Nạn phong bì trong bệnh viện là luôn nóng và mới được xới xáo lên sau khi có thông tin 5 bệnh viện lớn tại Hà Nội thí điểm triển khai chiến dịch “Nói không với phong bì”. Nhưng liệu kết quả của nó sẽ ra sao?
Nhiều ý kiến cho rằng tổ chức một cuộc vận động và yêu cầu một lời cam kết sẽ chẳng giải quyết được gì, nếu như không có những biện pháp giải quyết được gốc rễ của nạn phong bì bệnh viện.
TIN LIÊN QUAN:
>> 5 bệnh viện cam kết “nói không với phong bì”
Đưa phong bì, bác sỹ vẫn nhận
Ngày 9/10, đưa bố từ Thái Bình lên Bệnh viện K [Hà Nội] để khám bệnh, lại đến viện đúng ngày đầu tuần, chị Thoa cho biết phải đợi quá lâu mà vẫn chưa được vào khám.
Thấy vậy, chị đã nhét 100.000 đồng vào sổ khám bệnh để mong nhanh chóng được gọi vào. Và kết quả là chị đã được gọi vào trước những người khác!
Lúc vào phòng khám, thấy bác sĩ có vẻ căng thẳng, hỏi bệnh nhân bằng giọng điệu khá lạnh lùng, mệt mỏi, chị Thoa đã nhanh ý bảo bố nhét phong bì vào túi bác sỹ. Lúc này, thái độ của vị bác sĩ thay đổi khi quay sang hỏi han khá cụ thể về tình hình bệnh tật của ông cụ.
Chị Thoa cho biết đằng nào cũng phải mất tiền và "đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn".
Khi biết đây là 1 trong 5 bệnh viện cam kết “nói không với phong bì” từ đầu tháng 9, chị Thoa tỏ ra khá bất ngờ và thất vọng vì thực tế là bác sĩ vẫn không từ chối.
Tuy nhiên, chị cho biết mình cũng đã quá quen với việc đưa phong bì cho bác sỹ trong những lần đưa người thân đi khám trước đây.
| |
| Bệnh viện K ghi rõ quy định về vấn đề phong bì trong bệnh viện: "Nếu bệnh nhân đưa tiền cho cán bộ Y tế thì bệnh viện sẽ không phục vụ". Theo khảo sát của Công đoàn Bộ Y tế, bệnh viện K là bệnh viện bị "kêu" nhiều nhất |
Còn anh Nguyễn Văn Thắng [quận Đống Đa] đưa vợ vào bệnh viện Phụ Sản TW khám lại lần cuối để chuẩn bị sinh mổ.
Anh cho biết mỗi lần khám đều “phong bì” 200.000 đồng cho bác sĩ, riêng bác sĩ mổ đẻ thì đã chuẩn bị sẵn vài triệu để mong bác sĩ “chăm sóc” vợ con chu đáo.
Nghe anh Thắng kể, người nhà bệnh nhân [tên Hòa] ngồi cạnh cho biết tiền bồi dưỡng chưa dừng lại ở đây.
“Khi con chào đời xong, mỗi lần con đi tắm hoặc vợ được tiêm thì gia đình vẫn phải “xì” thêm ra để được làm nhẹ tay và được chăm sóc tận tình”, anh Hòa nói. Theo anh, “luật bất thành văn” là mỗi lần tắm bé ít nhất 50.000 đồng và tiêm cho vợ cũng vậy. Với tâm lý phải có phong bì khi vào viện người nhà mình mới được chăm sóc chu đáo hoặc không phải chờ đợi, hầu hết bệnh nhân đều đưa thêm tiền cho nhân viên y tế ở tất cả các khâu: Từ khám, xét nghiệm đến lúc mổ, ra viện, và bằng nhiều cách khác nhau, chủ yếu là gặp đưa tại phòng riêng, kẹp trong sổ khám bệnh hoặc nhét vào túi áo blouse, vv … Trong số hàng chục bệnh nhân và người nhà được hỏi thì có tới 90% cho biết họ đã chuẩn bị tiền phong bì từ khi ở nhà. Các bệnh nhân cho biết không có bác sĩ nào lên tiếng đòi hỏi, vòi vĩnh phong bì [một cách thẳng thắn] nhưng khi đưa phong bì thì không ai từ chối.
