Thu ngân sách nhà nước là việc Nhà nước tạo lập nguồn tài chính nhằm thực hiện chức năng Nhà nước. Vậy ngân tắc phân cấp thu ngân sách nhà nước là gì?
1.Ngân sách nhà nước là gì? Thu ngân sách nhà nước là gì?
1.1.Ngân sách nhà nước là gì?
– Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
– Hệ thống ngân sách nhà nước bao gồm: ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.
1.2.Thu ngân sách nhà nước là gì?
– Thu ngân sách Nhà nước là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quĩ ngân sách Nhà nước nhằm thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước.
– Thu ngân sách nhà nước bao gồm:
+ Toàn bộ các khoản thu từ thuế, lệ phí;
+ Toàn bộ các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do cơ quan nhà nước thực hiện, trường hợp được khoán chi phí hoạt động thì được khấu trừ; các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước thực hiện nộp ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật;
+ Các khoản viện trợ không hoàn lại của Chính phủ các nước, các tổ chức, cá nhân ở ngoài nước cho Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương;
+ Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.
2.Nguyên tắc phân cấp nguồn thu ngân sách Nhà nước
– Ngân sách trung ương, ngân sách mỗi cấp chính quyền địa phương được phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể.
– Ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo, bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chi quốc gia, hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách và hỗ trợ các địa phương theo quy định.
– Ngân sách địa phương được phân cấp nguồn thu bảo đảm chủ động thực hiện những nhiệm vụ chi được giao. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách ở địa phương phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh và trình độ quản lý của mỗi cấp trên địa bàn.
>>>Xem thêm Chi ngân sách nhà nước là gì? Quá trình chi ngân sách nhà nước?
Thu ngân sách nhà nước là hoạt động quan trọng và luôn gắn liền với sự phát triển của nhà nước. Nó là tiền đề để bộ máy nhà nước thực hiện tốt vai trò quản lý kinh tế, xã hội của đất nước. Vậy thu ngân sách nhà nước là gì?, các khoản thu ngân sách nhà nước gồm những khoản nào?,…là những vấn đề đang được người dân rất quan tâm hiện nay. Vì vậy, thông qua bài viết này, chúng tôi mong muốn đem đến cho Quý vị những thông tin hữu ích về hoạt động thu ngân sách nhà nước.
Thu ngân sách Nhà nước là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ ngân sách Nhà nước nhằm thỏa mãn các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước.
Để hiểu rõ hơn về thu ngân sách là gì? ta cần hiểu ngân sách nhà nước là gì? Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Bản chất của thu ngân sách nhà nước
– Thu ngân sách nhà nước chính là những phản ảnh các quan hệ kinh tế xảy ra trong quá trình phân chia các nguồn tài chính trong quốc gia và giữa Nhà nước với các chủ thể trong xã hội.
– Nguồn tài chính được tập trung vào ngân sách Nhà nước chính là một phần thu nhập các tầng lớp dân cư được chuyển giao và xác định những khoản chi phí dựa trên cơ sở hài hòa mang lại lợi ích cho Nhà nước, cá nhân và tổ chức trong xã hội.
– Thu ngân sách nhà nước sẽ gắn liền với những hoạt động kinh tế xã hội ở mức độ phát triển và tỉ lệ tăng trưởng. Tỉ lệ GDP hàng năm đó chính là tiền đề để tạo nên sự khách quan cho những khoản thu ngân sách Nhà nước nắm quyền quyết định đến mức độ các khoản của ngân sách nhà nước.
– Thu ngân sách Nhà nước về nội dung bao gồm nhiều quan hệ và phân phối dưới hình thức giá trị nảy sinh trong quá trình Nhà nước sẽ nắm quyền tập trung tài chính. Và từ đó để gây quỹ tiền tệ từ một phần tài chính quốc gia.
