Vì sao gần đây có hiện tượng xa thương
Rối loạn cảm xúc là căn bệnh tâm thần phổ biến thứ 2 hiện nay. Bệnh lý này xảy ra khi não bộ bị rối loạn dẫn đến sự biến đổi cảm xúc bất thường. Bệnh ảnh hưởng nhiều đến tâm lý, thể chất và chất lượng cuộc sống. Rối loạn cảm xúc là căn bệnh tâm thần phổ biến thứ 2 hiện nayRối loạn cảm xúc là một hội chứng bất thường của não bộ khi tâm lý có sự thay đổi không ổn định về mặt cảm xúc. Những người mắc phải hội chứng này có thể chuyển đổi tâm trạng từ hưng phấn sang trầm cảm một cách nhanh chóng và xen kẽ. Theo ước tính, có khoảng 5% dân số thế giới mắc phải chứng rối loạn cảm xúc. Người mắc chứng bệnh này thường rơi vào trạng thái suy nghĩ tiêu cực và vui buồn thất thường. Rối loạn cảm xúc được chia thành 2 loại là trầm cảm và hưng cảmRối loạn khí sắc được chia thành 2 loại:
Khí sắc (cảm xúc) của mỗi cá thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố (yếu tố bên ngoài, bên trong, đời sống tinh thần, những sự kiện đã trải nghiệm, lịch sử cá nhân,…). Thông thường, khí sắc có thể dao động lên xuống nhưng luôn nằm trong giới hạn nào đó về mức độ và thời gian. Khi khí sắc vượt qua những giới hạn này sẽ gây ra rối loạn cảm xúc và tác động không nhỏ đến tâm lý, chất lượng cuộc sống. >> ĐỌC NGAY: Trị Liệu Trầm Cảm không dùng thuốc tại Trung Tâm tâm lý trị liệu NHC Việt Nam Biểu hiện của rối loạn cảm xúc phụ thuộc vào dạng rối loạn (trầm cảm hoặc hưng cảm). Ngoài ra, mức độ triệu chứng còn phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng người. Như tên gọi, người mắc chứng trầm cảm luôn có khí sắc trầm buồn, chán nản và mất hoàn toàn hứng thú, sự vui vẻ,… đối với mọi thứ xung quanh. Hội chứng này đặc trưng bởi những triệu chứng sau: Người bị trầm cảm thường có khí sắc trầm buồn, mất hứng thú, chán nản,…
Trầm cảm được xác định khi những triệu chứng kể trên xảy ra trong ít nhất 2 tuần. Ngoài ra, hội chứng này cũng có thể gây ra một số triệu chứng không điển hình khác như:
Hội chứng hưng cảm là một dạng rối loạn cảm xúc đặc trưng bởi sự dao động bất thường của khí sắc từ kích thích đến hứng khởi, phấn khích cao độ đến ức chế, trầm cảm. So với trầm cảm, hội chứng này có biểu hiện đa dạng hơn. Người mắc hội chứng hưng cảm thường có cảm xúc thay đổi đột ngột, quá khích,…Các triệu chứng của hội chứng hưng cảm:
Đây là giai đoạn đầu của hội chứng hưng cảm (thường kéo dài ít nhất 1 tuần). Sau đó sẽ chuyển sang giai đoạn hỗn hợp. Giai đoạn này xuất hiện triệu chứng của hưng cảm và trầm cảm nhưng chỉ kéo dài không quá 1 tuần (được gọi là rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn hưng – trầm cảm). Ngoài ra, một số người có thể mắc phải hội chứng hưng cảm nhẹ – một dạng rối loạn khí sắc có mức độ nhẹ hơn hưng cảm. Hội chứng này chỉ xảy ra từ 4 – 7 ngày. Thống kê cho thấy, có khoảng 0.8 – 1.6% trường hợp mắc rối loạn lưỡng cực. Trong khi đó, có đến 5.8% trường hợp mắc bệnh trầm cảm. Con số này đang ngày càng gia tăng và trở thành vấn đề lớn của nhân loại. Tổ chức Y thế giới WHO đã xếp trầm cảm là vấn đề y tế lớn thứ 4 thế giới. Mặc dù là căn bệnh phổ biến nhưng đến nay, nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của rối loạn cảm xúc vẫn chưa có nhiều điểm chưa rõ ràng. Có nhiều giả thuyết nhưng trong đó giả thuyết về sinh học, sinh lý được cho là có vai trò chính. Các nguyên nhân được cho là có thể gây ra bệnh rối loạn cảm xúc: Nghiên cứu cho thấy, nguy cơ bị trầm cảm và hưng cảm lần lượt là 10 – 15% và 15 – 20% nếu có 1 người thân ở thế hệ I mắc bệnh. Dù đã xác định được vai trò của gen trong sự phát triển của bệnh rối loạn cảm xúc những phương thức di truyền vẫn chưa được nghiên cứu cụ thể. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy, bệnh rối loạn cảm xúc có thể di truyền qua 2 gen là gen vận chuyển serotonin (5HTT) và gen MAOA (chịu trách nhiệm về mức năng của MAO – monoamine oxidase). Hầu hết các bệnh nhân bị rối loạn cảm xúc đều có sự thay đổi của nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh trung ương như dopamin, noradrenalin, serotonin,… trong dịch não tủy, nước tiểu và máu. Các thay đổi bất thường này cho thấy rối loạn dẫn truyền thần kinh có vai trò trong cơ chế bệnh sinh của rối loạn cảm xúc. Cụ thể:
