Cá, tôm bệnh và cá, tôm khỏe trong ao đều phải chữa thuốc. Cá, tôm bệnh nhẹ và cá, tôm khỏe trong ao đều được ăn thức ăn có thuốc hoặc ngâm trong thời gian cần thiết để thuốc có tác dụng mới có khả năng khỏi bệnh. Cá, tôm bệnh nặng, không ăn được, nằm chờ chết. Vì vậy cần phải phòng bệnh cho cá hơn là chữa bệnh.
Nguyên tắc và biện pháp tổng hợp để phòng trị bệnh cá. Nguyên tắcKhi phát hiện bệnh cá, tôm phải kiểm tra chẩn đoán đúng bệnh, chữa bệnh kịp thời, dùng thuốc thích hợp và đúng liều lượng. Tránh không làm cho cá, tôm bị ngộ độc vì nồng độ thuốc quá cao, nhưng phải
đảm bảo diệt được nguyên nhân bệnh.
Các biện pháp tổng hợp để phòng trị bệnh cá Thiết kế trạm, trại ương nuôi cá phù hợp với cách phòng bệnh cá- Chú ý nguồn nước cung cấp cho ao quanh năm, chất lượng nước tốt và có khả năng cải tạo nguồn nước.
- Chú ý hệ thống mương, máng tháo dẫn nước.
- Có ao cách ly để chứa cá, tôm tạm khi đưa từ nơi khác đến, hoặc chứa cá, tôm bệnh để điều trị ở cuối dòng nước.
Thực hiện đúng đắn biện pháp kỹ thuật nuôi
Cá khỏe, có sức đề kháng cao, có khả năng chống lại những nguyên nhân gây bệnh từ ngoài xâm nhập vào cơ thể.
Cần cải tiến kỹ thuật nuôi.
- Chú ý mật đô thả cá vừa phải và tỷ lệ thả ghép thích hợp. Nếu thả nuôi dày, cá thiếu thức ăn sẽ gầy yếu dễ nhiễm bệnh và dễ truyền bệnh.
- Cung cấp khẩu phần ăn cho cá, tôm đúng kỹ thuật, dựa vào 4 định:
• Định chất: thức ăn phải tươi sạch, chất lượng tốt, cung cấp đầy đủ số lượng và thành phần làm cho cá khỏe mạnh, mau lớn, có khả năng chống lại những bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể và những bệnh bên trong gây rối loạn chuyển hóa.
• Định lượng: có thể kiểm tra được tình hình sức khỏe của cá qua việc cho ăn.
Tránh cho cá ăn thừa hoặc thiếu.
• Định thời gian: tập cho cá có thói quen ăn đúng giờ, mỗi ngày 2-3 lần.
• Định vị trí: cho cá ăn ở chỗ nhất định, tiện cho công tác phòng bệnh và kiểm tra tình hình của cá, chỗ cho cá ăn phù hợp với đặc điểm sinh thái của cá.
• Chăm sóc:
• Thao tác đánh bắt cá nhẹ nhàng, dùng lưới đúng tiêu chuẩn kỹ thuật để không
làm xây xát cá.
• Chú ý điều kiện môi trường, dọn ao quang đãng, theo dõi chất nước, điều kiện thủy lý hóa cho thích hợp để cá hô hấp thuận lợi, trao đổi chất dễ dàng.
Thả giống
Cần thả cá giống lớn, đúng qui cách và đồng đều để chúng có khả năng chống địch hại và chịu đựng được sự thay đổi điều kiện sống của môi trường. Cá khỏe mạnh, lớn nhanh thì có sức đề kháng tốt.
Phòng bệnh
Bất kỳ bệnh nào xảy ra cũng có nguyên nhân gây bệnh và điều kiện nhất định.
Phải hạn chế nguyên nhân và điều kiện gây ra bệnh bằng cách:
- Dọn tẩy ao: đáy ao là nơi ở, nơi tích tụ của vi trùng, ký sinh trùng, ký chủ trung gian... Dùng vôi tẩy ao có tác dụng diệt nguyên nhân gây bệnh, cải tạo đáy ao và chất nước.
