Vitamin và khoáng chất là vi chất dinh dưỡng thiết yếu của cơ thể, chúng có nhiệm vụ tham gia vào nhiều hoạt động như cấu tạo tế bào, chuyển hóa cung cấp năng lượng cũng như tất cả các hoạt động sống của cơ thể.
Khi cơ thể bị thiếu vitamin và khoáng chất, trẻ sẽ chậm lớn, mắc một số bệnh, chẳng hạn: thiếu vitamin A có thể gây bệnh ở mắt, nhiễm khuẩn đường hô hấp và đường tiêu hóa; thiếu vitamin B1 dễ bị phù, viêm các dây thần kinh, suy tim; thiếu vitamin C dễ gây chảy máu dưới da và niêm mạc, làm giảm sức đề kháng của cơ thể với bệnh tật, đặc biệt là các bệnh nhiễm khuẩn; thiếu vitamin K dễ bị xuất huyết, đặc biệt xuất huyết não, màng não; thiếu vitamin D và canxi sẽ bị còi xương; thiếu kẽm dễ mắc các bệnh ngoài da; thiếu fluor dễ mắc bệnh răng miệng, thiếu sắt dẫn đến thiếu máu,… Nhưng khi thừa Vitamin và khoáng chất sẽ gây tác dụng phụ không mong muốn.
Trẻ em có nhu cầu Vitamin và khoáng chất khác với người lớn vì trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Vì vậy, bổ sung Vitamin và khoáng chất như thế nào là hợp lý rất quan trọng đối với trẻ.
1. Những nguyên nhân nào dẫn đến thiếu vitamin và khoáng chất?
Do cung cấp thiếu:
- Gặp ở các trẻ sống trong những gia đình kinh tế khó khăn, không đảm bảo đa dạng thực phẩm trong bữa ăn. Trẻ ăn chế độ ăn chay hoặc ăn thuần chay.
- Do ăn phải gạo bị mốc, rau quả để bị héo hoặc bảo quản lạnh quá lâu. Do chế biến thức ăn không đúng: thức ăn chiên xào, nấu nhiều lần. Do các tục lệ ăn uống kiêng khem quá mức hoặc trẻ không được bú sữa mẹ...
- Trẻ biếng ăn kéo dài
Do mắc một số bệnh lý:
Những trẻ bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài, rối loạn hấp thu, nhiễm giun sán, bệnh xơ nang, ung thư, các bệnh về gan, mật, những trẻ đã trải qua phẫu thuật dạ dày, ruột.
Các nguyên nhân khác:
Gặp ở những trẻ đẻ non, sinh đôi, các trẻ lớn quá nhanh do nhu cầu vitamin quá cao so với sự cung cấp của chúng ta hàng ngày.
2. Bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ ở liều lượng như thế nào là phù hợp?
Các vitamin được khuyến cáo bổ sung sau sinh cho mọi trẻ
Vitamin K: Trong chương trình chăm sóc trẻ sơ sinh thiết yếu, tất cả trẻ sơ sinh, không phân biệt giới tính, màu da hoặc chủng tộc, đều có nguy cơ bị chảy máu do thiếu hụt vitamin K cao hơn cho đến khi chúng bắt đầu ăn thức ăn thông thường, thường là ở độ tuổi 4-6 tháng và khi vi khuẩn đường ruột bình thường bắt đầu tạo ra vitamin K. Vì vậy bé sinh ra đều được bổ sung vitamin K. Có 2 cách bổ sung: tiêm một mũi vitamin K1 hoặc K3 [hiệu quả của K1 và K3 như nhau]; hoặc cho bé mới sinh uống 3 lần vitamin K1: lần thứ nhất sau sinh, lần thứ hai lúc trẻ 7 ngày tuổi, lần thứ ba lúc trẻ 30 ngày tuổi.
Liều lượng: Trẻ trên 1500gr tiêm 1mg, trẻ dưới 1500gr tiêm 0.5 mg
Thường lựa chọn sử dụng hình thức tiêm vitamin K cho bé sau sinh bởi tính tiện lợi, hiệu quả và an toàn.
Vitamin D: Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo như sau:
- Nếu bạn đang cho con bú hãy cho bé uống vitamin D với hàm lượng 400 IU mỗi ngày - bắt đầu ngay sau khi sinh. Tiếp tục cho bé uống vitamin D cho đến khi bé cai sữa mẹ và bé tiếp tục uống được khoảng 1 lít sữa mỗi ngày với sữa công thức bổ sung vitamin D hoặc sau 12 tháng tuổi đã uống sữa bò nguyên chất thì dừng.
