Độc đáo phong tục đón tết của dân tộc H'Mông ở Hà Giang - Việt Nam có 54 dân tộc anh em, trong đó đa phần là các dân tộc thiểu số sinh sống ở các tỉnh trung du miền núi, mỗi dân tộc lại có những phong tục tết mang đặc trưng riêng. Dân tộc Mông gồm nhiều nhóm như: Mông Trăng, Mông Hoa, Mông Đỏ, Mông Đen và Nam Mèo. Cư trú tập trung ở miền núi vùng cao thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai,Cao Bằng,…Theo phong tục, tết năm mới của người Mông diễn ra trước tết Nguyên Đán chừng một tháng.
Độc đáo phong tục đón tết của dân tộc H'Mông ở Hà Giang - Việt Nam có 54 dân tộc anh em, trong đó đa phần là các dân tộc thiểu số sinh sống ở các tỉnh trung du miền núi, mỗi dân tộc lại có những phong tục tết mang đặc trưng riêng. Dân tộc Mông gồm nhiều nhóm như: Mông Trăng, Mông Hoa, Mông Đỏ, Mông Đen và Nam Mèo. Cư trú tập trung ở miền núi vùng cao thuộc các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai,Cao Bằng,…Theo phong tục, tết năm mới của người Mông diễn ra trước tết Nguyên Đán chừng một tháng. Ngay từ đầu tháng 11 không khí đã rôn rã khắp trong bản, ngoài đường. Lúc này, ngoài việc vỗ béo lợn gà, dọn dẹp sửa sang nhà cửa các chàng trai còn tập trung vào việc kiếm củ để dùng trong những ngày tết. Phụ nữ cũng chuẩn bị cho mình những bộ váy áo rực rỡ sắc màu, cùng những vòng tay, vòng cổ đẹp nhất để diện cho những ngày tết.
Ngày tết, ngoài thịt lợn, thịt gà, bánh dày nhà nào trong bản cũng có rượu ngô. Trước tết một tháng, người Mông lên rừng chọn cây tre thật già chặt về phục vụ cho việc nấu rượu. Rượu ngô được trưng cất từ một loại ngô của địa phương, men dùng để nấu được làm từ các loại lá cây do người già lấy từ rừng về. Đối với dân tộc H'Mông, rượu không chỉ để dùng cho việc nhà, làm quà cho anh em mà rượu còn làm hàng hóa.
Cuối tháng 11 âm lịch cơ bản mọi việc đã hoàn tất, hoa Đào bắt đầu khoe sắc, hoa Mai nở trắng rừng. Già trẻ gái trai ai ai cũng mặc đẹp, nét mặt hân hoan tất bật mà phấn khởi. Đây cũng là lúc các gia đình người Mông nhộn nhịp làm bánh dày đón tết . Người Mông quan niện hai cái bánh dày tượng trưng cho mặt trời, mặt trăng là nguồn gốc sinh ra con người, muôn loài trên trái đất. Vì thế trong những ngày tết của người H'Mong không thể thiếu món bánh dày. Bánh dày được làm rất công phu nguyên liệu chính là gao nương thơm đem đi nấu xôi sao cho thật dẻo rồi mang ra máng gổ, dùng chày gỗ để giả, giả bánh cũng phải chọn những chàng trai lực lưởng để có thể giả đều và mạnh sao cho bánh thật nhuyển và dẻo. Ông chủ nhà nắn hai chiếc bánh to đặt lên tàu lá chuối rồi trịnh trọng đưa lên bàn thờ thắp hương khấn bái.
Từ ngày 25 đến ngày 26 tháng chạp, người Mông bắt đầu nghĩ ngơi để đón tết. Người H'Mông cho rằng súc vật quanh năm vất vả thì cũng được ăn tết như người vì vậy từ tối tất niên các gia đình đều nấu cháo để sáng mùng một cho trâu bò lợn gà ăn. Người Mông còn tôn vinh cả vật dụng trong sản xuất nông nghiệp, vì vậy trước tết gia đình nào cũng làm lễ cất dụng cụ làm nông nghiệp. Các dụng cụ sẽ được rửa sạch sẽ rồi đem vào để cạnh bàn thờ tổ tiên. Người Mông quan niện các dụng cụ này cũng như con người, chúng cần phải được nghĩ ngơi trong những ngày tết để chuẩn bị cho môt năm lao động, sản xuất mới.
Hiện nay, tuy cuộc sống của đồng bào Mông tại các tỉnh miền Bắc đã có sự thay đổi , các nam thanh nữ tú người Mông đã quen dần với các phương tiện hiện đại nhưng người Mông vẫn không rời bỏ tập tục đẹp của tổ tiền bởi đây chính là phần hồn của người Mông.
