Đo cao độ bằng máy thủy bình là đo chênh cao giữa các điểm. Sau đó tính toán ra cao độ của điểm cần đo. Cách đo cao độ được sử dụng phổ biến và đơn giản nhất là nhờ vào máy thủy bình kết hợp với mia để có kết quả nhanh và chính xác nhất. Vậy thứ tự các bước đo là gì?
Đo cao độ bằng máy thủy bình là gì?
Thực chất cách đo cao độ bằng máy thủy bình là đo chênh cao giữa các điểm. Sau đó tính toán ra cao độ của điểm cần đo. Thao tác đo chênh cao rất đơn giản, bạn đặt máy tại điểm bất kỳ sau đó ngắm vào mia đặt ở điểm đã có độ cao, đọc trị số mia tại điểm đó được 1 trị số A nào đó, đi mia tới các điểm cần tính cao độ đặt mia được các giá trị B, C, D…. Sau đó lấy cao độ của điểm gốc cộng với trị số A rồi trừ đi cá trị số của các điểm chi tiết ta sẽ nhận được cao độ tương ứng của các điểm đó [Chú ý khoảng cách giữa các điểm đặt mia tới máy nên đặt nhỏ hơn 70m để đảm bảo độ chính xác].
Cách đo cao độ bằng máy thủy bình trong công trình xây dựng
Đối với các công trình xây dựng cụ thể như nhà cao tầng. Cách xác định cao độ bằng máy thủy bình được các kỹ sư áp dụng rất linh hoạt như lấy cao độ của 1 mặt sàn. Thường dùng cách cân cao độ cố định tại 1 vị trí để gửi cho tất cả các cột còn lại [gọi là cân COS chết]. Khi đó ta cân bằng máy thủy bình sao cho chiều cao của máy bằng đúng chiều cao cần gửi cho các cột. Sau đó chỉ cần ngắm máy và dùng bút xóa vạch trực tiếp vào cột là ta được tất cả các điểm có cao độ bằng nhau. Phương pháp này rất nhanh và tiện lợi.
Đo cao độ bằng máy thủy bình theo các bước sau
Bước 1: Chọn vị trí đặt máy thủy bình:
Đặt máy thủy bình tại vị trí bất kỳ trên mặt sàn hay nơi cần đo đạc, vị trí đặt máy thủy bình tốt nhất là cao hơn vị trí của mốc gốc [mốc độ cao chuẩn để truyền cao độ].
Bước 2: Cân máy thủy bình:
Chọn vị trí đặt máy thủy bình có nền chắc chắn không bị sụt lún. Đặt sao cho mặt chân máy ở vị trí ngang bằng nhất. Gá máy thủy bình lên chân máy và tiến hành cân bằng máy.
Đầu tiên chúng ta sẽ đặt bọt thủy tròn trên máy sao cho nó nằm trên đường thẳng tưởng tượng đi qua 2 ốc trên máy. Vặn 2 ốc trên đế máy cùng chiều nhau để đưa bọt nước tròn vào vị trí cân bằng sau đó dùng ốc thứ 3 điều chỉnh sao cho bọt nước này vào vị trí cân bằng chính xác.
Bước 3: Bắt đầu đo đạc:
Đầu tiên chúng ta sẽ ngắm vào mia.
Tiến hành điều quang để sao cho hình ảnh mia trong ống ngắm của máy thủy bình cho hình ảnh rõ ràng nhất. Khi đọc số đọc trên mia thì sẽ có 2 số đọc ghi số trên mia là hàng m và hàng dm. Còn 2 số đọc ghi trên chữ E là hàng cm và hàng mm, cứ mỗi khoảng đen trắng đỏ trên mia tương ứng là 10mm.
Bước 4: Tính Cao độ
Giả sử ta muốn dẫn truyền độ cao từ điểm A [có độ cao là HA] đến điểm HB chưa biết độ cao.
Bắt ảnh mia dựng tại điểm A, đọc được số đọc chỉ giữa a. Quay máy sang điểm B, đọc số đọc chỉ giữa trên mia tại điểm B là: b
Chênh cao giữa điểm A đến điểm B là: h = a – b
Độ cao của điểm B = H + [a –b]
Ý nghĩa của các số đọc:
Số đọc chỉ giữa = [số đọc chỉ trên + số đọc chỉ dưới ]/ 2
Các bài viết về cách sử dụng máy thủy bình đã đăng:
Sử dụng máy thủy bình đo cao độ độ lún
Hướng dẫn cách sử dụng máy thủy bình điện tử đo cao độ và khảng cách
Mời các bạn xem thêm các bài giới thiệu hướng dẫn sử dụng các loại máy đo khoảng cách, máy thủy bình...trên kênh YouTube của Danh Kiệt:
Đo cao độ của một điểm là một công tác vô cùng cần thiết trên các công trình xây dựng. Song song đó, công tác đo vẽ dáng của địa hình như vẽ đường bình độ thể hiện bề mặt của địa hình, hay các công tác đo cao độ để lấy số liệu trong san lấp mặt bằng công trình cũng quan trọng không kém.
Nguyên lý đo cao độ chính là đo cao hình học dựa vào tia ngắm ngang. Cách đo cao độ được sử dụng phổ biến và đơn giản nhất là nhờ vào máy thủy bình [tự động hoặc điện tử] kết hợp với mia để có kết quả nhanh và chính xác nhất.