- Kiểm tra bệnh cá: cần kiểm tra cá giống trước khi thả, trước khi vận chuyển để phát hiện bệnh, kịp thời xử lý, tránh lây lan và truyền bệnh từ nơi này đến nơi khác. Sau khi kiểm tra, cá giống khỏe mạnh, mau lớn tránh được sự xâm nhập vi trùng, ký sinh trùng mới đến. Mỗi vùng thường có bệnh đặc biệt cần hạn chế sự lây lan. Trước khi vận chuyển phải kiểm tra khoảng 15 con cá, cứ 10 ngày kiểm tra 1 lần, liên tục kiểm tra 2-3 lần đủ đảm bảo yêu cầu phát hiện bệnh cá.
Khi nhận cá từ nơi xa chuyển đến phải chứa ở ao cách ly để theo dõi và tiến hành kiểm tra ký sinh trùng. Nếu phát hiện ký sinh trùng và ký sinh trùng nguy hiểm gây bệnh cá phải tiến hành dùng thuốc để diệt trùng, đảm bảo cá hết ký sinh trùng mới chuyển sang ao nuôi.
- Trừ độc thức ăn và nơi cá ăn: nên dùng thức ăn tươi, sạch đủ chất. Nếu là thực vật nên rửa bằng hypochlorite canxi 6% trong 30 phút. Nếu là phân thì phải ủ kỷ. Cá ăn thực vật hay mắc bệnh đường ruột. Thực vật ngâm hypochlorite canxi xong phải rửa lại bằng nước lã. Nơi cho cá ăn nên treo từ 2-4 túi thuốc hypochlorite canxi, mỗi túi nặng 300g để tiêu độc. Cần cho cá ăn đúng chỗ. Túi đựng thuốc đan bằng tre. Treo túi thuốc tùy theo tập tính ăn của cá.
- Trừ độc dụng cụ: Những dụng cụ bằng gỗ được trừ độc bằng hypochlorite canxi 6% ngâm trong 30 phút . Đối với dụng cụ bằng tơ lụa , vải thì tẩy độc bằng CuSO410ppm, để ngâm trong 1 giờ.
- Phòng bệnh : Dùng thuốc để phòng bệnh trước mùa thường xảy ra bệnh [đối với bệnh theo mùa] .
Ví dụ : Bệnh đốm đỏ thường phát sinh tháng 3 , thì trong tháng 2 nên dùng thuốc phòng bệnh cho cá ăn.
+ Đối với bệnh ngoài da do vi trùng , dùng Ca[OCl]2 , treo thành 3 - 6 túi, mỗi túi khoảng 100 - 300g thuốc, đảm bảo nồng độ thuốc có hiệu quả 1g/m3 nước. Đối với những bệnh do ký sinh trùng để phòng bệnh người ta dùng CuSO4 đựng trong các túi vải dầy, treo mỗi túi 150 -200g, đảm bảo nồng độ thuốc trung bình 0,5 ppm.
+ Bệnh bên trong cơ thể như bệnh đốm đỏ, bệnh đường ruột trộn Sulfamid vào thức ăn, làm thành viên thích hợp cho cá ăn, có độ dính vừa phải, cho cá ăn lúc đói.
+ Tiêu diệt ký chủ trung gian và ký chủ cuối cùng của các loài sán như săn bắt các loài chim ăn cá, đánh bắt cá mắc bệnh hoặc nuôi ghép với cá dữ để tiêu diệt cá bệnh.
+ Ứng dụng miễn dịch lứa tuổi, miễn dịch loài trong kỹ thuật nuôi như khai thác triệt để loài cá mắc bệnh, thay vào thành phần đàn loài cá khác có khả năng miễn dịch bệnh đó.
Hỗ trợ kỹ thuật : 098 777 36 45 [ Mr Quang ]
[trang 146 sgk Công nghệ 7]: Nhìn hình 84, em hãy cho biết, để kiểm tra sự tăng trưởng của cá [hoặc tôm] cần phải tiến hành như thế nào?
Trả lời:
– Kiểm tra chiều dài: Lấy thước đo chiều di từ phần đầu đến cuối cùng của đuôi.
– Kiểm tra khối lượng của tôm, cá: Bắt cá và tôm để cân lấy khối lượng.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
[trang 147 sgk Công nghệ 7]: Em cho biết vì sao đối với tôm cá phải dùng thuốc phòng trước mùa thường phát sinh bệnh?