Đăng ngày: 21/12/2016
Cài Bluezone
CÀI BLUEZONE "KHẨU TRANG ĐIỆN TỬ" NHẬN NGAY KHẨU TRANG Y TẾ CHẤT LƯỢNG ECOM MED Du Lịch Việt & Ecom Net TẶNG NGAY 10 KHẨU TRANG Y TẾ KHÁNG KHUẨN CHẤT LƯỢNG CAO miễn phí cho người dùng cài đặt Bluezone – chung tay cùng cộng đồng chống dịch Covid 19.
Tour du lịch Pháp - Thành phố Strasbourg
Thành phố Strasbourg thu hút được rất nhiều du khách du lịch Pháp bởi nơi đây sở hữu cả một kho báu bao gồm những di sản kiến trúc giá trị, văn hóa ẩm thực tinh tế hàng đầu trong khu vực và nhiều dòng rượu vang nổi tiếng trên khắp thế giới. Cùng Du Lịch Việt khám phá thành phố xinh đẹp thơ mộng này ngay nhé.
Cẩm nang tour du lịch Nga trọn gói cho những ai cần?
Nga là một điểm du lịch vô cùng hấp dẫn đối với khách du lịch thế giới, khách đi du lịch Nga khi đến với xứ sở Bạch Dương có thể ghé thăm những thắng cảnh xinh đẹp với kiến trúc lâu đời, thưởng thức những món ăn truyền thống và đặc biệt là sau cả một hành trình dài thì du khách có thể mang về cho người thân và bạn bè những món quà mang đậm nét văn hóa Nga. Hãy cùng Du Lịch Việt điểm qua những kinh nghiệm cần thiết khi đi tour du lịch Nga ngay nhé.
- Bởi Nguyễn Hương
- Ngày 24/02/2021
Dân tộc H'mông là một trong những cộng đồng dân tộc lớn tại Việt Nam với hơn 1 triệu người sinh sống chủ yếu tại vùng núi phía Bắc. Văn hóa dân tộc H’mông có nhiều nét tương đồng và khác biệt với dân tộc Kinh. Cụ thể là tết vùng cao đầy màu sắc của người H'mông để chúc mừng năm mới
1. Phong tục tết của người H’mông
Những phong tục lễ nghi không thể thiếu trong ngày tết của người H’mông
Bước vào đông, khi ngô gác bếp đã khô, lúa đã đươc trữ vào bồ, thì người Mông cũng nghỉ ngơi và ăn mừng chào tạm biệt năm cũ và đón chờ một năm mới mùa màng bội thu. Tết của người H’mông thường sớm hơn và cũng dài hơn tết của người Kinh. Diễn ra trong vòng một tháng bắt đầu từ 30/11 âm lịch, tết cổ truyền của người H'mông là chuỗi các sự kiện, lễ hội vui chơi nối tiếp nhau.
Trước khi tết đến, người Mông sẽ chuẩn bị kỹ lưỡng, sắm quần áo đẹp cho cả nhà. Cả năm đã vất vả, nên tết đến ai trong nhà cũng sẽ có áo mới. Giống quan niệm của người Kinh, mặc quần áo mới vào ngày đầu năm sẽ mang lại may mắn, tượng trưng cho mong muốn một năm mới đủ đầy.
Nghi lễ chính thức của tết vùng cao sẽ bắt đầu từ ngày 25 tháng chạp theo lịch của người Mông, vào ngày này, người Mông mang quà đi “trả ơn” cho thầy cúng, thầy thuốc, thầy dạy khèn,...những ai đã giúp đỡ họ trong một năm vừa qua. Ngày 30 tết, người người nhà nhà dân tộc Mông treo niêu, không ăn uống trong vòng 1 ngày. Họ tin rằng, nếu ăn vào ngày này sẽ xảy ra hỏa hoạn. Sau khi cúng giao thừa và gia tiên vào nửa đêm, người Mông sẽ ngủ một giấc thỏa thích. Trong niềm tin của họ, nếu bị đánh thức vào ngày mùng 1 thì đó là điềm xấu, sâu bọ sẽ phá hoại mùa màng năm sau.
Ngày mùng 2 là ngày tết đặc biệt với những cô dâu mới. Vào mùng 2 tết trong 3 năm cưới đầu tiên, cô dâu sẽ được bố mẹ chồng đưa về nhà mẹ đẻ để trả ơn công sinh thành và nuôi dưỡng. Đây là nghi lễ “lạy tết” với mong muốn vợ chồng thuận lợi, sinh con thuận lợi, cũng là một phong tục tết không thể thiếu.
