Dòng chảy luân chuyển khắp hồ thủy sinh là vô cùng cần thiết. Trong 1 hồ thủy sinh, đa số các loại cây hút dinh dưỡng chủ yếu qua lá, và dòng chảy có tác dụng mang CO2 và dinh dưỡng trong nước đến gần lá cây. Trừ 1 số trường hợp như hồ có kích thước quá nhỏ [dưới 30cm] hoặc hồ trại cây với lượng nước thay hằng ngày gần như 100% thì vẫn đảm bảo được sự luân chuyển của co2 và dinh dưỡng mà không cần dòng chảy từ lọc. Rất hiếm có 1 hồ thủy sinh nước tù nào tồn tại lâu dài, căng đẹp qua năm tháng mà thiếu dòng chảy cả.
Tuy nhiên, tốc độ dòng chảy như thế nào là hợp lý?
2. Hậu quả của dòng chảy quá yếu trong hồ thủy sinh
– Nhiều khu vực trong hồ sẽ hình thành khu nước “tù”, dinh dưỡng, Co2 không đến được. Thực vật khu này thường yếu và “lép vế” hơn những chổ có dòng chảy tốt hơn. Về lâu dài cây bị yếu và ảnh hưởng đến sự hấp thụ co2 và dinh dưỡng, tạo điều kiện cho 1 số loại rêu hại bùng phát, điển hình là khuẩn lam – rêu nhớt xanh [Cyanobacteria]. Nhiều hồ của mình rất dễ bị mất cân bằng, rêu tảo bùng phát khi lọc bị nghẽn vì quá dơ, hoặc cây cối trong hồ phát triển quá rậm rạp, làm ảnh hưởng nhiều đến dòng chảy thông thường.
– Đa số các loài động vật thủy sinh đều cần 1 dòng chảy nhất định để sinh trưởng tốt, và dòng chảy quá yếu sẽ ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp đến chúng, gây gián tiếp cho sự bất ổn của cả hệ thống.
Tôm vợt [Bamboo shrimp] sinh trưởng tốt với dòng chảy mạnh – nguồn video: Macro Fish
3. Hậu quả của dòng chảy quá mạnh [lỗi thường gặp của người mới]:
– CO2 trong nước bị thất thoát cực nhanh. Thiếu CO2 có nghĩa là toàn bộ cây cối trong hồ sẽ phản ứng tiêu cực rất nhanh, cây ngừng “thở” hay quang hợp [dễ thấy nhất], nguy cơ rêu hại tranh thủ thời cơ bùng phát cũng rất cao. – Gây stress cho đa số các loài cây thủy sinh, đặc biệt là loài thân đốt. Đây là 2 ví dụ mình lấy ra từ các nghiên cứu khoa học [nguồn ở cuối bài], mình chọn 1 loại cây ưu dòng chảy thấp [Ngổ Trâu] và 1 loại cây chuyên sống ở khu vực dòng chảy cao [Hoa Mao Lương]:
• Dòng chảy trung bình cỡ 1cm / 1 giây sẽ làm cây Callitriche stagnalis [cây thủy sinh ngổ trâu hay diễm mao] quang hợp tối đa, nhưng tăng dòng chảy lên 5 cm / 1 giây sẽ giảm mức quang hợp của chúng xuống 13-29% [giảm 1/3 tốc độ quang hợp = giảm 1/3 tốc độ sinh trưởng, 1 con số khổng lồ] [*]
• Dòng chảy 11 cm/ 1 giây, cây Ranunculus aquatilis [cây hoa mao lương, cùng họ dương xỉ sừng hưu] quang hợp và phát triển mức tối đa, nếu giảm tốc độ dòng chảy xuống dưới 2cm / giây hoặc tăng lên 23cm/ giây thì tốc độ quang hợp và phát triển giảm rõ rệt. [**]
– Ngoài ra khi dòng chảy quá mạnh, cây thân đốt sẽ chịu stress và dễ đứt gãy, còn những loại cây như ráy, dương xỉ, bucep sẽ bị bào mòn dần khả năng chịu acid trong nước, và đến 1 lúc nào đó lá cây sẽ bị rêu chùm đen hay rêu sừng hươu tấn công. Nhiều bạn chơi hồ bucep hoặc ráy, dùng 2 lọc mạnh cho 1 hồ, lâu dài sẽ thấy chùm đen xuất hiện trên các lá cây dù hồ sạch sẽ, các yếu tố như ánh sáng, Co2, dinh dưỡng hợp lý.
