Yêu cầu giáo viên và cán bộ giáo dục không gọi học sinh là... con
Ngày 11/2, trên trang cá nhân, nhà nghiên cứu - phê bình văn học Lại Nguyên Ân bày tỏ quan điểm: "Yêu cầu giáo viên và cán bộ giáo dục không gọi học sinh là... con".
Cụ thể, ông yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm thảo một quy chế về xưng hô trong nhà trường, trong đó giáo viên và học sinh, sinh viên thay đổi cách gọi.
Nhà nghiên cứu chỉ ra 3 điều thiết yếu trong quy chế, trong đó, cấm giáo viên không gọi [xưng hô] học trò là “con”, “các con”; phải gọi là “trò”, “các trò”, “các em”, “các bạn”.
Ông Lại Nguyên Ân cho rằng, các phương tiện truyền thông cũng không nên gọi học trò mọi cấp [từ mẫu giáo đến đại học] là “các con”, “con". Ông Ân khuyến khích học trò các cấp, nhất là sinh viên đại học, xưng “tôi” trước giáo viên, ngay cả trong không gian trường học.
Ngay khi bài viết của nhà phê bình văn học Lại Nguyên Ân được đăng tải đã thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng.
Bài viết gây xôn xao cộng đồng mạng
"Có ai cho ‘con’ ăn mà lại bắt ‘con’ trả tiền không?"
Ông Ân cũng chia sẻ sau khi đăng tải bài viết, một người tự nhận là phụ huynh học sinh đã đồng tình. Vị phụ huynh này cho biết đã dành nhiều ngày, đi khắp thành phố để tìm ngôi trường mới sau khi cho con nghỉ học tại trường cũ vì biết giáo viên gọi trẻ nhà mình là “con”.
Vị phụ huynh chỉ ra 6 lý do phản đối việc thầy cô gọi học sinh là “con”. Trong đó có một số luận điểm như: Giáo viên gọi học sinh là “con” là sai tiếng Việt, không nên cướp công sinh thành của người khác bằng việc gọi con họ là “con”. Nếu tất cả người lớn đều gọi trẻ em là “con”, khác biệt giữa cha mẹ và người lạ vô tình bị lu mờ…
Người này viết: “Vậy mà các giáo viên - những người đi làm nhận lương - lại dám gọi đối tác trong công việc của mình, khách hàng của mình là ‘con’! Nếu phụ huynh kỳ vọng giáo viên chỉ nhờ xưng hô như thế mà coi học sinh như ‘con’, đó là một kỳ vọng không khi nào đạt được. Có ai cho ‘con’ ăn mà lại bắt ‘con’ trả tiền không?”.
Nhà phê bình, nghiên cứu văn học Lại Nguyên Ân.
Chia sẻ trên Lao Động, nhiều bạn đọc đồng tình với ý kiến của nhà phê bình Lê Nguyễn Ân. Bạn T.N cho rằng: "Tôi cũng đồng tình với ý kiến này. Học trò xưng con với thầy cô đã mặc nhiên mang một danh phận bề dưới, không thể có ý kiến phản biện khi thầy cô nói hoặc làm không đúng. Hãy để cho các em được tự tin và mạnh mẽ trước cuộc đời".
Một người khác cũng cho biết: "Tôi nghĩ giáo viên nên gọi học sinh là em. Nhiều giáo viên mới ra trường chỉ lớn hơn học sinh mấy tuổi mà gọi học sinh là con thấy kỳ cục quá".
Một người tên Tuấn bày tỏ: "Ở quê tôi, đi học, giáo viên gọi học sinh là em. Cô chào em, em chào cô. Ngày xưa, tôi học, vẫn xưng hô là em. Lên Hà Nội, tôi thấy giáo viên gọi học sinh bằng con.
Lúc đầu, cho con đi học, thấy cô gọi học sinh là con, lúc đầu nghe là lạ, không quen, sau cũng quen quen dần. Ra xã hội cũng thế, các con nhỏ, cứ gọi các cô cũng xưng con...".
Xưng "con" là thể hiện sự gần gũi với các bạn nhỏ
Trước những quan điểm trên, một người làm trong ngành giáo dục cho biết: "Là một giáo viên, cán bộ quản lí, tôi hoàn toàn không đồng tình, nhất trí với nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân. Bởi, văn hóa Việt Nam luôn nêu cao tinh thần tôn sư trọng đạo và cách ứng xử ...".
