Nguồn tham chiếu: Theo Từ điển Thành ngữ & Tục ngữ Việt Nam của GS. Nguyễn Lân – Nxb Văn hóa Thông tin tái bản 2010, có hiệu chỉnh và bổ sung; Từ điển Thành ngữ và Tục Ngữ Việt Nam của tác giả Vũ Thuý Anh, Vũ Quang Hào…
Từ điển thành ngữ, tục ngữ,... Việt Nam
"... ngôn ngữ của người miền quê, nhất là những cụ già không phải "quê mùa" như trước đây mọi người vẫn tưởng, mà trái lại, rất văn vẻ, có nhiều màu sắc, nhiều hình tượng. Chính là vì trong những câu chuyện hàng ngày, bà con thường sử dụng những thành ngữ, tục ngữ là cái vốn vô cùng phong phú, vô cùng quý giá của tiếng nói dân tộc, được truyền miệng tư đời này sang đời khác." - GS. Nguyễn Lân.
Hiểu và vận dụng linh hoạt thành ngữ, tục ngữ và các tình huống cụ thể sẽ giúp chúng ta biết nói đúng và viết đúng, để có thể tiến tới nói hay và viết hay. Sự ra đời của cuốn từ điển này không nằm ngoài mục đích đó. Cuốn sách này sẽ giúp các bạn hiểu hơn nội dung cụ thể của từng thành ngữ, tục ngữ; để trên cơ sở đó, vừa bổ sung kiến thức, vừa vận dụng vào cách nói, cách viết của mình được trong sáng hơn, hiệu quả hơn. Dựa trên nguồn tư liệu phong phú trong thực tế của các tác giả, đây một Phần mềm Từ điển thành ngữ, tục ngữ Việt Nam. Như một cuốn từ điển di động phong phú, đa dạng, có tính năng lưu lại những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ,...
* Là một người Việt Nam, tôi cảm thấy rất hổ thẹn khi có một người nước ngoài đã nhận xét về vấn đề mà cả xã hội chúng ta hiện nay đang rất quan tâm "Tiết kiệm"! Khi đọc từng lời nhận xét ấy, tim tôi như nhói lên!
Tôi thấy đi đâu trên các đường phố của chúng ta, không kể ngày hay đêm, các quán nhậu, các quán cà phê... rất đông người, phần lớn là thanh thiếu niên! Chúng ta phải tự hỏi tại sao họ lại có thời gian nhiều đến thế. Hoàn cảnh xã hội hiện nay, giá cả mọi thứ tăng đến chóng mặt, thậm chí nhiều người còn thốt lên "cứ như thế này thì chết mất", thế nhưng nhiều người vẫn tiêu xài một cách quá lãng phí, cả thời gian lẫn tiền bạc!
Trước kia, hoàn cảnh đất nước chúng ta còn khó khăn hơn gấp trăm lần, chính sách tiết kiệm do Bác Hồ khởi xướng đã giúp chúng ta vượt qua khiến cả thế giới đều phải kinh ngạc! Thế thì tại sao bây giờ chúng ta lại không phát huy được điều đó?
Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, những điều giản dị nhất, từ gia đình của chúng ta, hãy giáo dục cho trẻ con những đức tính tiết kiệm ngay từ nhỏ, chia sẻ với các thành viên trong gia đình cũng như bạn bè về vấn đề "tiết kiệm". Bác đã từng nói: "Tiết kiệm không phải là bủn xỉn! Cái gì chúng ta nên tiêu thì tiêu, cái gì không cần tiêu thì một đồng cũng không nên tiêu". Tin chắc rằng với lòng tự hào dân tộc của người Việt Nam, mọi người sẽ cùng thực hiện được điều đó. Tiết kiệm để phát triển đất nước.
* Tôi còn nhớ ngày xưa đi học, vào nhà ăn có khẩu hiệu "Lấy cho đủ - Ăn cho hết", mọi người đều tuân thủ, khi đem khay đi rửa thì khay ăn hoàn toàn sạch sẽ. Ngoài đường hay quán sá rất ít người trong giờ làm việc. Ngày nay báo đài nói nhiều về lạm dụng xe công làm tôi nhớ lại ngày đó xe công chỉ sử dụng cho công tác và trên từng chiếc xe công đều có sơn dòng chữ "CÔNG XA CHỈ SỬ DỤNG CHO CÔNG VỤ". Bây giờ nên chăng chính phủ cũng áp dụng như thế vì lợi ích quốc gia.
* Khá lâu rồi tôi có dịp đi công tác đến Dilenburgh [Đức], ở một khách sạn khá đẹp tuy không hiện đại như ở Munich hay Franfurt. Điều tôi nhớ mãi là một mảnh giấy nhỏ được đặt trong phòng tắm của khách sạn. Tờ giấy được ghi bằng bằng hai thứ tiếng Anh- Đức với nội dung: "Nếu sau khi sử dụng mà khăn tắm còn sạch, xin quí khách vui lòng sử dụng lần nữa vì việc giặt tẩy nhiều gây ảnh hưởng đến nguồn nước môi trường".
