Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Bạn có biết rằng không hề tồn tại giải Nobel Toán học. Nhiều người đã đưa ra giả thuyết nghe có vẻ rất hợp lý về lý do của việc này, chúng ta cùng tìm hiểu...

Giải Nobel là giải thưởng danh giá nhất cho các nhà khoa học nhằm tôn vinh những thành tựu cũng như những cống hiến của các nhà khoa học cho sự nghiệp phát triển khoa học và hoà bình của thế giới. Tuy nhiên lại không có giải Nobel dành cho Toán học. Tại sao vậy?

  1. Sự ra đời của các giải Nobel

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Hình ảnh về Alfred Bernhard Nobel (Nguồn: Internet)

Alfred Bernhard Nobel (21/10/1833 – 10/12/1896) là một nhà hóa học, kỹ sư, nhà phát minh, doanh nhân và nhà hảo tâm người Thụy Điển. Nobel phát minh ra ballistite, là tiền thân của nhiều vật liệu nổ không khói được dùng phổ biến sau này.

Trong suốt cuộc đời mình, ông đã có hơn 350 phát minh, trong đó, nổi bật nhất là thuốc nổ (dynamite). Nguyên tố hóa học Nobelium được đặt theo tên của ông. Ông cũng tích lũy được một số tài sản khổng lồ trong lúc sinh thời. Sau khi bị chỉ trích vì đã phát minh ra cách thức giết chết con người nhanh nhất, ông đã quyết định thay đổi di chúc và quyên góp tài sản của mình để thành lập nên giải thưởng vô Nobel.

Giải thưởng Nobel là giải thưởng vô cùng danh giá. Trong di chúc Nobel đã để lại 94% tài sản của mình (khoảng 235 triệu USD/250 triệu USD – con số đã được điều chỉnh theo lạm phát) để làm giải thưởng về các lĩnh vực: Vật lý, Hóa học, Y học, Văn học và Hòa bình. Được quản lý bởi quỹ Nobel, cho tới nay tài sản để lại của Nobel đã được sinh sôi nảy nở lên tới hơn 500 triệu USD. Mỗi người khi được trao giải Nobel sẽ được nhận một huy chương bằng vàng thật, bằng chứng nhận và số tiền trên 1 triệu USD. Nhận giải có thể là một cá nhân hoặc nhóm không quá 3 người. Tuy nhiên, Nobel không trao giải cho lĩnh vực Toán học.

  1. Lý do vì sao không có Nobel Toán học

Toán học là một bộ môn khoa học rất quan trọng, đóng vai trò rất lớn trong đời sống từ xưa cho đến nay. Vì vậy, đối với nhiều người, việc không trao giải Nobel cho lĩnh vực toán học là một điều bất công khá lớn.

Câu hỏi được đặt ra từ lâu nay là tại sao Nobel lại không trao giải cho các thành tựu nghiên cứu Toán học? Lời đồn thổi dễ thấy nhất ở khắp mọi nơi là do vợ/vợ sắp cưới/người yêu của ông đã bỏ ông đi theo một nhà toán học danh tiếng, do vậy Nobel cảm thấy bị xúc phạm và không trao giải thưởng cho môn Toán (trong khi lại trao giải cho Lý, Hóa).

Thực sự thì không có bất cứ bằng chứng nào chứng minh được điều này. Trong cuộc đời của Alfred Nobel, có 3 người phụ nữ đặc biệt. Người đầu tiên là Alexandra, người đã từ chối lời cầu hôn của Nobel. Thư ký của Nobel, Bertha Kinsky là người phụ nữ thứ 2 nhưng cô này đã quyết định cưới người yêu cũ của mình. Sau đám cưới, Kinsky và Nobel vẫn giữ quan hệ rất tốt. Người thứ 3, người phụ nữ đã có quan hệ với Nobel tới 18 năm qua thư từ và chỉ là thư từ là bà Sophie Hess. Kết thúc cuộc đời, Nobel không hề kết hôn với bất cứ người phụ nữ nào. Cả 3 người phụ nữ này đều chẳng liên quan tới bất cứ một nhà toán học nào như lời đồn thổi.