– Vậy nếu cây trong hồ bạn không quang hợp [thở] thì có thể dòng chảy của hồ bạn mạnh hơn mức cần thiết, bạn có thể thử tắt lọc 30 phút xem cây có bắt đầu quang hợp hay không. Nếu cây bắt đầu “thở” thì bạn đã đi đúng hướng, cần phải giảm dòng lại dần. Còn nếu sau 30 phút mà hồ bạn vẫn không có dấu hiệu quang hợp thì bạn cần xem lại các yếu tốt khác như tăng đèn, tăng Co2…
4. Kinh nghiệm rút ra và cách chọn máy bơm, lưu lượng nước thích hợp
Các bạn có thể rút kinh nghiệm ra rằng, tùy kích cỡ hồ, tùy bố cục và loại cây trồng thông hồ mà người chơi sẽ phải chọn lọc và tốc độ dòng chảy thích hợp. Tuy nhiên, nhìn chung thì có thể dùng các mẹo dưới đây:
– Nếu hồ bạn trồng nhiều loài cây thân đốt [đa số là họ cây cắt cắm như rotala chẳng hạn] thì nên để dòng nước tốc độ từ 1-5 cm / giây cho hồ 40-60cm, từ 5-9 cm / giây cho hồ 90-100cm, 10-17cm / giây cho hồ 120cm, 15-20cm / giây cho hồ 180-200cm. Hồ trên 200cm bắt buộc dùng dòng chảy lọc mạnh hơn nhưng vì kích cỡ hồ to nên dòng chảy có thể phân tán và không đánh thẳng vào cây. Tuy nhiên dòng chảy này phải ở ống out phi 12-16 cho hồ dưới 2m.
– Nếu hồ bạn chuyên trồng rêu, ráy, dương xỉ, bucep thì có thể cho dòng mạnh hơn 1 chút [mạnh hơn cỡ 1-2cm theo số trên là ổn]
– Nếu dùng 2 lọc cho 1 hồ thủy sinh thì nên để dòng out đối diện xéo nhau, và giảm dòng cả 2 lọc để tổng dòng chảy không vượt quá mức trên.
– Để đạt được thông số trên 1 cách đơn giản, nếu bạn là người chơi có nhiều kinh nghiệm thì sẽ dùng tay để trước dòng out của lọc để cảm nhận. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm hoặc chưa chắc chắn thì có thể dùng 1 trong 2 cách:
• Dựa theo máy bơm của lọc: thường nhà sản xuất lọc như atman, eheim.. đã có gợi ý sẵn từng model sản phẩm của họ cho hồ bao nhiêu lít nước. Tuy nhiên người chơi cũng nên biết rằng ngoài các mẫu lọc xịn, mắc tiền của Đức như ehiem hay jbl, đa số các lọc từ Trung Quốc đều báo công sức ảo, mạnh hơn thông số ghi trên thân máy, người chơi cần giảm chút so với công suất thật. Kinh nghiệm của mình khi dùng máy lọc atman thông dụng như sau: hồ 60-40-40cm và hồ 60-30-36cm nên dùng atman 3335s, atman 3336s, df700, rf701, và không dùng kèm bộ trộn co2 cánh quạt vì sẽ làm giảm nhiều dòng. Khi lọc quá bẩn thì nên vệ sinh sơ bông lọc để tránh tắc dòng nước gây giảm công suất. Hồ 90cm nên dùng lọc df1300, 3338s, rf1301, và nên dùng chức năng giảm dòng có sẵn trên lọc, giảm thêm 1/3 đến ½ tốc độ dòng chảy. khi lọc bẩn có thể tăng dần dòng cho hợp lý. Nếu dùng trộn co2 cánh quạt thì không cần giảm thêm dòng, hoặc giảm cỡ 1/5 công suất. Hồ 1m2 vẫn dùng df1300, 3338s, rf130, nếu trộn co2 cánh quạt thì nên mua thêm 1 lọc nữa rồi giảm dòng cả 2 lọc cho hợp lý. Những hồ kích cỡ to hơn có thể tham khảo các dòng sunsun hw3000, hw5000 [hồ 2m của mình đang chạy 2 lọc hw5000 có giảm ít dòng]. Ngoài ra theo kinh nghiệm truyền miệng thì nên chọn máy bơm có công suất lọc được 3 lần lượng nước trong hồ. Ví dụ hồ 100l thì nên chọn máy bơm ít nhất là 300L/h [công xuất thật].
