Chúng tôi hy vọng rằng, tài liệu này sẽ giúp cho các bạn có thể bổ sung thêm kiến thức về môn Ngữ văn Lớp 6. Mời các bạn cùng tham khảo dưới đây.
Soạn bài Ôn tập [trang 36]
Câu 1. Dựa vào bảng sau hãy tóm tắt nội dung của ba văn bản.
Tóm tắt nội dung chính của ba văn bản truyền thuyết
Văn bản
Nội dung chính
Thánh Gióng
Truyện kể về việc Thánh Gióng đánh đuổi giặc Ân. Qua đó, tác giả dân gian còn thể hiện khát vọng của nhân dân về người anh hùng cứu nước và tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Sự tích Hồ Gươm
Sự tích Hồ Gươm kể về việc Đức Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm đánh giặc. Sau khi giặc tan, Rùa Vàng hiện lên đòi lại thanh gươm. Qua đó, truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về người anh hùng đánh bại kẻ thù xâm lược cứu nước cứu dân.
Bánh chưng bánh giầy
Hùng Vương thứ sáu muốn truyền ngôi cho một trong số những người con trai. Lang Liêu được thần báo mộng liền lấy thứ gạo nếp vốn quen thuộc, làm ra hai loại bánh hình vuông, hình tròn để dâng lên vua cha. Bánh hình vuông tượng trưng cho Trời đặt tên là bánh chưng, còn bánh hình tròn tượng trưng cho Đất đặt tên là bánh giầy. Qua đó, truyện đề cao trí thông minh, khả năng sáng tạo và vai trò của người nông dân.
Câu 2. Liệt kê vào bảng dưới đây một số sự kiện, chi tiết mà em cho là đặc sắc, đáng nhớ nhất trong ba văn bản đã nêu. Giải thích ngắn gọn lí do lựa chọn.
Sự kiện, chi tiết đặc sắc đáng nhớ
Nội dung
Thánh Gióng
Sự tích Hồ Gươm
Bánh chưng bánh giầy
Sự kiện chi tiết
- Cậu bé nghe sứ giả rao thì cất tiếng nói đầu tiên.
- Dân làng góp gạo nuôi Gióng lớn.
- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành tráng sĩ.
- Tráng sĩ mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt đi đánh giặc.
- Giặc tan, tráng sĩ cưỡi ngựa bay về trời.
- Lê Thận vớt được lưỡi gươm.
- Lê Lợi tìm được chuôi gươm.
- Đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in.
- Thanh gươm giúp nghĩa quân đánh bại quân giặc.
- Rùa vàng hiện lên đòi lại Thanh Gươm.
- Lang Liêu được thần báo mộng lấy gạo làm bánh để dâng lễ lên Tiên Vương.
- Lang Liệu l ấy gạo nếp làm ra hai loại bánh để dâng lên vua cha.
Lí do lựa chọn
Khẳng định sức mạnh của người anh hùng làng Gióng đại diện cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
Cho thấy việc đấu tranh bảo vệ đất nước cần có sự đồng lòng của nhân dân trên khắp đất nước. Lí giải sự tích Hồ Gươm.
Đề cao trí thông minh, khả năng sáng tạo và vai trò của người nông dân. Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy.
- Vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ, tốt bụng và ao ước có một đứa con.
- Một hôm, bà ra đồng thấy một vết chân to ướm thử. Bà sinh ra Gióng, lên ba vẫn không biết nói cười.
- Giặc Ân xâm lược, vua sai sứ giả rao tìm người tài cứu nước, nghe tiếng rao, Gióng liền nói được ngỏ lời xin đi đánh giặc. Vua cho mang ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt đến, Gióng vươn vai cao hơn trượng, phi ngựa xông vào trận, giặc tan. Gióng lên đỉnh núi, cởi bỏ áo giáp sắt, cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.
- Vua nhớ công ơn, cho lập đền thờ.
Sự tích Hồ Gươm
- Giặc Minh đô hộ, nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng thất bại, Long Quân quyết định cho mượn gươm thần.
- Lên Thận đi đánh cá, ba lần kéo lưới đều thấy lưỡi gươm, bèn mang về nhà.