Người bệnh còn cho biết có không ít bác sỹ khi dù không đòi nhưng khi có phong bì thì họ vẫn nhận và thái độ khám có tận tình hơn.
Đặc biệt, có nhiều bác sĩ tỏ thái độ cáu gắt khó chịu khiến người bệnh không thể không nghĩ đến chuyện đưa phong bì để “xoa dịu” nhằm được khám chữa tận tình hơn, được trả lời cho mỗi câu hỏi về tình trạng bệnh tật của mình.
Còn đối với điều dưỡng, nếu có phong bì thì thái độ chăm sóc cũng ân cần hơn [ngay cả điều dưỡng cũng 'gợi ý' chuyện bồi dưỡng dưới nhiều hình thức].
Đưa không khéo còn bị mắng
Tuy việc đưa phong bì được coi là hiển nhiên trong bệnh viện nhưng cách đưa ra sao cũng là cả một nghệ thuật. Bởi nếu đưa không khéo, bệnh nhân còn bị ăn mắng.Chị Duyên [quê Hải Dương] lên bệnh viện Phụ sản TW mổ cắt u xơ tử cung. Đây là lần đầu chị đến bệnh viện lớn như thế này và cứ lóng nga lóng ngóng.
Cứ tưởng ai vào viện cũng đều làm như mình nên chị cứ “thật thà” đưa phong bì cho bác sỹ. Nào ngờ bác sỹ rút trả phong bì và mắng chị sa sả giữa phòng khám đông người.
Nhưng kỳ lạ là đến người sau vào, họ không bị mắng dù vẫn đưa phong bì cho bác sỹ đó. Hỏi ra, chị Duyên mới biết muốn đưa cũng phải có cách để đưa, và phải chọn thời điểm, địa điểm để đưa hợp lý chứ không phải cứ bạ đâu là làm đấy.
| |
| Trong tình hình khám chữa bệnh hiện nay, bệnh nhân khó có thể tránh khỏi việc phải "tự nguyện" đưa phong bì cho bác sỹ [Ảnh chụp tại BV K] |
Hiện nay, không phải tất cả mọi cán bộ y tế đều gật đầu nhận phong bì của người bệnh trước khi hoàn tất việc khám chữa bệnh hay phẫu thuật [nhất là các ca khó, độ rủi ro cao].
Bởi ngành y tế cho rằng việc nhận phong bì sau khi khám chữa bệnh xong không phải là “đút lót”, “hối lộ” mà đơn giản chỉ là hành động “cảm ơn”!
Vì thế, đã có những bác sỹ “từ chối” nhận lúc chưa mổ, nhưng đồng thời lại “gợi ý” là nếu mổ xong xuôi thì người nhà “đưa bao nhiêu cũng nhận hết”.
“Khi con dâu tôi lên bàn mổ đẻ, tôi đút vào túi bác sỹ đỡ đẻ một phong bì có 1,5 triệu nhưng vị bác sỹ nhất định không cầm.
Trong khi hai bên đang giằng co thì vị bác sỹ này nói với tôi rằng “làm chuyện này giữa chốn đông người sẽ mất hay” và “gợi ý” rằng nếu “mẹ tròn con vuông” thì đưa bao nhiêu cũng nhận”, bà Thủy, trú tại Cầu Giấy [Hà Nội] kể lại câu chuyện của mình khi đưa con dâu vào sinh con tại bệnh viện Phụ sản.
