Thuộc tính của thơ là gì
Trước khi bước vào đọc các văn bản của bài 2 này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số tri thức Ngữ Văn như đặc điểm của thơ và biện pháp tu từ ẩn dụ. Điều này sẽ hỗ trợ cho các em trong quá trình đọc hiểu văn bản ở các phần, các bài sau. TRI THỨC NGỮ VĂNMột số đặc điểm của thơ
Ẩn dụẨn dụ là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó, nhằm tăng khả năng gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. CHUYÊN ĐỀ: ĐẶC TRƯNG CỦA THƠ - - II. KHÁI NIỆM THƠ *.Tình cảm là sinh mệnh của thơ. tình cảm của tác giả thông qua việc tái hiện một cách khách quan các hiện tượng đời sống với những tình huống, sự kiện, diễn biến thì thơ ca – một thể loại tiêu biểu của loại hình trữ tình lại hướng vào thể hiện thế giới nội tâm, hiện thực bên trong tâm hồn con người với những rung cảm tinh tế, sâu sắc trước cuộc sống muôn màu.Nói như Diệp Tiếp – nhà phê bình đời Thanh – Trung Quốc thì “Thơ là tiếng lòng”.Lê Quý Đôn lại nói “Thơ ca khởi phát tự lòng người”, còn Tố Hữu lại cho rằng “thơ là tiếng nói hồn nhiên nhất của tâm hồn con người”.Nhà thơ Anh Wordsworth nói: “Thơ là sự biểu lộ của tình cảm mãnh liệt”. Có thể nói, tình cảm là yếu tố sinh mệnh của thơ ca, “thiếu tình cảm thì có thể trở thành người thợ làm những câu có vần chứ không làm được nhà thơ” (Jose Marti). Cũng cần lưu ý, tình cảm mãnh liệt ở đây không phải là thứ tình cảm kêu gào, khóc cười ồn ảo ở bên ngoài mà là sự rung động mãnh liệt ở bên trong, sự giày vò, chấn động trong tâm hồn. VD. Thân em như tấm lụa đào / Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai. Bài ca dao là lời than thân của một người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Người phụ nữ ý thức được những vẻ đẹp của bản thân nhưng cũng đầy băn khoăn, lo lắng cho số phận bấp bênh, lệ thuộc của mình, không biết dòng đời sẽ xô đẩy về đâu. VD. Đêm qua tát nước đầu đình…… Bài ca dao không nhằm mục đích kể lại chuyện mất áo và xin áo mà là lời tỏ tình ý nhị Khi tìm hiểu một bài thơ, ta phải đọc được tâm trạng, cảm xúc của tác giả được gửi gắm VD. Con ơi nhớ lấy câu này / Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan. hề bản năng. Huyện Thanh Quan, ta thấy được cá tính của bà, một người phụ nữ thâm trầm, sâu sắc, hoài So sánh cái tôi trữ tình trong thơ trung đại và thơ hiện đại. + Trong thơ Trung đại, nhà thơ thường giấu chữ “tôi” để người này và người khác dễ hòa với nhau. Thơ Trung đại thường đề cao chữ “ta”, chỉ có một số ít tác giả đề cập đến chữ Tôi là con chim đến từ núi lạ / Ngửa cổ hót chơi. Ý thơ và tứ thơ. * Ý thơ là ý nghĩa mà văn bản thơ muốn biểu đạt. Ý thơ thường không được thông báo Hầu”; có người chọn cách nói đêm đêm mài gươm dưới ánh trăng, chờ đợi thời cơ ra giúp đời - Tứ thơ có tứ toàn bài (Tiến sĩ giấy, Hầu Trời, Độc Tiểu Thanh kí..), có tứ từng câu, từng *. Tứ thơ được tạo dựng nhờ trí tưởng tượng. - VD. Ước gì sông rộng một gang / Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi. Sông rộng một gang, cầu dải yếm là sản phẩm của trí tưởng tượng, thể hiện niềm khát + Liên tưởng là hoạt động tâm lí, từ việc này, người này mà nghĩ tới việc khác, người khác. Tưởng tượng tạo nên những hình ảnh, biểu tượng, mà hình ảnh biểu tượng sẽ góp phần tạo nên tứ thơ để thể hiện cảm xúc, tư tưởng của tác giả,.Những biểu tượng trong thơ - - + Khổ 2. Cảnh sông nước đêm trăng với những đường nét mơ hồ, huyền ảo, các sự vật nước, bến đò, con đò, con cò.. Ngôn ngữ trong thơ là ngôn ngữ đã được cách điệu hòa cũng như bước chân trong điệu định.Vì vậy, ngôn ngữ trong thơ được cách điệu hóa, không giống ngôn ngữ thông Ngôn từ thơ không phải ngôn từ tuyến tính mà là ngôn từ phức hợp, đôi khi cùng một từ VD: Nguyệt cầm VD. Tháng giêng ngon như một cặp môi gần. - Em rơi Ba Lan! Mùa tuyết tan trắng, nắng, tiếng), ít thanh trắc thấp (bạch, giọng, vọng). Ba thanh điệu hòa vào nhau VD. Ôi những cánh đồng quê chảy máu…trời chiều. p tắc cần theo một cách kiên trì là làm sao lời thơ chặt chẽ mà ý thơ mênh mông ». Các nhà thơ thuật khác không có. Thơ nói việc ngày nay mà gợi chuyện đời xưa, nói chuyện VN mà gợi - III. Cấu tạo đặc biệt của ngôn ngữ thơ còn tạo nên một đặc tính nữa là làm cho thơ vừa PHÂN LOẠI THƠ Có nhiều tiêu chí phân loại thơ khác nhau - Phân loại theo phương thức biểu hiện : Thơ trữ tình và thơ tự sự. VD : - Các kiểu nhân vật trữ tình : 2 kiểu VD : Bài Tự tình II, bài Lấy chồng chung : Nhân vật trữ tình là biểu hiện trực tiếp cái tôi - IV. 2. + Những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật trữ tình giúp ta hình dung cụ thể hơn về cuộc - Thơ tự sự là loại thơ có cốt truyện hoàn chỉnh hoặc tương đối hoàn chỉnh với các nhân *. Thất ngôn bát cú : Là thể thơ Đường luật hoàn chỉnh nhất. + Đối : Đặt hai dòng sóng đôi sao cho cân xứng hoặc đối chọi. Dòng 3-4 và 5-6 bắt buộc Về nội dung : Thơ luật là kết quả của một cái nhìn cân đối, chặt chẽ, nghiêm trang, mực thước về cuộ\c đời. Do đó, hình ảnh trong thơ ĐL thường trang nhã, thanh cao, mĩ lệ, cầu *. Tứ tuyệt Lục bát là một thể thơ lâu đời của dân tộc, vốn là hình thức thơ ca truyenf miệng dân VD *. Song thất lục bát |