy cần khẩn trương gọi xe cấp cứu, có điều quên béng đi không biết làm thế nào. Nhưng tôi không hốt hoảng và cho rằng ông của Vitalka làm điều đó tốt hơn tôi. Tôi đoán lúc này chắc ông đang ngồi ở vườn hoa đánh cờ với các bạn hưu trí. Nghĩ vậy, tôi chạy nhanh ra vườn hoa. Nhìn thấy ông từ xa, tôi gào rõ to:
- Ông ơi, gọi xe cấp cứu cho bà ngay!
Lúc đầu ông không hiểu, nhưng khi hiểu ra thì ông giơ hai tay ôm ngực, mặt đỏ gay và từ từ nhắm mắt. Nhưng trước khi ông nhắm mắt, dù sao tôi vẫn kịp nói thêm:
- Còn Vitalka thì bị què chân!
Tất nhiên, tôi còn muốn nói về cái điều chủ yếu nhất, rằng ông không phải lo lắng, nhưng ông của Vitalka đằng nào cũng không nghe được lời tôi. Những người lớn có thói quen thật đáng ghét: đầu tiên không chịu nghe hết câu, còn sau đó thì đổ lỗi cho trẻ con. Ngay lúc đó tất cả các cụ về hưu bỏ đánh cờ và bắt đầu bàn xem làm cách nào báo tin cho người nhà của ông. Tôi nói rằng tôi biết nơi làm việc của con gái ông, tức mẹ của Vitalka, và được cử đi tìm cô.
Cô Shura, mẹ của Vitalka, làm việc tại cửa hàng cá-thịt-rau của chúng tôi. Tôi biết chắc chắn cô rất lo lắng, vì vậy không nên vội vã báo cho cô biết về tất cả những chuyện xảy ra. Tôi cho rằng cần phải tìm cách gì đó chuẩn bị tinh thần cho cô, nhưng không biết cụ thể như thế nào.
Tôi chạy vào cửa hàng với vẻ mặt rất bình thản và nhìn thấy mọi người xếp hàng dài mua chuối ở chỗ cô Shura.
Tôi hỏi ai là người đứng sau cùng và trong lúc chờ đợi, tôi cân nhắc xem nên báo cho cô Shura thế nào là tốt nhất. Nhưng quả thật, tôi không nghĩ ra được điều gì cả. Đúng lúc đó, đến lượt tôi.
- Chào Volik - Cô Shura nói. – Thế bạn của cháu đâu rồi?
- Cháu không biết ạ - Tôi trả lời, nhưng có lẽ mặt tôi rất đỏ, vì ngay lập tức tôi thấy trong người nóng ran lên, mặc dù trước đó cũng đã nóng rồi.
- Cháu mua mấy nải?
- Cháu không cần chuối ạ.
- Thế thì xếp hàng làm gì?
- Cháu xếp chơi thôi.
Tốt nhất là cháu về học bài đi! - Cô Shura nói.
- Tạm biệt cô - Tôi trả lời và rời khỏi quầy hàng. Thật ngớ ngẩn!
Nhưng lát sau tôi quay lại và nói:
- Cô Shura này, lúc nãy cháu quên béng đi mất… Cô đừng lo lắng nhé…Ông của Vitalka gặp nguy. Bây giờ ông đang ở ngoài vườn hoa, mọi người cử cháu đi tìm cô.
Cũng may là tôi đã chuẩn bị tinh thần dần dần cho cô. Không có chuyện gì đặc biệt xảy ra với cô cả, cô chỉ kêu “úi chà”, mặt biến sắc, rồi vội vàng bước theo tôi. Lúc đầu chúng tôi đi bình thường, sau đó cả hai cùng chạy…
- Cô Shura này, cô biết không - Tôi vừa chạy vừa nói - Mẹ cô hiện đang bị ngất đấy.
- Sao lại ngất? - Cô Shura hỏi và dừng lại.