Có người còn khẳng định, vì sự gắn kết thân thiện, gần gũi với các bạn nhỏ, để tạo cảm giác thỏa mái cho học trò, ở trường như ở nhà nên các thầy cô gọi con xưng cô, xưng thầy. Ra ngoài đường người lớn - già gọi nhỏ đáng tuổi con mình là con xưng "cô, dì, chú, bác...".
"Như vậy, không phải cướp công mà là thể hiện nét văn hóa thuần phong mỹ tục. Giá trị của người thầy được đánh đồng với lương không cân xứng với sức lao động, thật sự không xứng đáng", người này viết.
Với học sinh mầm non và lớp 1, 2 xưng cô với con thì được. Còn cấp 2, 3 xưng thầy [cô] với con là không hợp.
Cũng liên quan đến vấn đề này, một độc giả cho biết, với học sinh mầm non và lớp 1, 2 xưng cô với con thì được. Còn cấp 2, 3 xưng thầy [cô] với con là không hợp.
Người này cũng cho biết, việc cô giáo gọi con không phải là cướp công sinh thành của cha mẹ. Suy nghĩ như vậy là ích kỷ. Bởi họ gọi các con nhưng xưng là thầy với cô, chứ họ không xưng là cha là mẹ của các trò.
Đúng là giáo viên đi dạy nhận lương và học sinh đi học phải đóng tiền, nhưng đối với học sinh mầm non và cả các bé lớp 1, để trông giữ và dạy dỗ các bé, ngoài trách nhiệm của một người thầy người cô thì cũng cần phải có tình cảm như mẹ với con mới làm được. Bởi khi các bé biếng ăn thì các cô cũng dỗ dành hoặc cầm tay chỉ các bé từng nét chữ.
Cuối cùng, bạn đọc này viết: "Thay vì soi mói, chỉ trích cách xưng hô giữa thầy cô và các em học sinh thì hãy nghiên cứu làm sao để nâng cao chất lượng giáo dục và giảm tải các môn học cho học sinh".
Sau Tết, hàng nghìn học sinh, giáo viên mắc Covid-19
MT [t/h]
Theo Vietnamnet
Đề xuất giáo viên và cán bộ giáo dục không gọi học sinh là "con" của nhà nghiên cứu - phê bình văn học Lại Nguyên Ân vấp phải sự phản đối của nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu giáo dục.
Sự tôn trọng và tình cảm là trên hết
TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học [Bộ GD&ĐT] cho rằng, việc giáo viên xưng hô với học sinh bằng "con" hay "em" chỉ mang tính quy ước, không nói lên bản chất tốt xấu của mối quan hệ thầy - trò. "Không có lý do gì để chúng ta cấm cách xưng hô này", ông nói.
"Thời đi học cấp 1, tôi thường xưng "con" với thầy cô bởi "thầy cô như cha mẹ hiền". Khi lên các cấp học lớn hơn sự chênh lệch tuổi tác ít đi, học sinh đổi xưng hô với thầy cô bằng "em". Chúng ta không nên quá câu nệ, cầu kỳ trong cách xưng hô. Cách xưng hô thầy/cô - con hay thầy/cô - em không hạ thấp nhân cách của học sinh hay giáo viên", TS Khuyến nói.
[Ảnh minh hoạ: C.H]
Theo ông, cách xưng hô giữa thầy và trò cần đặt vào tình huống, bối cảnh cụ thể. Nếu sự chênh lệch lứa tuổi giữa thầy và trò quá lớn thì nên xưng "em", "con", miễn sao cả hai bên thấy sự tôn trọng và yêu thương. Còn ở cấp đại học, người dạy và người học không quá chênh lệch tuổi tác thì có thể xưng "tôi".
Chúng ta không nên quá câu nệ, cầu kỳ trong cách xưng hô. Cách xưng hô thầy/cô - con hay thầy/cô - em không hạ thấp nhân cách của học sinh hay giáo viên
TS Lê Viết Khuyến
Ngôn ngữ Việt Nam rất đa dạng, phong phú, việc xưng hô thế nào là phụ thuộc vào mỗi người. Chúng ta cũng cần biết cách điều chỉnh ra sao cho phù hợp với bối cảnh để cách xưng hô ấy thể hiện được tính tích cực trong mối quan hệ thầy trò. Điều quan trọng nhất là sự chân thật, xuất phát từ tấm lòng.