Mâm cơm ngày tết của người H’mông
Người Mông có tục làm bánh dày vào ngày 30 tết. Bánh dày người Mông được làm bằng gạo nếp nương, được giã bằng tay, nên bánh rất dẻo và mềm. Theo quan niệm của người Mông, bánh dày càng to, càng tròn thì cuộc sống của họ sẽ càng viên mãn.
Những ngày tết, mâm cơm của người Mông cũng không thể thiếu những món ngon như thịt lợn, thịt trâu gác bếp, mèn mén, cải xanh, ớt xanh nướng làm muối chấm.
Vì ngày tết của Mông kéo dài hơn một tháng, nên mỗi nhà nuôi một con lợn cho những ngày mừng năm mới.
2. Lễ hội đặc sắc của dịp tết của người H’mông
Trong những ngày tết, người Mông có nhiều truyền thống đặc sắc khác nhau. Cùng điểm danh hai tục tập của tết vùng cao nơi đây.
Tục bắt vợ
Vào ngày mùng 2 âm lịch, là ngày hẹn hò của các cặp đôi trai gái. Vào dịp này, chàng trai, cô gái được tự do gặp mặt hẹn hò, trao nhau thề ước ở lễ hội. Nếu được con trai sẽ đưa con gái về nhà, và gọi là tục bắt vợ. Tuy nhiên, do nhiều biến tướng, và dân trí của đồng bào ngày càng cao, tục bắt vợ đã ít đi và được thực hiện dưới sự đồng thuận của cả nam và nữ.
Lễ hội đầu năm
Lễ hội đầu năm là phần không thể thiếu với bất cứ tết vùng cao nào. Mỗi năm, một gia đình trong bản sẽ được giao làm chủ lễ cho cả làng. Theo tục lệ, vào ngày 26 hàng năm, người Mông phải chặt một cây mai [giống cây tre] thừa ra 9 đốt, và dựng trước nhà để người trong làng biết đó sẽ là nơi tổ chức lễ hội.
Ngoài những nghi lễ, thì lễ hội có nhiều trò chơi dân gian khác nhau như thi đua ngựa, múa khèn, hát đối, thi dệt vải lanh,...
Những ngày tết cũng là dịp để người Mông được trổ tài và khoe sắc. Xúng xính trong những bộ quần áo mới đầy màu sắc, cô bé, cậu bé người mông rực rỡ như những bông hoa núi rừng xinh đẹp.
3. Đi đâu để tham gia tết cổ truyền của người H'mông?
Hà Giang
Là mảnh đầu địa đầu tổ quốc, Hà Giang là vùng đất chắc chắn phải đặt chân ít nhất một lần. Hà Giang cũng là nơi sinh sống của 22 dân tộc khác nhau mà H'mông là một trong những dân tộc chiếm phần lớn.
Hầu hết khi đã đến du lịch Hà Giang, ai cũng say đắm bởi màu sắc dân tộc H'mông. Từ những cô bé cậu bé mang gùi hoa trên dốc Thẩm Mã đến phiên chợ ồn ã, náo nhiệt tại Đồng Văn, Mèo Vạc, dấu ấn của dân tộc Mông trên từng cung đường khám phá Hà Giang. Từ làng lanh Lùng Tám đến ngôi làng cổ Du Già nằm lặng lẽ theo thời gian.
Nếu bạn muốn tìm đến không gian văn hóa dân tộc qua tết của người H’mông, Hà Giang chính là thời điểm lý tưởng. Năm 2020, tết của người H’mông sẽ bắt đầu từ 12/1 và kéo dài suốt 1 tháng tiếp theo.
Hang Kia Pà Cò - Hòa Bình
Còn mới mẻ với nhiều người, Hang Kia Pà Cò là một thung lũng nhỏ nằm yên bình tại huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình.
Vì chưa in dấu chân người du lịch, Hang Kia Pà Có còn nguyên những nét văn hóa của dân tộc Mông. Đến đây nếu người ta say mê vì chốn tiên bông, nơi mây phủ quanh năm, thêm nữa là hoa khoe theo mùa, không khi trong lành. Văn hóa người mông cũng thể hiện rõ ràng qua những hoạt động như vẽ sáp ong, làm bánh dày cùng người bản làng.
>>Tour du lịch Hang Kia Pà Cò
Mộc Châu
Khác với Hang Kia Pà Cò, Mộc Châu thuộc tỉnh Sơn La là điểm đến yêu thích từ lâu của rất nhiều người. Tại đây, lễ tết của người H’mông cũng rất nhộn nhịp và thú vị. Trong tiết đông, khi hoa mận nở trắng xóa, màu sắc rực rỡ của người Mông nổi bật hơn. Xen lẫn mà tiếng kèn, tiếng sáo vang vọng núi rừng, như muốn níu chân người ở lại thêm.
>>Tour du lịch Mộc Châu - Thiên đường hoa Tây Bắc