Bác sỹ gây khó khăn cho người bệnh để người bệnh phải đưa phong bì Năm 2006-2008, trường ĐH Y Hà Nội thực hiện nghiên cứu cấp Bộ về “Thực trạng nhận thức và thực hành y đức của nhân viên y tế”. Đây là một trong số những nghiên cứu hiếm hoi về đề tài “nhạy cảm” này. Phỏng vấn 704 bác sĩ tại các bệnh viện thì có đến 65,3% bác sĩ trả lời rằng “thỉnh thoảng” có biểu hiện vi phạm y đức. Trong số này, bác sĩ tại tuyến trung ương có tỉ lệ là 68,2%; tuyến tỉnh là 73,6%. Số lượng bác sĩ có biểu hiện thường xuyên vi phạm y đức chiếm 5,7% [trong đó tuyến trung ương chiếm 7,0%, tuyến tỉnh 6,7% và tuyến huyện 3,0%]. Theo nghiên cứu này, những biểu hiện vi phạm y đức này chủ yếu là gây khó khăn cho bệnh nhân, gợi ý và nhận tiền của bệnh nhân [chiếm 40,5%]. Bên cạnh đó, có 39,9% bác sĩ kê đơn thuốc đắt tiền để hưởng phần trăm [%] hoa hồng của trình dược viên, móc ngoặc hoặc chuyển bệnh nhân về phòng khám tư. |
Ngọc Anh
[Còn nữa]
Thời gian gần đây, nhiều bệnh nhân đến mổ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương phản ánh đến báo Pháp luật Việt Nam về tình trạng người nhà bệnh nhân phải “lót tay” y, bác sỹ trước khi thực hiện các ca phẫu thuật.
“Lót tay” bác sĩ mổ 3 triệu
Bệnh viện Nội tiết Trung ương có địa chỉ tại đường Nguyễn Bồ [ngõ 215 Ngọc Hồi] – Tứ Hiệp – Thanh Trì – Hà Nội và cơ sở ở số 80 ngõ 82 Yên Lãng – Đống Đa – Hà Nội.
Theo phản ánh của các bệnh nhân tại cơ sở Thanh Trì, trước khi mổ, bệnh nhân thường phải đưa tiền “lót tay” y, bác sỹ tham gia kíp phẫu thuật 3.500.000 đồng/1 ca, trong đó có 3.000.000 đồng là phong bì cho bác sỹ còn 500.000 đồng là bồi dưỡng kíp mổ.
Trong vai người nhà bệnh nhân, phóng viên đã tiếp xúc với các bệnh nhân đã thực hiện ca mổ và người nhà bệnh nhân chuẩn bị vào mổ. Khi hỏi kinh nghiệm trước khi tiến hành ca mổ, các bệnh nhân cần chuẩn bị những gì thì điều bất ngờ phóng viên hầu như đều nhận câu trả lời gần giống nhau.
Một bệnh nhân quê tại Nam Định vừa thực hiện ca phẫu thuật u tuyến giáp tại Khoa Phẫu thuật Tuyến Giáp mách nhỏ: “Khi vào mổ, tiền bồi dưỡng “lót tay” bác sĩ là 3.000.000 đồng, còn ekip gây mê là 500.000 đồng”. Khi thấy chúng tôi vẫn chưa hiểu đưa tiền bồi dưỡng cho bác sĩ mổ và ekip gây mê thế nào bệnh nhân này mách: “Tiền cứ để ở túi áo mình mặc ấy, vào phòng gây mê họ tự cởi áo mình ra họ thấy phong bì là họ cầm, còn phong bì còn lại họ sẽ hỏi ‘Đây là tiền bồi dưỡng bác sĩ à?’ lúc đó mình bảo ‘Vâng’ như thế thôi là họ tự biết”.
