Những ngày gần đây, dư luận đang xôn xao về việc Bộ Công An phá đường dây ma túy lớn tại thành phố Hồ Chí Minh, thu giữ đến 500 kg ma túy tổng hợp Ketamin. Vậy Ketamin là gì và tác hại của nó đối với người sử dụng như thế nào?
Ketamin là gì?
Theo từ điển Wikipedia: "Ketamin được bán dưới nhãn hiệu Ketalar và một số tên khác, là một loại thuốc được sử dụng chủ yếu để bắt đầu và duy trì gây mê. Nó gây ra một tình trạng giống như trạng thái bị thôi miên, làm giảm đau, an thần, và mất trí nhớ. Các tác dụng khác bao gồm giảm cơn đau mãn tính và an thần trong hồi sức cấp cứu. Các chức năng tim, khả năng hô hấp và thở máy nói chung vẫn hoạt động khi dùng thuốc này. Các hiệu ứng thường bắt đầu trong vòng năm phút khi được tiêm và kéo dài đến 25 phút".
Ketamin là một loại ma túy?
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại ma túy được lưu hành phổ biến như ma túy đá, thuốc lắc, cỏ Mỹ… Ketamin được các chuyên gia và nhà làm luật xếp vào nhóm ma túy tổng hợp. Giới "bay lắc" thường gọi tắt [hay tiếng lóng] Ketamin là "Ke".
Ketamin có ở dạng chất lỏng, bột tinh thể, viên nén, viên nhộng hòa tan trong nước và rượu. Nếu tiêm qua đường tĩnh mạch chỉ sau một phút, người bệnh sẽ rơi vào tình trạng vô thức.
Ngoài việc được sử dụng hợp pháp trong y tế [có sự giám sát của các cơ quan chức năng] cho mục đích giảm đau, hồi sức, cấp cứu…, Ketamin còn được xem như là một loại ma túy giải trí vì tính chất "phê" rất nhanh của nó. Theo các chuyên gia, hiệu ứng gây ảo giác của Ketamin có thể kéo dài trong 1 giờ nhưng nó vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến cơ thể trong 24 giờ tiếp theo.
Tác hại của Ketamin
Không chỉ ở nước ta mà ở nhiều nước trên thế giới đều xếp Ketamin vào nhóm ma túy tổng hợp có khả năng gây ra tình trạng ảo giác, hoang tưởng, bị kích động mạnh, không cảm thấy đau đớn, rối loạn thị giác, cảm giác mùi vị, sờ mó bị thay đổi méo mó, mất định hướng về không gian và thời gian, gây mất trí nhớ ngắn hạn không nhận biết mình là ai có thể dẫn đến các hành vi không an toàn cho bản thân và người xung quanh… Ở nước ta, nhiều vụ án đau lòng diễn ra do người nghiện ma túy Ketamin thực hiện các hành vi phạm tội như giết người, đốt nhà... gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng cho gia đình và xã hội.
Ngoài ra, các nghiên cứu gần đây còn tìm ra một số tác dụng phụ của Ketamin như: gây buồn ngủ, tăng huyết áp, tăng nhịp tim, nếu quá liều có thể gây tổn thương cho bàng quang và gan. Đặc biệt, nếu sử dụng liều cao kết hợp với một số loại thuốc khác có thể dẫn đến hậu quả xấu nhất là tử vong.
Vì những tác dụng nguy hiểm này và tính chất gây nghiện nên Ketamin được xếp vào nhóm ma túy có khả năng gây ảo giác và được các chuyên gia khuyên người dân nên tránh xa [chỉ sử dụng khi có sự chỉ định của các cơ sở y tế có uy tín và được cấp phép].
Trước đây, ở nước ta, Ketamin chỉ được quản lý ở mức độ tân dược thuốc độc bảng A do Bộ Y tế quy định. Tuy nhiên, trước việc lạm dụng trái phép Ketamin dẫn đến những hậu quả hết sức nghiêm trọng cho bản thân người sử dụng và xã hội nên ngày 16/11/2003, Chính phủ đã ban hành Nghị định 133/2003/NÐ-CP bổ sung chất Ketamine vào danh mục III "các chất ma túy độc dược được dùng trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế theo yêu cầu điều trị".
Lô ma túy ketamine lớn nhất Việt Nam vừa bị cơ quan chức năng bắt giữ là loại ma túy tổng hợp ketamine có tên y học là Ketalar, được liệt vào danh mục thuốc độc bảng A, chủ yếu được sử dụng để gây tê và thường dùng trên cơ thể động vật. Nó lần đầu được sử dụng vào năm 1962 và thử nghiệm trên cơ thể con người vào năm 1864 tại Mỹ để giảm đau.
Phương pháp sử dụng ketamine chủ yếu là hòa tan trong nước hoặc rượu. Nếu tiêm loại thuốc này trực tiếp qua đường tĩnh mạch, lập tức đối tượng sẽ rơi vào trạng thái mất ý thức.
Ma túy ketamine rất được giới trẻ ưa chuộng do họ cho rằng chúng chỉ có khả năng gây ảo giác, không gây hại cho sức khỏe
Ketamine được nhận định là liều thuốc an toàn cho những người bị bệnh nặng khi có sự giám sát liều dùng của bác sĩ. Chính vì vậy, chất này rất được giới trẻ ưa chuộng do họ cho rằng chúng chỉ có khả năng gây ảo giác, không gây hại cho sức khỏe. Ma túy ketamine nhanh chóng trở thành một trong 10 loại ma túy được lạm dụng nhiều nhất thế giới.
Việc sử dụng ketamine như một chất kích thích được ghi nhận vào đầu những năm 1970. Đến những năm 1980, ketamine được giới “dân chơi” trẻ sử dụng kết hợp với chất gây nghiện cổ điển hoặc cần sa. Loại ma túy tổng hợp này sẽ tạo ra ảo giác, mất trí nhớ, khiến người dùng quên đi tất cả, giảm khả năng suy nghĩ, vui vẻ lao vào các cuộc chơi.
Vào khoảng những năm 2000, tại Hong Kong [Trung Quốc], ketamine “vượt mặt” heroine và cả cần sa để thành loại ma túy được “dân chơi’ ưa chuộng nhất mà lý do chủ yếu là giá rẻ.
Hiểm họa khôn lường của ma túy ketamine
Tuy vậy, theo một nghiên cứu được thực hiện bởi các bác sĩ tại Hong Kong, loại ma túy được thịnh hành trong giới trẻ ẩn chứa rất nhiều hiểm họa khôn lường. Một trong những tác hại của ma túy ketamine là có khả năng dẫn đến suy thận nghiêm trọng. Ben Cheung, một bác sĩ tâm thần học, cho biết, người sử dụng loại ma túy này sẽ phải đi tiểu tiện liên tục với tần suất khoảng 15 phút/lần. Họ cũng sẽ không thể ngồi xe buýt quá lâu do thận suy yếu.
Người dùng ketamine thường xuyên [trung bình 20 ngày/tháng] sẽ gia tăng chứng trầm cảm và mất trí nhớ
Ngoài ra, ketamine còn có ảnh hưởng tới hệ tim mạch, hệ hô hấp và hệ thần kinh. Dấu hiệu thường xuất hiện đó là tăng huyết áp, mạch đập nhanh, suy hô hấp, ngừng thở, co thắt thanh quản. Năm 1989, giáo sư tâm thần học John Olney đưa ra một bản báo cáo nhận định, ketamine tạo ra những tổn thương không thể chữa lành cho vùng não bộ, được gọi là “tổn thương Olney”.
Nghiên cứu cho thấy, người dùng ketamine thường xuyên [trung bình 20 ngày/tháng] sẽ gia tăng chứng trầm cảm và mất trí nhớ. Đối với những người không thường xuyên sử dụng [trung bình 3,25 ngày/tháng], sẽ cảm nhận rõ được sự thiếu hụt trong khả năng nhận thức, bao gồm giảm sự cảnh giác, lưu loát lời nói, trí nhớ ngắn hạn, chức năng kiểm soát tư duy và làm tăng nguy cơ mắc chứng tâm thần phân liệt.
Do những hiểu lầm về cách sử dụng, giới trẻ tìm cách lạm dụng nó. Có khoảng 60% những “con nghiện” ketamine bị trầm cảm, 30% giảm khả năng tập trung, 23% trí nhớ bị sụt giảm nghiêm trọng.
Trong những năm 2005 - 2013, ketamine đã khiến hơn 90 trường hợp tử vong ở Anh và xứ Wales. Phần lớn số người chết là những người trẻ tuổi. Tuy nhiên, với việc giá thành rẻ và dễ sử dụng, loại ma túy nguy hiểm này vẫn đang len lỏi trên nhiều con phố, ngõ ngách, đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của nhiều người.