Các bước đo cao độ bằng máy thủy bình:
Trước khi tiến hành các công tác đo đạc bạn đọc cần phải kiểm tra lại thiết bị của mình xem có đạt được độ chính xác theo yêu cầu của nhà sản xuất hay không [thao tác kiểm nghiệm máy là bước cần thiết trước mỗi dự án đo] Sau khi các kết quả kiểm tra đã đạt các yêu cầu về hạn sai cho phép thì chúng ta tiến hành đo đạc bình thường làm các bước kiểm tra như trên để đảm bảo rằng số đọc của máy có độ tin cậy cao nhất.
Bước 1. Chọn vị trí đặt máy
Đặt máy thủy bình tại vị trí bất kỳ trên mặt sàn hay nơi cần đo đạc, vị trí đặt máy thủy bình có nền chắc chắn không bị sụt lún. Vị trí đặt máy tốt nhất là cao hơn vị trí của mốc gốc [mốc độ cao chuẩn để truyền cao độ] và không vượt quá chiều cao mia.
Bước 2. Cân máy
Đây là bước quan trọng trước khi sử dụng máy thủy bình đo đạc. Bạn cần thực hiện chính xác để đảm bảo kết quả đo.
Cấu tạo máy thủy bình.
Đặt chân máy sao cho mặt chân máy ở vị trí ngang bằng nhất. Gá máy thủy bình lên chân máy và tiến hành cân bằng máy. Trước khi lắp đặt vào giá đỡ bạn cần phải điều chỉnh 3 ốc máy này đều nhau và để ở mức chung bình. Khi sử dụng máy thủy bình vào giá đỡ bạn nên để 3 con ốc trùng với trục của 3 chân máy thủy bình. Đây là cách giúp bạn cân bằng máy chuẩn và chính xác nhất. Đầu tiên chúng ta sẽ đặt bọt thủy tròn trên máy sao cho nó nằm trên đường thẳng tưởng tượng đi qua 2 ốc trên máy, vặn 2 ốc trên đế máy cùng chiều nhau để đưa bọt nước tròn vào vị trí cân bằng sau đó dùng ốc thứ 3 điều chỉnh sao cho bọt nước này vào vị trí cân bằng chính xác.
Bước 3. Bắt đầu đo đạc
Đầu tiên chúng ta sẽ ngắm vào mia.
Ngắm và đọc số liệu Tiến hành điều quang để sao cho hình ảnh mia trong ống ngắm của máy thủy bình cho hình ảnh rõ dàng nhất. Khi đọc số đọc trên mia thì sẽ có 2 số đọc ghi số trên mia là hàng m và hàng dm, còn 2 số đọc ghi trên chữ E là hàng cm và hàng mm, cứ mỗi khoảng đen trắng đỏ trên mia tương ứng là 10mm.
Nếu thấy số 10 nằm ở cuối chữ E màu đỏ thì ghi 1050 [ Tức 1.050m]
Bước 4. Tính cao độ
Giả sử ta muốn dẫn truyền độ cao từ điểm mốc A [ có độ cao là HA] đến điểm B,C,D,... chưa biết độ cao HB,HC,HD.....
Bắt ảnh mia dựng tại điểm mốc A, đọc được số đọc chỉ giữa trên mia có số đọc là a.
Cao độ máy: Hmáy = HA + a
Quay máy sang điểm B, bắt ảnh mia dựng tại điểm B, đọc được số đọc chỉ giữa trên mia có số đọc là b.
Độ cao của điểm B: HB = Hmáy – b
Các điểm C,D,.... làm tương tự như điểm B
Ví dụ: Tại điểm mốc A có cao độ HA= 1.000m.Bắt ảnh mia dựng tại điểm mốc A, đọc được số đọc chỉ giữa trên mia có số đọc là a= 1.120m
Cao độ máy: Hmáy = 1.000+1.120=2.120[m]
Quay máy sang điểm B, bắt ảnh mia dựng tại điểm B, đọc được số đọc chỉ giữa trên mia có số đọc là b= 0.750m
Độ cao của điểm B: HB = 2.120- 0.750= 1.370[m]
Ý nghĩa của các số đọc:
Số đọc chỉ giữa = [số đọc chỉ trên + số đọc chỉ dưới ]/ 2
HƯỚNG DẪN CÁCH ĐO CHIỀU DÀI BẰNG MÁY THỦY BÌNH:
Đo khoảng cách bằng máy thủy bình là dựa vào số đọc chỉ trên và chỉ dưới của máy thủy bình trên vạch khắc trên mia để đưa ra con số chiều dài giữa điểm trên thựa địa
Trên thực tế hiện nay khi bạn cần đo đạc khoảng cách sơ bộ ở một cự ly xa mà thước thép đo nếu cộng dồn vào thì sẽ không chuẩn xác được và nó cũng không thể theo đường thẳng nếu như bạn không thể căng dây, đấy chính là lúc bạn cầm chiếc máy thủy bình lên ngắm và kết hợp với mia máy thủy chuẩn để xác định ngay lập tức khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên thực địa dựa vào tia ngắm của máy thủy bình
Đo khoảng cách bằng máy thủy bình
Các thế hệ máy trắc địa đều có thể khai thác ứng dụng đo khoảng cách nhờ hệ thống khắc chỉ chữ thập. Tuy nhiên, kết quả trên cũng chỉ được dùng trong việc xác định sơ bộ trị vật lý khoảng cách, không có tác dụng thay thế máy đo dài điện quang chính xác cao. Chức năng này dùng để xác định khoảng cách từ máy tới mia trong phạm vi sai số lớn, dùng để thiết lập trạm máy một cách sơ bộ đảm bảo trước sau khoảng cách máy-mia [D] phải gần bằng nhau, giúp giảm thiểu sai số đo góc.