Ở một diễn biến khác, ngay tại phòng thanh toán viện phí sau khi nằm viện, chúng tôi bắt gặp một người đàn ông vừa hoàn thành quá trình nằm điều trị tại viện, đang chờ thanh toán viện phí. Người đàn ông này bật mí cách được xếp lịch mổ nhanh: “Bây giờ muốn được mổ nhanh thì phải chọn mổ theo yêu cầu, đóng thêm tiền nữa, chưa kể tiền phong bì “lót tay” cho bác sĩ và ekip phẫu thuật khoảng hơn 3.000.000 đồng”.
“Quên tiền bồi dưỡng” chờ mổ sau?
Một bệnh nhân khác, quê Nghệ An cũng vừa thực hiện mổ tuyến giáp tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương kể: “Tôi đóng phong bì 3.000.000 đồng cho bác sĩ mổ còn 500.000 đồng cho bác sĩ gây mê. Hôm trước, có người kể chuyện một người quê Nam Định chỉ có 2.000.000 đồng đóng phong bì, bác sĩ mở phong bì thấy có 2.000.000 đồng thì bảo ‘bà đi ra chưa mổ được’ thế là về buồng bệnh, mỗi người cho thêm ít tiền đủ 3.000.000 đồng đóng phong bì cho bác sĩ mới được mổ”.
Cùng một câu hỏi nếu không có đủ “tiền lót tay” cho bác sĩ mổ và ekip gây mê thì bệnh nhân có tiếp tục được thực hiện mổ không, nhóm phóng viên đã gặp một bệnh nhân khác đang nằm điều trị tại Khoa Nội tiết của Bệnh viện Nội tiết Trung ương giải thích: “Mổ thì ai cũng phải có 3.000.000 đồng “lót tay” cho bác sĩ mổ, nếu không “lót tay” thì hôm sau sẽ được gọi lên “lót”. Thấy bác sĩ nào vẽ cổ cho mình thì đút phong bì vào túi bác sĩ ấy. Hôm trước, tôi nghe kể có trường hợp bệnh nhân mổ nhưng không ‘lót tay’ cho ekip gây mê, vậy là khi đó bệnh nhân được đi ra ngoài lấy thêm tiền bồi dưỡng cho ekip gây mê thì mới được mổ”.
Thử làm một phép tính đơn giản, nếu một ngày một vị bác sĩ thực hiện mổ 4 ca bệnh với mức tối thiểu là 3.000.000 đồng/phong bì, vậy tiền “lót tay” mà bác sĩ nhận một ngày có thể lên tới hàng chục triệu đồng và con số này sẽ còn lớn hơn nữa theo cấp số nhân của thời gian hàng tuần, hàng tháng.
Trên thực tế nhiều năm qua, vấn nạn “phong bì, lót tay bác sỹ” đã được ngành y tế quyết tâm ngăn chặn bằng nhiều biện pháp khác nhau. Thậm chí đã có cả Nghị định, quy định xử phạt đối với hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ trong khám, chữa bệnh. Cụ thể, theo khoản 4 Điều 28 Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế có quy định: Phạt tiền từ 20 – 30 triệu đồng đối với hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ trong khám, chữa bệnh nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng, liệu căn bệnh nan y này có bị triệt tiêu?
Xét ở góc độ nghề nghiệp, bác sĩ, y tá, nhân viên y tế nhận tiền từ người bệnh đã vi phạm quy chế của ngành, vi phạm đạo đức nghề nghiệp…, ở góc độ pháp lý, hành vi đưa và nhận phong bì trong hoạt động khám, chữa bệnh là hành vi bị nghiêm cấm.
Trong khi ngành y tế đang cố gắng dẹp “nạn phong bì” thì vấn nạn này vẫn ngang nhiên diễn ra và trở thành “luật ngầm” tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương tại cơ sở Thanh Trì, Hà Nội.
Báo Pháp luật Việt Nam kính đề nghị các cơ quan chức năng, Bộ Y tế, Bệnh viện Nội tiết Trung ương sớm vào cuộc thanh tra, kiểm tra làm rõ có hay không tình trạng “lót tay y, bác sỹ” tại bệnh viện, để có câu trả lời sớm nhất cho dư luận.