I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
1. Khái niệm
- Sinh trưởng của cơ thể động vật là quá trình gia tăng khối lượng và kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.
- Phát triển của cơ thể động vật là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái cơ thể.
- Biến thái là sự thay đổi đột ngột về hình thái, cấu tạo và sinh lí của động vật sau khi sinh ra hoặc nở từ trứng.
2. Các kiểu sinh trưởng
- Sinh trưởng và phát triển không qua biến thái.
- Sinh trưởng và phát triển qua biến thái, gồm:
+ Sinh trưởng và phát triển qua biến thái hoàn toàn.
+ Sinh trưởng và phát triển qua biến thái không hoàn toàn.
II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI
- Phát triển của động vật không qua biến thái là kiểu phát triển mà con non có các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lí tương tự con trưởng thành.
- Đa số động vật có xương sống và rất nhiều loài động vật không xương sống phát triển không qua biến thái.
- Quá trình phát triển của người là ví dụ điển hình, gồm 2 giai đoạn:
a] Giai đoạn phôi
+ Diễn ra trong tử cung của người mẹ.
+ Hợp tử phân chia nhiều lần tạo thành phôi.
+ Các tế bào của phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan [tim, gan, phổi, mạch máu…], kết quả hình thành thai nhi.
b] Giai đoạn sau sinh
+ Giai đoạn sau sinh của người không có biến thái, con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu tạo tương tự như người trưởng thành.
+ Cơ thể con lớn lên không qua lột xác.
III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn
- Phát triển của động vật qua biến thái hoàn toàn là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành, trải qua giai đoạn trung gian, ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
- Có ở đa số loài côn trùng [bướm, ruồi, ong…], các loài lưỡng cư…
- Ví dụ quá trình phát triển của bướm:
a] Giai đoạn phôi
+ Diễn ra trong trứng.
+ Hợp tử phân chia nhiều lần tạo thành phôi, các tế bào của phôi phân hóa tạo thành các cơ quan của sâu bướm [sâu bướm nở ra từ trứng].
b] Giai đoạn hậu phôi
+ Sâu bướm $ \rightarrow$ nhộng $ \rightarrow$ bướm non $ \rightarrow$ bướm trưởng thành $ \rightarrow$ trứng $ \rightarrow$ sâu bướm.
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
- Phát triển qua biến thái không hoàn toàn là kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện, trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
- Gặp ở một số loài côn trùng như: châu chấu, cào cào, gián…
- Ví dụ quá trình phát triển của châu chấu:
a] Giai đoạn phôi
+ Diễn ra trong trứng.
+ Hợp tử phân chia nhiều lần tạo thành phôi, các tế bào của phôi tiếp tục phân hóa tạo thành các cơ quan của ấu trùng [ấu trùng nở ra từ trứng].
b] Giai đoạn hậu phôi
+ Ấu trùng $ \rightarrow$ lột xác nhiều lần $ \rightarrow$ châu chấu trưởng thành.
+ Ấu trùng và con trưởng thành có cấu tạo và chức năng sinh lí cơ thể gần giống nhau.
Page 2
SureLRN
Tác giả: Nguyễn Minh Định, Phạm Nguyễn Hoàng Long, Phạm Viết Dần, Vũ Bá Tuấn, - Khối lớp: 0
Vòng đời của bướm luôn hấp dẫn các bé khi bắt đầu tìm hiểu về thế giới động vật bởi vì loài bướm có vòng đời thật kỳ vĩ.
Bướm còn là một động vật phổ biến và gần gũi với các bé. Bé có thể bắt gặp bướm ở vườn nhà, ngoài sân trường hay trong công viên... Chắc chắn bé sẽ thắc mắc : bướm có răng không ? bướm hay ăn gì? bướm ngủ ở đâu? hay bướm sinh ra như thế nào?...
Bướm có răng không ?
Bướm không có răng nên chúng chỉ ăn được những thức ăn dạng lỏng.
Bướm hay ăn gì ?
Bướm hay xuất hiện trong các vườn hoa. Vậy chúng ăn mật hoa? Đó chỉ là một trong các loại thức ăn của bướm. Ngoài mật hoa thì bướm còn ăn nhiều loại thức ăn khác để bổ xung dưỡng chất cho cơ thể mà khi biết sẽ khiến các bé rất bất ngờ: Thỉnh thoảng bé sẽ thấy bướm đậu trên bùn, chất thải, trên người hay những bãi nước tiểu của các động vật khác, đấy chính là những thức ăn bổ sung các chất thiết yếu để nuôi cơ thể của bướm. Thật khó tin khi loài bướm xinh đẹp như vậy lại khoái khẩu các món thức ăn đó phải không các bé ?