- Nếu mỗi ngày bé ăn ít hơn khoảng 1 lít sữa công thức có tăng cường vitamin D, hãy cho bé uống 400 IU vitamin D dạng lỏng mỗi ngày - bắt đầu trong vài ngày đầu sau khi sinh. Tiếp tục cho bé uống vitamin D cho đến khi bé ăn được ít nhất khoảng 1 lít sữa mỗi ngày
Vitamin A: Nhằm phòng chống tình trạng thiếu Vitamin A ở trẻ dưới 5 tuổi, mỗi năm Bộ Y tế đều tổ chức 2 đợt uống vitamin A là ngày 1 – 2 tháng 6 và ngày 1 – 2 tháng 12 cho các trẻ dưới 6 tháng tuổi không được bú mẹ và trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A. Việc uống Vitamin A cho trẻ được thực hiện tại Trạm Y tế phường/xã. Trong một số điều kiện nhất định, trường học cũng phối hợp với ngành y tế địa phương để tổ chức cho trẻ uống Vitamin A. Bạn cần lưu ý mỗi đợt chỉ uống 1 lần duy nhất. Vì vậy, cần báo cho nhân viên y tế biết nếu con bạn đã được cho uống rồi trong đợt chiến dịch.
Bảng nhu cầu một số vitamin và khoáng chất
Nhu cầu vitamin và khoáng chất cho bé thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, cân nặng, tốc độ tăng trưởng và mức độ vận động của bé nhiều hay ít.
Nhìn chung, trẻ có chế độ dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh, đủ chất thì không cần bổ sung thêm vitamin. Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo các bà mẹ không nên bổ sung vitamin và khoáng chất quá nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày cho trẻ lớn hơn 1 tuổi có chế độ dinh dưỡng cân bằng. Vì vậy, bạn hãy tích cực bổ sung các loại trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, chất béo lành mạnh, sữa và các sản phẩm từ sữa vào bữa ăn chính và các bữa ăn phụ giúp bổ sung đủ các loại khoáng chất và vitamin cho bé.
Vậy bổ sung vitamin và khoáng chất cho bé khi nào?
- Một số trường hợp trẻ có thể có khả năng thiếu hụt các vitamin và khoáng chất như:
- Trẻ tuân thủ chế độ ăn chay hoặc thuần chay, những trẻ này có nguy cơ thiếu hụt calci, sắt, kẽm, vitamin B12 và D làm trẻ chậm phát triển hoặc có các tăng trưởng bất thường.
- Trẻ có tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng, chẳng hạn như bệnh celiac, viêm ruột, hội chứng kém hấp thu, trẻ đã trải qua phẫu thuật tác động đến ruột hoặc dạ dày có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ một số vitamin và khoáng chất, đặc biệt là sắt, kẽm và vitamin D. Trẻ bị ung thư, xơ nang xơ nang gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất béo và do đó, có thể không hấp thụ đầy đủ các vitamin tan trong chất béo A, D, E và K.
- Trẻ kén ăn và lười ăn một lượng đa dạng các thực phẩm.
3. Những nguy hiểm nào dẫn đến bổ sung vitamin và khoáng chất quá liều?
- Thừa Vitamin A có thể gây ngộ độc làm tăng áp lực nội sọ dẫn đến trẻ bị nôn nhiều, đau đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển xương có thể làm trẻ chậm lớn, rối loạn thần kinh.
- Thừa Vitamin B6 có thể dẫn tới viêm đa dây thần kinh, giảm trí nhớ, giảm tiết prolactin.
- Do không có hiện tượng tích lũy nên hầu như không gặp thừa Vitamin C, nhưng nếu dùng liều cao theo đường uống có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng, tiêu chảy. Dùng đường tiêm với liều cao có thể gây tan máu, đặc biệt ở những người thiếu men G6PD.
- Thừa Vitamin D có thể làm cho trẻ chán ăn, mệt mỏi, nôn, dày màng xương, có trường hợp có thể bị thiểu năng, kém trí tuệ. Có trường hợp bổ sung Vitamin D quá nhiều có thể gây suy thận và tử vong rất nhanh.
- Thừa Vitamin K thường chỉ gặp khi dùng đường tiêm kéo dài có thể gây tan máu và vàng da.