Lý do mà Nobel không trao giải cho môn Toán có lẽ là vì ông chẳng quan tâm tới môn này, hay rõ hơn là vì ông chỉ trao giải cho những bộ môn/lĩnh vực mà ông quan tâm. Vật lý và Hóa học là hai bộ môn Nobel nghiên cứu rất nhiều, Văn học thì là sở thích của ông. Y học cũng là một ngành mà Nobel nhìn nhận sẽ giúp ích được cho thế giới sau này rất nhiều. Giải thưởng Nobel về Hòa bình là do bà Kinsky, một trong 3 người phụ nữ của Nobel đề xuất với ông bởi lúc đó Nobel được coi là người giúp tạo ra chiến tranh ở khắp nơi (do bằng sáng chế về thuốc nổ của ông) và giải thưởng về Hòa bình sẽ làm thay đổi nhận thức của mọi người về ông.

Như vậy, khi định ra các giải thưởng Nobel cũng có thể ông đã dựa vào ý kiến chủ quan của mình và vì ông không hứng thú với Toán học và cho rằng Toán học chỉ bổ trợ cho các ngành khoa học khác. Vì thế nên ông đã không định ra giải thưởng này khi để lại di chúc.

Đến tận ngày nay, lý do vì sao không có giải thưởng Nobel toán học vẫn còn là một bí ẩn.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Lễ trao giải Nobel (Nguồn: Internet)

  1. Một số giải thưởng danh giá dành cho Toán học

Tuy không có giải Nobel toán học nhưng trên thế giới, vẫn có các giải thưởng toán học danh tiếng khác mang sức ảnh hưởng lớn.

Đầu tiên phải nhắc đến Huy chương Fields, được thành lập năm 1936 theo tên của nhà toán học người Canada - John Charles Fields. Giải thưởng này được trao 4 năm mỗi lần cho nhà toán học dưới 40 tuổi, (trong khi giải Nobel trao 1 năm một lần), số tiền thưởng của giải Fields chỉ là 15.000 USD (so với giải Nobel là 1 triệu USD) và giải Fields thường không trao cho một thành tựu nghiên cứu xuất sắc đơn lẻ mà trao cho cả quá trình nghiên cứu xuất sắc.

Năm 2010, giáo sư Ngô Bảo Châu của Việt Nam đã đoạt Huy chương Field với công trình “chứng minh bổ đề cơ bản” và được coi là một trong 10 khám phá của năm do tạp chí Time bình chọn.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Giáo sư Ngô Bảo Châu (Nguồn Internet)

Tiếp theo phải kể đến Giải Abel là giải thưởng được nhà vua Na Uy trao hàng năm cho những nhà toán học xuất chúng. Lễ trao giải diễn ra tại hội trường của khoa Luật thuộc Đại học Oslo, nơi diễn ra buổi lễ trao giải Nobel Hòa bình từ 1947 đến 1989. Ủy ban giải Abel cũng thành lập Hội thảo Abel, được quản lý bởi Hội Toán học Na Uy. Giải Abel được đi kèm với số tiền thưởng là 6 triệu tiền Krone Na Uy, có giá trị (2010) tương đương với 740,000 € hoặc 992,000 USD. Ủy ban giải Abel đã quyết định tăng giá trị tiền thưởng lên đến 7,5 triệu Krone Na Uy kể từ năm 2020.

(Sưu tầm và tổng hợp)

Alfred Bernhard Nobel (1833 – 1896) là một nhà hóa học, kĩ sư, nhà phát minh, doanh nhân và nhà hảo tâm người Thụy Điển. Sau khi bị chỉ trích vì thu lợi nhuận từ việc buôn bán vũ khí, ông đã quyên góp tài sản của mình để thành lập nên chuỗi giải thưởng Nobel dành cho Hóa học, Vật lý, Y học, Văn học và Hòa bình.