GS.TS Phạm Tất Dong, nguyên Phó chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cũng phản đối đề xuất của nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân. Theo ông Dong, việc đưa ra quy định nghiêm ngặt về cách xưng hô giữa thầy và trò trong nhà trường là không cần thiết. Nếu quá câu nệ trong việc quy định xưng hô theo chuẩn mực sẽ khiến mọi mối quan hệ trở nên cứng nhắc, mất đi sự thoải mái, làm ảnh hưởng đến không khí tâm lý của một tập thể.
Dạy học cách xưng hô đúng cách trong các mối quan hệ chỉ là một phần trong giáo dục nhà trường. Điều quan trọng là cần đối xử ra sao để mối quan hệ giữa thầy và trò trở nên khăng khít, tin cậy, đúng tính chất tôn sư trọng đạo.
Do đó, ông cho rằng, tùy thuộc vào tình huống, lứa tuổi giáo viên có sự mềm dẻo, linh hoạt để cách xưng hô thể hiện được sự tích cực trong mối quan hệ hai bên.
Xưng hô không nên cứng nhắc
Cô Nguyễn Thị Mỹ Lan, trường Tiểu học Chu Văn, Hà Nội cho rằng, việc xưng hô "cô - con", "cô - trò" không quá quan trọng và không bắt buộc ở các trường. Từ trước đến nay, ở bậc mầm non và tiểu học vẫn luật bất thành văn gọi học trò là con vì muốn tăng thêm sự gần gũi, tình cảm yêu thương như người thân trong gia đình. Điều này giúp trẻ thấy thoải mái hơn khi xa rời bố mẹ để đến trường học.
"Chúng tôi không muốn thay thế vị trí của ai trong lòng học trò. Do đó, việc xưng hô này không nên làm lớn chuyện. Tuỳ vào hoàn cảnh thực tế và mục đích giao tiếp mà biểu thị", cô Lan nói.
Đồng quan điểm, thầy Trần Đức Nam, trường THCS Minh Khai [Hà Nội] bày tỏ, cách xưng hô trong trường học không nên quá cứng nhắc. Việc xưng hô "con" hay "em" hoặc "tôi" không ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, điều quan trọng là tình cảm giữa thầy và trò.
Chúng tôi không muốn thay thế vị trí của ai trong lòng học trò. Do đó, việc xưng hô này không nên làm lớn chuyện. Tuỳ vào hoàn cảnh thực tế và mục đích giáo tiếp mà biểu thị.
Cô Nguyễn Thị Mỹ Lan
Việc xưng hô trong nhà trường, cụ thể là trong lớp học, nên để giáo viên và học sinh tự quyết định. Họ sẽ tự biết thế nào là hợp lý và tốt nhất cho giờ dạy và để đạt được hiệu quả giáo dục.
"Trước đây, đi học thầy cô vẫn "mắng yêu" gọi học sinh của mình là các anh chị xưng tôi hoặc chúng mày, tụi bay... Điều đó không ảnh hưởng gì đến chất lượng giáo dục hay sự hội nhập. Thậm chí ở góc độ nào đó còn gia tăng tình cảm, sự vui vẻ trong môi trường giáo dục", thầy Nam nói và cho rằng giáo dục con người ngoài các kiến thức thì sự yêu thương là không thể thiếu.
Cô Nguyễn Tùng Vân, giáo viên dạy Văn một trường THCS ở Hà Nội cho hay: “Dù là mối quan hệ xã hội nào, cách xưng hô sao cho cả 2 bên đều cảm thấy thoải mái là được. Không nhà trường, thầy cô nào ép các học sinh phải xưng con. Học sinh có thể xưng tôi nếu muốn. Tôi chắc chắn rằng, không có học sinh nào bị đuổi học vì xưng “tôi” với thầy cô".
Cô Vân chia sẻ thêm: “Cách xưng hô ở Việt Nam không nằm trong nội hàm của từ ngữ, mà nằm trong bản chất của các mối quan hệ. Xưng hô có thể thay đổi, phụ thuộc vào đối tượng, quan hệ, vị thế... miễn sao đạt hiệu quả giao tiếp. Kể cả trong cơ quan, người đáng tuổi chú thì phải gọi là chú, mà “chú - cháu” cũng là quan hệ gia đình - nếu theo phân tích của nhà nghiên cứu. Anh/chị/em cũng vừa là quan hệ gia đình, vừa là quan hệ xã hội, vậy phân biệt bằng cách nào?"
Minh Khôi