Trả lời:
Vì khi tôm, cá bị bệnh việc chữa trị là rất khó khăn và tốn kém nên ta cần phòng bằng cách cho dùng thuốc trước mùa phát sinh bệnh.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
[trang 148 sgk Công nghệ 7]: Từ hình 85, em hãy ghi vào vở bài tập một số loại thuôc, hóa chất thường dùng để phòng và trị bệnh cho tôm, cá vào ba nhóm sau:
– Hóa chất.
– Thuốc tân dược.
– Thuốc thảo mộc.
Trả lời:
– Hóa chất: vôi, thuốc tím.
– Thuốc tân dược: Sulfamit, Ampicilin.
– Thuốc thảo mộc: cây thuốc cá, tỏi, lá xoan.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
Câu 1 trang 148 sgk Công nghệ 7: Em hãy trình bày tóm tắt biện pháp chăm sóc tôm, cá?
Lời giải:
– Thời gian cho ăn: Khi trời mát tốt nhất là vào buổi sáng từ 7-8 giờ. Lượng thức ăn và phân bón nên tập trung vào mùa xuân và các tháng từ 8 – 11.
– Cách cho ăn: Cần phải cho ăn thức ăn đủ chất dinh dưỡng và đủ lượng theo yêu cầu của từng giai đoạn, của từng loại tôm cá. Cho ăn lượng ít và nhiều lần để tránh lãng phí thức ăn và tránh ô nhiễm môi trường.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
Câu 2 trang 148 sgk Công nghệ 7: Những công việc của quản lý ao là gì?
Lời giải:
– Kiểm tra ao nuôi tôm cá:
+ Kiểm tra sự tăng trưởng của tôm cá.
+ Kiểm trả đăng, cống vào mùa lũ.
+ Kiểm tra màu nước, thức ăn và hoạt động của cá tôm vào buổi sáng.
+ Xử lý cá nổi đầu và bệnh tôm cá vào buối sáng lúc nhiệt độ lên cao.
– Kiểm tra sự tăng trưởng của tôm cá.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
Câu 3 trang 148 sgk Công nghệ 7: Muốn phòng bệnh cho tôm, cá theo em cần phải có những biện pháp gì?
Lời giải:
Muốn phòng bệnh cho tôm, cá ta có những biện pháp sau:
– Thiết kế ao nuôi hợp lý, có hệ thống cấp, thoát nước tốt.
– Trước khi thả tôm cá cần phải tẩy, dọn ao bằng vôi bột.
– Cho tôm cá ăn đầy đủ để tăng sức đề kháng.
– Thường xuyên kiểm tra môi trường nước và tình hình hoạt động của cá để xử lý kip thời.
– Dùng thuốc phòng chữa mùa tôm, cá dễ mắc bệnh để hạn chế để phòng ngừa bệnh phát sinh.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
Câu 4 trang 148 sgk Công nghệ 7: Em hãy kể tên một số cây cỏ có thể dùng để chữa bệnh cho tôm, cá?
Lời giải:
– Cây thuốc cá: Dùng cây thuốc cá để diệt cá tạp trong ao, đầm nuôi tôm: lấy rễ cây đập giập nát để ra chất nhựa trắng, sau đó đem ngâm nước, lấy nước đó té đều xuống ao, hoặc ngâm xuống ao với liều lượng 3 – 5kg rễ tươi/1.000m2 ao ở mức nước 15-20cm.
– Cây thầu dầu tía: Lá thầu dầu có chất đắng, dùng để chữa bệnh loét mang, đốm đỏ cho cá rất hiệu quả: lấy lá thầu dầu bó thành từng bó ngâm xuống ao với lượng 250-300kg lá thầu dầu/ha ao, với mức nước sâu 1,5-2m.
– Cây tỏi: Tỏi được dùng chữa bệnh đường ruột cho cá nuôi. Khi dùng cần nghiền nát củ tỏi, trộn lẫn với thức ăn tinh cho cá ăn, liều lượng 0,5-1,5kg tỏi, trộn với thức ăn/100kg cá, cho cá ăn liên tục 6 ngày.