Khi nói về lí do tại sao không có giải Nobel Toán học, nhiều người vẫn đồn đại về câu chuyện vợ của Alfred Nobel ngoại tình với một nhà toán học. Dù vậy, đây chỉ là giả thuyết không có căn cứ.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

 Bertha Kinsky, người được cho là đã ủng hộ Nobel thành lập giải Nobel Hòa bình. (Ảnh: sueddeutsche.de)

Thực tế, Nobel chưa bao giờ kết hôn, dù đã từng cầu hôn một người phụ nữ tên là Alexandra nhưng bị bà này từ chối. Sau này ông yêu cô thư kí Bertha Kinsky, nhưng bà cũng rời bỏ ông để kết hôn với người yêu cũ, dù hai người sau đó làm bạn thân cho đến cuối đời. Tình yêu thứ 3 trong đời ông là Sophie Hess, người từng được ông gọi là “bà Sofie Nobel” đã ở bên ông suốt 18 năm, dù họ cũng chưa bao giờ kết hôn.

Trong cả 3 mối quan hệ trên, không có sự xuất hiện hay đề cập đến việc ngoại tình với một nhà toán học nào cả.

Giả thuyết được cho là hợp lí nhất giải thích vì sao Alfred Nobel không chọn Toán học làm lĩnh vực trao giải là vì ông không có hứng thú với bộ môn này, và không cảm thấy lợi ích của việc trao giải cho các đóng góp Toán học.

Trong khi đó giải thưởng Nobel được tạo ra để tôn vinh những người đã có đóng góp lớn trong các lĩnh vực Nobel quan tâm và hiểu rõ sẽ có ích cho con người như thế nào như Vật lý, Hóa học, Y học, Văn học và Hòa bình.

Video: Sự nghiệp lẫy lừng của Bob Dylan - người được giải Nobel Văn học 2016

Nobel có rất nhiều công trình riêng về Vật lý và Hóa học, đồng thời là một người đam mê Văn học cuồng nhiệt lúc bấy giờ. Ông cũng thấy được lợi ích của những tiến bộ y học. Giải Nobel Hòa bình được cho là do Bertha Kinsky gợi ý, về sau chính bà cũng đạt giải thưởng này vào năm 1905. Giải Nobel Hòa bình cũng giúp Nobel xóa đi phần nào cái danh “thương nhân của cái chết” khi ông nổi tiếng là một người buôn bán và sản xuất vũ khí.

Bên cạnh giả thuyết dựa vào những sự thật lịch sử nêu trên, có một giả thuyết khác cũng thường được nhắc tới dù chỉ là suy đoán đơn thuần. Giả thuyết này cho rằng lí do không có giải Nobel Toán học là vì thời điểm đó đã tồn tại một giải thưởng toán học lớn khác được thành lập bởi Mittag-Lefler, một nhà toán học nổi tiếng được cho là có “mối thù” với Nobel.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

 Một buổi lễ trao giải Nobel. (Ảnh: Getty)

Cuối cùng Nobel đã quyên tặng 94% tài sản của mình cho giải thưởng Nobel. Ý tưởng của ông được đưa ra sau khi anh trai Nobel là Ludvig qua đời năm 1888 và một tờ báo Pháp nhầm lẫn rằng đó là Alfred Nobel nên viết "thương nhân của cái chết đã chết”, khiến Nobel bắt đầu suy nghĩ về cách cải thiện hình ảnh của mình.

Đối với các nhà toán học, có những giải thưởng danh giá khác như giải Fields Medal, giải Abel và giải Chern Medal.

Alfred Nobel để lại di chúc, dành toàn bộ tài sản của mình để trao giải Nobel tôn vinh những đóng góp quan trọng ở các lĩnh vực y học, vật lý, hóa học, hòa bình và văn chương. Tuy nhiên, lại không có giải thưởng Nobel toán học, vì sao vậy?

Alfred Bernhard Nobel

Alfred Bernhard Nobel (1833 – 1896) là một nhà hóa học, kỹ sư, nhà phát minh, doanh nhân và nhà hảo tâm người Thụy Điển. Nobel phát minh ra ballistite, là tiền thân của nhiều vật liệu nổ không khói được dùng phổ biến sau này.