Tôi nghĩ điều đó nếu ngẫm ra thật dễ dàng cho các khách sạn Việt Nam hoc tập từ mảnh giấy nhỏ như vậy. Với rất rất nhiều khách sạn lớn nhỏ trên cả nước, thiết nghĩ hành động nhỏ như việc sử dụng lần nữa chiếc khăn sạch giúp chúng ta sẽ tiết kiệm được bao nhiêu là nước và hóa chất để giặt tẩy. Vừa tiết kiệm vừa bảo vệ được nguồn nước.
Tiết kiệm cũng là nhân đạo
* Tôi từng tiếp xúc với người nước ngoài thấy họ ăn uống rất khác chúng ta. Khi vào quán ăn họ gọi món nào là họ ăn hết món đó, không chừa một chút. Còn người VN chúng ta tuy nghèo nhưng mỗi khi có chút tiền thì lại "chơi xả láng", rủ bạn bè vào nhà hàng, quán ăn gọi món, rồi ăn không hết bỏ thừa mứa cả nửa bàn. Còn bia rượu khi đã tê tê rồi miệng thì hô "vô vô" nhưng uống thì vô miệng một nửa ra ngoài một nửa, thật phí phạm. Họ đâu nghĩ rằng còn có nhiều người dân lao động nghèo bữa ăn toàn rau mắm, nhiều đứa trẻ ở thôn quê suy dinh dưỡng, cả tháng không ăn được một miếng thịt. Nghĩ mà xót!
* Có đồng tiền trong tay ,mỗi người đều có quyền sử dụng theo cách riêng của mình. Điều này không có gì là sai. Tuy nhiên...
Hình ảnh những thức ăn thừa mứa trên bàn tiệc sang trọng sẽ cho ta suy nghĩ gì khi có vô số những bữa ăn của đại đa số người lao động, gia đình neo đơn chỉ vỏn vẹn vài cọng rau, miếng đậu hũ bên chén nước chấm pha loãng tạo cảm giác mặn mòi cho bữa cơm "nhà nghèo"?
Hình ảnh những chiếc xe bóng loáng hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng mang biển số "độc" sẽ cho ta suy nghĩ gì khi trong dòng xe cộ vẫn còn không ít những chiếc xe đạp cọc cạch rướn tới bằng lực kéo của những đôi chân gầy nhom? Hình ảnh những kẻ thừa tiền lắm của, thoải mái vung tay hàng triệu triệu đồng vào chốn ăn chơi bên cạnh những người mẹ phải bán máu để có được ít tiền đóng học phí cho con. Hình ảnh những cậu ấm cô chiêu, áo quần lòe loẹt, gầm rú trên những chiếc xe sang trọng, "hiên ngang" bước vào quán bar vui vẻ bên những chai rượu ngoại bên cạnh hàng triệu sinh viên nghèo xa nhà, phải dè xẻn từng đồng trợ cấp từ cha mẹ, mơ ước có được một khoản học bổng vài trăm ngàn, phải đi làm thêm để trang trải việc học hành....
Cho là bất công thì không hẳn nhưng những ai có cuộc sống sung túc đủ đầy hãy nhìn lại quanh ta còn có quá nhiều cuộc đời cơ cực, những thân phận cơ nhỡ bần hàn. Suy nghỉ thấu đáo hai từ tiết kiệm sẽ thấy đó là một việc làm nhân đạo.
Hãy bắt đầu từ Chính phủ
* Nói về tiết kiệm, ngay lập tức tôi nghĩ đến sự lãng phí bắt nguồn từ chính sách của nhà nước. Có hai ví dụ sau đây.
Thứ nhất, ở ngã tư đường Giải phóng và Đại Cồ Việt [Hà Nội], việc làm đường hầm ngầm dành cho người đi bộ, việc tiến độ thi công chậm không những lãng phí cho các đơn vị thi công, tiền của dự án mà ngày ngày các phương tiện giao thông đều bị tắc đường ở đó gây lãng phí hết sức. Thử tính xem hàng nghìn lượt phương tiện qua ngã tư này phải chịu tắc tối thiểu là 10 phút mỗi ngày thì tiền xăng dầu và thời gian là bao nhiêu trong cả gần chục năm qua?
Chuyện thứ hai là chiếc cầu Tó trên đường từ Văn Điển về Hà Đông chỉ có vài mét, để làm mới cây cầu này chỉ tốn vài tỷ và chỉ cần 2 tháng đã có thể hoàn thành. Vậy mà hàng chục nghìn phương tiện phải đi đường vòng qua khu vực Linh Đàm thêm ít nhất là 4 km đường, vừa tốn xăng dầu, mất thời gian, phá hoại đoạn đường đi vòng. Thử nhẩm tính mỗi ngày sẽ thiệt hại bao nhiêu tiền trong cả mấy năm trời qua.