• Cách thứ 2 là dùng 1 lá cây hoặc phẩm màu thực phẩm cho vào hồ để đo khoảng cách dòng chảy đưa lá cây, phẩm màu đó đi bao xa trong 1cm rồi canh chỉnh lại cho hợp lý. Cách này sẽ dễ hơn nhưng chỉ áp dụng cho các bạn có lọc sẵn để chọn lựa. Vì hơi bất tiện nên cách này hiệu quả cho các bạn đang có sẵn lọc, dùng để tính tốc độ dòng chảy để tăng giảm cho hợp lý và lấy kinh nghiệm cho những hồ sẽ làm sau này.
Reference:
* [nguồn: Madsen TV and Sondergaard M. 1983. The effects of current velocity on the photosynthesis of Callitriche stagnalis Scop. Aquat. Bot. 15: 187-193]
** [nguồn: Boeger RT. 1992. The influence of substratum and water velocity on growth of Ranunculus aquatilis L. [Ranuculaceae] Aquat. Bot. 42: 351-359.
Máy bơm nước là thiết bị hỗ trợ quan trọng cho hồ nước cá Koi. Máy bơm nước hồ cá Koi phải có chất lượng tốt, độ bền cao mới xử lý nước hiệu quả, mang lại nguồn nước sạch, đảm bảo cho hồ cá Koi. Bài viết sau đây của chúng tôi sẽ giới thiệu cách lựa chọn máy bơm nước phù hợp với hồ cá Koi, tiết kiệm điện năng, tối ưu chi phí. Cùng khám phá nhé.
Máy bơm nước trong hồ cá Koi hay bất cứ hồ cá cảnh nào đều có nhiệm vụ điều tiết nước trong hồ cá, đảm bảo nguồn nước cho cá sinh trưởng và phát triển. Hầu hết các loại máy bơm đều có các đặc điểm chung sau:
- Cấu tạo: Gồm 2 phần chính là phần xoay [rotor] và phần không xoay [stator].
- Rotor: Gồm cục nam châm làm bằng inox và cánh quạt được thiết kế gắn liền với nam châm.
- Stator: Gồm thân, nắp chắn rác, nắp định tâm trục bơm. Các chi tiết ở vỏ máy được gắn keo để chống nước, tăng độ bền cho máy bơm.
- Công dụng: Máy bơm nước trong hồ cá có công dụng đưa nước từ hồ cá sang hệ thống lọc và ngược lại. Bên cạnh đó, máy bơm còn tạo dòng chảy cho thác nước, tạo sóng và cung cấp oxy cho bể cả, hệ thống lọc nước.
Dựa vào vị trí lắp đặt máy bơm, chúng ta có thể chia máy bơm cho hồ cá Koi thành 2 loại:
Máy bơm trên cạn: Loại máy bơm này được đặt ở bên ngoài hồ cá Koi, nơi khô ráo, có vách ngăn để kết nối với hệ thống lọc cùng 1 ống hút gió, một ống đẩy nước ra.