- Lê Lợi đến nhà Thận, thấy lưỡi gươm phát sáng, cầm lên xem.
- Lê Lợi thua trận, chạy vào rừng, tình cờ bắt được chuôi gươm.
- Lê Lợi gặp lại Thận, kể lại truyện, hai người đem gươm ra tra vào nhau vừa như in. Lê Thận cùng tướng lĩnh nguyện một lòng phò Lê Lợi cứu nước. Từ đó nghĩa quân nhanh chóng quét sạch giặc ngoại xâm.
- Đất nước thanh bình, Lê Lợi lên làm vua, Long Quân sai Rùa Vàng đòi lại gươm thần.
- Vua trả gươm, từ đó hồ Tả Vọng mang tên Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.
Bánh chưng, bánh giầy
- Hùng Vương thứ sáu về già muốn truyền ngôi cho người con nào tài giỏi.
- Các hoàng tử đua nhau làm cỗ thật hậu, riêng Lang Liêu được thần mách bảo, dùng gạo làm hai thứ bánh dâng vua.
- Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chàng.
- Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày tết.
Câu 2 trang 36 Ngữ văn 6 tập 1:
Trả lời
Nội dung
Thánh Gióng
Sự tích Hồ Gươm
Bánh chưng, bánh giầy
Sự kiện, chi tiết
Gióng cất tiếng nói đầu tiên là tiếng nói đòi đi đánh giặc.
Chi tiết Rùa Vàng đòi gươm
Chi tiết Lang Liêu được thần báo mộng, lấy gạo làm bánh lễ Tiên vương
Lí do lựa chọn
Thể hiện được ý chí, quyết tâm đứng lên bảo vệ độc lập dân tộc.
Giải thích tên gọi Hồ Gươm, đánh dấu và khẳng định chiến thắng hoàn toàn của nghĩa quân Lam Sơn và tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.
Chi tiết tưởng tượng này có ý nghĩa đề cao lao động, đề cao trí thông minh sáng tạo của con người.
Câu 3 [trang 36 SGK Ngữ văn 6 tập 1]:
Trả lời:
Khi đọc một văn bản truyền thuyết, cần lưu ý những đặc điểm của thể loại này:
- Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.
- Nhân vật trong truyện là con người, loài vật, đồ vật được nhân hoá.
- Cốt truyện là chuỗi các sự việc được sắp xếp theo một trình tự nhất định, có liên quan chặt chẽ với nhau.
- Truyện thể hiện thái độ, tình cảm và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện, nhân vật lịch sử.
Câu 4 [trang 36 SGK Ngữ văn 6 tập 1]:
Trả lời:
Khi tóm tắt một văn bản bằng sơ đồ, cần lưu ý:
- Bước 1: Cần đọc kĩ văn bản cần tóm tắt, xác định văn bản gồm mấy phần hoặc mấy đoạn, mối quan hệ giữa các phần đó. Tìm từ khoá và ý chính của từng phần hoặc đoạn. Từ đó xác định nội dung chính của văn bản và hình dung cách vẽ sơ đồ.
- Bước 2: Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ, dựa trên số phần hoặc số đoạn, xác định số ô hoặc số bộ phận cần có trong sơ đồ. Chọn cách thể hiện sơ đồ tốt nhất.
- Bước 3: Kiểm tra lại sơ đồ đã vẽ, xem các ý chính của văn bản đã đủ và rõ chưa, cách thể hiện về các phần, đoạn, ý chính và quan hệ giữa chúng đã phù hợp chưa.
Câu 5 [trang 36 SGK Ngữ văn 6 tập 1]:
Trả lời:
- Bài học giúp em hiểu thêm những về lịch sử của dân tộc Việt Nam, là một dân tộc có truyền thống đấu tranh anh hùng, dù phải đối mặt với nhiều kẻ thù nhưng các thế hệ vẫn giữ vững chủ quyền dân tộc. Đó còn là tinh thần đoàn kết, chung sức chung lòng tạo thành sức mạnh vô cùng to lớn.
- Những điều đó giúp em biết ơn hơn cuộc sống hiện tại và cố gắng rèn luyện bản thân hơn nữa để xứng đáng với tổ tiên của mình.