Bướm ngủ ở đâu ?
Bướm xuất hiện ban ngày, nhất là những ngày nắng ấm, còn khi đêm xuống, nhiệt độ giảm làm các loài bướm di chuyển khó khăn nên trông như chúng đang ngủ, nhưng không phải vậy đâu. Bướm thường ngủ vào buổi chiều, chúng treo mình ngủ bên dưới những chiếc lá hay một nơi yên tĩnh nào đó.
Bướm sinh ra như thế nào ?
Vòng đời của bướm bao gồm 4 giai đoạn, từ lúc đẻ trứng đến khi trưởng thành và kéo dài trong khoảng một tháng, nhanh hay chậm tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường và nguồn thức ăn.
Vòng đời của bướm bắt đầu từ trứng. Sau khi bướm cái giao phối cùng bướm đực, bướm cái sẽ chọn những cây mà ấu trùng bướm [sâu bướm] có thể ăn được và đẻ trứng lên các lá non, hoặc cành cây.
Trứng sẽ nở thành ấu trùng [Sâu bướm] sau 3 đến 6 ngày tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường. Ở hầu hết các loài bướm, sau khi nở sâu bướm sẽ ăn vỏ trứng vì chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết để sâu bướm phát triển, tiếp theo chúng sẽ ăn lá cây để phát triển. Trong quá trình phát triển, chúng phải trải qua nhiều lần lột xác. Sau mỗi lần lột xác, sâu bướm sẽ to hơn.
Sau khoảng hai tuần, sâu bướm sẽ dệt một chiếc kén và đính nó vào mặt dưới của lá hoặc thân cây, sau đó nó sẽ treo mình ở đó và lột xác lần cuối cùng để tạo thành nhộng. Giai đoạn nhộng là thời điểm sự chuyển đổi bên trong xảy ra mạnh mẽ nhất mặc dù nó không thể di chuyển và ăn trong suốt thời gian này. Nó tập trung cho việc tái thiết cơ thể thông qua những quá trình sinh hóa chuyển đổi sâu bướm thành bướm.
Khi sự biến đổi đã hoàn thành, con bướm sẽ nghỉ ngơi trong kén, giai đoạn này kéo dài khoảng 10 ngày. Đến thời điểm phù hợp con bướm trưởng thành sẽ tự chui ra khỏi chiếc kén. Trong vài giờ đầu tiên nó sẽ bơm máu vào các tĩnh mạch trong cánh để mở rộng chúng. Sau khi cánh của nó đã khô và mở rộng hoàn toàn, bướm trưởng thành bắt đầu bay đi tìm kiếm bạn tình. Con cái và con đực có thể giao phối nhiều lần trong đời. Khi giao phối hoàn tất, con cái đẻ trứng và một vòng đời mới lại bắt đầu để sinh ra một thế hệ bướm tiếp theo...
Các chủ đề được xem nhiều
HÃY ĐĂNG KÝ CÁC KÊNH YOUTUBE CỦA CHÚNG TÔI
Có em bé nào mà không phấn khích khi nhìn thấy một con bướm mà đuổi theo nó? Vậy có bao giờ bé thắc mắc xem con vật xinh đẹp và lộng lẫy nhất trong thế giới côn trùng này sinh ra và lớn lên như thế nào không? Bướm trải qua kiểu biến đổi hoàn toàn gồm 4 giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành.
- Trứng: bướm bắt đầu cuộc đời trong một quả trứng, trứng thường được bướm mẹ đẻ trên lá.
- Ấu trùng: ấu trùng [sâu bướm] nở ra từ trứng và ăn lá và hoa [hầu như liên tục]. Chúng sẽ lột da nhiều lần để phát triển cơ thể cho đến khi nó sẵn sàng hóa nhộng/tạo kén.
- Tạo kén: giai đoạn này có vẻ chúng đang nghỉ ngơi trong kén, nhưng thực ra bên trong đang có sự biến đổi cơ thể rất mạnh.
- Trưởng thành: một con bướm với đôi cánh rộng sặc sỡ chui ra khỏi cái kén. Nó chưa thể bay ngay mà phải phơi mình hàng giờ để cơ thể khô cứng lại và bắt đầu cuộc hành trình của mình.