Loại máy bơm này có ưu điểm là bảo trì và sửa chữa thuận tiện, không tạo thêm nhiệt cho bể cá, an toàn khi sử dụng. Máy bơm trên cạn thường được lựa chọn sử dụng cho các hồ cá có dung tích lớn, sử dụng ổn định, lâu dài.
Tuy nhiên nó cũng có hạn chế là chi phí lắp đặt cao và gây ra tiếng ồn trong quá trình sử dụng.
Máy bơm chìm: Được đặt chìm bên trong hồ nước. Ưu điểm của loại máy bơm này là chi phí rẻ, không tạo ra tiếng ồn lớn khi hoạt động. Máy bơm chìm được sử dụng trong các hồ cá có thể tích nhỏ.
Dòng máy bơm chìm cũng gây ra một số hạn chế như chiếm không gian của bể cá, khó vệ sinh, thức ăn thừa của bể sẽ bám vào máy gây hư hại và giảm công suất của máy bơm.
Máy bơm nước thường phải kết hợp với máy lọc nước để xử lý khối lượng nước trong bể cá với tốc độ phù hợp. Hầu hết các loại máy lọc nước hiện nay đều có khả năng xử lý khối lượng nước cố định theo giờ. Do đó, chiếc máy bơm chúng ta lựa chọn phải có công suất phải bằng hoặc cao hơn công suất xử lý nước của máy lọc nước. Tùy vào diện tích hồ cá Koi lớn hay nhỏ mà chúng ta có thể lựa chọn loại máy bơm phù hợp.
Hồ cá dưới 5m3: Đây là hồ cá cỡ nhỏ nên các bạn có thể sử dụng 1 máy bơm có lưu lượng nước trong 1 giờ gấp 4-6 lần thể tích của bể cá để đảm bảo lưu lượng nước vào ra của máy bơm và máy lọc sẽ giúp lưu thông nước bể cá hiệu quả.
Với loại hồ cá này, các bạn nên sử dụng loại máy bơm có công suất bơm thấp nhất là 20 khối/h. Loại máy bơm công suất 35 khối/h được xem là phù hợp.
Nên dùng nhiều máy bơm cùng lúc để đảm bảo lưu lượng nước ra vào tại mọi khu vực trong bể đều liên tục, cung cấp đủ oxy cho cá.
Thị trường máy bơm nước hồ cá Koi hiện nay khá đa dạng, tùy vào diện tích hồ cá Koi cũng như điều kiện tài chính, các bạn có thể lựa chọn loại máy móc phù hợp.
Các dòng máy bơm nước tầm trung: Jebao, Atman, Periha, Boyu được đánh giá cao về chất lượng và mức giá khá hợp lý.
Dòng máy bơm nước tiết kiệm điện, chất lượng cao: Periha, Boyu, Jebao, Atman.
Để máy bơm hồ cá hoạt động tốt, các bạn cần chú ý các vấn đề quan trọng sau:
- Lắp đặt máy theo đúng hướng dẫn của nhà cung cấp
- Chú ý đến nguồn điện cung cấp cho máy bơm nước ổn định.
- Thường xuyên theo dõi hoạt động của máy để kịp thời phát hiện sự cố và xử lý kịp thời.
- Khi phát hiện sự cố bất thường, cần nhanh chóng ngắt nguồn điện của máy bơm, kiểm tra máy bơm và khắc phục sớm vì cá Koi cần được lọc nước liên tục.
Hy vọng các thông tin trong bài viết này đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về máy bơm nước cho hồ cá Koi và lựa chọn được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình. Nếu cần được hỗ trợ thêm về cách thiết kế hồ cá Koi đẹp, liên hệ với Cảnh Quan Sân Vườn Xanh ngay để được các kiến trúc sư chuyên nghiệp tư vấn và hỗ trợ kịp thời.