08:58:3006/01/2021
Các chất được cấu tạo như nào? là câu hỏi đã được con người đặt ra cách đây hàng ngàn năm. Mãi đến đầu thế kỷ XX, con người mới chứng minh được bằng thí nghiệm về sự tồn tại của các hạt riêng biệt cấu tạo nên mọi vật chất.
Bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết xem các chất được cấu tạo như thế nào? chúng được cấu tạo từ các hạt riêng biệt thì giữa các hạt này có khoảng cách hay không?
I. Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt?
- Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử.
- Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử là các hạt vô cùng nhỏ bé nên các chất nhìn có vẻ như liền 1 khối.
Thực tế, nếu xếp 100 triệu phân tử nước nối liền nhau thành một hàng thì cũng chưa dài đến 2cm.
Nếu tưởng tượng mỗi vật đều lớn lên gấp 1 triệu lần, nghĩa là một con muỗi sẽ trở thành một con vật khổng lồ dài tới 10km thì kích thước mỗi phân tử vẫn chưa lớn bằng một dấu chấm [.].
II. Giữa các phân tử có khoảng cách hay không?
- Khi trộn 50cm3 cát vào 50cm3 ngô ta KHÔNG thu được 100cm3 hỗn hợp cát và ngô [hỗn hợp thu được nhỏ hơn 100cm3]. Vì giữa các hạt ngô có khoảng cách nên khi đổ cát vào ngô, các hạt cát đã xen vào những khoảng cách này làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn tổng thể tích của ngô và cát.
Tương tự như vậy, khi đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước ta cũng KHÔNG thu được 100cm3 hỗn hợp. Nguyên nhân là do giữa các phân tử rượu và nước có khoảng cách. Nên khi đổ rượu vào nước, các phân tử rượu và nước xen kẽ vào khoảng cách của nhau nên hỗn hợp thu được có thể tích nhỏ hơn tổng thế tích của hai chất khi mang trộn.
→ Giữa các nguyên tử, phân tử của bất kỳ chất nào cũng có khoảng cách.
III. Bài tập vận dụng về cấu tạo của chất giải thích các hiện tượng
* Câu C3 trang 70 SGK Vật Lý 8: Thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt. Hãy giải thích vì sao?
* Lời giải:
- Vì khi khuấy lên thì các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước, cũng như các phân tử nước xen vào giữa khoảng cách giữa các phân tử đường nên nước đường có vị ngọt.
* Câu C4 trang 70 SGK Vật Lý 8: Giải thích tại sao quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật chặt cũng cứ ngày một xẹp dần.
* Lời giải:
- Thành bóng cao su hay bóng bay được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa các phân tử này có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong bóng có thể chui qua những khoảng cách này để ra ngoài làm cho bóng xẹp dần.
* Câu C5 trang 70 SGK Vật Lý 8: Cá muốn sống được phải có không khí. Nhưng ta thấy cá vẫn sống được trong nước? giải thích?
* Lời giải:
- Giữa các phân tử nước có khoảng cách nên các phân tử không khí có thể đứng xen vào khoảng cách đó, chính vì vậy mà cá có thế sống được trong nước.
Như vậy, với việc hiểu rõ các chất được cấu tạo như thế nào? [các chất cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử và giữa chúng có khoảng cách] các em đã có thể giải thích được rất nhiều hiện tượng trong thực tế mà các em đã thấy như các ví dụ trên, chúc các em học thật tốt.
¤ Xem thêm các bài viết khác tại:
» Mục lục bài viết SGK Hóa 8 Lý thuyết và Bài tập
» Mục lục bài viết SGK Vật lý 8 Lý thuyết và Bài tập
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Giải Vật Lí Lớp 8
- Giải Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 8
- Giải Sách Bài Tập Địa Lí Lớp 8
- Đề Kiểm Tra Vật Lí Lớp 8
- Sách Giáo Khoa Vật Lý 8
- Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 8
- Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 8
Giải Vở Bài Tập Vật Lí 8 – Bài 19: Các chất được cấu tạo như thế nào? giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
A. Học theo SGK
II – GIỮA CÁC PHẨN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?
Câu C1 trang 93 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Hãy lấy 50 cm3 cát đổ vào 50 cm3 ngô rồi lắc nhẹ, ta sẽ được hỗn hợp giữa ngô và cát có thể tích là nhỏ hơn tổng thể tích của ngô và cát [< 100cm3].