* Trong thời kỳ đất nước khó khăn, các bậc học sinh đàn anh đã làm được một việc đáng để chúng ta suy nghĩ. Đó là nhặt giấy vụn mua được đoàn tàu thống nhất Bắc Nam. Ngày nay, đất nước ta đã khá hơn nhiều về kinh tế so với thời đó, nhưng vẫn còn rất nghèo. Thế nhưng mỗi năm vẫn bỏ biết bao nhiêu là sách cũ trong lúc đó, học sinh vùng quê nghèo lại không có tiền mua sách để đi học. Khi cơ quan truyền thông lên tiếng phát động gom sách cũ, những người có trách nhiệm mới rục rịch làm theo.
Về vấn đề người Việt xài hàng Việt tôi nghĩ vận dụng người dân là không khó nếu hàng Việt giá cả và chất lượng được đảm bảo. Như trước đây, mỗi chiếc tivi hoặc xe máy đều có giá trên trời, nhưng khi có hàng ngoại tấn công vào các công ty trong nước mới chịu giảm giá. Vậy số tiền chênh lệch trước đây mà người dân bỏ ra ai chịu trách nhiệm? Thiệt thòi của người dân ai giải quyết?
Cũng nhờ xe máy Trung Quốc tràn qua người lao động nghèo như tôi mới có cơ hội vi vu trên con ngựa sắt mặc dù chất lượng không bằng ai nhưng cũng phù hợp với túi tiền người lao động. Chờ hàng trong nước ư, lấy đâu ra mấy chục triệu mà mua? Là công dân người Việt, tôi cũng muốn xài hàng Việt lắm chứ! Tôi đề nghị nhà nước nên quản lý chặt chẽ chất lượng và giá cả sao cho phù hợp với đại đa số người dân, lúc đó khỏi cần kêu gọi người dân vẫn xài hàng Việt, vì đó là lợi ích của họ và niềm tự hào của đất nước!
* Nhân các ngày lễ lớn của đất nước, nhiều bandrol, khẩu hiệu chào mừng được dựng lên, tạo cho phố phường vẻ rực rỡ, "hào nhoáng". Cái sự rực rỡ ấy là cần nhưng nên điều tiết vừa phải vẫn tốt hơn. Điều đáng nói là hiện nay, các Hội, Đoàn thể vào "mùa" Đại hội, hàng trăm cờ phướn với các dòng chữ:"Đại hội của tinh thần..."; "Ra sức thi đua lập thành tích chào mừng..." được treo trên khắp các ngả đường, với kinh phí hàng chục triệu đồng cho một đại hội cấp tỉnh [tất nhiên là tiền của dân].
Chỉ sau vài ngày, số bandrol, khẩu hiệu nói trên trở thành vô dụng. Thử hỏi, cả 64 tỉnh thành trong cả nước, số tiền là bao nhiêu? Nếu như chúng ta dùng số tiền bị lãng phí đó hỗ trợ cho thành viên của đoàn thể mình đang gặp khó khăn, có phải "thiết thực" hơn không? Thế mới biết, học tập tấm gương tiết kiệm của Bác Hồ có nhiều người học, nhưng làm theo thì...hãy đợi đấy!
* Tôi có một cháu gái học trường Tiểu học Lương Thế Vinh - Q1. Suốt 3 năm học ở đây, đầu năm nào tôi đều phải mang sách vở của cháu đi ép plastic vì theo các cô giáo thì làm như vậy có thể bảo quản sách vở tốt hơn, vì vậy cô giáo không cho phép bao sách vở bằng loại giấy nylon mua sẵn ở hiệu sách. Tôi không rõ đó là quy định của từng giáo viên hay của trường nhưng việc này gây tốn kém rất nhiều trong khi thực sự tôi thấy cũng chẳng làm tăng thời gian sử dụng của một bìa bọc nylon hơn bao nhiêu so với loại bọc sách vở bán sẵn, lại vừa làm sách vở nặng nề thêm.
Việc sử dụng vở ở trường này cũng vậy. Các cháu không thể sử dụng bất kỳ loại vở nào mà phải mua vở bìa in sẵn của trường bán. Nhiều năm để thưởng cháu được học sinh giỏi, phần thưởng của ông bà cô chú là vở giấy tốt và đúng quy cách [loại giấy hệt như loại tập bán ở trường] nhưng cháu không được dùng vì không có bìa in theo quy định của trường, tôi phải mang cho người khác trong lúc vẫn phải bỏ tiền mua vở mới của trường cho cháu đi học. Tôi nghĩ việc đồng phục học sinh thì nên theo vì nó tạo vẻ đẹp cho trường nhưng việc "đồng vở", "đồng dụng cụ học tập" thì có nên không. Tôi đề nghị BGH trường nên xem xét lại những quy định này nếu thật sự nó là quy định bắt buộc của trường ...