Rối loạn nội tiết được xem là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn cảm xúc, trong đó chủ yếu hormone cortisol (trục tuyến thượng thận) và hormone tuyến giáp. Thực tế cũng cho thấy, các thay đổi cảm xúc bất thường gặp nhiều ở người mắc các rối loạn nội tiết như hội chứng Cushing, cường cận giáp, suy giáp,… Nghiên cứu cho thấy, bệnh nhân bị rối loạn cảm xúc có hoạt động vùng dưới đồi (hypothalamus) – tuyến yên – thượng thận bị rối loạn dẫn đến tăng tiết hormone cortisol – hormone được giải phóng khi căng thẳng. Do đó, stress, lo âu quá mức được xem là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh tâm thần. Khác với hormone cortisol, sự thay đổi của hormone tuyến giáp được xem là biểu hiện lâm sàng của rối loạn cảm xúc. Cụ thể, người mắc chứng bệnh này thường có hormone tuyến giáp thấp hơn so với bình thường. Tuy nhiên, lượng hormone được sản xuất vẫn duy trì trong giới hạn và đáp ứng đủ cho các hoạt động sống. Quan hệ gia đình – xã hội là yếu tố cộng hưởng bên cạnh các yếu tố sinh lý, sinh học. Nguy cơ bị rối loạn cảm xúc có thể tăng lên khi sống trong gia đình không hạnh phúc, có nhiều mâu thuẫn, bị ngược đãi, lạm dụng, hoàn cảnh kinh tế xã hội, mồ côi cha mẹ dưới 15 tuổi,… Bị ngược đãi làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần, trong đó có rối loạn cảm xúcNgoài ra, nguy cơ mắc bệnh lý này cũng tăng lên khoảng 6 lần nếu bệnh nhân phải trải qua sự kiện tiêu cực gây chấn thương tâm lý, tinh thần nghiêm trọng. Ngoài ra, hội chứng rối loạn cảm xúc cũng có thể liên quan đến những nguyên nhân và yếu tố sau:
Giải Pháp Cho Bạn: Điều Trị Rối Loạn Cảm Xúc Dứt Điểm bằng liệu pháp tâm lý Rối loạn cảm xúc và các dạng bệnh tâm thần khác thường có chu kỳ ngày càng nhanh, triệu chứng tăng dần về mức độ và tần suất. Đặc biệt là khi kết hợp với những yếu tố như (lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn lo âu, tuổi phát bệnh sớm, sử dụng thuốc chống trầm cảm, tiền sử gia đình có người mắc bệnh, có hành vi/ suy nghĩ tự tử,… Rối loạn cảm xúc nặng có thể làm tăng nguy cơ tự sátNếu không thăm khám và điều trị sớm, rối loạn cảm xúc có thể gây ra rất nhiều biến chứng như:
Rối loạn cảm xúc chủ yếu được chẩn đoán thông qua biểu hiện lâm sàng. Để đưa ra chẩn đoán xác định, bác sĩ sẽ thông qua các bảng đánh giá (ICD-10, DSM IV,…). Ngoài ra, chẩn đoán còn được thực hiện nhằm phân biệt với các rối loạn tâm thần do dùng thuốc, ảnh hưởng của một số bệnh lý nội khoa,… Chẩn đoán rối loạn cảm xúc bao gồm các bước sau:
Hiện nay, hiểu biết về rối loạn cảm xúc vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, điều trị bệnh lý này còn tồn đọng khó khăn nhưng về cơ bản đã có thể quản lý bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, y học hiện đại cũng nghiên cứu được nhiều phương pháp trị liệu không cần sử dụng thuốc và giảm thiểu gánh nặng lên gia đình, xã hội. Phương pháp trị liệu tâm lý không sử dụng thuốc, không can thiệp cơ thể được nhiều người quan tâmNguyên tắc khi trị rối loạn cảm xúc:
Điều trị rối loạn cảm xúc có thể kết hợp một cách khoa học giữa trị liệu tâm lý và kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh, tích cực hơn. Mục tiêu của các phương pháp này là giúp bảo vệ sự an toàn của bệnh nhân và những người xung quanh. Đồng thời giảm mức độ rối loạn trầm cảm, ngăn ngừa tự sát, truyền đạt kiến thức cho bệnh nhân và người thân để kiểm soát bệnh hiệu quả. Sử dụng thuốc thường được chỉ định trong giai đoạn trầm cảm và hưng cảm. Tùy theo tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc khác nhau Trị liệu sốc điện (ECT) liệu pháp choáng điện là thủ thuật được áp dụng trong trường hợp trầm cảm và hưng cảm nặng. Thủ thuật này được thực hiện thông qua gây mê toàn thân, sau đó đưa các dòng điện nhỏ truyền qua não để tạo ra các cơn co giật ngắn. Mục tiêu của liệu pháp sốc điện là thay đổi các chất hóa học trong não nhằm cải thiện triệu chứng của rối