- Vâng, bị ngất. Cháu vừa mới nói với bà rằng Vitalka bị què chân, thế là bà…
Mặt cô Shura bỗng tái mét, cô bước đi lảo đảo, rồi đứng dựa vào cột đèn. Ngay lập tức tôi hiểu ra rằng tôi phải chạy đi tìm bố của Vitalka… Nhưng cô Shura thật là tuyệt! Cô nhanh chóng lấy lại bình tĩnh, bắt đầu hỏi tôi mọi chuyện, và khi tôi kể hết đầu đuôi cho cô, cô gọi xe cấp cứu ngay.
Ngoài vườn hoa không thấy ông của Vitalka nữa. Các cụ hưu nói rằng sau khi uống mấy viên validol, ông chạy về nhà rồi.
Khi đến trường, chúng tôi thấy tất cả mọi người đều có mặt: Ông, bà, Vitalka và hai bác sĩ từ hai xe cấp cứu. Một xe do tôi và cô Shura gọi, còn xe kia do ông của Vitalka gọi lúc trên đường về nhà.
Trần Đình [dịch]
Truyện vui của Vladlen Bakhnov [Nga]
Bạn đang chọn từ điển Tiếng Việt, hãy nhập từ khóa để tra.
Có nghiên cứu sâu vào tiếng Việt mới thấy Tiếng Việt phản ánh rõ hơn hết linh hồn, tính cách của con người Việt Nam và những đặc trưng cơ bản của nền văn hóa Việt Nam. Nghệ thuật ngôn từ Việt Nam có tính biểu trưng cao. Ngôn từ Việt Nam rất giàu chất biểu cảm – sản phẩm tất yếu của một nền văn hóa trọng tình.
Theo loại hình, tiếng Việt là một ngôn ngữ đơn tiết, song nó chứa một khối lượng lớn những từ song tiết, cho nên trong thực tế ngôn từ Việt thì cấu trúc song tiết lại là chủ đạo. Các thành ngữ, tục ngữ tiếng Việt đều có cấu trúc 2 vế đối ứng [trèo cao/ngã đau; ăn vóc/ học hay; một quả dâu da/bằng ba chén thuốc; biết thì thưa thốt/ không biết thì dựa cột mà nghe…].
Định nghĩa - Khái niệm
thái quá tiếng Tiếng Việt?
Dưới đây sẽ giải thích ý nghĩa của từ thái quá trong tiếng Việt của chúng ta mà có thể bạn chưa nắm được. Và giải thích cách dùng từ thái quá trong Tiếng Việt. Sau khi đọc xong nội dung này chắc chắn bạn sẽ biết từ thái quá nghĩa là gì.
- Quá chừng, quá đáng, vượt xa mức bình thường : Ăn uống thái quá thì hay sinh bệnh.
- khám đường Tiếng Việt là gì?
- trộn lẫn Tiếng Việt là gì?
- Ba sinh Tiếng Việt là gì?
- Thạnh Quới Tiếng Việt là gì?
- Trà Trung Tiếng Việt là gì?
- nguyên âm Tiếng Việt là gì?
- A-la-hán Tiếng Việt là gì?
- giáng chỉ Tiếng Việt là gì?
- nằm khểnh Tiếng Việt là gì?
- Thành Trung Tiếng Việt là gì?
- Quảng Hợp Tiếng Việt là gì?
- phụng thờ Tiếng Việt là gì?
Tóm lại nội dung ý nghĩa của thái quá trong Tiếng Việt
thái quá có nghĩa là: - Quá chừng, quá đáng, vượt xa mức bình thường : Ăn uống thái quá thì hay sinh bệnh.
Đây là cách dùng thái quá Tiếng Việt. Đây là một thuật ngữ Tiếng Việt chuyên ngành được cập nhập mới nhất năm 2022.
Kết luận
Hôm nay bạn đã học được thuật ngữ thái quá là gì? với Từ Điển Số rồi phải không? Hãy truy cập tudienso.com để tra cứu thông tin các thuật ngữ chuyên ngành tiếng Anh, Trung, Nhật, Hàn...liên tục được cập nhập. Từ Điển Số là một website giải thích ý nghĩa từ điển chuyên ngành thường dùng cho các ngôn ngữ chính trên thế giới.