Trong suốt cuộc đời mình, ông đã có 355 phát minh, trong đó, phát minh thuốc nổ là nổi tiếng nhất. Ông cũng tích lũy được một số tài sản khổng lồ trong lúc sinh thời. Sau khi bị chỉ trích vì đã phát minh ra cách thức giết chết con người nhanh nhất, ông đã quyết định thay đổi di chúc và quyên góp tài sản của mình để thành lập nên chuỗi giải thưởng Nobel trong các lĩnh vực Hóa học, Vật lý, Y học, Văn học và Hòa bình.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Hình ảnh về Alfred Bernhard Nobel (Nguồn: Internet)

Toán học là một bộ môn khoa học rất quan trọng, đóng vai trò rất lớn trong đời sống từ xưa cho đến nay. Vì vậy, đối với nhiều người, việc không trao giải Nobel cho lĩnh vực toán học là một điều bất công khá lớn.

Đã có nhiều giải thuyết đã nêu ra để giải thích lý do tại sao không có giải Nobel toán học.

Đây cũng được xem là giả thuyết phổ biến, được nhiều người biết đến nhất. Nhiều người cho rằng vợ hoặc người yêu của Alfred Nobel đã phản bội ông và ngoại tình với một nhà toán học nổi tiếng thời đó tên là Gosta Mittag-Leffler.

Chính vì lý do này mà Alfred Nobel cảm thấy bị xúc phạm và đã quyết định không trao giải cho lĩnh vực toán học. Tuy nhiên, lại có thông tin Alfred Nobel không hề có vợ và những người yêu của ông lại không hề liên quan đến nhà toán học nào, vì vậy, giả thuyết này không hoàn toàn chính xác.

Gosta Mittag-Leffler vốn là nhà toán học nổi tiếng cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Ông đã sáng lập ra tạp chí toán học danh tiếng Acta Mathematica và đóng vai trò quan trọng trong toán học nhưng lại có mâu thuẫn lớn với Alfred Nobel. Giải thuyết này lại một lần nữa bị phủ nhận. Bởi năm 1865, Nobel chuyển đến Paris sống, cùng lúc đó Gosta Mittag-Leffler còn đang là sinh viên và Nobel thì ít khi quay trở lại Thụy Điển. Nên mối liên hệ của cả hai là gần như khó xảy ra.

Nhiều người lại cho rằng Alfred Nobel không quan tâm và không hứng thú với lĩnh vực toán học, ông cho rằng không cảm thấy có lợi ích khi trao giải cho các đóng góp trong lĩnh vực này. Dường như, ông có hứng thú nhất với lĩnh vực văn chương mà thôi.

Một giả thuyết khác nữa là vào thời điểm đó đã có một giải thưởng toán học danh tiếng khác được trao. Và Alfred Nobel không muốn cạnh tranh nên đã quyết định không thành lập giải thưởng Nobel toán học.

Đến tận ngày nay, lý do vì sao không có giải thưởng Nobel toán học vẫn còn là một bí ẩn.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Lễ trao giải Nobel (Nguồn: Internet)

Những giải thưởng toán học khác

Tuy không có giải Nobel toán học nhưng trên thế giới, vẫn có các giải thưởng toán học danh tiếng khác mang sức ảnh hưởng khá lớn.

Đầu tiên phải nhắc đến Huy chương Fields, được thành lập năm 1936 theo tên của nhà toán học người Canada - John Charles Fields. Giải thưởng này được trao 4 năm mỗi lần cho nhà toán học dưới 40 tuổi.

Ngoài ra, giải thưởng toán học Abel cũng ra đời và được đặt theo tên của nhà toán học nổi tiếng vào thế kỷ 19 - Niels Henrik Abel.

Năm 2010, giáo sư Ngô Bảo Châu của Việt Nam đã đoạt Huy chương Field với công trình “chứng minh bổ đề cơ bản” và được coi là một trong 10 khám phá của năm do tạp chí Time bình chọn.

Vì sao không có giải thưởng nobel toán học

Giáo sư Ngô Bảo Châu (Nguồn Internet)

Trên đây là những thông tin có thể bạn chưa biết về giải thưởng Nobel. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích.

Tìm hiểu về 7 bài toán Thiên niên kỷ - được treo giải mỗi bài 1 triệu đô: Đây là 7 bài toán thiên niên kỷ do Viện toán học Clay công bố. Bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về 7 bài toán thiên niên kỷ.

Những điều thú vị xoay quanh phương trình E=mC2 của thiên tài Albert Einstein: Bạn biết gì về phương trình về sự tương đương giữa khối lượng và năng lượng? Nó có nguồn gốc từ đâu và được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống?