Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024

Bài viết này sẽ tổng hợp và hướng dẫn giải dạng bài danh sách (chuỗi) trong kỳ thi tin học trẻ bằng Scratch 3.0 ví dụ như tính tổng, đếm số phần tử, tìm số lớn nhất, sắp xếp…

Trước khi bắt tay làm các dạng bài liên quan đến danh sách, các bạn hãy chắc chắn rằng mình đã nắm được các kiến thức cơ bản về danh sách. Các bạn có thể xem lại bài viết tại sao phải dùng danh sách, cách tạo và giải thích các câu lệnh ở các bài viết trước.

Dạng 1: Cho dãy số đơn giản (liên tiếp dạng 1, 2, 3, 4, 5… ). Thực hiện các thao tác cơ bản trong dãy số.

Bài 1: Duyệt từng phần tử trong dãy

Duyệt từng phần tử trong dãy là một kỹ thuật vô cùng quan trọng, hầu hết sử dụng trong tất cả các bài. Kỹ thuật này có thể hiểu đơn giản là chúng ta sẽ xem xét giá trị của từng phần tử trong dãy, lần lượt từ phần tử đầu tiên cho đến hết.

Để duyệt từng phần tử, chúng ta cần một biến. Biến này sẽ đại điện cho số thứ tự của từng phần tử. Ban đầu, biến này sẽ được đặt bằng 1 để chúng ta bắt đầu duyệt từ phần tử đầu tiên trong dãy. Sau khi duyệt xong phần tử đó, chúng ta tăng biến lên 1 để duyệt sang phần tử tiếp theo. Khi nào biến này lớn hơn độ dài của dãy thì có nghĩa là chúng ta đã duyệt hết toàn bộ dãy.

Ví dụ: Cho chú mèo nói ra từng phần tử có trong dãy số

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Duyệt từng phần tử trong dãy

Link project mẫu: https://scratch.mit.edu/projects/405388359/

Bài 2: Đếm số phần tử có trong dãy.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Đếm số phần tử của dãy số

Câu lệnh/biến “kích thước của …” giúp trả về số lượng phần tử có trong dãy.

Gọi “kích thước của ….” (length of …) là câu lệnh/biến vì câu lệnh này không giúp nhân vật thực hiện gì cả. Nó chỉ trả về kết quả là một số và số này cần được nối vào câu lệnh khác để tạo thành một hành động hoàn thiện cho nhân vật. Các bạn có thể đọc thêm về phân loại các dạng câu lệnh tại đây.

Link project mẫu: https://scratch.mit.edu/projects/405388359/

Bài 3: Đếm số phần tử là số chẵn, số lẻ hoặc chia hết cho một số nào đó trong dãy

Để kiểm tra xem một số (một phần tử) là sỗ chẵn (chia hết cho 2) hoặc số lẻ (số chia 2 dư 1) hoặc chia hết cho một số nào đó ta cần sử dụng phép toán mod

Phép mod có thể hiểu đơn giản là phép chia lấy dư. Ví dụ, 5 chia 2 bằng 2 dư 1. Khi đó ta sẽ viết là 5 mod 2 = 1. Phép toán này có nghĩa là 5 chia 2 dư 1. Trong phép toán mod, ta không quan tâm đến kết quả của phép chia mà chỉ quan tâm đến phần dư.

Như vậy:

  • Nếu số a chia hết cho 2 (số chẵn) thì a mod 2 = 0
  • Nếu a là số lẻ, thì a mod 2 = 1
  • Nếu a là một số chia hết cho 3 thì a mod 3 = 0

Dựa vào phép mod, ta có thể tìm được các số chẵn, số lẻ hoặc số chia hết cho một số nào đó trong dãy. Khi đó, ta có thể đếm trực tiếp các số thỏa mãn yêu cầu hoặc thêm các số thỏa mãn yêu cầu sang một dãy khác và đếm số phần tử của dãy mới.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Đếm số số chẵn, số số lẻ có trong dãy số
Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Đếm số số chia hết cho 3 có trong dãy số

Link project mẫu: https://scratch.mit.edu/projects/405388359/

Bài 4: Tính tổng các số trong dãy

Chúng ta cần tạo một biến để lưu giá trị tổng của các số trong dãy. Ban đầu, hãy đặt tổng = 0. Sau đó tạo vòng lặp duyệt từng phần tử trong dãy. Đi đến phẩn tử nào của dãy thì cộng giá trị của phần tử đó vào biến tổng. Khi duyệt xong toàn bộ dãy, giá tr

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Tính tổng tất cả các phần tử trong dãy

Bài 5: Tính tổng các số chẵn trong dãy

Bài tập này là sự kết hợp giữa bài 3 và bài 4 đã trình bày ở trên. Thay vì đi đến phẩn tử nào của dãy thì cộng giá trị của phần tử đó vào biến tổng, ta cần thêm một câu lệnh điều kiện để chỉ cộng những phần tử hợp lệ.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Tính tổng tất cả các số chẵn trong dãy

Ngoài ra, chúng ta có thể tạo một danh sách mới, chỉ gồm các số hợp lệ rồi tính tổng của tất cả các phần tử có trong danh sách mới.

Link project mẫu: https://scratch.mit.edu/projects/405388359/

Xem thêm các dạng bài về danh sách (phần 2) tại link sau: https://laptrinhscratch.com/dang-bai-thi-lien-quan-den-danh-sach-day-so-phan-2/

Học lập trình Scratch không chỉ giúp học viên rèn luyện tư duy sáng tạo, mà còn giúp nâng cao kỹ năng tính toán và tư duy logic. Nhờ các khối lệnh phép toán trong Scratch, học viên được trải nghiệm những ý tưởng mới lạ. Đồng thời, việc giải quyết các bài toán khó trong Scratch cũng giúp học viên rèn luyện khả năng suy luận, phân tích, và tư duy logic.

Vậy có những phép toán gì trong ngôn ngữ lập trình Scratch, dưới đây là các hướng dẫn chi tiết!

Các phép toán trong Scratch

Các phép toán trong Scratch là một trong những khối lệnh quan trọng, giúp học viên thực hiện các phép tính toán cơ bản như cộng, trừ, nhân, chia,… Các phép toán này có thể được sử dụng để tạo ra những chương trình máy tính thông minh,… từ những ứng dụng đơn giản, đến những ứng dụng phức tạp.

Bằng cách sử dụng các phép toán này, học viên có thể phát triển kỹ năng lập trình và tạo ra các ứng dụng sáng tạo và hữu ích. Trong Scratch, phép toán được chia thành các nhóm chính là: Phép tính, lấy ngẫu nhiên, so sánh, logic, chuỗi ký tự và phép tính.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Các phép toán trong lập trình Scratch

Lệnh phép tính trong Scratch

Các lệnh phép tính này dùng để thực hiện tính toán các giá trị và cho ra kết quả là một số cụ thể.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Các phép tính trong Scratch

Ví dụ như:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ phép tính nhân

Chúng ta có thể sử dụng những lệnh phép tính này vào để giải quyết các bài toán phức tạp khác. Ví dụ như:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
sử dụng lệnh phức tạp để giải toán

Đối với các phép toán đặc biệt, trong Scratch còn lệnh chia lấy dư và làm tròn

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Chia lấy dư - làm tròn

Chia lấy dư chính là phép toán chỉ lấy phần dư của phép chia. Ví dụ như phép tính 9:2 (9 chia 2) bằng 4 và dư 1. Vậy kết quả cho phép tính 9:2 lấy dư là 1:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: chia lấy phần dư trong Scratch
Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: chia lấy phần dư

Làm tròn là phép tính bỏ đi phần dư của phép chia. Ví dụ như phép chia: 16 chia 3 sẽ bằng 5 và dư 1. Vậy kết quả làm tròn phép tính 16 chia 3 chính là 5:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phần làm tròn
Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phần làm tròn trong Scratch

Lệnh phép toán lấy ngẫu nhiên trong Scratch

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
cách lấy ngẫu nhiên trong scratch

Lệnh lấy ngẫu nhiêu này được sử dụng để chọn ngẫu nhiên từ số () cho đến ().

Lệnh phép toán so sánh trong Scratch

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Phép toán so sánh trong Scratch

Các lệnh này được dùng để so sánh các giá trị và kết quả sẽ cho ra đúng hoặc sai

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phép so sánh hơn trogn scrtach

Những phép toán so sánh thường được kết hợp với các khối lệnh điều khiển, để đưa ra điều kiện cho các dự án. Ví dụ: bạn Miu 3 tuổi và bạn Đốm 2 tuổi. Vì Miu lớn hơn bạn Đốm nên Miu là anh.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
kết hợp phép toán với lệnh điều khiển

Lệnh phép toán logic trong Scratch

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Các phép toán logic trong Scratch

Các lệnh logic thường được sử dụng để kết hợp với các điều kiện. Và sau khi chương trình kiểm tra, các phép toán sẽ cho ra kết quả cuối cùng là đúng hoặc sai. Bên cạnh đó, các phép toán Logic sẽ kết hợp với các lệnh điều khiển để đưa ra 1 hay nhiều điều kiện trong dự án.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
kết hợp phép toán logic và lệnh điều kiện

Với lệnh “Và” chương trình sẽ thực hiện kiểm tra các điều kiện bên trong. Và sau đó trả về kết quả chung dựa trên hai điều kiện ban đầu.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Kết hợp phép toán logic và so sánh

Một ví dụ đơn giản hơn:

Mèo Miu đi chợ để mua táo và chuối, nhưng bạn Chó Đốm lại nói: “Mèo Miu mua táo và nho.” Vì vậy, bạn Chó Đốm đã nói sai.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ đơn giản: phép toán logic

Chú ý: Khối lệnh “và” chỉ trả về kết quả đúng khi tất cả các điều kiện bên trong đều đúng.

  1. Hoặc

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Ví dụ: sử dụng phép toán logic "hoặc"

Với lệnh “Hoặc” chương trình sẽ kiểm tra kết quả của các điều kiện bên trong. Và trả về kết quả đúng nếu ít nhất một trong các điều kiện ban đầu là đúng.

Ví dụ:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024

Một ví dụ khác đơn giản hơn

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ đơn giản về phép toán logic

Mèo Miu đi chợ để mua táo và chuối, nhưng bạn Chó Đốm lại nói: “Mèo Miu mua nho hoặc chuối.” Vào cơ hội này, bạn Chó Đốm đã nói sai vì Mèo Miu không mua nho.

Lưu ý: Khối lệnh “hoặc” chỉ trả về kết quả sai khi tất cả các điều kiện bên trong đều là sai.

  1. Không phải

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phép toán "không phải"

Lệnh “Không phải”, chương trình sẽ đưa ra kết quả ngược lại với kết quả của điều kiện

Ví dụ:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phép toán so sánh + "không phải"

Một ví dụ khác đơn giản hơn:

Mèo Miu đi chợ để mua táo và chuối, nhưng bạn Chó Đốm lại nói: “Mèo Miu không mua nho.” Thực tế là bạn Chó Đốm đã nói đúng, vì Mèo Miu thật sự không mua nho.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ phép toán "không phải"

Lệnh phép toán chuỗi ký tự trong Scratch

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Sử dụng các phép toán: chuỗi ký tự

Các khối lệnh từ ngữ được sử dụng để thực hiện thao tác trên “chuỗi ký tự” hoặc giá trị số. Chuỗi ký tự là một loạt các ký tự nối tiếp nhau, ví dụ như “abcd” được tạo bởi các ký tự a, b, c, và d.

  1. Kết hợp 2 chuỗi

Khối lệnh này được sử dụng để ghép nối hai chuỗi ký tự khác nhau lại với nhau, tạo thành một chuỗi ký tự mới.

Ví dụ:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Ví dụ cho phép toán kết hợp chuỗi

  1. Ký tự của chuỗi

Lệnh “Ký tự của chuỗi” giúp bạn trích xuất ký tự ở vị trí cụ thể trong một chuỗi.

Ví dụ:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: sử dụn các phép toán ký tự chuỗi

  1. Độ dài của 1 chuỗi

Lệnh độ dài của chuỗi sẽ cho ra kết quả là số ký tự có trong chuỗi.

Ví dụ như:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ: phép toán độ dài chuỗi

  1. chuỗi có chứa ký tự

Lệnh “Chuỗi có chứa ký tự” kiểm tra xem một chuỗi có chứa một ký tự cụ thể hay không, và trả về kết quả là đúng nếu ký tự đó có trong chuỗi và sai nếu ký tự đó không có trong chuỗi.

Ví dụ:

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
Ví dụ: phép toán chứa ký tự

Ngoài ra còn có những phép toán phức tạp hơn, các bạn học viên sẽ được học trong các chương trình cấp 2, cấp 3.

Chú ý: Những phép toán trên có thể dùng để kết hợp với nhau, để thực hiện các phép toán phức tạp hơn. Khi chương trình được chạy, các phép toán sẽ lần lượt thực hiện theo thứ tự, từ các lệnh trong cùng trước, đến các lệnh nằm ngoài. Ngoài ra, các giá trị điền vào các phép toán có thể là biến số.

Hãy cùng xem qua ví dụ sau:

Bước 1: Chương trình sẽ thực hiện các khối so sánh bên trong đầu tiên, bao gồm cả hai khối so sánh “lớn hơn” và “bé hơn”.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024
ví dụ sử dụng kết hợp các phép toán và logic

Bước 2: Chương trình sẽ thực hiện khối lệnh “và,” sau đó thực hiện khối lệnh so sánh “bằng”.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024

Bước 3: Chương trình sẽ tìm ra kết quả của cả khối lệnh “hoặc”.

Cách giải bài toán 1 + 1 trong scratch năm 2024

Những phép toán này cho phép học viên xây dựng các chương trình phức tạp và rèn luyện tư duy lập trình một cách hiệu quả. Hãy khám phá và sáng tạo với Scratch để phát triển kỹ năng lập trình của bạn!