Tham khảo bài 54 Công nghệ 7:
1. Thời gian cho ăn
Trong ngày nên cho tôm, cá ăn khi trời còn mát [nhiệt độ từ 20 đến 30oC], buổi sáng từ 7 – 8 giờ.
Lượng thức ăn và phân bón tập trung mùa xuân và các tháng từ 8 – 11.
Mùa hè trời nắng nóng, nhiệt độ tăng nên thức ăn phân bón bị phân huỷ nhanh làm ao bẩn dẫn đến thiếu oxi cho tôm cá, do đó cần giảm lượng thức ăn và phân bón.
2. Cho ăn
Cho ăn đủ dinh dưỡng, đủ lượng theo yêu cầu từng loại và từng giai đoạn.
Cho ăn “lượng ít và nhiều lần” để tránh lãng phí và ô nhiễm môi trường, mỗi loại thức ăn có các cách khác nhau:
– Thức ăn tinh và xinh phải có giàn, máng ăn.
– Phân xanh bó thành từng bó.
– Phân chuồng hoại mục và vô cơ hoà tan trong nước rồi té đều khắp ao.
1. Kiểm tra ao nuôi tôm, cá
| Công việc | Thời điểm tiến hành | Mục đích |
| – Kiểm tra đăng, cống | Mùa mưa lũ | Tránh tắc cống nước bẩn tràn vào ao |
| – Kiểm tra màu nước, thức ăn và hoạt động của tôm, cá | Buổi sáng | Kiểm tra xem cá có bị bệnh gì không |
| – Xử lí cá nổi đầu và bệnh tôm, cá | Buổi sáng lúc nhiệt độ lên cao | Xem cá bị bệnh gì để xử lí |
2. Kiểm tra sự tăng trưởng của cá: Đánh giá tốc độ lớn của chúng và chất lượng của vực nước nuôi.
Phòng bệnh được đặt lên hàng đầu.
1. Phòng bệnh
a] Mục đích:
Đánh dấu [x] vào ô
Hạn chế và phòng ngừa bệnh phát sinh.
Tôm, cá sinh trưởng, phát dục bình thường.
Hiệu quả kinh tế được nâng cao.
b] Biện pháp:
Thường xuyên kiểm tra môi trường nước và tình hình hoạt động của tôm, cá.
Trước khi thả tôm, cá cần phải tẩy, dọn ao để trừ vi sinh vật gây bệnh.
Thiết kế ao nuôi hợp lí, có hệ thống cấp, thoát nước tốt.
Cho tôm, cá ăn phải thực hiện đầy đủ 4 định [định giờ ăn, định số lượng, chất lượng và vị trí cho ăn].
Trộn thuốc phòng ngừa bệnh cho tôm, cá vào thức ăn.
2. Chữa bệnh
a] Mục đích: tiêu diệt các tác nhân bệnh cho tôm, cá, đảm bảo chúng khoẻ mạnh trở lại, sinh trưởng và phát triển bình thường.
b] Một số thuốc thường dùng: thảo mộc hoặc tân dược.
Điền tên một số thuốc phòng và trị bệnh cho tôm, cá:
– Hoá chất gồm: vôi, thuốc tím.
– Thuốc tân dược gồm: sunfamit, ampiolin, …
– Thuốc thảo mộc gồm: cây duốc cá, tỏi.
Câu 1: Nên cho tôm cá ăn vào thời gian nào trong ngày?
A. 7 – 8h sáng.
B. 7 – 8h tối.
C. 9 – 11h sáng.
D. 10 – 12h sáng.
Đáp án: A. 7 – 8h sáng.
Giải thích : Nên cho tôm cá ăn vào thời gian 7 – 8h sáng trong ngày – SGK trang 145
Câu 2: Phương pháp kiểm tra chiều dài để kiểm tra sự tăng trưởng của cá [hoặc tôm] được tiến hành như thế nào?
A. Lấy thước đo chiều dài từ phần đầu đến phần đuôi.
B. Lấy thước đo chiều dài từ phần đầu đến cuối cùng của đuôi.
C. Lấy thước đo chiều dài từ phần đầu đến phần bụng.
D. Lấy thước đo chiều dài từ phần lưng đến phần đuôi.
Đáp án: B. Lấy thước đo chiều dài từ phần đầu đến cuối cùng của đuôi.
Giải thích : Phương pháp kiểm tra chiều dài để kiểm tra sự tăng trưởng của cá [hoặc tôm] được tiến hành: Lấy thước đo chiều dài từ phần đầu đến cuối cùng của đuôi – Hình 84, SGK trang 146
Câu 3: Nhiệt độ thích hợp để thức ăn phân hủy từ từ, không gây ô nhiễm môi trường là:
A. 15 – 25 ⁰C
B. 10 – 20 ⁰C
C. 20 – 30 ⁰C
D. 25 – 35 ⁰C
Đáp án: C. 20 – 30 ⁰C.
Giải thích : Nhiệt độ thích hợp để thức ăn phân hủy từ từ, không gây ô nhiễm môi trường là: 20 – 30 ⁰C – SGK trang 145
Câu 4: Lượng thức ăn và phân bón nên tập trung vào thời gian nào trong năm?
A. Mùa xuân.
B. Tháng 8 – tháng 11.
C. Cả A và B đều đúng.
D. Cả A và B đều sai.
Đáp án: C. Cả A và B đều đúng.
Giải thích : Lượng thức ăn và phân bón nên tập trung vào thời gian:
– Mùa xuân.
– Tháng 8 – tháng 11 – SGK trang 145
Câu 5: Phát biểu nào dưới đây đúng khi nói về việc cho ăn tôm, cá:
A. Mục đích để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng chất lượng của tôm, cá.
B. Cho ăn lượng ít và nhiều lần.
C. Phân chuồng hoại mục và vô cơ đổ tập trung một nơi.
D. Cả A và B đều đúng.
Đáp án: B. Cho ăn lượng ít và nhiều lần.
Giải thích : Phát biểu nào dưới đây đúng khi nói về việc cho ăn tôm, cá: Cho ăn lượng ít và nhiều lần – SGK trang 145
Câu 6: Kiểm tra đăng, cống vào thời điểm nào?
A. Mùa khô.
B. Mùa hạ.
C. Mùa mưa lũ.
D. Mùa hạn.
Đáp án: C. Mùa mưa lũ.
Giải thích : Kiểm tra đăng, cống vào thời điểm: Mùa mưa lũ – Bảng 9 SGK trang 146
Câu 7: Xử lý cá nổi đầu và bệnh tôm cá vào thời điểm:
A. Buổi sáng lúc nhiệt độ xuống thấp.
B. Buổi chiều.
C. Buổi trưa.
D. Buổi sáng lúc nhiệt độ lên cao.
Đáp án: D. Buổi sáng lúc nhiệt độ lên cao.
Giải thích : Xử lý cá nổi đầu và bệnh tôm cá vào thời điểm: Buổi sáng lúc nhiệt độ lên cao – Bảng 9 SGK trang 146
Câu 8: Cá gầy là cá có đặc điểm:
A. Đầu to.
B. Thân dài.
C. Đẻ nhiều trứng.
D. Cả A và B đều đúng.
Đáp án: D. Cả A và B đều đúng.
Giải thích : Cá gầy là cá có đặc điểm:
– Đầu to.
– Thân dài – SGK trang 146
Câu 9: Có mấy biện pháp phòng bệnh cho tôm, cá?
A. 3
B. 4
C. 5
D. 6
Đáp án: C. 5
Giải thích : Có 5 biện pháp phòng bệnh cho tôm, cá gồm:
– Thiết kế ao nuôi hợp lý.
– Tẩy và dọn ao trước khi cho ăn, thả tôm, cá.
– Cho tôm, cá ăn đầy đủ.
– Kiểm tra môi trường nước.
– Dùng thuốc phòng bệnh – SGK trang 146
Câu 10: Thuốc tím thuốc loại thuốc gì để phòng và trị bệnh cho tôm, cá?
A. Hóa chất.
B. Thuốc tân dược.
C. Thuốc thảo mộc.
D. Thuốc tây y.
Đáp án: A. Hóa chất.
Giải thích : Thuốc tím thuốc loại thuốc hóa chất để phòng và trị bệnh cho tôm, cá