- Thừa canxi dẫn đến gây mệt mỏi, chán ăn, sỏi thận, tăng huyết áp...xương cốt hoá sớm có thể bị thấp chiều cao
- Thừa sắt dẫn đến gan nhiễm sắt, tim nhiễm sắt dẫn đến suy tim- Thừa kẽm dẫn đến biếng ăn, nôn, rối loạn tiêu hoá…
4. Một số chú ý khi bổ sung Vitamin và khoáng chất cho bé ?
- Chỉ bổ sung Vitamin và khoáng chất cho bé khi có chỉ định.
- Nên cho trẻ dùng dạng lỏng như dung dịch uống vì vừa dễ uống vừa dễ hấp thu.
- Sử dụng thuốc bổ sung vitamin không thay thế được thức ăn, mà vẫn phải ăn uống đầy đủ, cân bằng các nhóm thực phẩm.
- Ngoài ra một số bậc phụ huynh có thói quen sử dụng tùy tiện các loại thuốc bổ cũng có thể vô tình làm cho trẻ bị thiếu Vitamin và các vi chất dinh dưỡng do tương tác thuốc. Sulfamid, Methotrexat... làm giảm hấp thụ các Vitamin nhóm B; Vitamin E liều cao làm cạn kiệt dự trữ Vitamin A;Vitamin C liều cao làm phá hủy Vitamin B12; thừa kẽm làm cản trở hấp thu sắt...
- Một số vitamin thường chế biến dưới dạng kẹo dẻo, siro có mùi vị thơm ngon thu hút bé dễ dẫn đến bé tự ý dùng quá liều. Do đó nên để xa tầm tay bé, tư vấn chuyên gia trong trường hợp bé dùng quá liều.
Tổng hợp
ThS. BSNT Lê Hữu Anh Hòa
Khoa Nhi- Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
Cha mẹ cần phải bổ sung sắt cho bé trong bao lâu để đảm bảo lượng sắt cho sự phát triển của con? Đối với từng độ tuổi, trẻ đều cần một lượng sắt cần thiết để bổ sung trong một khoảng thời gian nhất định. Sắt là một khoáng chất mà trẻ sơ sinh và trẻ em cần để có sức khỏe và sự phát triển tốt. Do đó, ba mẹ cần phải đặc biệt lưu ý bổ sung sắt đầy đủ để con phát triển tốt nhất.
1/ Bổ sung sắt cho bé trong bao lâu với từng giai đoạn?
Nhiều ba mẹ không ngừng thắc mắc nên bổ sung sắt cho trẻ trong bao lâu. Thực tế, các bậc phụ huynh nên tham khảo ý kiến trực tiếp từ bác sĩ để biết được khoảng thời gian bao lâu là phù hợp với con mình. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thông tin từ các chuyên gia trong ngành như sau.
Đối với trẻ đủ tháng
Theo khuyến cáo, ba mẹ nên bổ sung sắt cho trẻ đủ tháng từ lúc 4 tháng tuổi cho đến khi con đã ăn được nhiều hơn 2 khẩu phần ăn mỗi ngày. Trong giai đoạn bú sữa, mẹ nên cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Ngoài ra, bạn có thể thêm dần các sữa bột có lợi. Về sau khi trẻ ăn dặm, hãy xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý.
Đối với trẻ sinh thiếu tháng
Cần bổ sung sắt cho bé trong bao lâu nếu con vẫn chưa đủ tháng? Trong trường hợp này, bạn nên bổ sung từ sớm khi mà con được 2 tuần tuổi cho đến lúc 1 tuổi bắt đầu ăn dặm. Đây là khoảng thời gian hiệu quả để giúp bé phát triển tốt nhất.
Đối với từng độ tuổi
Thông thường, ít nhất 2-3 tháng chính là khoảng thời gian tương đối trả lời cho câu hỏi về khoảng thời gian bổ sung sắt cho bé. Ngoài ra, để biết chính xác việc bổ sung sắt trong bao lâu đối với từng độ tuổi cơ thể và cơ địa của bé, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết chính xác nhất.
2/ Khi nào nên bổ sung sắt cho bé?
Trước khi áp dụng bổ sung sắt cho bé trong bao lâu, bạn cũng cần nắm rõ khi nào cần thiết để làm điều này. Thông thường, bất kể trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ nào cũng có nhu cầu về sắt. Sau đây là các giai đoạn cho thấy trẻ cần được bổ sung sắt.
Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi
Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ nên sẽ nhận được lượng sắt dự trữ từ trong bụng mẹ. Do vậy, nếu mẹ thiếu sắt, con cũng sẽ thiếu sắt. Trong trường hợp trẻ sinh non hay nhẹ cân cũng có nhiều nguy cơ thiếu sắt.