Các khoản thu ngân sách nhà nước
Từ khái niệm thu ngân sách nhà nước là gì? có thể thấy được thu ngân sách nhà nước là một hoạt động quan trọng để duy trì sự ổn định, bền vững của bộ máy nhà nước. Tuy nhiên, không phải mọi chi phí, lợi nhuận phát sinh từ các hoạt động kinh tế, thương mại đều bắt buộc phải nộp vào ngân sách nhà nước.Khoản 1 Điều 5 Luật Ngân sách nhà nước 2015 quy định các khoản thu ngân sách nhà nước gồm:
– Toàn bộ các khoản thu từ thuế, lệ phí;
– Toàn bộ các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do cơ quan nhà nước thực hiện, trường hợp được khoán chi phí hoạt động thì được khấu trừ; các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước thực hiện nộp ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật;
– Các khoản viện trợ không hoàn lại của Chính phủ các nước, các tổ chức, cá nhân ở ngoài nước cho Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương;
– Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.
Các khoản thu này sẽ được đưa vào hai cấp ngân sách nhà nước khác nhau, bao gồm:
– Ngân sách trung ương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp trung ương hưởng và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp trung ương.
– Ngân sách địa phương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp địa phương hưởng, thu bổ sung từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp địa phương.
Nguyên tắc thu ngân sách nhà nước
– Toàn bộ các khoản thu ngân sách phải được dự toán, tổng hợp đầy đủ vào ngân sách nhà nước.
– Các khoản thu ngân sách thực hiện theo quy định của các luật thuế và chế độ thu theo quy định của pháp luật.
– Ngân sách trung ương, ngân sách mỗi cấp chính quyền địa phương được phân cấp nguồn thu cụ thể. Việc phân chia sẽ được thực hiện theo tỷ lệ phần trăm [%] đối với các khoản thu phân chia giữa các cấp ngân sách và số bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới trên cơ sở bảo đảm công bằng, phát triển cân đối giữa các vùng, các địa phương.
-Thu ngân sách nhà nước được hạch toán bằng đồng Việt Nam. Trường hợp các khoản thu ngân sách nhà nước bằng ngoại tệ thì được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá hạch toán do cơ quan có thẩm quyền quy định để hạch toán thu, chi ngân sách nhà nước tại thời điểm phát sinh.
Trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc thu ngân sách nhà nước
– Quốc hội có trách nhiệm:
+ Quyết định dự toán tổng số thu ngân sách nhà nước bao gồm thu nội địa, thu dầu thô, thu từ hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu, thu viện trợ không hoàn lại;
+ Quyết định tỷ lệ phần trăm [%] phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách từng địa phương đối với các khoản thu theo quy định của pháp luật.
– Ủy ban thường vụ quốc hội có trách nhiệm bổ sung dự toán số tăng thu ngân sách nhà nước; phân bổ, sử dụng số tăng thu của ngân sách trung ương, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
– Chính phủ có trách nhiệm trình Quốc hội dự toán thu ngân sách nhà nước, kèm theo các giải pháp nhằm huy động nguồn thu cho ngân sách nhà nước;
– Hội đồng nhân dân các cấp có trách nhiệm dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, bao gồm thu nội địa, thu dầu thô, thu từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, thu viện trợ không hoàn lại, bảo đảm không thấp hơn dự toán thu ngân sách nhà nước được cấp trên giao;
– Cơ quan thu các cấp ở địa phương xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn gửi cơ quan thu cấp trên, cơ quan tài chính cùng cấp. Cơ quan thu ở trung ương xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước theo lĩnh vực được giao phụ trách, gửi Bộ Tài chính để tổng hợp, lập dự toán ngân sách nhà nước hằng năm.
Quý vị có những quan tâm, thắc mắc chưa được làm rõ qua bài viết thu ngân sách nhà nước là gì? vui lòng liên hệ chúng tôi qua số 1900 6557 để được hỗ trợ giải đáp, trân trọng!