Câu C2 trang 93 VBT Vật Lí 8: Giải thích sự hụt thể tích trong thí nghiệm trộn ngô vào cát.
Lời giải:
Giữa các hạt ngô có khoảng cách nên khi đổ cát vào ngô, các hạt cát đã xen vào những khoảng cách này, làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn tổng thể tích của ngô và cát.
III – VẬN DỤNG
Câu C3 trang 93 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt, vì khi khuấy lên thì các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước, cũng như các phân tử nước xen vào giữa khoảng cách giữa các phân tử đường nên nước đường có vị ngọt.
Câu C4 trang 93 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật chặt cũng cứ ngày một xẹp dần, vì thành bóng cao su hay bóng bay được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa các phân tử này có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong bóng có thể chui qua những khoảng cách này để ra ngoài làm cho bóng xẹp dần.
Câu C5 trang 93 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Cá có thể sống được trong nước vì giữa các phân tử nước có khoảng cách nên các phân tử không khí có thể đứng xen vào khoảng cách đó, chính vì vậy mà cá có thể sống được trong nước.
Ghi nhớ:
– Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử.
– Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
B. Giải bài tập
Bài 19.1 trang 94 VBT Vật Lí 8: Tại sao quả bóng bay dù được buộc chặt để lâu ngày vẫn bị xẹp?
A. Vì khi mới thổi, không khí từ miệng vào bóng còn nóng, sau đó lạnh dần nên co lại.
B. Vì cao su là chất đàn hồi nên sau khi bị thổi căng nó tự động co lại.
C. Vì không khí nhẹ nên có thể chui ra chỗ buộc ra ngoài.
D. Vì giữa các phân tử làm vỏ bóng có khoảng cách nên các phân tử không khí có thể chui qua đó thoát ra ngoài.
Lời giải:
Chọn D.
Vì giữa các phân tử làm vỏ bóng có khoảng cách nên các phân tử không khí có thể chui qua đó thoát ra ngoài.
Bài 19.2 trang 94 VBT Vật Lí 8: Khi đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước, ta thu được hỗn hợp rượu – nước có thể tích:
A. Bằng 100cm3.
B. Lớn hơn 100cm3.
C. Nhỏ hơn 100cm3.
D. Có thể bằng hoặc nhỏ hơn 100cm3.
Hãy chọn câu trả lời đúng và giải thích tại sao.
Lời giải:
Chọn C.
Vì giữa các phân tử nước và phân tử rượu đều có khoảng cách. Khi đổ nước vào rượu thì các phân tử rượu xen lẫn vào các phân tử nước nên thể tích của hỗn hợp rượu – nước giảm.
Bài 19.4 trang 94 VBT Vật Lí 8: Tại sao các chất trông đều có vẻ như liền một khối mặc dù chúng đều được cấu tạo từ các hạt riêng biệt?
Lời giải:
Chúng ta thấy liền một khối vì các hạt vật chất rất nhỏ nên mắt thường không thể nhìn thấy được khoảng cách giữa chúng.
Bài 19.5 trang 95 VBT Vật Lí 8: Lấy một cốc nước đầy và một thìa con muối tinh. Cho muối dần dần vào nước cho đến khi hết thìa muối ta thấy nước vẫn không tràn ra ngoài. Hãy giải thích tại sao và làm thí nghiệm kiểm tra?
Lời giải:
Các phân tử muối tinh có thể xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước.
[Các em tự làm thí nghiệm để kiểm tra]
B. Giải bài tập
Bài 19a trang 95 VBT Vật Lí 8: Hãy nêu một hiện tượng chứng tỏ các chất được cấu tạo từ những hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cách.
Lời giải:
– Khi muối dưa, muối có thể thấm vào lá dưa và cọng dưa chứng tỏ giữa các phân tử cấu tạo nên lá dưa và cọng dưa có khoảng cách nên các phân tử muối có thể khuếch tán vào dưa.
– Ảnh chụp các phân tử, nguyên tử kim cương, than qua kính hiển vi cho thấy giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
B. Giải bài tập
Bài 19b trang 95 VBT Vật Lí 8: Nước và hơi có được cấu tạo bởi cùng một loại phân tử không ? Ôxi và hiđrô có được cấu tạo bởi cùng một loại phân tử không?
Lời giải:
+ Nước và hơi nước được cấu tạo bởi cùng một loại phân tử gồm hai nguyên tử hiđrô [H] và một nguyên tử oxi [O].
+ Ôxi và hiđro không được cấu tạo bởi cùng một loại phân tử.