Do đó, bổ sung sắt cho giai đoạn này là rất quan trọng, đặc biệt là bổ sung cho mẹ đến có thể truyền tải sắt đến con thông qua sữa bú.
Trẻ sơ sinh từ 6 tháng đến 1 tuổi
Các chuyên gia chỉ ra rằng kho dự trữ sắt của trẻ sẽ cạn kiệt khi con được 6 tháng tuổi. Ở giai đoạn này, trẻ có nguy cơ thiếu sắt do chế độ ăn không đủ thực phẩm giàu sắt.
Trẻ từ 1 đến 5 tuổi
Đây cũng là giai đoạn quan trọng để ba mẹ xem xét nên bổ sung sắt cho bé trong bao lâu. Chính việc cho con bú kéo dài mà không cho con ăn dặm thức ăn đặc sẽ làm tăng nguy cơ thiếu sắt ở trẻ. Đặc biệt, việc cho con uống các loại sữa có lượng sắt thấp như sữa bò, sữa dê cũng sẽ khiến con không có đủ chất sắt để phát triển.
Biểu hiện thiếu sắt và lượng sắt khuyến cáo
Đối với mỗi giai đoạn trên, nếu trẻ có những biểu hiện sau đây thì chắc chắn con nên được bổ sung sắt ngay, sau đó là việc xem xét nên bổ sung sắt cho bé trong bao lâu là tốt nhất.
+ Da nhợt nhạt
+ Mệt mỏi, uể oải, chán ăn, ăn không ngon
+ Tay chân lạnh, thở nhanh bất thường
+ Phát triển chậm lại và có các vấn đề về hành vi…
Theo Bộ y tế Canada, lượng sắt trẻ được khuyến nghị như sau:
+ Trẻ từ 7-12 tháng: 11mg
+ 1-3 năm: 7mg
+ 4-8 năm: 10mg
+ 9-13 năm: 8mg
+ 14-18 năm: 11mg [trai], 15mg [gái]
3/ Thời gian bổ sung sắt cho bé quan trọng thế nào
Sắt đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể, do đó, việc bổ sung sắt cho bé trong bao lâu nên được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của con. Tại sao thời gian bổ sung sắt lại quan trọng đến vậy? Nói một cách đơn giản rằng nếu ba mẹ bổ sung sắt trong thời gian không đủ “lâu” thì con vẫn có khả năng mắc các biểu hiện của thiếu sắt như mệt mỏi, nhợt nhạt, thiếu máu…
Việc xác định thời gian để bổ sung sắt cho bé là cần thiết vì không phải bé nào cũng cần một khoảng thời gian uống thuốc sắt như nhau. Có trẻ cần nhiều hơn trong khi có trẻ cần ít hơn. Trong trường hợp không tuân theo thời gian bổ sung sắt như đã khuyến cáo, nhiều ba mẹ sẽ khiến con mình gặp phải nguy hiểm vì nguy cơ thừa sắt do được uống sắt quá lâu hay thiếu sắt do chỉ uống trong thời gian ngắn không điều độ…
Nếu bạn đang tìm kiếm một sản phẩm bổ sung sắt hiệu quả và an toàn cho bé, Sắt Ferrodue là cái tên không thể bỏ qua. Ferrodue là sản phẩm bổ sung sắt được sản xuất từ công thức độc đáo Sắt Bisglycinate nhỏ giọt lần đầu tiên có mặt tại Việt nam. Dạng sắt Bisglycinate có tính sinh khả dụng cao, dễ hấp thu hơn sắt vô cơ. Với công nghệ sản xuất Châu Âu hiện đại, Ferrodue dạng nhỏ giọt, có vị dâu tây giúp trẻ dễ dàng sử dụng và an toàn khi sử dụng lâu dài. Công dụng của sản phẩm tuyệt vời này:
+ Bổ sung sắt cho cơ thể
+ Hỗ trợ tạo hồng cầu giúp giảm nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt.
Nhìn chung, ba mẹ cần nắm rõ nên bổ sung sắt cho bé trong bao lâu để đảm bảo tốt nhất cho sự phát triển và an toàn sức khỏe của con. Trong quá trình bổ sung, nếu thấy bé có bất kỳ biểu hiện khác thường nào, hãy đưa con đi khám để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác và điều trị kịp thời. Ngoài ra, tuyệt đối không tự ý bổ sung sắt và phải tuân thủ theo hướng dẫn của thuốc.
Tham khảo thêm:
– Trẻ thiếu máu nên uống thuốc gì? Top 5 loại thuốc nên sử dụng
– Uống sắt có hại gan không? Nên uống thế nào để không gây hại