loạn cảm xúc và một số vấn đề tâm thần khác. Liệu pháp choáng điện được áp dụng khi trầm cảm, hưng cảm có mức độ nặngLiệu pháp choáng điện chỉ được áp dụng trong trường hợp không có đáp ứng với thuốc. Trên lâm sàng cho thấy, liệu pháp này cải thiện rõ các triệu chứng của rối loạn cảm xúc (khoảng 80%) và tác dụng nhanh hơn so với sử dụng thuốc. Tùy theo mức độ của từng bệnh nhân, liệu pháp choáng điện có thể bao gồm từ 6 – 10 lần thực hiện. Dù mang lại hiệu quả cao nhưng liệu pháp này vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó thường gặp nhất là mất trí nhớ. Hơn nữa, một số bệnh nhân có thể không cải thiện khi áp dụng trị liệu sốc điện. Vì vậy đến nay, phương pháp này vẫn chỉ được cân nhắc trong những trường hợp cần thiết. Trị liệu tâm lý thường được áp dụng khi các triệu chứng cấp tính của rối loạn cảm xúc đã được giải quyết tương đối. Phương pháp này có hiệu quả với những bệnh nhân có nhận thức lệch lạc, tác động từ gia đình, xã hội, gặp khó khăn trong các mối quan hệ,… Đối với những bệnh nhân bị trầm cảm nhẹ, trị liệu tâm lý hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh mà không cần dùng thuốc gây ra các biến chứng cho cơ thể. Tâm lý trị liệu được ứng dụng ở Việt Nam trong những năm gần đây. Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC thực hiện đầy đủ các liệu pháp tâm lý điều trị rối loạn cảm xúc. Sử dụng phương pháp can thiệp bằng giao tiếp để cải thiện tình trạng sức khỏe, tinh thần và tháo gỡ những vấn đề trong tiềm thức, cảm xúc và hành vi của người bệnh. Đối với hội chứng rối loạn cảm xúc, tâm lý trị liệu là một cách trị liệu đơn thuần nhưng thay vì dùng thuốc, người bệnh sẽ dùng tâm trí để ổn định lại cảm xúc và tư duy của chính mình. Các chuyên gia tư vấn sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân gốc rễ hình thành nên bệnh; nhận thấy những biến cố tâm lý mà có khi chính người bệnh cũng chẳng hề nhận ra. Mỗi người bệnh mắc rối loạn cảm xúc đều được chuyên gia tâm lý thiết kế lộ trình trị liệu phù hợp với tình trạng, mức độ riêng biệt phù hợp nhấtThời gian đầu trị liệu, đa số những người mắc hội chứng rối loạn cảm xúc đều rất khó để chia sẻ với các chuyên gia về vấn đề của cá nhân. Tuy nhiên, đã có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh được tác dụng vượt bậc mà trị liệu tâm lý có thể đem đến cho việc xua tan đi chứng rối loạn cảm xúc. Lộ trình hỗ trợ điều trị bệnh rối loạn cảm xúc được các chuyên gia tâm lý nghiên cứu và ứng dụng kết hợp khoa học tâm trí – khoa học trị liệu – quy luật vũ trụ để giúp người bệnh tìm lại sức khỏe toàn diện. Trung tâm Tâm lý trị NHC Việt Nam sở hữu đội ngũ chuyên gia tâm lý, master coach vững chắc chuyên môn, làm việc tận tâm, chuyên nghiệp, luôn hướng đến sứ mệnh mang lại sức khỏe và cuộc sống ổn định về cả thể chất lẫn tinh thần cho người bệnh. Giám đốc Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam – Chuyên gia tâm lý Bùi Thị Hải Yến chia sẻ rằng: “Rối loạn cảm xúc là một hội chứng bất thường của não bộ khi tâm lý có sự thay đổi không ổn định về mặt cảm xúc. Áp dụng khoa học tâm lý trị liệu để giải quyết tận gốc rễ nguyên nhân gây nên rối loạn cảm xúc là lựa chọn tối ưu, hiệu quả, an toàn”. Ngoài các phương pháp y tế, bệnh nhân cũng có thể quản lý chứng rối loạn cảm xúc thông qua lối sống khoa học, lành mạnh. Bên cạnh đó, tổ chức lại lối sống còn giúp cải thiện sức khỏe và giảm thiểu thiệt hại thể chất do trầm cảm, hưng cảm gây ra. Tập yoga thường xuyên giúp cải thiện tâm trạng và quản lý bệnh rối loạn cảm xúc hiệu quảLối sống dành cho người bị rối loạn cảm xúc:
Rối loạn cảm xúc là bệnh tâm thần phổ biến hiện nay. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn tác động đến thể chất và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, bệnh nhân cần chủ động tìm gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy các triệu chứng bất thường. Trên thực tế, đa phần bệnh nhân đều có thể quản lý bệnh nếu khám và tích cực điều trị theo hướng dẫn.
Nguồn: tamlytrilieunhc.com Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị |