Ăn uống gì trước và sau khi tiêm vaccine covid

Tiêm vắc xin là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nguy hiểm của Covid cũng như góp phần tạo miễn dịch cộng đồng đặc biệt là đối với nhóm trẻ từ 5 tuổi đến dưới 12 tuổi. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho trẻ khi tiêm, việc chăm sóc đúng cách của phụ huynh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vậy chăm sóc trẻ trước, trong và sau khi tiêm vắc xin như thế nào?

1. Trước khi tiêm vắc xin Covid cho trẻ cần lưu ý những gì? 

Trước hết, các bậc cha mẹ nào nên khuyến khích và đưa trẻ đi tiêm vắc xin phòng Covid đúng hẹn đồng thời tiêm đủ 2 liều sớm nhất có thể. Để trẻ hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc tiêm phòng, ba mẹ cũng cần tìm hiểu thật kỹ những thông tin liên quan đến vấn đề này. 

Tùy vào cơ địa của mỗi trẻ mà phản ứng sau tiêm cũng sẽ khác nhau. Trong đó, đau tại vị trí tiêm, sốt nhẹ trong 24 - 48 giờ đầu được xem là phản ứng bình thường cho thấy cơ thể đang bắt đầu tạo “hàng rào” miễn dịch bảo vệ.

Nên cho trẻ ăn gì trước khi tiêm?

Trước khi tiêm, cha mẹ cần chuẩn bị một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và tốt nhất cho con. Hãy cho trẻ ăn uống bình thường, bổ sung nhiều trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc hay chất béo lành mạnh vào thực đơn dinh dưỡng. Bên cạnh đó, cho trẻ uống đủ nước và uống thêm các loại nước ép, nước dừa hay sinh tố trái cây tuỳ vào sở thích của trẻ. 

2. Cần chuẩn bị gì trong khi tiêm?

Khi đưa trẻ đi tiêm, cha mẹ cần chuẩn bị đầy đủ những giấy tờ cần thiết; động viên trẻ nhiều hơn, giúp trẻ giảm bớt căng thẳng. Bên cạnh đó, cha mẹ và trẻ cũng cần thực hiện nghiêm 5K, luôn đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn và giữ khoảng cách an toàn khi đi tiêm.

3. Chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc xin phòng Covid

Sau khi tiêm vắc-xin phòng Covid-19 các bậc phụ huynh cần lưu ý nhắc nhở trẻ ở lại điểm tiêm để theo dõi trong vòng 30 phút. Trong khoảng thời gian này, nếu có dấu hiệu bất thường nào xảy ra cần phải báo ngay với nhân viên y tế để được xử trí kịp thời. 

Trong thời gian 7 ngày đầu tiên sau khi tiêm là thời điểm mà trẻ cần được theo dõi sát sao. Để tăng cường hệ miễn dịch cũng như sức đề kháng cho trẻ trong giai đoạn này, ba mẹ cần lưu ý:

Cho trẻ ăn đầy đủ dinh dưỡng và ăn nhiều bữa, ăn lỏng giúp dễ tiêu hoá; bổ sung nhiều rau xanh, trái cây cho con. Bên cạnh đó, bánh mì nguyên hạt, gạo lứt, yến mạch cũng là những thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất đặc biệt tốt cho sức khỏe của trẻ sau khi tiêm. Vệ sinh thân thể, răng, miệng, mũi họng cho trẻ sạch sẽ. Cần cho trẻ mặc đồ thoáng mát, ở phòng thoáng khí. Hướng dẫn trẻ nghỉ ngơi, tập thể dục nhẹ nhàng, hít thở sâu, đều. Không nên bắt trẻ đeo khẩu trang liên tục ngay cả trong nhà để tránh nguy cơ khó thở.

Cần tránh sử dụng thực phẩm gây khó tiêu như phomai, đồ ăn chiên rán và chứa nhiều đường. Bên cạnh đó, đồ uống có gas hay cà phê cũng nên hạn chế để không gây ra tình trạng rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. 

Sau tiêm vắc-xin phòng Covid-19, một số trẻ có thể có biểu hiện đau tại chỗ tiêm và sốt. Đây là phản ứng bình thường chứng tỏ đáp ứng miễn dịch của trẻ với vắc-xin. Phụ huynh không nên quá lo lắng bởi đa phần các triệu chứng này sẽ giảm và tự khỏi sau một thời gian theo dõi.

Đối với trường hợp trẻ sốt nhẹ, theo dõi nhiệt độ của trẻ và dùng biện pháp hạ nhiệt không cần thuốc như chườm ấm. Chỉ dùng thuốc paracetamol khi nhiệt độ cơ thể trên 38,5 độ C với liều 10-15 mg/kg/lần. Mỗi lần uống cách nhau 4-6 giờ.

Ngoài ra, có thể cho trẻ uống thêm dung dịch bù nước điện giải oresol pha theo thể tích quy định. Có thể dùng thêm các vitamin 3B, C, kẽm… dạng bào chế thích hợp với trẻ tùy độ tuổi.

2. Lưu ý khi sử dụng thuốc

- Phụ huynh tuyệt đối không được dùng các loại thuốc khác như kháng sinh, kháng viêm… cho trẻ. Không áp dụng các phương pháp

- Đối với thuốc hạ sốt giảm đau paracetamol hiện có nhiều dạng bào chế, cần lựa chọn dạng thuốc phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Không dùng quá liều chỉ định và tuyệt đối không dùng đồng thời paracetamol với các loại thuốc hạ sốt khác như ibuprofen, aspirin...

Những phản ứng sau tiêm của trẻ đa phần là những phản ứng thông thường và sẽ hết sau 24 - 48 giờ. Nếu Sau khoảng 24 – 48 giờ, những triệu chứng trên vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, kéo theo đó là sự xuất hiện của phát ban, tê môi/lưỡi, khói thở, cứng họng,... thì hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Tuy nhiên, đây là trường hợp rất hiếm khi xảy ra.

Mong rằng qua bài viết này, các bậc phụ huynh đã có thêm kiến thức cơ bản để chăm sóc tốt cho trẻ khi tiêm vắc-xin phòng Covid-19.

Dương Thần Trưởng - Phòng Quản lý chất lượng

Theo ThS.BS Lê Trịnh Thủy Tiên, Hội Dinh dưỡng lâm sàng TP.HCM, việc chăm sóc dinh dưỡng, chế độ ăn uống hợp lý, khoa học cho trẻ 5-11 tuổi trước và sau khi tiêm sẽ giúp phát huy tốt nhất tác dụng của vaccine. Vì vậy, cha mẹ cần lưu ý cho trẻ ăn uống tốt, nên cho trẻ ăn nhẹ trước khi tiêm phòng, ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và vitamin, uống đủ nước, nghỉ ngơi đầy đủ tránh để trẻ uống các chất kích thích trước và sau khi tiêm.

“Cần cho trẻ ăn đầy đủ, cân bằng 4 nhóm dưỡng chất chính gồm chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin, khoáng chất và đa dạng các loại thực phẩm. Tiếp đó, tùy vào tình trạng của trẻ sau tiêm cha mẹ nên cho trẻ ăn các loại thức ăn phù hợp như các loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa (súp, cháo, sữa)… và ưu tiên các món ăn hợp khẩu vị của trẻ. Nếu trẻ cảm thấy khó chịu thì nên chia nhỏ bữa ăn để dễ ăn và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn”, BS Tiên nói.

Tiêm vaccine COVID-19 cho trẻ lớp 6 tại Hà Nội.

Theo BS Tiên, sau tiêm cha mẹ nên ưu tiên cho các bé ăn các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như cá, thịt, trứng, rau xanh, trái cây và các lợi khuẩn đường ruột như sữa chua.

Để đảm bảo sức khỏe cho trẻ khi tiêm vaccine COVID-19, người lớn cần đặc biệt chú ý đảm bảo vệ sinh an toàn khi chế biến thực phẩm. Phụ huynh nên lựa chọn thực phẩm tươi sống, có nguồn gốc, tiêu chuẩn sản xuất rõ ràng. Thức ăn cần nấu chín kỹ, nấu xong ăn ngay, không cho trẻ ăn các món chưa chín kỹ hoặc tái sống, thức ăn để lâu ngày… dễ gây ngộ độc thực phẩm ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của trẻ.

Sau tiêm trẻ có thể gặp các phản ứng mệt mỏi, đau chỗ tiêm, đặc biệt là sốt nên cần phải bổ sung nước đầy đủ. Uống đủ nước giúp máu lưu thông tốt hơn để cung cấp đủ oxy cho các tế bào, từ đó tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể. Cung cấp đủ nước cũng giúp chống lại tác dụng phụ là mệt mỏi và đau nhức cơ bắp.

“Nên cho trẻ uống nước lọc, nước canh, nước rau… Ngoài ra, các loại nước trái cây như cam, chanh, bưởi… cũng rất tốt vì vừa cung cấp nước vừa bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng. Ngoài ra, sốt sau tiêm là phản ứng thường gặp của hệ miễn dịch sau khi tiêm vaccine. Lúc này, trẻ cần uống dung dịch oresol pha theo hướng dẫn để phòng ngừa mất nước”, BS Tiên khuyến cáo.

Phạm Quý

Dưới đây là lời khuyên của PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh – nguyên Trưởng khoa Vi chất Dinh dưỡng Viện Dinh dưỡng Quốc gia – Phó Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam.

PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh

Nhiều người tiêm vaccine COVID-19 mũi 2 sẽ gặp phản ứng mạnh hơn khi tiêm mũi 1 do cơ thể đã có kháng thể. 

Những phản ứng này chủ yếu là đau mỏi người, có thể có sốt. Vì vậy, không cần quá lo lắng khi gặp những phản ứng này.

Chú ý nghỉ ngơi, uống nhiều nước hoa quả, Oresol (2-3 lít/ngày), ăn đồ mềm lỏng, sữa cháo tùy thích. Nếu sốt cao 39 độ hoặc đau đầu thì uống hạ sốt.

Dinh dưỡng trước và sau khi tiêm vaccine mũi 2 cũng không có gì khác biệt so với tiêm vaccine mũi 1. Bạn cần chú ý thực hiện một số điều sau:

Ăn uống trước khi tiêm vaccine COVID-19 mũi 2

Không cần phải chuẩn bị thực phẩm quá cầu kỳ, bạn vẫn ăn uống như ngày thường nhưng chỉ cần lưu ý thêm một số điểm:

- Không nhịn đói khi đi tiêm vaccine. Khi đói cộng thêm việc lo lắng có thể khiến cho bạn cảm thấy cồn cào, buồn nôn, tăng nhịp tim... Vì vậy, nên ăn nhẹ trước khi tiêm như hoa quả, bánh ngọt...

- Không để khát nước, khô miệng trước khi tiêm vaccine. Nên mang theo 1 chai nước (500-700ml), có thể là nước hoa quả pha loãng, uống ít một trong khi chờ đợi tiêm, hoặc trong 30 phút chờ khi theo dõi.

- Không nên uống đồ uống có chất kích thích như: rượu bia, trà đặc, cà phê trước và sau khi tiêm. Các đồ uống này có thể tác động tới thần kinh, làm tăng nhịp tim, huyết áp, tăng mức độ căng thẳng và có thể làm giảm đáp ứng miễn dịch của vaccine.

Ăn uống sau khi tiêm vaccine COVID-19 mũi 2

- Nếu sau khi tiêm không gặp các dấu hiệu bất thường, chúng ta vẫn duy trì chế độ ăn như hằng ngày.

• Đối với những người có dấu hiệu đau đầu, đau cơ bắp, sốt, mệt mỏi... sau tiêm, cần chú ý thêm uống nhiều nước, uống 2-3 lít/ngày gồm nước oresol, nước hoa quả, nước canh... Không cần uống hết 1 lúc mà uống lượng nước  đều trong ngày.
• Nếu sốt cao 39 độ hoặc đau đầu thì uống hạ sốt.
• Ăn các món nhiều nước, dễ tiêu như: cháo, súp, mỳ, phở... Hoa quả chín rất tốt cho việc bù nước, hạ sốt.
• Nên ăn hoa quả tăng quả chín nhiều hơn ngày thường tùy theo sở thích như: cam, xoài, chuối, đu đủ...
• Bạn cũng có thể dùng nước gừng, nước sả, chanh, tỏi... do tinh dầu của chúng có tính kháng khuẩn, để súc họng hoặc xông mũi họng vài lần trong ngày, nhưng chúng cũng chỉ có tác dụng hỗ trợ.
• Bạn có thể dùng thêm một số loại thuốc bổ nhưng lưu ý, dùng đúng liều hướng dẫn, không phải uống càng nhiều càng tốt. Một só loại thuốc bổ: viên đa vitamin/ vitamin C; viên khoáng chất canxi, vitamin D, kẽm, magiê; viên omega 3-6, giúp tăng cường miễn dịch và chuyển hóa.

Một chế độ ăn cân đối, đủ các chất dinh dưỡng (đạm, béo, bột đường, vitamin và chất khoáng) là cơ sở cho một cơ thể, một hệ miễn dịch khỏe mạnh. Không có 1 loại thức ăn, một loại thực phẩm nào có thể thay thế được.

PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh khẳng định vaccine tốt nhất là tiêm sớm nhất có thể, kết hợp với biện pháp 5K mà Bộ Y tế khuyến nghị. Sau tiêm nên vận động, tập thể dục nhẹ nhàng, không nên tập nặng làm cơ thể mệt mỏi thêm.

Sưng sau tiêm vaccine COVID-19, có kiêng đồ nếp?

Xem thêm video đang được quan tâm: