Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp hình thành biểu tượng toán cho trẻ 3 4 tuổi
MỘT số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3 4 TUỔI học tốt môn TOÁN TRƯỜNG mầm NONBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (117.32 KB, 13 trang ) Show
PHÒNG GD VÀ ĐT TỈNH NGHỆ AN VI. Bài học kinh nghiệm. PHẦN THỨ BA: KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT. Trang 2 2 3 3 3 4 4 5 6 10 11 11 11 1 PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU I - Lý do chọn đề tài: " Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ biết học hành là ngoan" Chắc có lẽ trong mỗi chúng ta những người làm cha, làm mẹ không ai là không biết đến câu thơ trên và đối những người chăm sóc trực tiếp, giáo dục trẻ nó là mục đích, phương pháp, của mọi thời kỳ. Chúng ta đang sống trong thế kỷ XXI. Thế kỷ của một nền khoa học kỹ thuật công nghệ thông tin hiện đại. Chính vì thế toán học trở nên cần thiết, nó góp phần không nhỏ cho sự phát triển của đất nước. Như chúng ta đã biết toán học là một môn khoa học xuất hiện rất sớm trong lịch sử loài người. Nó đóng vai trò quan trọng trong kho tàng khoa học hiện đại tiên tiến trên thế giới. Trong xã hội hiện nay khi nền khoa học kỹ thuật phát triển ngày càng cao đòi hỏi mỗi người phải có vốn hiểu biết toán học để đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non và trong chương trình dạy trẻ mầm non thì hệ môn toán chiếm vị trí rất quan trọng, nó giúp trẻ làm quen với các khái niệm đơn giản ban đầu về toán học. Mặt khác môn toán giúp cho trẻ biết cách tư duy về các biểu tượng trong toán học, suy nghĩ về toán học, khuyến khích trẻ ham học hỏi tò mò và thích khám phá những điều mới lạ của trẻ thơ chuẩn bị tốt cho con đường bước vào tiểu học đó là điều quan trọng nhất. Bản thân tôi là một giáo viên năm công tác cũng chưa nhiều với các bộ môn trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non. Bộ môn toán là bộ môn tôi gặp nhiều khó khăn và cũng là môn học tự nhiên khi dạy trẻ tụi cảm thấy rất khó cứng. Do vậy tôi rất băn khoăn làm thế nào để truyền đạt cho trẻ những con số, phép tính, kích thước, định hướng trong không gian … vốn mang tớnh nhàm chán khiến trẻ ít hứng thú trong học tập đó là câu hỏi đặt ra hàng ngày, hàng giờ học làm cho tôi phải suy nghĩ rất nhiều, tôi nhất định không chịu bó tay cũng không chịu thất bại, tôi tìm tòi mọi cách để cải tiến, khắc phục đưa môn toán vào tìm tòi và khám phá không những cho bản thõn tôi mà con cho tất cả các cháu. Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong nền giáo dục quốc dân. Trong tất cả các môn học, các hoạt động thì việc hình thành các biểu tượng sơ đẳng ban đầu về toán là một vấn đề cần thiết. Trẻ có khả năng làm quen với các sự vật, hiện tượng, trẻ thích nghi với các hoạt động khác nhau. Qua các hình thức hoạt động dần dần trẻ có khái niệm về thế giới xung quanh, rồi có nhu cầu muốn hiểu biết đặc điểm, tính chất của các sự vật hiện tượng về hình dạng, kích thước, vị trí và cách sắp xếp của chúng. Tất cả những hiểu biết của trẻ tích luỹ từ những kinh nghiệm của trẻ cùng với sự hướng dẫn của cô giáo và người lớn. Sự hiểu biết đó là cơ sở hình thành các biểu tượng về toán học nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các năng lực trí tuệ: cảm giác, tư duy, ngôn ngữ, phát triển khả năng chú ý, khả năng ghi nhớ, trí tưởng tượng... Cho trẻ làm quen với toán tạo tiền đề cho trẻ vào lớp một. Nhiệm vụ của cô mẫu giáo là chuẩn bị cơ sở và kiến thức sơ đẳng về các biểu tượng toán. Giúp trẻ học tốt bộ môn toán ở lớp một. Góp phần to lớn trong việc phát triển toàn diện và hình thành nhân cách cho trẻ. Hiểu rõ tầm quan trọng của bộ môn tôi 2 thấy cần phải cung cấp và cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán học, làm thế nào để trẻ say mê học và nhận biết sâu rộng về bộ môn này. Vì vậy đòi hỏi mỗi con người chúng ta phải có vốn hiểu biết về toán học nhất định. Ngay từ lứa tuổi mẫu giáo thì việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với những biểu tượng toán sơ đẳng là một cơ hội tốt để sớm hình thành cho trẻ những khả năng quan sát phát triển tìm tòi, so sánh, phân tích. Tăng cường khả năng ngôn ngữ và tư duy lôgic, quá trình hình thành các biểu tượng toán ban đầu về toán học cho trẻ, đã góp phần hình thành nhân cách ngay từ thuở ấu thơ. Song để phát huy được vai trò đó thì không thể thiếu được sự giúp đỡ, hướng dẫn của người lớn mà đặc biệt là cô giáo. Vậy làm thế nào để trẻ tiếp thu những biểu tượng toán sơ đẳng một cách hiệu quả nhất thì người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý phải hiểu rõ về trẻ từ đó, có phương pháp phù hợp cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đẳng một cách khoa học nhằm lôi cuốn sự hứng thú của trẻ, biến hoạt động học thành hoạt động tìm tòi khám phá của trẻ, để kiến thức đến với trẻ một cách tự nhiên, khắc sâu vào tâm trí trẻ. Điều này rất cần thiết cho hoạt động học tập sau này của trẻ Trong chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen với toán ngay từ tuổi mầm non là việc hoàn toàn đúng đắn và cần thiết giúp trẻ tìm tòi, quan sát, so sánh, ...Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, bên cạnh đó thì việc xác định vị trí trong không gian giúp trẻ xác định đúng các vị trí trên - dưới, trước – sau, phải - trái của mình và của đối tượng khác trong không gian. Trên thực tế khả năng định hướng trong không gian của trẻ còn hạn chế, nhiều trẻ tới cuối độ tuổi vẫn còn nhầm lẫn các phía của bản thân và của đối tượng khác và sử dụng các từ ngữ toán học chưa chuẩn xác. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài “Một số phương pháp dạy trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với toán. Để làm kinh nghiệm sáng kiến. II - Mục đích của đề tài: Nghiên cứu vấn đề này là để tìm cách vận dụng đổi mới phương pháp giáo dục để áp dụng vào bài học khi hướng dẫn trẻ làm quen với toán đạt kết quả cao. III. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu các biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi học tốt môn toán tại lớp D4 Trường Mầm non Quảng Thọ nơi tôi trực tiếp giảng dạy. IV. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp trực quan, phương pháp dùng lời. - Phương pháp dùng lời đàm thoại - Nghiên cứu lý thuyết. - Phương pháp quan sát sư phạm. - Phương pháp thống kê toán. 3 PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I - Cơ sở lý luận: Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân đặt nền tảng cho việc giáo dục con người. Trường mầm non là cái nôi nuôi dưỡng mầm non tương lai cho đất nước. Chính vì vậy việc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non là rất quan trọng và vô cùng cần thiết nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện. ở lứa tuổi mẫu giáo tư duy của trẻ có một bước ngoặt rất cơ bản, đó là sự chuyển tư duy bình diện bên ngoài vào bình diện bên trong có cơ chế nhập tâm, đặc biệt ở lứa tuổi mẫu giáo lớn đó là giai đoạn phát triển cả về trí tuệ và thể lực. ở giai đoạn này với sự phát triển tâm lý của trẻ, sự giáo dục của người lớn và nhất là vai trò của cô giáo mầm non sẽ giúp cho trẻ hoàn thiện một cách tốt đẹp về mọi phương diện để hình thành nhân cách con người. Giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển tòan diện có đạo đức, trí thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp- và mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển tòan diện về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ ngôn ngữ. Hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Do vậy giáo dục Mầm Non là bậc hoạc đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân đóng vai trò quan trọng trong nền giáo dục, giúp trẻ hình thành phát triển nhân cách con người. Mà viêc hình thành các biểu tưởng toán học sơ đẳng cho trẻ Mầm Non đặc biệt là mục tiêu phát triển trí tuệ cho trẻ lứa tuổi Mầm Non và một phần không thể thiếu được cho việc hình thành biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ là nội dung “Một số biện pháp giúp trẻ làm quen biểu tượng số lượng” là cơ sở cho trẻ học các phép tính đại số sau này ở trường phổ thông và giúp trẻ hiểu sau sắc hơn khái niệm đơn vị, hiểu bản chất của các phép tính đại số mà trẻ sẽ học ở trường phổ thông sau này…. Việc cho trẻ mẫu giáo lớn làm quen với các biểu tượng ban đầu về toán học là vô cùng quan trọng, bởi thông qua các bài tập về miêu tả sự vật, phân loại, xếp thứ tự. số lượng, định hướng trong không gian và thời gian … trẻ sẽ có cơ hội phát triển óc quan sát, khả năng phát hiện đối tượng, biết so sánh, phán đoán, phân tích, tổng hợp, rèn luyện phát triển tư duy và một số kỹ năng khác. Bên cạnh đó, việc hình thành cho trẻ các biểu tượng toán sơ đẳng mà giáo viên đã làm chính xác hóa các biểu tượng, những kiến thức và kỹ năng cần thiết cho trẻ, đồng thời cũng cố tri thức đã biết (hình dạng, kích thước, số lượng…) Qua đó, giúp trẻ phát triển về ngôn ngữ, hoàn thiện về mọi mặt, vì trong giờ học toán trẻ phải thực hành, trẻ phải trả lời các câu hỏi cô giáo đặt ra và được nêu lên những suy nghĩ của mình về vấn đề mà trẻ quan tâm. Ngoài ra việc sử dụng ngôn ngữ toán học thường xuyên sẽ giúp trẻ hiểu được chính xác các biểu tượng mà không bị nhầm lẫn hay sai lệch. Từ đó giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn. Không chỉ dừng lại trong việc góp phần phát triển khẳ năng chú ý, ghi nhớ, tưởng tượng có mục đích của trẻ, rèn luyện các khẳ năng phân tích, tổng hợp và tư duy logic góp phần hoàn thiện phát triển năng lực cảm giác, tri giác, thúc đẩy tính tò mò, sự ham hiểu biết ở trẻ. Mà thông qua việc tiếp xúc với sự vật hiện tượng, đồ vật và các khái niệm về hình như hình tam giác, hình chữ nhật, hình vuông, hình tròn, trẻ hiểu được các khái niệm toán học (hình dạng, màu sắc,…) đó là những khái niệm cơ bản để hình thành những tri thức sau này cho trẻ. Đồng thời toán học còn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng 4 ngày cho trẻ mẫu giáo, giúp trẻ phát triển quá trình tâm lý như tư duy hành động, tư duy trừu tượng, tư duy sáng tạo. Tuy nhiên, để việc hình thành các biểu tượng toán học ban đầu cho trẻ mẫu giáo lớn đạt được kết quả cao, bên cạnh việc hướng dẫn của giáo viên, đồng thời giáo viên phải luôn tìm ra cho trẻ những tình huống để trẻ tự tìm tòi, khám phá, giúp trẻ đúng lúc, đúng chỗ, không mang tính gò ép hay áp đặt trẻ. Cho trẻ làm quen với toán sơ đẳng là góp phần phát triển khả năng chú ý, ghi nhớ có mục đích của trẻ, rèn luyện thao tác tư duy, so sánh, phân tích tổng hợp, khái quát hoá. Các kỹ năng này góp phần hoàn thiện phát triển năng lực, cảm giác, tri giác, thúc đẩy tính tò mò sự ham hiểu biết của trẻ. Trong quá trình tiếp xúc với kiến thức ở trẻ phải có sự tham gia tích cực của các giác quan chủ yếu là thị giác, xúc giác và trẻ sử dụng ngôn ngữ để khái quát lên kiến thức mà trẻ nhân được. Như chúng ta đã biết thực trạng nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 tuổi là: Trẻ có khả năng nhận thức đánh giá, phân tích đối tượng mà trẻ tri giác. Trẻ mẫu giáo lớn có khả năng đếm thành thạo trong phạm vi từ 1 đến 10 nắm vững thứ tự gọi tên các số. Trẻ biết thêm bớt phân chia nhóm các đối tượng thành hai phần trong phạm vi 10 thành thạo. Trẻ có khả năng đo các đối tượng bằng các đơn vị đo khác nhau, nắm được kỹ năng so sánh các đối tượng về chiều dài, chiều rộng, chiều cao, độ lớn. Trẻ ở lứa tuổi này đã phân biệt rõ hình, nắm gần như chắc chắn các khối, các mặt của khối như thế nào? chứng tỏ hiểu biết về không gian trong nhận thức của trẻ đã hình thành. Trẻ phân biệt rất rõ về các khối cách tạo ra các khối. Dựa vào đặc điểm trên của trẻ mà trong quá trình giáo dục trẻ làm quen vơí toán giáo viên phải là người làm phát huy được tính sáng tạo và tính tích cực hoạt động của trẻ. II - Thực trạng 1 - Thuận lợi - Được sự quan tâm của ngành GD - ĐTSầm Sơn đã thường xuyên mở các chuyên đề để bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ giáo viên cốt cán của các trường. - BGH nhiệt tình, năng động, có trình độ chuyên môn cao. Thường xuyên quan tâm giúp đỡ giáo viên khi gặp khó khăn, vướng mắc về chuyên môn. Sau mỗi lần kiến tập chuyờn đề của ngành GD - ĐT thực hiện theo chương trình Mầm non mới. BGH lại triển khai dạy mẫu để 100% giáo viên được học tập tiếp thu. - Các cháu đồng đều về lứa tuổi và được sự quan tâm hỗ trợ kịp thời của phụ huynh. Trẻ cú nề nếp thói quen học tập tốt. - BGH luôn bố trí dự giờ, kiến tập chéo trong trường, tham khảo các tiết dạy của những giờ kiến tập trường bạn. Động viên khuyến khích kịp thời mỗi khi giáo viên có những sáng tạo trong các hoạt động. -Trao đổi rút kinh nghiệm trong tổ soạn bài, chị em đồng nghiệp giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. từ đó chúng tôi đã nâng cao được chất lượng dạy và học 5 b) Khó khăn. * Đối với cô giáo: - Đồ dựng học toỏn của trẻ 3 tuổi chưa cú đủ, chưa hấp dẫn trẻ. - Phương tiện về công nghệ thông tin còn hạn chế. - Một số phụ huynh chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ trong trường Mầm non. * Đối với trẻ: - Nhiều trẻ đến lớp còn rụt rè, nhút nhát. một số chỏu đi học chưa đều - Khả năng nhận biết của trẻ còn hạn chế. c) Kết quả khảo sát. - Từ thực trạng hiện nay ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát và phân loại chất lượng học sinh trên cơ sở đó tôi tìm ra biện pháp phù hợp giúp trẻ lớp tôi học tốt môn Toán. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài như sau: Tổng số lượng của lớp là 28 trẻ STT Mức độ đạt được Kết quả Số lượng Tỷ lệ 1 Loại tốt 6 21% 2 Loại khá 7 25% 3 Loại trung bình 7 25% 4 Loại yếu 8 29% Đây là kết quả thấp so với yêu cầu đặt ra. Sau nhiều ngày suy nghĩ tôi quyết định tìm 1 số phương pháp giúp trẻ lớp tôi học tốt môn Toán. III. Một số biện pháp 1. Biện pháp 1:Làm đồ dùng trực quan phù hợp với giờ học. Để tăng tính hấp dẫn của giờ học tôi luôn vận dụng các nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương như: Gỗ vụn, hộp giấy, hột hạt … để tạo ra những đồ dùng học tập đẹp phong phú hấp dẫn lạ mắt có nội dung gắn bó với cuộc sống của trẻ phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm. Ví dụ: Tôi dùng muỗng nhữa làm chuồn chuồn,vỏ hộp sữa chua tạo ra con vịt hoặc len quấn làm con gà, vỏ sò làm cá… Như vậy sẽ làm cho trẻ hứng thú trong giờ học toán về số lượng từ đó sẽ hấp dẫn và lôi cuốn trẻ vào hoạt động 2. Biện pháp 2: Lồng ghép tích hợp các hoạt động vào giờ học. Muốn tổ chức tiết học có tính sáng tạo phong phú và lô gíc đồng thời trẻ tích cực hoạt động thì bản thân tôi phải tìm ra cách tích hợp các môn học sao cho hợp lý. Cô cần biết phối hợp khéo léo các phương pháp dạy học khác nhau như: Kể chuyện, chơi trò chơi, bài hát để dẫn dắt trẻ vào tiết học một cách nhẹ nhàng mà không thụ động. Ví dụ 1: Cho trẻ chơi trò chơi "Tôi là hình học" để dẫn dắt trẻ vào đề tài nhận biết phân biệt hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật. Ví dụ 2: Cho trẻ thăm quan vườn trường quan sát cây xanh và vào giờ học cô cho trẻ so sánh chiều cao của ba đối tượng 6 Như vây cô vừa lồng ghép môn tìm hiểu môi trường xung quanh lại được kết hợp giáo dục trẻ bết dữ gìn bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp. Dựa trên những kinh nghiệm trẻ đã có để dẫn dắt trẻ thu nhận kiến thức mới và để làm được đều đó thì giáo viên phải là chiếc cầu nối biến các hoạt động giữa trẻ và cô thành các hoạt động giữa trẻ với trẻ để trẻ tự kiển tra lẫn nhau, bày cho nhau cách độc, cách đếm, cách chơi. Ví dụ 3: Con hãy dùng sợi dây này xếp thành hình vuông Con có dùng dây này làm hình gì nữa ngoài hình vuông ? Nghệ thuật của người giáo viên là phải biết sử dụng hợp lý các biệp pháp, biết giải quyết tình huống một cách mền dẻo, biết tận dụng các thời cơ tình huống dễ dạy. 3. Biện pháp 3: Xây dựng giờ dạy trên lớp. Xây dựng tổ chức cho trẻ hoạt động tuỳ thuộc vào điều kiện của lớp, đối tượng trẻ vào không gian hoạt động. Ví dụ: Đối với giờ định hướng không gian gió viên có thể tổ chức cho trẻ hoạt động ở ngoài trời (dựa vào chủ đề luật lệ phương tiên giao thông) Để trẻ có thể thấy được các phương tiện giao thông đi lại, thấy được người tham gia thông để trẻ đễ xác định và khi cho trẻ chơi trò chơi ngoài trời thì trẻ cảm nhận được thực tế hơn, sáng tạo hơn và trẻ được hoạt động tích cực dễ nhận biết mà nội dung vẫn không thay đổi. 4. Biện pháp 4: Cho trẻ khám phá hoạt động thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với toán Hoạt động làm quen với toán cung cấp cho trẻ kĩ năng nhận biết so sánh màu sắc, hình dạng, kích thước,tạo nhóm… các sự vật hiện tượng. Ví dụ: Đếm từ 1 đến 5 (ở chủ đề PTGT) Mục đích: Trẻ biết đếm từ 1-5 số lượng các đối tượng Nhận biết một số PTGT tên gọi, nơi hoạt động… Chuẩn bị: Cô copy những hình ảnh ôtô, xe máy, thuyền, tàu thuỷ… Vào slide show tạo trang trình diễn cho các PTGT xuất hiện theo ý muốn. Tiến hành: Cho trẻ nghe và hát theo bài “Ô tô xe lửa”. Cho trẻ quan sát ôtô và đếm số lượng Lần lượt cho từng loại PTGT xuất hiện, cô yêu cầu trẻ gọi tên, nói nơi hoạt động, đếm số lượng, chọn thẻ chấm tròn tượng ứng. Đõy là phương phỏp đạt hiệu quả cao trong giờ học mà tụi đó thực hiện trờn lớp * Biện pháp 5: Luyện tập. Để hình thành các biểu tượng ban đầu về toán cho trẻ tôi dành nhiều thời gian và tạo nhiều cơ hội cho trẻ được luyện tập, trải nghiệm dưới nhiều hình thức khác nhau. + Luyện tập qua các bài tập ứng dụng đa dạng, phong phú với các hình thức khác nhau và sử dụng các loại phương tiện khác nhau. + Vận dụng các hiểu biết đã có để giải quyết các tình huống cụ thể trong thực tế. 7 + Luyện tập qua trò chơi: với mỗi trò chơi cần nói rõ tên trò chơi, cách chơi, luật chơi. + Luyện tập qua các môn học khác và các hoạt động khác. Trong 1 tiết học tôi cũng dành nhiều thời gian hơn để luyện tập hơn là cung cấp kiến thức. Tôi chỉ thiết kế và tổ chức các hoạt động và nêu trực tiếp tham gia hoạt động, nhận xét kết quả của hoạt động và nêu biểu tượng cần hình thành. Sau đó tôi chính xác hoá kết quả, kiểm tra kết quả bằng kỹ năng (nếu có) sau đó khái quát hoá để hình thành biểu tượng. VD1: Với hoạt động so sánh sự khác biệt rõ nét về số lượng giữa 2 đối tượng. Tôi thiết kế hoạt động luyện tập cho trẻ tự xếp số lượng con mèo và con cá ra, sau đó cho trẻ so sánh số lượng của 2 nhóm đối tượng và nhận xét, đưa ra biểu tượng cần hình thành (nhiều hơn – ít hơn). Tôi chính xác hoá kết quả trẻ làm và kiểm tra lại bằng kỹ năng ghép đôi. VD2: Luyện tập qua trò chơi: 1 số trò chơi: Về đúng nhà (bến), tìm đúng đôi, biểu đồ, phương tiện giao thông của bé (luyện tập nhận biết hình dạng và số đếm) ghép đúng hình ban đầu (luyện nhận biết 4 hình) xếp que tính tạo thành các hình đã học, gấp hình.... Mỗi 1 biểu tượng cần hình thành tôi đưa ra nhiều hình thức luyện tập đa dạng và phong phú nên trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn, nhẹ nhàng hơn. Đây là 1 phương pháp rất có hiệu quả. * Biện pháp 6: Dùng lời nói: Đàm thoại, giảng giải, trò chuyện. Phương pháp này có ỹ nghĩa quan trọng trong việc giúp trẻ nhận biết những đặc điểm, thuộc tính, bản chất của đối tượng nhận thức. Tôi dùng phương pháp này để mô tả, hướng dẫn, gợi ý hoặc hỏi trẻ nhằm hướng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh, phân tích, khái quát hoá để nắm được những tri thức cần thiết. Phương pháp này đòi hỏi phải sử dụng khéo léo, lời nói và câu hỏi của tôi phải ngắn gọn, rõ ràng phù hợp với lứa tuổi trẻ lớp mình, và kinh nghiệm của trẻ, kích thích trẻ huy động các thao tác tư duy. Tôi luôn tạo cơ hội cho mọi trẻ đều được tham gia trả lời và khuyến khích trẻ nói lên những ý kiến của bản thân. VD: Với hoạt động nhận biết phân biệt hình tròn, hình vuông cho trẻ được trực tiếp sờ đường bao của hình và đưa ra nhận xét. Cô đưa ra câu hỏi con sờ xung quanh hình vuông thấy nó thế nào. VD: Với hoạt động so sánh sự khác nhau rõ nét về chiều dài của 2 đối tượng. Cô đưa ra câu hỏi gợi mở làm thế nào để biết băng giấy xanh dài hơn băng giấy đỏ. VD: Với hoạt động phân biệt to – nhỏ. Cô tạo tình huống làm thế nào để biết cái bát màu đỏ nhỏ hơn cái bát màu xanh (đặt bát đỏ vào trong bát xanh). * Biện pháp 7. Tổ chức dạy kết hợp với đi dạo, tham quan, hoạt động ngoài trời Cô hướng dẫn trẻ quan sát nhận biết các vật có hình dạng, kích thước, số lượng, vị trí của chúng trong không gian. Cô cho trẻ quan sát nhận biết cây cao - cây thấp; lá này to hơn - lá kia nhỏ hơn; là này dài hơn - lá kia ngắn hơn; lá này màu gì - hoa màu gì. Hoặc cho trẻ nhận xét cô cao hơn hay cháu cao hơn, bạn A cao nhất - bạn B thấp hơn - ban C thấp nhất. 8 Hoặc có thể cho trẻ nhận biết được vị trí của các đồ vật, đồ chơi với nhau, vị trí của các bạn với nhau… * Biện pháp 8. Tổ chức ở mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày. Cô giáo cần tận dụng linh hoạt ở mọi thời điểm trong sinh hoạt hàng ngày để dạy trẻ. Cô có thể giới thiệu cho trẻ được làm quen hoặc vận dụng những điều đã biết. Tuỳ từng hoàn cảnh cụ thể để hướng dẫn trể sử dụng đúng từ: to nhất, nhỏ hơn, nhỏ nhất, rộng nhất - hẹp hơn, hẹp nhất, cao nhất - thấp hơn, thấp nhất, dài nhất -ngắn hơn, ngắn nhất - nhiều hơn - ít hơn..., tập đếm, so sánh 2 nhóm, thêm bớt. Ví dụ 1: Giờ đón trẻ. Cho trẻ chơi với đồ chơi tự chọn. Cho trẻ lắp ghép theo ý thích hoặc theo yêu cầu: Xếp các đồ vật giường, tủ, nhà, bàn ghế.... Xếp theo mẫu: Xếp tạo nhóm theo dấu hiệu cho trước, tạo nhóm thêm bớt trong phạm vi 3. Ví dụ 2: Khi trẻ chơi xong hoặc khi cho trẻ lau chùi cất đồ chơi. Tập cho trẻ biết xếp riêng từng loại đồ dùng, đồ chơi có hình dạng kích thước giống nhau, biết cất đồ dùng đúng nơi quy định theo yêu cầu (cất vào ngăn trên, để vào ngăn dưới, để phía sau, để phía trước...) Ví dụ 3: Khi ăn cơm cô có thể cho trẻ làm quen hoặc luyện nhận biết tay phải, tay trái. Tay phải làm gì? tay trái làm gì? Cháu cầm thìa tay phải, còn tay trái giữ bát. Bạn nào ngồi ở phía trái, phía phải, phía sau, phía trước của cháu hoặc xác định vị trí của đồ vật so với bạn khác. * Biện pháp 9. Tổ chức trong các hoạt động học tập khác: Trong hoạt động học tập giáo viên cho trẻ nhận biết, phân biệt và tạo nên các đồ vật khác nhau về hình dạng, kích thước, màu sắc. Ví dụ: Môn MTXQ: Quan sỏt một số loại hoa quả. Cho trẻ nhận biết so sánh quả về màu sắc, hình dạng, kích thước. Môn tạo hình: Cô hướng trẻ biết vẽ, nặn, xé, dán, quy về từ những hình cơ bản: Vuông, tròn, tam giác, chữ nhật để tạo thành các đồ vật... Ví dụ 1: Vẽ ô tô tải: Đầu xe có dạng hình chữ nhật đứng, thùng xe có dạng hình chữ nhật nằm ngang, bánh xe có dạng hình tròn. Ví dụ 2: Xé dán đàn gà con: Trẻ biết xé dán con gà quy về các hình. Xé dán hình tròn to làm mình, xe dán hình trũn nhỏ làm đầu, xe dán hình tam giác làm mỏ, đuôi và các chi tiết phụ khác. Tóm lại: Hình thức tổ chức dạy trẻ kết hợp trong các hoạt động khác trong ngày của trẻ là việc làm cần thiết trong quá trình hình thành các biểu tượng toán ban đầu cho trẻ. Để thực hiện tốt biện pháp này, tôi phải lập kế hoạch thực hiện cho từng ngày, từng tuần, từng tháng sau cho biện pháp này là chỗ dựa tốt cho trẻ học tốt trên tiết học và vừa là chỗ trẻ được vận dụng, củng cố các kiến thức, các kỹ năng đã biết vào trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Để trẻ ghi nhớ sâu sắc và tạo điều kiện cho trẻ hoạt động. Trẻ càng hứng thú tích cực hoạt động bao nhiêu thì trẻ càng giàu biểu tượng toán bấy nhiêu. Qua đó giúp trẻ phát triển thông minh, nhanh nhẹn... Để trẻ hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động tôi thường chú trọng vào những việc làm sau: 9 * Chuẩn bị phong phú các loại đồ dùng, đồ chơi đẹp mắt, hấp dẫn, sáng tạo phù hợp, phục vụ cho trẻ làm quen với toán. * Ngôn ngữ của cô là một nhân tố quyết định trong việc cung cấp các biểu tượng về toán cho trẻ bằng sự thu hút trẻ tích cực hoạt động. Tôi thường xuyên trau chuốt ngôn ngữ, lời nói để có sức truyền cảm, thuyết phục, sử dụng ngôn từ chính xác. Tôi dùng nhiều ngôn ngữ, thái độ để tạo nên những tình huống bất ngờ gây sự chú ý cho trẻ. * Tổ chức tiết dạy theo một chủ đề tích hợp được nội dung các hoạt động. Tổ chức dạy theo một chủ đề, cần chọn chủ đề phù hợp với bài dạy, liên kết được các nội dung, giới thiệu hấp dẫn, chuyển tiếp phải phù hợp, logic để tạo được cảm giác nhẹ nhàng, thoải mái và gây hứng thú trong tiết học. * Lồng ghộp các nội dung dạy vào các hình thức chơi để trẻ hứng thú hoạt động. Để thực hiện rõ biện pháp này, tôi phải nắm bắt và hiểu rõ được đặc điểm của trẻ mầm non và trẻ 3-4 tuổi nói riêng. Trẻ ham hiểu biết, tò mò, thích khám phá nhưng lại rất dễ nhàm chán, nhanh nhớ, chóng quên. Vì vậy khi tôi lồng hình thức vui chơi vào tiết dạy, tôi dùng những yếu tố trò chơi, thủ thuật chơi vào tiết học để cho trẻ cảm giác nhẹ nhàng thoải mái khi tiếp thu kiến thức “Học bằng chơi, chơi bằng học”. Trong tiết học tôi thường dùng các thủ thuật chơi để tạo các tình huống bất ngờ, có vấn đề để trẻ giải quyết, hoặc thay đổi các trò chơi mới lạ, hấp dẫn, đồng thời sắp xếp theo nguyên tắc động tĩnh để phù hợp với trẻ, trẻ dễ hoạt động và hoạt động tích cực hơn. Để thực hiện được điều đó tôi sưu tầm sáng tác các trò chơi mang tính thi đua và có nội dung giaó dục phù hợp với từng bài. * Biện pháp10: Phối hợp với phụ huynh. Tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh nên tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thường xuyên luyện tập, củng cố các biểu tượng ban dầu về toán ở mọi lúc mọi nơi, từ đó tạo cho trẻ chú ý với các sự vật hiện tượng xung quanh mỡnh và kết hợp với phụ huynh để cú thể khi ở nhà với những kiến thức đó học bố mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia vào các công việc trong gia đình theo chỉ dẫn của cha mẹ.Như vậy cha mẹ có vai trò rất quan trọng và cần thiết hỗ trợ rất nhiều cho trẻ trong việc hình thành các biểu tượng toán. Qua một thời gian trao đổi tụi nhận thấy trẻ tiến bộ rõ rệt về cách nhận thức đối với bộ môn toán, đồng thời phụ huynh còn giúp tôi sưu tầm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy. * Biện pháp 11: Nghiên cứu tài liệu học hỏi những người đi trước: Bản thân luôn suy nghĩ tìm tòi, sáng kiến và đúc rút những kinh nghiệm qua các đợt tập huấn chuyên đề qua các đợt hàng năm, và học hỏi kinh nghiệm của những người đi trước để giúp tôi giảng dạy đạt kết quả tốt nhất là bộ môn cho trẻ làm quen với toán. Ngoài ra tôi còn nghiên cứu sách báo và các thông tin đại chúng như xem băng có giờ dạy mẫu để học hỏi từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân mình. IV. Kết quả thực hiện. Sau một năm thực hiện các phương pháp và hình thức cho trẻ 3 – 4 tuổi lớp tôi làm quen với toán. Trong suốt năm học tôi đã theo dõi và đánh giá kết quả phát triển nhận thức ở hoạt động làm quen với toán có lớp tôi như sau: Tổng 10 số lượng của lớp là 28 trẻ Kết quả so sánh đối chứng T T 1 2 3 4 Đầu năm Phân loại Số Tỷ lệ lượng % Loại tốt 6 21 Loại khá 8 28.5 Loại TB 9 32 Loại yếu 5 18 Cuối năm Số Tỷ lệ lượng % 10 15 13 46.5 5 18 1 0 Tăng Giảm Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng % lượng % 4 15 5 18 4 14 4 14 V. Kết luận Như chúng ta đã biết: " Làm quen với toán " là môn học rất khó đối với trẻ nhưng để trẻ học được và hứng thú học thì người giáo viên phải biết vận dụng tích cực các phương pháp dạy học tìm ra cách truyền thụ kiến thức cho trẻ giúp trẻ dễ hiểu và nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ nhận biết một cách dễ dàng hơn. Qua những nội dung phương pháp mà tôi đưa ra đối với các môn học khác nói chung và môn "Làm quen với toán nói riêng", tôi thấy nhận thức của trẻ trong giờ học đạt được hiệu quả cao hơn sao với cách làm cũ. VI. Bài học kinh nghiệm. Trong quá trình thực hiện các phương pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hình thành biểu tượng ban đầu về toán tôi rút ra 1 số kinh nghiệm sau: - Hãy luôn lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động, cô giáo hãy là người hướng dẫn, động viên trẻ làm tốt hơn. Đó chính là điểm mới của chương trình giáo dục Mầm non mới - Cần nghiên cứu kỹ đối tượng trẻ lớp mình giảng dạy về tâm sinh lý cũng như khả năng nhận thức của từng trẻ. - Xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc hình thành các biểu tượng toán ở từng hoạt động sao cho phù hợp với thực tế của từng địa phương mình. - Xây dựng giáo án, tiết dạy sao cho mềm dẻo Học bằng chơi, chơi mà học mà vẫn đạt yêu cầu nhiệm vụ của Phòng và Ban giám hiệu đã chỉ đạo. - Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi sinh động, hấp dẫn. - Xây dựng môi trường học tập cho phự hợp. - Phối hợp với gia đình để nâng cao khả năng phát triển nhận thức cho trẻ đặc biệt là hình thành các biểu tượng toán ban đầu cho trẻ 3 – 4 tuổi từ đó có phương pháp tác động kịp thời. PHẦN THỨ BA: KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT. Để đề tài được áp dụng rộng rãi và đạt hiệu quả cao trong hiện tại và trong năm tiếp theo tôi có 1 số kiến nghị sau: - Đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo cùng các cấp có thẩm quyền đầu tư hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đầy đủ để phục vụ cho quá trình giảng dạy cho mọi hoạt động núi chung và bộ mụn toỏn núi riờng 11 - Mở thêm nhiều chuyên đề thao giảng để giáo viên được tham dự để nâng cao các biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi cũng như trẻ ở các lứa tuổi khác hình thành các biểu tượng ban đầu về toán được nâng cao hơn về chất lượng. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu, giảng dạy ở lớp, ở trường mà tôi đã áp dụng vào trong thực tế trong suốt thời gian qua. Từ những sáng kiến này rất mong có được nhưng ý kiến đóng góp chân thành của Ban Giám hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp cùng tất cả các cấp lãnh đạo có liên quan giúp tôi hoàn thiện hơn, vững vàng hơn trên con đường truyền thụ kiến thức của mình đến với trẻ. Xin chân thành cảm ơn! Hoàng Bách ngày 18 tháng 03 năm 2018 NGƯỜI DUYỆT SKKN Tôi xin cam đoan SKKN của mình viết không sao chép nội dung của người khác Người viết SKKN: 12 sáng kiến kinh nghiệm toán trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổiBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (170.73 KB, 12 trang ) SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA 1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Trong chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen với toán ngay từ tuổi mầm non là việc hoàn toàn đúng đắn và cần thiết giúp trẻ tìm tòi, quan sát, so sánh,...Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, bên cạnh đó thì việc xác định vị trí trong không gian giúp trẻ xác định đúng các vị trí trên - dưới, trước – sau, phải - trái của mình và của đối tượng khác trong không gian, Trên thực tế khả năng định hướng trong không gian của trẻ còn hạn chế, nhiều trẻ tới cuối độ tuổi vẫn còn nhầm lẫn các phía của bản thân và của đối tượng khác và sử dụng các từ ngữ toán học chưa chuẩn xác. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài “Một số phương pháp dạy trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với toán” Để làm kinh nghiệm sáng kiến. 1.2. Mục đích nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài nhằm tìm hiểu thực trạng trẻ 3 – 4 tuổi về vấn đề làm quen với toán. Dựa trên kiến thức, quá trình tìm hiểu và tình hình thực tế nhằm đưa ra các giải pháp thực hiện cho trẻ 3 – 4 tuổi làm quen với toán. Sau quá trình áp dụng các giải pháp, sáng kiến thực hiện, đánh giá hiệu quả mà giải pháp đã đạt được. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Lớp mẫu giáo bé C1 (3 – 4 tuổi) Trường Mầm non Quảng Phú 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu; - Phương pháp quan sát; - Phương pháp điều tra; - Phương pháp thực nghiệm. 2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Hoạt động cho trẻ “Làm quen với toán” có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Đặc biệt nó có tầm quan trọng rất lớn đối với việc phát triển trí tuệ của trẻ. Cho trẻ “Làm quen với toán” nhằm hình thành các biểu tưởng sơ đẳng ban đầu về toán sẽ cung cấp những kinh 1 nghiệm, những vấn đề có ý nghĩa và thú vị gần gũi liên quan đến cuộc sống thực của trẻ, giúp trẻ có những phản ứng nhanh nhạy xẩy ra trong cuộc sống hàng ngày. Vậy tổ chức các hoạt động giáo dục như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất, đặc biệt là đối với hoạt động cho trẻ “Làm quen với toán”. Đây là một trong những hoạt động đòi hỏi độ chính xác cao về kiển thức. Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, nắm chắc kiến thức, kĩ năng để tổ chức tốt các hoạt động, say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, linh hoạt sáng tạo trong việc hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu hình thành những kĩ năng học tập đối với hoạt động làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với hoạt động này người giáo viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho hoạt động mới mong tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm khă năng nhận thức của trẻ đó là đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thế giới xung quanh. Nên khi tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non, ngay từ lứa tuổi nhà trẻ, trẻ đã được hoạt động với đồ vật, qua đó mà trẻ đã dần dần biết được sự khác nhau ró nét giữa to hơn - nhỏ hơn; cao hơn - thấp hơn, ít hơnnhiều hơn … với những dấu hiệu đặc trưng nhất. Song đến tuổi mẫu giáo, trí tuệ và các giác quan của trẻ phát triển hoàn thiện hơn, trẻ bắt đầu thích tìm hiểu, khám phá và nhận biết được những kiến thức sơ đẳng nhất của toán học: về các biểu tượng, các nhóm đối tượng, cách xếp tương ứng 1-1, về số lượng và các con số 1,2 3...10. Hoạt động làm quen với toán giúp trẻ biết quan sát, phát hiện những dấu hiệu nổi bật rõ nét về màu sắc, hình dạng, kích thước, chủng loại để trẻ có thể tạo thành nhóm đồ vật theo dấu hiệu cho trước. Làm quen với toán còn giúp trẻ nhận biết sự khác biệt rõ nét về số lượng ít hơn - nhiều hơn trong phạm vi 10, về độ lớn (to nhất, nhỏ hơn, nhỏ nhất), chiều cao (cao nhất, thấp hơn, thấp nhất), chiều dài, chiều rộng giữa 2,3 nhóm đối tượng …Thông qua hoạt động làm quen với toán còn giúp trẻ nhận biết và gọi đúng tên các hình cơ bản 2 (vuông, tròn chữ nhật, tam giác), các khối(cầu, trụ, vuông, chữ nhật, tam giac), biết định hướng trong không gian (phía trước, sau, phải, trái, trên, dưới…), nhận biết về thời gian(hôm qua. Hôm nay, ngày mai…), nhận biết các con số trong cuộc sống hàng ngày như ngày trên đốc lịch, giờ trên đồng hồ, số nhà, số điện thoại, biển số xe, các số điện khẩn cấp: 113,114,115… Có thể nói, những biểu tượng toán ban đầu của trẻ em xuất hiện thông qua các hoạt động trải nghiệm hàng ngày, trong môi trường học tập phong phú và hấp dẫn. Do đó, để hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ ở các độ tuổi khác nhau thì giáo viên cần Cung cấp các biểu tượng phù hợp với khả năng của từng độ tuổi. Xây dựng được kế hoạch hoạt động hàng ngày cho trẻ, tạo được nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm các biểu tượng về toán qua các hoạt động hàng ngày như: học tập, vui chơi… Tạo và duy trì sự hứng thú, say mê của trẻ, phát triển thái độ tích cực của trẻ đối với việc tham gia hoạt động làm quen với toán, Phát triển tư duy, suy nghĩ của trẻ bằng cách đưa ra các câu hỏi mở, khuyến khích trẻ tìm cách giải quyết: Đã làm gì? Làm như thế nào?... Tạo được môi trường trong và ngoài lớp phong phú, hấp dẫn trẻ kích thích trẻ tò mò, khám phá, phân loại, so sánh… Đồ dùng, đồ chơi để dạy trẻ phải dễ sử dụng, phù hợp với độ tuổi và đủ số lượng cho từng trẻ. Khi hướng dẫn một hoạt động cho trẻ làm quen, giáo viên cần giao nhiệm vụ cho trẻ đồng thời cùng làm với trẻ, không hướng dẫn trẻ theo từng thao tác. Từ đó hình thành hệ thống hoá kiến thức một cách chính xác, khoa học. 2.2. Thực trạng các vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Năm học 201 – 201 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi C1 - Trường Mầm non Quảng Phú, với số trẻ là 40 cháu. Ngay từ đầu năm tôi đã tìm hiểu đặc điểm, tâm sinh lý trẻ và kết hợp kiểm tra kiến thức đầu năm của hoạt động “làm quen với toán”. Đồng thời rà soát về cơ sở vật chất, tôi thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: 3 a) Thuận lợi. - Được sự quan tâm của ngành GD - ĐT, của Phòng Giáo dục - Đào tạo Tp Thanh Hóa, cũng như Trường Mầm non Quảng Phú đã thường xuyên mở các chuyên đề để bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ giáo viên cốt cán của các trường. - BGH nhiệt tình, năng động, có trình độ chuyên môn cao. Thường xuyên quan tâm giúp đỡ giáo viên khi gặp khó khăn, vướng mắc về chuyên môn. Sau mỗi lần kiến tập chuyên đề của ngành GD - ĐT, của Phòng Giáo dục - Đào tạo Tp Thanh Hóa, cũng như Trường Mầm non Quảng Phú thực hiện theo chương trình Mầm non mới. BGH lại triển khai dạy mẫu để 100% giáo viên được học tập tiếp thu. - Các cháu đồng đều về lứa tuổi và được sự quan tâm hỗ trợ kịp thời của phụ huynh. Trẻ cú nề nếp thói quen học tập tốt. - BGH luôn bố trí dự giờ, kiến tập chéo trong trường, tham khảo các tiết dạy của những giờ kiến tập trường bạn. Động viên khuyến khích kịp thời mỗi khi giáo viên có những sáng tạo trong các hoạt động. -Trao đổi rút kinh nghiệm trong tổ soạn bài, chị em đồng nghiệp giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. từ đó chúng tôi đã nâng cao được chất lượng dạy và học b) Khó khăn. * Đối với cô giáo: - Đồ dựng học toán của trẻ 3 tuổi chưa có đủ, chưa hấp dẫn trẻ. - Phương tiện về công nghệ thông tin còn hạn chế. - Một số phụ huynh chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ trong trường Mầm non. * Đối với trẻ: - Nhiều trẻ đến lớp còn rụt rè, nhút nhát. một số chỏu đi học chưa đều - Khả năng nhận biết của trẻ còn hạn chế. c) Kết quả khảo sát. - Từ thực trạng hiện nay ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát và phân loại chất lượng học sinh trên cơ sở đó tôi tìm ra giải pháp phù hợp giúp trẻ 4 lớp tôi học tốt môn Toán. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài như sau: Tổng số lượng của lớp là 40 trẻ STT Mức độ đạt được 1 Loại tốt 2 3 4 Loại khá Loại trung bình Loại yếu Kết quả Số lượng Tỷ lệ Em điền Để anh vào tính% % % % Đây là kết quả thấp so với yêu cầu đặt ra. Sau nhiều ngày suy nghĩ tôi quyết định tìm 1 số phương pháp giúp trẻ lớp tôi học tốt môn Toán. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng 2.3.1. Giải pháp 1:Làm đồ dùng trực quan phù hợp với giờ học. Để tăng tính hấp dẫn của giờ học tôi luôn vận dụng các nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương như: Gỗ vụn, hộp giấy, hột hạt … để tạo ra những đồ dùng học tập đẹp phong phú hấp dẫn lạ mắt có nội dung gắn bó với cuộc sống của trẻ phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm. Ví dụ: Tôi dùng muỗng nhữa làm chuồn chuồn,vỏ hộp sữa chua tạo ra con vịt hoặc len quấn làm con gà, vỏ sò làm cá… Như vậy sẽ làm cho trẻ hứng thú trong giờ học toán về số lượng từ đó sẽ hấp dẫn và lôi cuốn trẻ vào hoạt động 2.3.2. Giải pháp 2: Lồng ghép tích hợp các hoạt động vào giờ học. Muốn tổ chức tiết học có tính sáng tạo phong phú và lô gíc đồng thời trẻ tích cực hoạt động thì bản thân tôi phải tìm ra cách tích hợp các môn học sao cho hợp lý. Cô cần biết phối hợp khéo léo các phương pháp dạy học khác nhau như: Kể chuyện, chơi trò chơi, bài hát để dẫn dắt trẻ vào tiết học một cách nhẹ nhàng mà không thụ động. Ví dụ 1: Cho trẻ chơi trò chơi "Tôi là hình học" để dẫn dắt trẻ vào đề tài nhận biết phân biệt hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật. Ví dụ 2: Cho trẻ thăm quan vườn trường quan sát cây xanh và vào giờ học cô cho trẻ so sánh chiều cao của ba đối tượng Như vây cô vừa lồng ghép môn tìm hiểu môi trường xung quanh lại được 5 kết hợp giáo dục trẻ bết dữ gìn bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp. Dựa trên những kinh nghiệm trẻ đã có để dẫn dắt trẻ thu nhận kiến thức mới và để làm được đều đó thì giáo viên phải là chiếc cầu nối biến các hoạt động giữa trẻ và cô thành các hoạt động giữa trẻ với trẻ để trẻ tự kiển tra lẫn nhau, bày cho nhau cách độc, cách đếm, cách chơi. Ví dụ 3: Con hãy dùng sợi dây này xếp thành hình vuông Con có dùng dây này làm hình gì nữa ngoài hình vuông ? Nghệ thuật của người giáo viên là phải biết sử dụng hợp lý các biệp pháp, biết giải quyết tình huống một cách mền dẻo, biết tận dụng các thời cơ tình huống dễ dạy. 2.3.3. Giải pháp 3: Xây dựng giờ dạy trên lớp. Xây dựng tổ chức cho trẻ hoạt động tuỳ thuộc vào điều kiện của lớp, đối tượng trẻ vào không gian hoạt động. Ví dụ: Đối với giờ định hướng không gian gió viên có thể tổ chức cho trẻ hoạt động ở ngoài trời (dựa vào chủ đề luật lệ phương tiên giao thông) Để trẻ có thể thấy được các phương tiện giao thông đi lại, thấy được người tham gia thông để trẻ đễ xác định và khi cho trẻ chơi trò chơi ngoài trời thì trẻ cảm nhận được thực tế hơn, sáng tạo hơn và trẻ được hoạt động tích cực dễ nhận biết mà nội dung vẫn không thay đổi. 2.3.4. Giải pháp 4: Cho trẻ khám phá hoạt động. thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với toán Hoạt động làm quen với toán cung cấp cho trẻ kĩ năng nhận biết so sánh màu sắc, hình dạng, kích thước,tạo nhóm… các sự vật hiện tượng. Ví dụ: Đếm từ 1 đến 5 (ở chủ đề PTGT) Mục đích : Trẻ biết đếm từ 1-5 số lượng các đối tượng Nhận biết một số PTGT tên gọi, nơi hoạt động… Chuẩn bị: Cô copy những hình ảnh ôtô, xe máy, thuyền, tàu thuỷ… Vào slide show tạo trang trình diễn cho các PTGT xuất hiện theo ý muốn. Tiến hành: Cho trẻ nghe và hát theo bài “Ô tô xe lửa”. Cho trẻ quan sát ôtô và đếm số lượng Lần lượt cho từng loại PTGT xuất hiện, cô yêu cầu trẻ gọi tên, nói nơi hoạt 6 động, đếm số lượng, chọn thẻ chấm tròn tượng ứng. Đây là phương pháp đạt hiệu quả cao trong giờ học mà tôi đó thực hiện trờn lớp 2.3.5. Giải pháp 5: Luyện tập. Để hình thành các biểu tượng ban đầu về toán cho trẻ tôi dành nhiều thời gian và tạo nhiều cơ hội cho trẻ được luyện tập, trải nghiệm dưới nhiều hình thức khác nhau. + Luyện tập qua các bài tập ứng dụng đa dạng, phong phú với các hình thức khác nhau và sử dụng các loại phương tiện khác nhau. + Vận dụng các hiểu biết đã có để giải quyết các tình huống cụ thể trong thực tế. + Luyện tập qua trò chơi: với mỗi trò chơi cần nói rõ tên trò chơi, cách chơi, luật chơi. + Luyện tập qua các môn học khác và các hoạt động khác. Trong 1 tiết học tôi cũng dành nhiều thời gian hơn để luyện tập hơn là cung cấp kiến thức. Tôi chỉ thiết kế và tổ chức các hoạt động và nêu trực tiếp tham gia hoạt động, nhận xét kết quả của hoạt động và nêu biểu tượng cần hình thành. Sau đó tôi chính xác hoá kết quả, kiểm tra kết quả bằng kỹ năng (nếu có) sau đó khái quát hoá để hình thành biểu tượng. VD1: Với hoạt động so sánh sự khác biệt rõ nét về số lượng giữa 2 đối tượng. Tôi thiết kế hoạt động luyện tập cho trẻ tự xếp số lượng con mèo và con cá ra, sau đó cho trẻ so sánh số lượng của 2 nhóm đối tượng và nhận xét, đưa ra biểu tượng cần hình thành (nhiều hơn – ít hơn). Tôi chính xác hoá kết quả trẻ làm và kiểm tra lại bằng kỹ năng ghép đôi. VD2: Luyện tập qua trò chơi: 1 số trò chơi: Về đúng nhà (bến), tìm đúng đôi, biểu đồ, phương tiện giao thông của bé (luyện tập nhận biết hình dạng và số đếm) ghép đúng hình ban đầu (luyện nhận biết 4 hình) xếp que tính tạo thành các hình đã học, gấp hình. ... Mỗi 1 biểu tượng cần hình thành tôi đưa ra nhiều hình thức luyện tập đa dạng và phong phú nên trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn, nhẹ nhàng hơn. Đây là 1 phương pháp rất có hiệu quả. 2.3.6. Giải pháp 6: Dùng lời nói: Đàm thoại, giảng giải, trò chuyện. Phương pháp này có ỹ nghĩa quan trọng trong việc giúp trẻ nhận biết những đặc điểm, thuộc tính, bản chất của đối tượng nhận thức. Tôi dùng phương pháp này để mô tả, hướng dẫn, gợi ý hoặc hỏi trẻ nhằm hướng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh, phân tích, khái quát hoá để nắm được những tri thức cần thiết. Phương pháp này đòi hỏi phải sử dụng khéo léo, lời nói và câu hỏi của tôi phải ngắn gọn, 7 rõ ràng phù hợp với lứa tuổi trẻ lớp mình, và kinh nghiệm của trẻ, kích thích trẻ huy động các thao tác tư duy. Tôi luôn tạo cơ hội cho mọi trẻ đều được tham gia trả lời và khuyến khích trẻ nói lên những ý kiến của bản thân. VD: Với hoạt động nhận biết phân biệt hình tròn, hình vuông cho trẻ được trực tiếp sờ đường bao của hình và đưa ra nhận xét. Cô đưa ra câu hỏi con sờ xung quanh hình vuông thấy nó thế nào. VD: Với hoạt động so sánh sự khác nhau rõ nét về chiều dài của 2 đối tượng. Cô đưa ra câu hỏi gợi mở làm thế nào để biết băng giấy xanh dài hơn băng giấy đỏ. VD: Với hoạt động phân biệt to – nhỏ. Cô tạo tình huống làm thế nào để biết cái bát màu đỏ nhỏ hơn cái bát màu xanh (đặt bát đỏ vào trong bát xanh). 2.3.7. Giải pháp 7: Phối hợp với phụ huynh. Tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh nên tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thường xuyên luyện tập, củng cố các biểu tượng ban dầu về toán ở mọi lúc mọi nơi, từ đó tạo cho trẻ chú ý với các sự vật hiện tượng xung quanh mỡnh và kết hợp với phụ huynh để có thể khi ở nhà với những kiến thức đó học bố mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia vào các công việc trong gia đình theo chỉ dẫn của cha mẹ.Như vậy cha mẹ có vai trò rất quan trọng và cần thiết hỗ trợ rất nhiều cho trẻ trong việc hình thành các biểu tượng toán. Qua một thời gian trao đổi tôi nhận thấy trẻ tiến bộ rừ rệt về cỏch nhận thức đối với bộ mụn toán, đồng thời phụ huynh còn giúp tôi sưu tầm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Sau một năm thực hiện các phương pháp và hình thức cho trẻ 3 – 4 tuổi lớp tôi làm quen với toán. Trong suốt năm học tôi đã theo dõi và đánh giá kết quả phát triển nhận thức ở hoạt động làm quen với toán có lớp tôi như sau: Tổng số lượng của lớp là 40 trẻ. Kết quả so sánh đối chứng T T 1 2 Phân loại Đầu năm Cuối năm Tăng Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lượn lượn lượn lệ g g g Loại tốt Loại khá 8 Giảm Số Tỷ lệ lượn g 3 4 Loại trung bình Loại yếu Trong quá trình thực hiện các phương pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hình thành biểu tượng ban đầu về toán tôi rút ra 1 số kinh nghiệm sau: -Hãy luôn lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động, cô giáo hãy là người hướng dẫn, động viên trẻ làm tốt hơn. Đó chính là điểm mới của chương trình giáo dục Mầm non mới - Cần nghiên cứu kỹ đối tượng trẻ lớp mình giảng dạy về tâm sinh lý cũng như khả năng nhận thức của từng trẻ. - Xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc hình thành các biểu tượng toán ở từng hoạt động sao cho phù hợp với thực tế của từng địa phương mình. - Xây dựng giáo án, tiết dạy sao cho mềm dẻo “Học bằng chơi, chơi mà học” mà vẫn đạt yêu cầu nhiệm vụ của Phòng và Ban giám hiệu đã chỉ đạo. - Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi sinh động, hấp dẫn. - Xây dựng môi trường học tập cho phù hợp. - Phối hợp với gia đình để nâng cao khả năng phát triển nhận thức cho trẻ đặc biệt là hình thành các biểu tượng toán ban đầu cho trẻ 3 – 4 tuổi từ đó có phương pháp tác động kịp thời. 3. Kết luân, kiến nghị 3.1. Kết luận Như chúng ta đã biết: " Làm quen với toán " là môn học rất khó đối với trẻ nhưng để trẻ học được và hứng thú học thì người giáo viên phải biết vận dụng tích cực các phương pháp dạy học tìm ra cách truyền thụ kiến thức cho trẻ giúp trẻ dễ hiểu và nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ nhận biết một cách dễ dàng hơn. Qua những nội dung phương pháp mà tôi đưa ra đối với các môn học khác nói chung và môn "Làm quen với toán nói riêng", tôi thấy nhận thức của trẻ trong giờ học đạt được hiệu quả cao hơn sao với cách làm cũ. 3.2. Kiến nghị 9 Để đề tài được áp dụng rộng rãi và đạt hiệu quả cao trong hiện tại và trong năm tiếp theo tôi có 1 số kiến nghị sau: - Đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo cùng các cấp có thẩm quyền đầu tư hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đầy đủ để phục vụ cho quá trình giảng dạy cho mọi hoạt động nói chung và bộ môn toán nói riêng - Mở thêm nhiều chuyên đề thao giảng để giáo viên được tham dự để nâng cao các giải pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi cũng như trẻ ở các lứa tuổi khác hình thành các biểu tượng ban đầu về toán được nâng cao hơn về chất lượng. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu, giảng dạy ở lớp, ở trường mà tôi đã áp dụng vào trong thực tế trong suốt thời gian qua. Từ những sáng kiến này rất mong có được nhưng ý kiến đóng góp chân thành của Ban Giám hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp cùng tất cả các cấp lãnh đạo có liên quan giúp tôi hoàn thiện hơn, vững vàng hơn trên con đường truyền thụ kiến thức của mình đến với trẻ. Thanh Hóa, ngày ... tháng ... năm 2017 Nhận xét của thủ trưởng đơn vị Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh Nhiệm của mình, không sao chép nội dung Của người khác Người viết sáng kiến kinh nghiệm Lê Thị Thao 10 Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HOÁ PHÒNG GD&ĐT TP THANH HÓA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 3 - 4 TUỔI LÀM QUEN VỚI BIỂU TƯỢNG TOÁN TẠI TRƯỜNG MẦM NON LAM SƠN Người thực hiện: Nguyễn Thị Quỳnh Nga Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Lam Sơn SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn 1 THANH HÓA NĂM 2017 MỤC LỤC TT 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.3. 1 2.3. 2 2.3. 3 2.3. 4 2.3. 5 2.3. 6 2.4 NỘI DUNG 1. MỞ ĐẦU Lí do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Cơ sở lí luận Thực trạng của vấn đề nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại trường mầm non Lam Sơn. Các biện pháp thực hiện để nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán. Đi sâu nghiên cứu để hiểu đặc điểm của trẻ. Trang 1 2 2 2 2 2 2 2-3 4 4 Xây dựng môi trường hoạt động toán trong lớp. 5-6 Cách sử dụng đồ dùng trực quan. 7-8 Nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của bản thân. 9-10 Vận dụng sáng tạo một số trò chơi trong hoạt động làm quen với toán. Công tác tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh 10-11 Hiệu quả của SKKN. 12 13 2.4.1 Kết quả khảo sát khi áp dụng các biện pháp trên. 13 2.4.2 Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào thực tiễn trên trẻ tại trường mầm Non Lam Sơn 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ Kết luận 14 Kiến nghị Tài liệu tham khảo 15 16 3.1 3.2 14 14 2 3 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài: Trẻ em là những hạt giống, những mầm non trong vườn ươm đất nước. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ là một yêu cầu, nhiệm vụ không chỉ đối với gia đình, nhà trường mà của toàn xã hội. Chính vì vậy mà chúng ta cần có những biện pháp hữu hiệu để chăm sóc giáo dục trẻ nhằm tạo ra những con người phát triển toàn diện để làm chủ đất nước. Đây là vấn đề mang tính thời đại và cấp thiết đối với ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non - mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo viên mầm non với công việc vừa chăm sóc vừa giáo dục trẻ, thông qua mọi hoạt động và trên từng tiết dạy tôi nhận ra việc dạy trẻ làm quen với toán là một hoạt động đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Đặc biệt nó có tầm quan trọng rất lớn đối với việc phát triển trí tuệ sau này của trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Toán học là một môn khoa học cần có độ chính xác. Do trẻ ở độ tuổi mẫu giáo chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là phải hình thành cho trẻ các biểu tượng toán học, cung cấp những kỹ năng cơ bản nhất để trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế. Để có sự phát triển và hướng tới một nền giáo dục toàn diện như Bác Hồ đã từng nói: “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” Rèn luyện cho trẻ làm quen với những biểu tượng toán ngay từ tuổi mầm non là một việc làm hoàn toàn đúng đắn và cần thiết, vì đó chính là cơ hội tốt để giúp trẻ hình thành phẩm chất, năng lực hoạt động cho mình như: Tìm tòi, quan sát, so sánh… Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, để sau này trẻ sẽ vững vàng, tự tin hơn khi tiếp nhận những kiến thức toán ở giai đoạn tiếp theo. “Làm quen với toán” đây là một hoạt động đòi hỏi độ chính xác cao. Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, sáng tạo, hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những kỹ năng học tập đối với hoạt động làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với hoạt động học này, người giáo viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho tiết học mới mong tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. Xuất phát từ nhận thức của trẻ từ trực quan sinh học giúp trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới xung quanh. Từ đó hình thành hệ thống hóa kiến thức một cách chính xác, khoa học. Nhận thức về toán học có liên quan mật thiết với quá trình phát triển toàn diện của trẻ, thông qua toán học sớm hình thành ở 1 trẻ khả năng tìm tòi, quan sát, khám phá, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện tượng khách quan. Trên cơ sở đó bổ sung thêm vốn ngôn ngữ và góp phần tích cực vào việc phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ. Nhận thấy tầm quan trọng, bản thân mỗi giáo viên đứng lớp phải có suy nghĩ, việc làm thiết thực để nâng cao hiệu quả trong hoạt động này. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán” để làm đề tài nghiên cứu trong năm học 20162017. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Bản thân tiến hành nghiên cứu đề tài này với mong muốn tìm ra những hạn chế, khó khăn trong khi tổ chức các hoạt động cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng. Từ đó đưa ra cách tổ chức, phương pháp giảng dạy giúp trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng một cách tốt nhất. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại Trường mầm non Lam Sơn. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu nhập thông tin. - Phương pháp quan sát, đánh giá thống kê, xử lý số liệu. - Phương pháp trải nghiệm, thực hành. - Phương pháp nêu gương, đánh giá. - Phương pháp tuyên truyền, phối hợp phụ huynh. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1. Cơ sở lí luận Trong chương trình giáo dục mầm non việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen với toán ngay từ tuổi mầm non là việc hoàn toàn đúng đắn và cần thiết giúp trẻ tìm tòi, quan sát, so sánh,...Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, bên cạnh đó thì việc xác định vị trí trong không gian giúp trẻ xác định đúng các vị trí trên - dưới, trước – sau, phải trái của mình và của đối tượng khác. Việc dạy cho trẻ nắm chắc các kiến thức trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán, không những giúp cho trẻ học bộ môn toán sau này đẽ dàng hơn mà còn giúp cho trẻ tiếp thu kiến thức của các môn học khác một cách nhanh nhạy và chính xác hơn. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ. ... Và các sự vật hiện tượng đến nhận thức xung quanh. tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ , dần dần trẻ có được những khái niệm giản đơn nhất về 2 thế giới xung quanh có nhu cầu muốn tìn tòi, phám phá về tính chất, đặc điểm của sự vật hiện tượng, tập hợp các số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, sắp xếp của chúng trong không gian. Ví dụ: Khi chơi với đồ vật trẻ muốn biết tại sao vật này lại lăn được nhưng vật kia lại không lăn được . hình dạng, kích thước và chất liệu của chúng khác nhau như thế nào? Hoặc trẻ muốn biết từng nhóm đồ vật có bao nhiêu vật và cách so sánh các nhóm với nhau, trẻ muốn biết nhóm này có số lượng nhiều hay ít hơn nhóm kia. Bắt đầu trẻ muốn biết làm thế nào để cho hai nhóm được bằng nhau. Từ đó trong tư duy của trẻ đã nảy sinh khái niện thêm bớt một cách giản đơn nhất về phép cộng trừ của bậc tiểu học. Xuất phát từ nhu cầu đó mà việc cho trẻ làm quen với biểu tượng toán là nhu cầu cần thiết. Trong quá trình học tập và giảng dạy, nghiên cứu của đề tài tôi nhận thấy ngay từ khi mới sinh ra trẻ em như một tờ giấy trắng, chưa hình thành các biểu tượng về toán ban đầu ở trẻ. Vì thế người lớn nói chung và các cô giáo mầm non nói riêng là người trực tiếp tác động đến trẻ, nhằm dần dần hình thành cho trẻ những biểu tượng ban đầu về cuộc sống. Trẻ 3- 4 tuổi vốn hiểu biết còn ít, mới bắt đầu làm quen dần với những biểu tượng về toán, vì vậy những biểu tượng về toán ban đầu cho trẻ chỉ là dạng sơ khai mới mẻ. Để hình thành được biểu tượng về toán trẻ cần dựa vào vốn tích lũy của bản thân, vốn ngôn ngữ nhất định để diễn đạt. Trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với toán, giáo viên đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ nhận thức các biểu tượng sơ đẳng về toán, làm tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ. Ngành học mầm non đã triển khai và thực hiện theo chương trình mầm non mới, về nội dung và phương pháp thích hợp, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho trẻ. Là giáo viên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chăm sóc - giáo dục trẻ, bản thân tôi luôn ý thức cao, phải thực hiện yêu cầu giáo dục theo quy định của ngành và sự chỉ đạo của nhà trường, quan tâm đến sự phát triển toàn diện cho trẻ, qua đó có hoạt động cho trẻ làm quen với các biểu tượng về toán. 2.2. Thực trạng của vấn đề nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại trường mầm non Lam Sơn. Trong năm học 2016 – 2017 tôi đuợc nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3-4 tuổi với số cháu là 35. Là giáo viên trực tiếp chăm sóc trẻ ở độ tuổi này tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Được sự chỉ đạo sát sao về chuyên môn của Phòng Giáo Dục và sự quan tâm của Ban Giám Hiệu trường MN Lam Sơn tạo điều kiện đầu tư về cơ sở vật chất trường lớp khang trang, 100% nhóm lớp thực hiện giáo án điện tử phục vụ cho các hoạt động. - Bản thân còn trẻ nên việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy được phát huy tối đa. Ngoài ra tôi luôn tìm tòi học tập các đồng nghiệp, đã được 3 dự giờ các đồng nghịêp. Các hoạt động và dự thao giảng một số tiết mẫu của trường, của thành phố nên cũng đã được học tập một số kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy cho trẻ làm quen với toán. - Được sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể xã hội, phối hợp với nhà trường nên tạo điều kiện giúp tôi làm tốt công tác chăm sóc, giáo dục trẻ tại nhóm lớp của mình. - Với tổng số học sinh trong lớp là 35 cháu, các cháu khoẻ mạnh thông minh và cùng một độ tuổi nên rất thuận lợi cho công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, để trẻ phát triển toàn diện. * Khó khăn: Các cháu ở lớp tôi đa số là những trẻ lần đầu tiên đến trường, đến lớp, nên khả năng nhận thức và nề nếp của trẻ đang còn mang tính chất tự do, trẻ nhút nhát, rụt rè, chậm chạp, cũng ảnh hưởng đến chất lượng chung của lớp. Để đề ra được các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi làm quen với biểu tượng toán có hiệu quả, ngay từ đầu năm học mới tôi đã đánh giá phân loại khả năng học toán trong lớp tôi phụ trách để từ đó có những giải pháp trong giảng dạy tốt hơn. Tổng số trẻ được khảo sát 35 cháu. *Kết quả khảo sát trước khi áp dụng SKKN Kết quả Nội dung khảo sát Khả năng nhận biết về các biểu tượng toán Khả năng so sánh Khả năng chia tách phân nhóm Tổng số trẻ Tốt TS % Đạt Khá TS % TB TS % Chưa đạt TS % 35 6 17,1 10 28,7 13 37,1 6 17,1 35 7 20 11 31,4 12 34,3 5 14,3 35 7 20 10 28,6 14 40 4 11,4 Từ kết quả khảo sát khả năng học toán của trẻ 3-4 tuổi đồng thời trong quá trình dạy và tiếp xúc với trẻ tôi thấy rằng khả năng học toán của trẻ còn nhiều hạn chế về cách nhận biết về các biểu tượng toán, khả năng so sánh, khả năng chia tách phân nhóm. Khi trẻ học toán hầu hết đều phụ thuộc vào các hướng dẫn của cô, thực hiện các thao tác theo cô, trẻ chưa chủ động tư duy, hoặc tư duy không bền vững. chính vì vậy tôi thấy băn khoăn, lo lắng về vấn đề này và nghĩ bản thân mình phải tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán một cách có hiệu quả nhất để giúp trẻ tự tin, chủ động hơn khi lĩnh hội kiến thức sơ đẳng về toán. 2. 3. Các biện pháp thực hiện để nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán. 2.3.1. Đi sâu nghiên cứu để hiểu đặc điểm nhận thức của trẻ. Trẻ 3-4 tuổi là giai đoạn tư duy trực quan - Hành động, thích các hoạt động chân tay và khám phá bằng các giác quan. Có thể nắm các thông tin thông qua giao tiếp và các cách đơn giản, dễ hiểu. Hay đặt câu hỏi nhưng không phải lúc nào cũng hiểu câu trả lời. Bắt đầu nhận ra các mối quan hệ dưới dạng các câu hỏi đơn giản: Tại sao? Để làm gì? Như thế nào? Trẻ có thể móc nối các sự kiện khi thảo luận nhưng có thể gặp khó khăn trong phát âm, diễn đạt bằng lời nói. Trẻ cần được người lớn chú ý nghe và nói lại rõ ràng hơn những gì trẻ nói. Học tốt nhất trong những tình huống cụ thể có ý nghĩa với bản thân chúng và khi có sự tin tưởng, khích lệ của người lớn. Có thể nói đây là giai đoạn khủng hoảng của trẻ lên 3, giai đoạn mà cả gia đình và nhà trường cần quan tâm hơn tới trẻ 3 tuổi vì ở độ tuổi này trẻ rất nhạy cảm với những hành động, lời nói mà người lớn nói vói mình. Ví dụ: Đang ở chủ đề Thế giới động vật, khi chưa vào tiết học cô và trẻ trò chuyện với nhau một cách vui vẻ, thoải mái. Khi cô chỉ lên bức tranh và hỏi các con đếm xem trong tranh có bao nhiêu con chim đang bay và bao nhiêu con chim đang đậu ở cành thì trẻ vui vẻ trả lời cô và rất chính xác. Nhưng khi vào tiết học chính cũng như câu hỏi tương tự cô gọi trẻ đứng lên thì trẻ chi đứng im và không trả lời. Lúc này cô sẽ động viên, khích lệ trẻ để trẻ trả lời. Điều này giúp trẻ tự tin, hứng thú hơn và thể hiện rõ năng lực của bản thân trẻ. Thậm chí khi trẻ hứng thú trả lời có thể khiến tư duy trẻ phát triển tốt hơn. Khi trẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻTrẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻTrẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻ đều có quyền đòi hỏi được quan tâm, đáp ứng nhu cầu bản thân. Khi trẻ đến lớp, mỗi trẻ là một cá thể duy nhất, do đó trẻ sẽ hành động trong một môi trường theo cách riêng của mình. Chính vì vậy cô giáo cần tạo ra một tâm thế tốt khi ở lớp, một không khí tình cảm yêu thương tôn trọng trẻ. 2.3.2. Xây dựng môi trường hoạt động toán trong lớp. Cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, làm quen với môn toán không chỉ dừng lại ở hoạt động cho trẻ làm quen với toán mà còn cho trẻ vận dụng những kiến thức kỹ năng đã có giúp trẻ nhớ lâu hơn về các chữ số, số lượng, kích thước, hình dạng…Chính vì thế việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với toán qua các đặc điểm như màu sắc, hình dạng, bố cục góp phần hình thành ở trẻ khả năng yêu thích cái đẹp ở xung quanh là việc làm tôi cho là hết sức quan trọng và tạo ra 5 môi trường làm quen với toán. Ở lớp học tôi giành riêng một khoảng trống có diện tích vừa phải, vừa tầm với trẻ nơi dễ gây sự chú ý của trẻ. Tôi trang trí góc toán như một bức tranh bên trái là bé tô màu và sắp xếp theo quy tắc, trang trí bên trong là hình ảnh ngôi nhà có hàng rào, đường đi vào nhà trên đó có dán thảm đỏ để làm đường đi tạo góc mở cho trẻ hoạt động, trẻ chơi ở góc toán được tô màu, được vẽ được dán sắp xếp theo quy tắc với nội dung của từng chủ đề. Còn bên phải là thử tài của bé tôi trang trí như một cái bảng trên đó có dán những tấm thảm đỏ trẻ được tô màu, vẽ, dán, và gắn số tương ứng với số lượng đồ vật trẻ đã gắn theo nội dung của từng chủ đề. Qua đó rèn cho trẻ kỹ năng tô màu, vẽ dán, sắp xếp theo quy tắc, nhận biết số lượng trong phạm vi 3 và gắn số lượng tương ứng với số đồ vật trẻ dán. Không những tạo môi trường hợp lý mà tôi còn sử dụng những sản phẩm của trẻ để tạo cho trẻ sự hứng thú khi đi học. Trang trí, sắp xếp lớp học phòng học hài hòa hợp lý sẽ tạo được sự chú ý, sẽ hấp dẫn lôi cuốn trẻ vào giờ học theo giai đoạn, theo chủ đề, theo nội dung từng bài. Tùy vào nội dung của từng bài để bố trí trực quan xung quanh lớp, giá đồ chơi, tranh treo tường cho hợp lý để trẻ luyện tập cũng như liên hệ thực tế. Ví dụ : Chủ đề gia đình + Treo tranh về gia đình đông con, ít con để trẻ đếm số lượng người, kích thước của tùng thành viên trong gia đình như Bố thì cao nhất ... con thấp nhất và giáo dục trẻ. Tranh vẽ về gia đình ít con + Đồ dùng gia đình xếp ở giá đồ chơi để trẻ có thể luyện đếm. VD: Ở góc xây dựng, tôi có thể hỏi trẻ : Các con đã xây được bao nhiêu ngôi nhà trong góc xây dựng vủa mình. VD : Chủ đề "Thực vật". + Tôi treo tranh ở các góc và hỏi trẻ quả có số lượng 1 là quả gì ? 2 là số lượng của quả gì ? và quả gì có số lượng là 3 ? và con hãy sắp xềp theo trình tự : To nhất, Nhỏ hơn, nhỏ nhất. 6 Tương tự như vậy, thay đổi ở các góc theo từng chủ đề, để trẻ được đếm, tìm tòi và khám phá. 2.3.3. Sử dụng đồ dùng trực quan. Trực quan là một trong những nguyên tắc cơ bản của lí luận dạy học nhằm tạo cho trẻ những biểu tượng và hình thành các khái niệm trên cơ sở trực tiếp quan sát hiện vật đang học hay đồ dùng trực quan minh họa sự vật. Đồ dùng trực quan là chỗ dựa để hiểu sâu sắc bản chất kiến thức, là phương tiện có hiệu lực để 7 hình thành các khái niệm, giúp trẻ nắm vững các quy luật của sự phát triển xã hội. Đồ dùng trực quan có vai trò rất lớn trong việc giúp trẻ nhớ kĩ, hiểu sâu những hình ảnh, những kiến thức đang học. Hình ảnh được giữ lại đặc biệt vững chắc trong trí nhớ là hình ảnh chúng ta thu nhận được bằng trực quan. Vì vậy, cùng với việc góp phần tạo biểu tượng và hình thành khái niệm, đồ dùng trực quan còn phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của trẻ. + Sử dụng mô hình, sa bàn hoặc một câu chuyện, bài thơ, một trò chơi để dẫn dắt trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán. Ví dụ: Chủ đề: “Thé giới thực vật”. Tôi đọc cho trẻ nghe bài thơ “Củ cà rốt”. Sau đó tôi hỏi trẻ trong bài thơ nói về gì? (Trẻ trả lời: Nói về củ cà rốt), tôi đã chuẩn bị sẵn đồ dùng trực quan của mình. Vậy chúng mình xếp tương ứng củ cà rốt và lá để tạo nhóm mới. Chủ đề: Bản thân Đề tài: “Lớp học của chim sơn ca”. Cô: Lớp học của chim sơn ca gồm ba bạn, các bạn rất ngoan và chăm chỉ học bài, hôm nay trước giờ lên lớp các chú chim đang cùng nhau ôn lại bài cũ. + Các con hãy tìm cho cô nhóm ít hơn 3 rồi thêm vào đủ bằng 3 (1 - 2 trẻ lên tìm và thêm vào đủ bằng 3 và đếm cho cả lớp cùng đếm) cả lớp kiểm tra. Các con biết không, đường đến lớp học chú chim rất xa, nên trước khi bay, các chú chim phải khởi động “vỗ cánh” các con hãy đếm xem các chũ chim vỗ cánh mấy lần (cô làm động tác chim vỗ cánh 3 lần) trẻ đếm nhẩm và làm theo cô. + Cô giáo họa mi gọi một bạn lên bảng kiểm tra bài cũ. Cách 1: Chia thành 2 nhóm. Nhóm có 1 chú chim và nhóm có 2 chú chim. Trẻ thi nhau lên gắn theo yêu cầu của cô, cho 1 - 2 trẻ kiểm tra lại. Tương tự như vậy các bài học tiếp theo, trẻ thành thạo hơn. + Trong các tiết học tôi thường sử dụng các câu hỏi: Tại sao?Làm thế nào? Và còn có những cách tạo nhóm nào?... Qua đó kích thích được tính tò mò, sáng tạo, thông minh, nhanh nhẹn trong phán đoán, giúp trẻ giải quyết vấn đề bằng nhiều cách khác nhau và những cơ hội để phát triển khả năng đặc biệt. + Việc gây hứng thú ngay từ đầu tiết học bằng đồ dùng trực quan không những tạo được sự chú ý cho trẻ ngày từ đầu, mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoải mái để trẻ dễ dàng tiếp thu nội dung trọng tâm của tiết học. Trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh và mô hình với nhau. Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ đề, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với cô nhịp nhàng. Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi làm theo cô. Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 3 - 4 tuổi, do một số trẻ chưa học qua nhà trẻ nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh, mô hình với nhau để trẻ hình dung và nắm kiến thức tốt hơn. 8 Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học tập phải đúng lúc. Hình ảnh : Cô - Trò sử dụng đồ dùng trực quan Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ phức tạp dần. Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích trẻ, nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa luôn nếu sai sót. Đối với trực quan có nhược điểm riêng biệt, đặc biệt tôi sử dụng câu đố để đưa trực quan ra. Ví dụ : Khối vuông và khối cầu tôi dùng câu đố để trẻ đoán : Khối gì xinh xắn Hay Khối gì tròn lắm Các mặt hình vuông Không xếp chồng được đâu Bé hãy đoán xem Không đứng yên được đâu Khối gì thế nhỉ ? Động vào lăn lông lốc... Để liên kết các nội dung trong một tiết học được liên quan và chuyển sang nội dung mới một cách linh hoạt, đưa trực quan ra một cách hợp lý không có động tác thừa hay các câu hỏi lặp lại nhàm chán, tôi thường sử dụng các câu chuyện sáng tạo : Ví dụ: Có một bạn Thỏ rất ngoan, hôm nay trên đường đi học bạn Thỏ gặp cô và bạn Thỏ đã nói thầm vào tai cô đấy ! Chúng mình có muốn biết bạn Thỏ nói gì không nào ? (Trẻ hào hứng nghe và rất muốn được biết đâu mà Thỏ nói gì với cô giáo) Tôi lại nói tiếp: Bạn Thỏ nhờ cô hỏi các bạn lớp mình xem 9 có biết ngày 19/5 là ngày gì không nào? Trẻ trả lời đúng: (Ngày 19/5 là ngày sinh bác Hồ). Tôi nói tiếp : Bạn Thỏ cảm ơn các bạn lớp mình đã giúp cho bạn ấy biết bí mật của ngày 19/5 nên đã tặng lớp mình một món quà (món quà đó là một trò chơi ôn luyện đã chuẩn bị trước). Khi đưa trực quan là nội dung tích hợp của các hoạt động học khác, vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán bằng câu hỏi nhẹ nhàng, hợp lý điều đó đã phát uy được tích cực một cách cao nhất ở trẻ, khi tham gia các hoạt động. Ví dụ : Để khắc sâu kiến thức về khối cầu, khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật tôi đặt câu hỏi : Con nào thích chơi khối cầu và khối trụ ? Con nào thích chơi khối vuông và khối chữ nhật ? Trẻ tự trả lời, tôi sẽ phân thành các nhóm. + Nhóm thích chơi khối cầu, khối trụ về nặn khối cầu, khối trụ. + Nhóm thích chơi khối vuông, khối chữ nhật về nhóm tìm hình bằng giấy màu tương ứng để dán các mặt khối, điều này trẻ rất hào hứng thi đua, khi cùng nhau tham gia vào các hoạt động. Với việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, hấp dẫn trẻ tôi đã tạo ra tình huống liên tục trong suốt quá trình trẻ tham gia các hoạt động “làm quen với biểu tượng toán” giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách chính xác, sâu sắc và bền vững. 2.3.4. Nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của bản thân. Phương pháp dạy học bằng Công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. - Nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế. - Giáo viên có thể chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên giáo dục qua mạng thông tin truyền thông, Internet,...Nguồn tài nguyên vô cùng phong phú với hình ảnh, âm thanh, văn bản, phim...sống động tự nhiên tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ cũng như ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách toàn diện ở trẻ. Xác định vai trò của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, trong những năm qua tôi đã chủ động từng bước: Từ học hỏi đồng nghiệp, tham gia học các lớp đào tạo, bồi dưỡng về tin học. Bản thân không ngừng tìm tòi học hỏi, khai thác thông tin. Từ chỗ không biết, soạn giáo án cũng phải soạn đi soạn lại; từng ngày, từng tháng và từng năm tôi đã vun đắp kiến thức của mình. Đến nay tôi đã biết khai thác thông tin, soạn thảo giáo án điện tử. Không những vậy bản thân tôi còn có vai trò nòng cốt chi viện, hỗ trợ nhiều đồng nghiệp khác trên lĩnh vực ứng dụng công nghệ thông tin. Ví dụ: Khi học 1 tiết bài ”Đếm đến 3, nhận biết nhóm có 3 đối tượng’’ thường thì trẻ được xem vật mẫu bằng các thủ thuật của cô đưa ra, nhưng hầu hết các môn học khác đều có thủ thuật như vậy nên làm cho trẻ nhàm chán và ít chú ý. Nhưng khi 10 tôi sử dụng thủ thuật trong bài soạn trên màn hình Powe point như: hình ảnh 2 con gà và 3 con bò cùng với tiếng kêu của chúng th× trÎ rÊt chó ý vµ quan s¸t . Khi trẻ quan sát trên màn hình đã giúp trẻ phát triển khả năng quan sát mà tôi sẽ lồng tiếng âm thanh của con vật đó phát ra , như vậy trẻ có thể vừa nhìn vừa nghe một lúc và dễ dàng phân biệt sự khác nhau giữa các con vật . Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng Công nghệ thông tin giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chủ động quayphim, chụp ảnh làm tư liệu cho bài giảng điện tử. Chỉ cần vài cái "nhấp chuột" là hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của học sinh vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng.Bên cạnh đó lại tiết kiệm được thời gian cho giáo viên và chi phí nhà cho trường. 2.3.5. Vận dụng sáng tạo một số trò chơi trong hoạt động làm quen với toán Là một giáo viên tôi luôn có suy nghĩ, cần cố gắng dạy hay, dạy tốt hơn nữa, làm sao thu hút trẻ hứng thú tham gia các hoạt động. Để tăng tính hấp dẫn của giờ học toán tôi áp dụng những trò chơi sáng tạo vào các giờ học có tác dụng khích lệ trẻ tốt hơn. Khi tham gia tiết học trẻ tiếp thu được kiến thức về toán, là phương tiện vừa để củng cố kiến thức trong trẻ sau mỗi tiết dạy. Song việc sáng tạo ra các trò chơi quả là khó, các trò chơi vừa hấp dẫn trẻ, vừa mang tích tư duy và thông qua trò chơi trẻ phải áp dụng những kiến thức khác nhau trong tiết học quả thật là khó. Ví dụ: Với tiết dạy “Nhận biết phía trên, phía dưới, phía trước, phía sau của bản thân ” tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Chiềng làng chiềng trạng” Chiềng làng chiềng trạng Chiềng làng chiềng trạng Thượng hạ tây đông Thượng hạ tây đông Cả gái và trai Cả trai và gái Để đồ bên trái Để đồ bên phải Chiềng làng chiềng trạng Chiềng làng chiềng trạng Thượng hạ tây đông Thượng hạ tây đông Nếu là con trai Nếu là con trai Để đồ bên trái Để đồ trên nhé Nếu là con gái Nếu là con gái Để đồ bên phải Để đồ dưới thôi Qua trò chơi giúp trẻ nhận biết phía trên, phía dưới, phía trước, phía sau của bản thân, không những thế trẻ lại thấy hứng thú khi tham gia hoạt động vì trẻ đang chơi trò chơi chứ không phải đang học . Ví dụ: Với tiết Nhận biết ít - nhiều, to- nhỏ tôi đã chọn trò chơi "Tìm đĩa cho quả" + Nhiệm vụ nhận thức: Rèn luyện cho trẻ khả năng nhận biết, phân biệt và so sánh ít – nhiều, to- nhỏ. 11 + Luật chơi: Dùng bút nối thức ăn có số lượng ít hơn vào đĩa nhỏ, nối thức ăn có số lượng nhiều hơn vào đĩa to. Hình ảnh: Kết hợp trò chơi vào môn làm quen với toán Trên đây là một số trò chơi đã được tôi áp dụng vào các tiết học toán và tôi thấy trẻ học rất hứng thú, thoải mái và đạt kết quả cao, kích thích được nhiều trẻ rụt rè, nhút nhát ở lớp tôi trở nên bạo dạn hơn. Qua các trò chơi này cô chỉ là người hướng dẫn, gợi mở, phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ trở thành trung tâm của mọi hoạt động. Tuy nhiên để trò chơi đạt kết cao hơn nữa thì nhiệm vụ của giáo viên là rất quan trọng. Cô giáo phải giải thích được luật chơi một cách rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu. Đồng thời trong quá trình chơi cô phải giúp đỡ trẻ 12 yếu, tùy thuộc vào khả năng của trẻ, mức độ yêu cầu của từng trò chơi bằng cách phức tạp dần trò chơi, hiệu lệnh chơi, luật chơi để trẻ được thực sự tập luyện, củng cố kiến thức của mình. Khi tổ chức chơi không những phải chú ý đến mục đích dạy học (Củng cố kiến thức rèn luyện kỹ năng) mà còn phải chú ý đến mục đích giáo dục (Rèn luyện những phẩm chất đạo đức, quy tắc ứng xử). Các trò chơi cần được lựa chọn, tổ chức theo hệ thống nhất định phù hợp với quá trình dạy học như vậy hoạt động mới đạt kết quả cao. Và một phần quan trọng không thể thiếu đó là kiểm tra kết quả cuộc chơi cho trẻ kiểm tra cùng cô thông qua việc kiểm tra cô có thể biết được kết quả tiết học vừa dạy. Trong quá trình diễn ra các trò chơi cô phải kết hợp chặt chẽ linh động để kết quả đạt kết quả tốt. 2.3.6. Công tác tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh Thông qua buổi họp phụ huynh hay những buổi đón trả trẻ tuyên truyền với phụ huynh c¸ch d¹y trÎ häc m«n toán cho trẻ dễ tiếp thu nhất. Hình ảnh : Tuyên truyền với phụ huynh Từ đấy phụ huynh biết được con mình học môn học này như thế nào, và tin tưởng hơn khi gửi con đến trường. §Ó trÎ häc tèt m«n toán này chóng ta cÇn ph¶i biÕt phèi kÕt hîp gi÷a gia ®×nh cïng víi c« gi¸o ®Ó gióp trÎ häc tèt hơn gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn gi¸o dục toàn diện cho trÎ. 13 Hoặc tôi chỉ ra cho các bậc phụ huynh “Dạy trẻ học toán bằng các tình huống thực tế” Không chỉ có trong trường học mới cung cấp môi trường học toán cho trẻ, có rất nhiều cách học toán tự nhiên có thể thực hiện bên trong và bên ngoài gia đình và cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên tốt nhất của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ lĩnh hội những khái niệm toán học cơ bản một cách nhẹ nhàng nhưng có hiệu quả, thông qua các hoạt động hằng ngày ở tại gia đình cha mẹ có thể thu hút trẻ vào các tình huống thực tế như : Khi làm công việc nhà, cha mẹ có thể giúp trẻ cảm nhận toán học đang hiện diện quanh mình như : Nấu ăn, gấp quần áo, học toán khi đi mua sắm, học toán khi đi tham quan. Để thực hiện tốt công tác phối hợp với các bậc phụ huynh thì trước hết giáo viên cần phải : + Nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có tâm huyết với nghề. + Luôn tìm tòi, sáng tạo để có những hình thức và nội dung tuyên truyền phù hợp với các bậc phụ huynh. + Tạo mối quan hệ giữa phụ huynh và giáo viên. + Thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình thực tế của trẻ khi ở trường để kịp thời có biện pháp giáo dục trẻ sao cho hiệu quả nhất. 2.4. Hiệu quả của SKKN 2.4.1. Kết quả khảo sát khi áp dụng các biệnpháp trên: Sau một năm áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán, tôi thấy khả năng học toán của trẻ được nâng lên rõ rệt, cụ thể như sau : Tổng số trẻ được khảo sát 35 cháu. Trong đó: Kết quả Nội dung khảo sát Khả năng nhận biết về các biểu tượng toán Khả năng so sánh Khả năng chia tách phân nhóm Tốt TS % Đạt Khá TS % 35 12 34,3 13 37,1 10 28,6 0 0 35 13 37,1 13 37,1 9 25,8 0 0 13 37,1 12 34,3 10 28,6 0 0 Tổng số trẻ 35 TB TS % Chưa đạt TS % 2.4.2. Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào thực tiễn trên trẻ tại trường mầm Non Lam Sơn Sau khi áp dụng "Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán" trong năm học 2016-2017 tôi thấy : Với việc áp dụng một số biện pháp cải tiến trong quá trình cho trẻ làm quen với toán, tôi thấy kết quả trên trẻ được nâng lên rõ rệt : Tỉ lệ đạt tốt tăng, tỉ lệ trẻ đạt 14 trung bình giảm, tỉ lệ trẻ không đạt không còn. Tôi thấy biện pháp cải tiến của mình đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. - Đối với giáo viên biết cách áp dụng một cách linh hoạt và phù hợp hơn các phương pháp, biện pháp, hình thức tổ chức tiết dạy để tạo thêm hứng thú cho trẻ nhằm giúp trẻ tiếp thu tốt bài dạy của cô. - Lựa chọn các bài dạy theo chủ đề, chủ điểm hợp lý dễ hiểu, dễ nhớ, gần gũi với trẻ. Đối với trẻ trong giờ học đa số các con nhớ được tên gọi của bài học, hiểu được bài giảng của cô, biết trả lời các câu hỏi của cô và tham gia hào hứng các trò chơi. - Kiến thức của trẻ được nâng cao hơn, kỹ năng trả lời câu hỏi, kỹ năng chơi các trò chơi của trẻ cũng được nâng lên rõ rệt. - Qua giờ học ngôn ngữ của trẻ cũng phong phú hơn, trẻ biết thêm được một số từ mới áp dụng trong toán học. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận. Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Muốn tồn tại và phát triển xã hội văn minh, phồn vinh thì phải chăm sóc giáo dục trẻ. Đó là nhiệm vụ không chỉ đối với gia đình, nhà trường mà còn của toàn xã hội. Đối với chương trình giáo dục trẻ mầm non, hoạt động “Làm quen với toán” là một trong những nội dung quan trọng, cần thiết không thể thiếu được. Thông qua hoạt động “Làm quen với toán” cô giáo giúp trẻ hình thành và lĩnh hội những kiến thức cũng như biểu tượng toán sơ đẳng ban đầu, là hành trang cho trẻ bước tiếp trên những chặng đường mới. Với những ý nghĩ như vậy và với yêu cầu giáo dục ngày càng cao đòi hỏi người giáo viên mầm non phải có nhận thức đúng đắn về việc dạy trẻ “Làm quen với toán” để có kỹ năng, kỹ xảo trong từng tiết dạy nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy cao hơn. Qua nghiên cứu thực hành và hướng dẫn trẻ làm quen với biểu tượng toán, bản thân tôi đã rút ra một số bài học sau : - Muốn đạt được kết quả trong hoạt động làm quen với toán, trước khi lên lớp tôi soạn bài đầy đủ, nắm chắc giáo án, phương pháp lên lớp theo đúng trình tự, loại tiết để giảng dạy và đan xen với mọi hoạt động, để trẻ nắm chắc các nội dung bài học. - Luôn tìm tòi học hỏi, nâng cao tay nghề và linh động trong quá trình dạy học, nhất là đồ dùng, đồ chơi đẹp, sáng tạo hấp dẫn trẻ, đưa trẻ vào thế giới ham học hỏi, tìm tòi. - Khi có những thay đổi trong chuyên đề tôi đã kịp thời áp dụng ngay. Trong khi luyện tập cần phải động viên, khuyến khích trẻ kịp thời để tạo cho trẻ hứng thú học hơn. Từ những đồ dùng, đồ chơi làm ra cô giáo phải tạo môi trường cho trẻ được tiếp xúc, tạo tình huống cho trẻ hoạt động, mọi cách cho trẻ 15 được trải nghiệm hòa mình vào các đồ chơi mà trẻ được làm quen. Thường xuyên đánh giá hiệu quả đồ dùng trực quan qua các bài dạy để thay đổi tình huống mới, gây sự bất ngờ chú ý của trẻ. Điều cần thiết là cần phải biết phối hợp chặt chẽ với phụ huynh làm tốt công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ để nhận được sự giúp đỡ đồng tình, từ đó đưa con em mình ngày càng tiến bộ và có một lòng khao khát thích học, không những hoạt động “Làm quen với toán” mà còn có ích cho các hoạt động khác nữa. Tôi luôn luôn không ngừng quan tâm, tìm tòi học hỏi và sáng kiến ra nhiều kinh nghiệm cho mình hơn nữa. 3.2. Kiến nghị * Đối với nhà trường - Luôn đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị cho việc dạy học. - Tổ chức, xây dựng nhiều tiết dạy mẫu để giáo viên học tập và đúc rút kinh nghiệm. * Đối với Phòng giáo dục và Đào tạo - Cung cấp đầy đủ tài liệu, trang thiết bị dạy học phù hợp với chương trình Giáo dục Mầm Non mới hiện nay. - Mở các lớp chuyên đề về các tiết dạy mẫu để học tập, đúc rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Trên đây là đề tài mà tôi nghiên cứu dựa trên cơ sở dạy và học thường xuyên trên lớp. Tôi luôn mong muốn được sự góp ý, giúp đỡ của đồng nghiệp và các cấp quản lý chuyên môn để đề tài được áp dụng hiệu quả hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Thanh hoá, ngày 15 tháng 04 năm 2017 Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tôi viết, không sao chép của ai. NGƯỜI VIẾT SKKN Nguyễn Thị Quỳnh Nga Tài liệu tham khảo - Sách hướng dẫn trẻ 3-4 tuổi hoạt động làm quen với toán; - Các tạp chí, tập san giáo dục mầm non. 16 17 Tải về bản full SKKN: Một số biện pháp hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5- 6 tuổi tại trường Mầm Non Sao MaiMục tiêu của đề tài: giúp 100% trẻ tại trường thực hiện tốt các trò chơi về toán học. Trẻ hình thành về các biểu tượng toán Phát triển khả năng, kĩ năng học toán cho trẻ như: Tập hợp số lượng, số thứ tự và đếm: Đếm trong phạm vi 10 và đếm theo khả năng. » Xem thêm Tóm tắt nội dung tài liệu
Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai
I.Phầnmởđầu: 1.Lýdochọnđềtài: Giáodụcmầmnonlàbậchọcđầutiêncủahệthốnggiáodụcquốcdân. Đâylàbậchọcnềntảngtrongviệcgiáodụcnhâncáchconngườipháttriển toàndiện.Chínhvìvậy,mụctiêugiáodụcmầmnonnướctahiệnnaylà“Giúp trẻpháttriểnthểchất,tìnhcảm,trítuệ vàthẩmmỹ.Hìnhthànhở trẻ những cơsởđầutiêncủanhâncáchconngườimớixãhộichủnghĩaViệtNam:thông minh,hamhiểubiết,thíchkhámphátìmtòi,cómộtsố kỹ năngsơ đẳngnhư quansát,sosánh,phântích,tổnghợpvàsuy luậncầnthiếtđể bướcvào trườngphổthông…” Vìtrẻ lớptôi đasố ở vùngnôngthôn,chamẹ chủ yếulàmnông nghiệp,conemđưađihọcthìchỉ thíchđượcviếtchữ,ítquantâmđếnviệc họctoánhaycácmônhọckhác. Vậyhìnhthànhcácbiểutượngtoánsơ đẳngchotrẻ mầmnonlànội dungquantrọnggópphầnthựchiệnmụctiêugiáodụcmầmnon.Trongđó, quátrìnhhìnhthànhbiểutượngsốlượng,consốvàphépđếmphânbiệtkích thước,hìnhdạng,đolường,địnhhướngtrongkhônggian...chotrẻmẫugiáo đóngvaitròtolớnđốivớisựpháttriểncácquátrìnhnhậnthứcchotrẻ,giúp trẻnhậnbiếtđượccácdấuhiệusốlượngvàmốiquanhệsốlượngcótrong cácsự vật,hiệntượngcủathế giớixungquanhtrẻ,hìnhthành ở trẻ biểu tượngvề consố,mốiquanhệ giữachúngvàquyluậthìnhthànhdãysố tự nhiên,hìnhthànhởtrẻnhữngkỹnăngnhậnbiếtnhư:sosánh,đếm,thêmbớt chiasố lượng…Ngoàiragiúptrẻ làmquenvớithế giớixungquanh,giải quyếtđượcmộtsố khókhăntrongcuộcsốnghằngngày,rèncácthaotáctư duynhư sosánh,phântích,tổnghợp,kháiquáthóa…Đồngthờigópphần pháttriểnngônngữ,giúptrẻdiễnđạtdễdànghơn. Vìvậygiáoviêncầnphảicómộtnguồndựtrữthậtđadạngvàphong phúcácbàitậpởđủmọihìnhthức,đủmọichủđềcủatrẻmầmnon. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 1 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Bảnthântôilàmộtgiáoviêntôichọnđề tàinàyvớimongmuốngiúp trẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMailàmquenvớimộtsốkháiniệmsơ đẳngvềtoánphảiđitừ đơngiảnđếnphứctạpdần,phùhợpvớilứatrình độpháttriểncủatrẻ. 2.Mụctiêu,nhiệmvụcủađềtài: a.Mụctiêu: 100%trẻtạitrườngthựchiệntốtcáctròchơivềtoánhọc. Trẻhìnhthànhvềcácbiểutượngtoán Pháttriểnkhảnăng,kĩnănghọctoánchotrẻnhư: Tậphợpsốlượng,sốthứtựvàđếm: Đếmtrongphạmvi10vàđếmtheokhảnăng. Cácchữsố,sốlượngvàcácsốthứtựtrongphạmvi10. Gộp,táchcácnhómđốitượngbằngcáccáchkhácnhauvàđếm. Xếptươngứng: Ghépthànhcặpnhữngđốitượngcómốiliênquan. Tạoraquytắcsắpxếp. Đolường: Đodộdàimộtvậtbằngcácđơnvịđokhácnhau. Đođộdàicácvật,sosánhdiễnđạtkếtquảđo. Đodungtíchcácvật,sosánhdiễnđạtkếtquảđo. Hìnhdạng: Nhậnbiết,gọitênkhốicầu,khốivuông,khốichữ nhật,khốitrụ và nhậnbiếtcáchìnhđótrongthựctế. Tạoramộtsốhìnhhọcbằngcáccáchkhácnhau. Địnhhướngtrongkhônggianvàđịnhhướngthờigian: Xácđịnhvị trị đồ vật(phíatrước,phíasau,phíatrên,phíadưới,phía phải,phíatrái)sovớibảnthântrẻ,vớibạnbèkhác,vớimộtvậtnàođólàm chuẩn. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 2 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Nhậnbiếthômqua,hômnay,ngàymai. Gọitêncácthứtrongtuần. Mụctiêucủagiáodụcmầmnonlàhìnhthànhcơsở banđầuvề nhân cáchconngườipháttriểntoàndiện.Hìnhthànhcácbiểutượngtoánhọcsơ đẳngchotrẻ mầmnonlànộidungquantrọnggópphầnthựchiệnmụctiêu giáodụcmầmnon.Hiệuquả củaviệchìnhthànhcácbiểutượngtoánsơ đẳngchotrẻmầmnonkhôngchỉphụthuộcvàoviệcxâydựngvàohệthống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ, mà còn phụ thuộc vào phươngpháp,biệnpháptổchứccáchoạtđộngmàtrọngtâmlàcác“tiếthọc toán”chotrẻởtrườngmầmnon.Hơnnữanộidung,phươngpháp,biệnpháp hìnhthànhcácbiểutượngtoánhọcsơ đẳngchotrẻ mầmnonphảiphùhợp vớiđặcđiểmpháttriểntâmsinhlýcủatrẻ,điềukiệnkinhtếxãhộimàtrẻlà thànhviên. b.Nhiệmvụ: Biệnpháphìnhthànhcácbiểutượngtoánhọcsơ đẳngchotrẻ mầm nonphảigópphầnthựchiệncácnhiệmvụsau: Xâydựngtiếthọcphùhợpvớimôitrườnghọctậptrungvàngoàilớp, phùhợpvớitừnghoạtđộngcủatrẻ. Xácđịnhnộidungcủamônhọc. Nghiêncứu nhữngphươngpháp hìnhthành các biểutượngtoán sơ đẳngchotrẻmầmnon. Nghiêncứunhữngthiếtbịcầnthiếtchoviệchìnhthànhcácbiểutượng toánsơđẳngchotrẻmầmnon. Nghiêncứuviệcpháttriểnnănglực,trítuệ,nănglựchọctập,giáo dụcđạođức,thẩmmỹ chotrẻtrongquatrìnhhìnhthànhnhữngbiểutượng toánhọcsơđẳngchotrẻmầmnon. Giáodụctoánhọcchotrẻmẫugiáotronggiađình. 3.Đốitượngnghiêncứu: Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 3 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoántạilớpchotrẻ56tuổi . 4.Giớihạnphạmvinghiêncứu: Trẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai. 5.Phươngphápnghiêncứu: a.Phươngpháplíluận: Ngày22tháng7năm2010.Bộ GiáodụcvàĐàotạođãbanhành Thôngtư số 23/2010/TTBGDĐTQuyđịnhvề Bộ chuẩnpháttriểntrẻ em năm tuổi nhằm hỗ trợ việc thực hiện Chương trình giáo dục mầm non (Thôngtư23/2010/TTBGDĐT). Chuẩn23.Trẻcómộtsốhiểubiếtvềsố,sốđếmvàđo. Chuẩn24.Trẻ nhậnbiếtvề hình,hìnhhọcvàđịnhhướngtrongkhông gian. Chuẩn25.Trẻnhậnbiếtbanđầuvềthờigian. b.Phươngphápthựctiễn: Muốnchotrẻhọctốthoạtđộnglàmquenvớitoántheophươngpháp mớiđiềutrướctiêngiáoviênphảinắmvữngđượcnộidung,phươngpháp. Dovậy,làmquenvớimộtsố biểutượngtoánnhằmđể giúpgiáoviênnắm vữngphươngphápdạy.Nhàtrườngtổ chứcchuyênđề hoạtđộnglàmquen toánchochịemgiáoviêntrongtrườngdựđể traođổikinhnghiệmlẫnnhau. Vớiphươngpháplấytrẻ làmtrungtâm,trẻ đượctrảinghiệmlàmchogiờ họcđạthiệuquảcao.Tổchứcnhiềutròchơimớiđểgâyhứngthúchotrẻ. Làmmộtsố đồ dùng,đồ chơicólồngghépcácmônhọckhácđể lôi cuốntrẻtậptrunghơnvàohoạtđộng,bằngphươngpháptrựcquan,phương pháptròchuyện,hỏiđáp… c.Phươngphápthốngkêtoánhọc: Phươngphápquansátcáchoạtđộngcủacôvàtrẻtạitrường,khảnăng tiếp thu của trẻ mẫu giáo, những thuận lợi và khó khăn trong khi giảng Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 4 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai dạy...Tìnhhìnhthamgiavàocáchoạtđộngcủatrẻ như thế nào?(tíchcực haykhông tích cực.Kinh nghiệm chuyên môn về việc ''Vận dụng phương phápgiảngdạylàmquenvớibiểutượngtoántrongtrường,trườngbạntừđó sosánhđốichiếuđểthựchiện. Sử dụngsáchchươngtrìnhchămsóctrẻ mẫugiáovàsáchhướngdẫn thựchiệnphươngpháphìnhthànhbiểutượngtoánsơđẳngchotrẻmầmnon. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 5 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai II.Phầnnộidung: 1.Cơsởlíluận: Căncứ thôngtư số 28sửađổivề chươngtrìnhgiáodụcMầmNon. TheoKHsố13ngày13/9/2017triểnkhainhiệmvụnămhọc20172018.Về việcchotrẻlàmquenvớimộtsốkháiniệmsưđẳngvềtoánvàphươngpháp giảngdạylấytrẻlàmtrungtâm. Quatìnhhìnhthựctếởtrường,lớpvàquathamkhảoởmộtsốtrường chothấytỉlệnhậnbiếtmộtsốbiểutượngtoáncònthấp,chúngtakhôngthể nóirằngtiếthọclàmquenvớitoánlàkhôngảnhhưởngđếnchấtlượngcủa mônhọcnày.Mônhọclàmquenvớimộtsốbiểutượngtoán.Nhưngtôinghĩ: nếutổchứctốtcácphươngphápđể trẻ làmquenvớimộtsố biểutượngvề toáncũngcómộtkếtquảkhảquantrongviệcgiúptrẻhọctốtmônhọcnày. Vậylàmthế nàođể tổ chứctốtmônhọcnày,tiếthọclàmquenvớitoán, cùngvớiviệctổ chứcmộtsố tròchơilồngghépmôntoán ở cáctiếthọc khác… Quathựctiễngiảngdạytrênlớpđãchotôithấy,nếupháthuyđếnmức tốiđakhảnăngtậptrungchúýcủatrẻvàođốitượng,muốndạytrẻlàquyết địnhcủatiếthọcnày. Vìvậycáigìbấtngờcôtạorasẽ lôicuốntrẻtậptrungchúýcủatrẻ hơn,trẻ thíchphánđoán.Vì ở độ tuổi56tuổitrẻ đãpháttriểntư duytrừu tượng.Nếuđáp ứngđượcnhữngnhucầutrêntrẻ,thìtrẻ rấthứngthútham giavàohoạtđộng.Chínhlúcnàyđâysựtậptrungvàchúýcủatrẻởmứccao độ. Cócâunói:“Trẻ emchínhlàngườilớnthunhỏ”thậtvậynhữnggì ngườilớnbiếttrẻemcũngđềubiết,màtrẻlĩnhhộiđượcmọithứtừnhững hoạtđộngcủangườilớn.Vìvậyđểhìnhthànhđượcmộtsốbiểutượngtoán sơ đẳngchotrẻ ,thìngườigiáoviênđóngmộtvaitròhếtsứcquantrọng trongviệctruyềnthụkiếnthứctoánđếnvớitrẻphảithậtdểhiểu. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 6 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai “Trẻemhômnaythếgiớingàymai” Khôngchỉ làdấuhiệukêugọithôithúctoànthế giớichútrọngquan tâmhơnđếncáivấnđề chămsócgiáodục”sợichỉđỏ”xuyênsuốtquátrình xâydựngcáicáchgiáodụccủatấtcảquốcgiatrêntoànthếgiới.Bởivìđất nướcluônphồnvinhvàcườngthịnhkhôngtụthậuvớithờigianluônđitrước thờiđạithìrấtcầnthếhệkếcậntrongtươnglaisựthôngminh,trítuệ,cần cù,hamhiểubiết,bảnlĩnh,giàulòngnhiệttìnhcùngvớikhả năngsángtạo khôngngừng.Trẻemchínhlàchủnhântươnglaicủađấtnước,làlớpngười kế tụcvàpháthuynhữngtinhhoacủanhânloạitrongthế giới.Hiệntạiđể cónhữngbướcđivữngchắc,cónhữngbướcđithầnkỳ nhanhchóngđưaxã hộiđiđếnđỉnhcaocủa ướcmơ xãhộicộngsảnvănminhmàMácĂng Ghenđãdựđoán. Việcchotrẻ MầmNonđượclàmquenvớibộ môntoán,hìnhthành nhữngbiểutượngtoánsơđẳng,làmônhọcrấtquantrọnglàđiềukiệnkhông thể thiếutrongquátrìnhdạyhọcnhằmpháttriểntrítuệ vànhâncáchtoàn diệnchotrẻ. 2.Thựctrạngvấnđềnghiêncứu: a.Thuậnlợi–khókhăn: *Thuậnlợi: Đượcsự chỉ đạosátsaovề chuyênmôncủaphòngGiáodụcvàban giámhiệunhàtrườngquantâm,muasắmtrangthiếtbị,đồ dùngdạyhọc tươngđốiđầyđủ,phònghọcrộngrãi,thoángmátcóđủánhsángchotrẻhoạt động. Bảnthântôicũngcónhiềucốgắngtrongquátrìnhtựhọc,tựrèn. Đasốtrẻlàngườiđịaphươngdễtiếpxúc,dễgần.Trẻởcùngmộtđộ tuổinênmứcđộnhậnthứctươngđốiđồngđều,chínhvìvậyviệcdạytrẻở lớpcũnggặpnhiềuthuậnlợi.Bảnthântôicũngđượctrãinghiệmthựctế trênlớpvớitrẻ,đồngthờiđượcthamgiahọchỏikinhnghiệmquabạnbè Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 7 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai đồngnghiệpnêncũngđãhọcđượcmộtsố kinhnghiệmtrongphươngpháp giảngdạy. *Khókhăn: Bêncạnhnhữngthuậnlợithìvẫncòntồntạimộtsố khókhănphụ huynhcứ nghĩđếnlớpchủ yếulàmúahátrồixongvàtrẻ thì100%làtrẻ nôngthôn,cũngcómộtsố phụ huynhđặtnặngvề việcviếtchữ cái,chưa thậtsựquantâmđếnbồidưỡngkhảnăngnhậnbiếtcủatrẻ,đasố trẻ nhận biếtvề biểutượngtoáncònkém,trẻ chưaxácđịnhđượchìnhdạng,hình khối,kíchthước,sốlượng… Làmquenvớitoánlàmộtmônhọckhóđòihỏisựchínhxác,khoahọc nêngiáoviênphảilàmthế nàođể trẻ tiếpthuđượclàvấnđề rấtkhókhăn chẳngnhữngthế trẻ địaphương,vùngnôngthôntrẻ đượctiếpxúcbằng tiếngphổ thôngcònhạnchế.Vìthếnênviệctiếpthukiếnthứcvớitrẻcòn gặpnhiềukhókhănvàthiếuhệ thống,mộtsố phụ huynhcòncoinhẹ việc họctậpcủaconemmìnhlàmảnhhưởngđếnkếtquảhọctậpcủatrẻ. 3.Nộidungvàhìnhthứccủagiảipháp,biệnpháp: a.Mụctiêucủabiệnpháp,giảipháp: Vớinhữngbiệnphápmàgiáoviênđưaralàtrẻ phảibiếtsắpxếp cácđốitượngtheotrìnhtự,theoyêucầu,trẻ đếmđượcxuôi,ngượcthành thạo.Trẻ biếtsử dụngcácdụngcụ để đo,đongvàsosánhnóikếtquả.Trẻ biếtgọitên,chỉrađiểmgiốngvàkhácnhaucủacáckhốicầu,trụ,vuông,chữ nhật…Biếtsửdụnglờinóivàhànhđộngđểchỉvịtrícủađồ vậtsovớivật làmchuẩn.Biếtgọitênđúngcácthứtrongtuần,cácmùatrongnăm. Muốnđạtđượcmụctiêugiáoviêncầnnghiêncứuđặcđiểmtâm sinhlýnóichungvàhiểusâuvềđặcđiểmcủaviệchìnhthànhcácbiểutượng banđầuvề toán.Thôngquaviệchìnhthànhcácbiểutượngvề toánlàbồi dưỡngchotrẻ khảnăngquansát,tìmtòi,sosánh,pháttriểnngônngữ,rèn luyệnphươngpháptưduy,thóiquencẩnthậnchínhxác… Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 8 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai b.Nộidungvàcáchthựchiệnbiệnpháp,giảipháp: Nộidunghìnhthànhcácbiểutượngtoánhọcchotrẻ mầmnonkhông chỉbaogồmnhữngkiếnthức,kỹnăngtoánhọc,màcòngồmcả nhữngbiện pháphoạtđộngthựctiễn,hoạtđộngtrítuệ,tấtcả điềuđólàcơ sở để giáo dụctoàndiệnnhâncáchtrẻ. Đểđưanộidungnàytớitrẻthìviệclậpkếhoạchthựchiệnnóthông quahệ thốngcáctiếthọcvàcáchìnhthứcdạyhọckhácđóngvaitròquan trọng.Cáckếhoạchdàihạncótínhđịnhhướngcùngvớicáckếhoạchngắn hạnvàcácgiáoántiếthọccótácdụngđịnhhướngchogiáoviênthựchiện côngviệcchotrẻlàmquenvớibiểutượngtoán. Trongquátrìnhdạytrẻgiáoviêncầnthườngxuyênsosánh,đốichiếu nộidungdạyhọcvớimứcđộ pháttriểnnhữngbiểutượngtoánhọccủatrẻ tronglớp.Giáoviêncầntiếnhànhtiếthọctoánvớitrẻtheokếhoạchđãđịnh. Mỗitiếthọcđềuđượcgiáoviênthựchiệnmộtcáchcótổchức,cólogíc,phù hợpvớiđặcđiểmtâmsinhlýlứatuổitrẻmàkhôngphụ thuộcvàothờigian hìnhthứctiếnhành.Kếtquả củamỗitiếthọctoánđượcthể hiệnquaviệc đạtmụcđíchđềra,tạochotrẻcảmxúcthỏamãn,lònghammuốnđượchọc tiếptục. Ngoàira việcchotrẻ làmquenvớibiểutượngtoáncòngiúptrẻ phát triểntưduytrựcquan.Quasựtìmtòihọchỏithựctếgiảngdạy,bảnthântôi tìmramộtsốbiệnpháp,giảiphápsauđểhìnhthànhmộtsốbiểutượngtoán đốivớitrẻ56tuổi: Biệnpháp1:Dạytrẻ đếmsố lượngtrongphạmvi10,thêm,bớtsố lượng,nhậnbiếtcácsốtừmộtđến10. Việcdạytrẻđếmxácđịnhsốlượngtrongphạmvi10,nhậnbiếtcácsố từ 110luônđượcbắtđầubằngviệcdạytrẻ lậpsố mớitrêncơ sở số đã biết.Ởlớpmẫugiáolớntrẻhọccáchlập5số tiếptheo(từsố6đếnsố 10). Việcdạytrẻlậpsốđượctiếnhànhtrêncáctiếthọctoán,trêncơsởtrẻthực hànhsosánhhainhómđốitượngcósố lượnghơnkémnhaulà1,saochosố Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 9 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai lượngcủachúngđượcbiểuthịbằngconsốmàtrẻ đãbiếtvàconsố kề sau consốđó. Vídụ:Khidạysố 6tacầnsosánh5bônghoavới6conbướm.Khi thiếtlậptươngứng1:1giữasốhoavàsốbướmtrẻsẽthấysốhoaíthơnsố bướmlà1vàngượclạisốbướmnhiềuhơnsốhoalà1vàbằngcáchtrẻgọi sốmớidiễnđạtchosốbướm,khichotrẻsosánhcáctừsốvớinhau(5thêm 1là6và6bớt1là5,nhưvậy6lớnhơn5là1và5nhỏhơn6là1)trẻsẽlĩnh hộinguyêntắcthànhlậpdãysốmớivàtiếpđólànguyêntắcthànhlậpdãysố tựnhiên Để dạytrẻ 56tuổisosánhsố lượngcácnhómđốitượng,trẻ không chỉsửdụngcácnhómvậtkhácloạiđểsosánh Vídụ:Sosánhsố ongvàsố bướm…màtrẻ cònsửdụngcảcácnhóm vậtcùngloạiđượctáchratừmộtnhómchungtheomộtdấuhiệunàođó Vídụ:Sosánhsốvịtvớisốgà.Ngoàiracònsosánhsốlượngvậtcủa nhómnhỏvớisốvậtcủacảnhómchung. Vídụ:Sosánhsốvịtvớitoànbộsốvịtvàgà.Nhữngbàitậpdạngnày cótácdụngkhắcsâulàmphongphúnhữngbiểutượngvềtậphợpcũngnhư nhữngkinhnghiệmthaotácvớicáctậphợpcủatrẻ. Trongquátrìnhhướngdẫntrẻ mẫugiáolớn,côgiáonênhạnchế sử dụngcáchànhđộng,thaotácmẫu,màcầntăngcườngdùnglờinóiđểhướng dẫntrẻ(cháuxếphìnhtrònlênhàngtrênvàhìnhvuôngởhàngdướisaocho dướimỗihìnhtrònlàmộthìnhvuông)bằngcâuhỏicôgợichotrẻ nhớ lại kiếnthức,kỹnăngcầnthiếtđãđượchọc. Vídụ:Để sosánhhìnhtrònđỏ vớihìnhtrònxanhcháuphảilàmthế nào?,cháuđịnhxếpcáchìnhtrònđónhư thế nào?Khiđếmcháuphảiđếm nhưthếnào? Trongquátrìnhsosánhcácnhómvật,sự xemxétđồngthờicácmối quanhệ “nhiềuhơn”,“íthơn”làcơ sở để trẻ hiểuđượccácmốiquanhệ thuậnnghịch“lớnhơn”,“nhỏ hơn”giữacácconsố liềnkề trongdãysố tự Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 10 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai nhiên.Mặtkhác,bằngcácvídụcụthểtrẻsẽthấyđượctínhtươngđốigiữa cáckháiniệm“nhiềuhơn,íthơn”vềsốlượnggiữacácnhómđốitượngvà cáckháiniệm”lớnhơn,nhỏ hơn“giữacácsố,từ đó ở trẻ hìnhthànhbiểu tượngvềtrìnhtựcủacácsốtrongdãysốtựnhiên. Cácbàitậpsosánhsốlượngcácnhómvậtcókíchthướcvàsựsắpđặt khácnhautạođiềukiệnchotrẻhiểuvaitròcủaphépđếmvàcácbiệnpháp thiếtlậptươngứng1:1phântíchcácmốiquanhệgiữasốlượng“bằngnhau khôngbằngnhau”,“nhiềuhơn,íthơn” Vídụ:Khitrẻphântíchmốiquanhệsốlượnggiữasốbánhtovàkẹo nhỏ,haygiữasốhoađượcxếptrêndiệntíchhẹpvàsốbướmđượcxếptrên diệntíchrộng,trẻ cầnphảiđếmsố hoavàsố bướmsauđósosánhcáckết quả đếmđượcvớinhau.Hoặctrẻ cóthể thiếtlậptương ứng1:1giữamỗi vậtcủanhómnày vớimộtvậtcủanhómkiabằngcácbiệnphápnhư xếp chồng,xếpcạnhhaysửdụngcácgạchnối.Quasosánhtrẻthấyrõnhómvật nàonhiềuhơnhayíthơn,từđótrẻsẽsosánhcácconsốvớinhauđểthấysố nàolớnhơn,nhỏhơn. Khidạytrẻgiáoviêncóthểsửdụngcácbiệnphápkhácnhau Vídụ:Côxếp10vậtthànhhàngngangrồichotrẻđếmđểxácđịnhsố lượngcủachúng,tiếptheocôcấtdầntừngvật,saumỗilầncấtcôyêucầu trẻnóichocôsốvậtcònlại,cứnhưvậychotớikhikhôngcònvậtnào. Trongquátrìnhdạytrẻcôcầnyêucầuvàhướngdẫntrẻ tự tìmkiếm đượctấtcảcáccáchchiamộtnhómđốitượngthànhhainhóm Vídụ:Chiamộtnhómđốitượngthành2phầntheocáccách:51,42, và33.Banđầumỗitrẻcóthẻthựchànhchiatheocáchmàtrẻthích,côgiáo cónhiệmvụ tổngkếtlạitấtcảnhữngcáchchiacóthể thựchiệnđượcvới nhómđồvậtđómộtcáchtrựcquan.Cácbàiluyệntậpchianhưvậydànhcho trẻsẽđượcphứctạpdầncùngvớinhữngđiềukiệnchianhấtđịnh Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 11 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Vídụ:Chiahaiphầnsaochosố lượngđốitượngcủahaiphầnbằng nhauhoặcchiasaochosốlượngcủamộtphầnnhiềuhơnsốđốitượngcủa phầnkia… Trongquátrìnhdạytrẻgiáoviêncầnchúýrằng,cácbàiluyệntậptrên nhằmmụcđíchdạytrẻnhớmộtcáchmấymócsốnàyhaysốkhácđượchình thànhtừnhữngconsốnào,khithaotácvớicácbàitậphợpcụthểvàcáccon số,trẻsẽhiểusâusắchơnmốiquanhệgiữatổngthể,bộphận.Bộphậncó thểbằngnhauhoặckhôngbằngnhau,nhiềuhayít,tohaynhỏ,nhưngchúng luônluônnhỏhơntổngthể. Biệnpháp2:Xâydựngcácbàitậpvềbiểutượngsốlượngchotrẻ56 tuổi. Phépđếm: Đếmcácđồvật(cùngloại–khácloại) Côcónhữngchấmtrònsau.Béhãyđánhdấu(x)vàohìnhcósốlượng tươngứngvớidấuchấmtròn. Béhãyđánhdấu(x)vàoôtrốngbêncạnhthẻbàicósốlượngđồvật bằngvớisốchấmtròn. Bạnsóccầnđĩatráicâycó9quả,bạnthỏ cầnđĩatráicâycó6quả, bạnrùacầnđĩatráicâycó8quả.Béhãygiúpcácbạntìmđúngđĩatráicâymà bạncần.Béhãyđánhdấu(x)vàodĩatráicâychứanhiềuquảnhất. Đếmbằngchữsố: Béhãyđếmvàtìmchữsốđứngngaytrướcchữsố7? Béhãyđếmvàđiềnvàoôtrốngchữsốcònthiếu? Béhãyđếmvàtìmchữsốđứnggiữachữsố10vàchữsố8? Béhãysắpxếpcácchữsốsautheothứtựtừnhỏđếnlớn?Vàngược lại. Sosánhvàthêmbớt: Sosánh: Béhãyđánhdấu(x)vàohìnhcónhiềubạnThỏnhất. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 12 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Béhãyđánhdấu(x)vàoôtrốngbêndướinhómquả cósố lượng nhiềunhất. Béhãyđánhdấu(x)vàohìnhcóítbạnrùanhất. Béđoánxemsốquảbítronggiỏíthơnsốquảcambaonhiêuquả. Béhãyđánhdấu(x)vàoôcóngôisaogiốngvớingôisaotronghình củacô. BạnLancó2bônghoa,1qủ đuđủ,2quả dâu.Béhãyđánhdấu(x) vàotranhcósốlượnggiốngnhưcủabạnLan. Béhãynốinhómvềđúngvớisốlượng. Chữsố9lớnhơnchữsố6mấyđơnvị. Thêmbớtđểtạoratậphợpbằngnhauvềsốlượng: Bécầnthêmbaonhiêutoatàubêndướiđểcóchiếcxelửagồm10toa tàu.Hãyđánhdấu(x)vàobêncạnhnhómtoatàumàbécần. Béhãylấybớtmộtbônghoađểsốhoatrongbìnhchỉcònlạilà5bông hoa.Béhãyđánhdấu(x)vàoôcầnlấy. Bạngáicó7câykẹo,bạntraicó5câykẹo.bạngáimuốnsốkẹocủa mìnhbằngkẹobạntraithìbạngáiphảibớtđibaonhiêucây? Bạnchócó9quảtáo,bạnmèocó5quảtáo,làmcáchnàođểsốquả táocủahaibạnbằngnhau? Bécầnthêmbaonhiêuquảcàvàohìnhvuôngđểsốquảcàởhìnhtròn vàhìnhvuôngbằngnhau. Bạnsóccó4hạtdẻ,bạnsócmuốnchobạngấu3hạtdẻ,chobạn thỏ3hạtdẻ.Vậybạnsóccầnthêmbaonhiêuhạtdẻnữađểđủchocácbạn. Cầnbớtđiởchữsố10baonhiêuđơnvịđểbằngvớichữsố7? Phảithêmvàobaonhiêuđơnvịđểchữsố8bằngvớichữsố10? Tách: Táchcácđồvậtcùngloại: Béhãytáchcácquảtáodướiđâythành2phầnbằngnhau. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 13 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai BạnHoacó10câybútchì,bạnHoamuốnchiathành2phầnbằng nhau.Vậymỗiphầnlàbaonhiêucâybút. BạnAncó10quả cam,bạnmuốnchiasố camcủamìnhrathành nhiềuphầnnhỏđểchocácbạntronglớpcùngăn,mỗiphầngồm2quả.Vậy bạnAnchiađượcbaonhiêuphầncam. Táchcácđồvậtkhácloại: Béhãygiúpcôtáchcáchoatrongbìnhvề thành2nhómhoasaocho mỗinhómhoalàmộtloạihoavàcóđúngsốlượngnhưlúcđầu. Tronghìnhtrònlớnbêndướicórấtnhiềuconvật,cácconvậtnày đượcphânnhómvềcácvòngtrònnhỏdựatheođặcđiểmbênngoài,nhưngcó mộtsốconvậtvẫnchưađượcđưavềvòngtrònnhỏ,béhãyvẽvàovòngtròn cóchứadấutrốngsốlượngconvậtcònlạiđểtấtcảcácconvậtởhìnhtròn nhỏ cótổngsố lượngbằngvớicácconvậttronghìnhtrònlớn?Béhãyđánh dấu(x)vàonhómconvậtmàbésẽvẽ. Táchbằngkíhiệu: Béhãytáchcáchìnhvuôngbêndướirathành2phần.Như vậymỗi phầncóbaonhiêuhìnhvuông.Béhãyđánhdấu(x)vàokếtquả bécholà đúng. Béhãychiacáchìnhtamgiácdướiđâyrathành4nhómsaochovẫn giữnguyênsốlượnghìnhlúcđầu.Đánhdấu(x)vàoýkiếnbécholàđúng. Quanhệthứtựtrênđồvật: Béhãyđánhsốthứtựtừ15chonhữngcâythôngtheothứtựtừthấp nhấtđếncaonhất. Béhãyđánhsốthứtựtừ16chonhữngcáilytheothứtựtừnhỏnhất đếntonhất. Quanhệthứtựtheokíhiệu: Béhãyđánhsố thứtựtừ15chonhữnghìnhtamgiáctheothứ tự từ nhỏnhấtđếntonhất. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 14 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Béhãyđánhchữsốcònthiếuvàoôtrốngsaochođúngthứtựtừnhỏ đếnlớn. Xếpthứtự: Béhãyxếpcácchữsốtheothứtựtừnhỏđếnlớnvàngượclại. Lồngvậtvàosố: Béhãydùngbútnốicácđồvậtvớisốtươngứng? Béhãyđiềnchữ số thíchhợpvàoôtrốngchỉ số lượngquả tương ứng. Biệnpháp3:Dạytrẻphépđolường Việcdạytrẻmẫugiáolớnphépđolườngcótácdụngpháttriểnsự tri giáckíchthướccácvậtcủatrẻ vàlàmchonótrở nênchínhxáchơn.Trong quátrìnhhọctrẻhọcđượccáchphânbiệtvậtđểđo,vậtlàmtừ thướcđovà kếtquảđo,trẻđượclàmquenvớicácquyđịnhcủaphépđolường,thôngqua số lượngcácthướcđomàtrẻ hìnhdungđượckếtquả đo.Vìvậysự ước lượngkíchthướccácvậtcủatrẻđượcpháttriển.Hơnnữanhờhoạtđộngđo màbiểutượngvềsốlượngvàvềcácmốiquanhệgiữacácsốcủatrẻđược cũngcố. Đểthấysựcầnthiếtvàvaitròcủaphépđotronghoạtđộngthựctiễn củaconngười,côgiáocầnsửdụngcácvídụlấytừthựctiễncuộcsốngcủa conngườiđểminhhọa Vídụ:mọingườiđềuphảiđokhimuaquầnáo,vảivóc…Hoặccôtạo ranhữngtìnhhuốngcóvấnđề màđể giảiquyếtchúngconngườiphảisử dụngtớiphépđo.Hơnnữađểtănghứngthúhọcđochotrẻ,côcầnthôngbáo chotrẻbiếttrẻsẽtiếptụchọcđoởtrườngphổthông. Vớimụcđíchdạytrẻbiệnphápđo,giáoviêncầnchuẩnbịsẵncácvật đểđovàcácvậtdùnglàmthướcđo. Vídụ:trẻđochiềudàibănggiấyhaychiềudài,chiềurộng,chiềucao củacáibàn…Vớicácvậtdùnglàmthướcđo,nênsử dụngcácvậttự nhiên nhưque,đoạndây,miếnggỗmỏng,bănggiấy,bướcchân…Việcchotrẻsử Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 15 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai dụngcácthướcđokhácnhautrongcácbàiluyệntậpphongphúcótácdụng giúptrẻhiểutínhướclệcủacácthướcđovàhìnhthànhkỹnăngđobềnvững chotrẻ. Khidạyphépđocôcầnchọnthướcđosaochokếtquảđolàsốnguyên vàkhôngquálớn,hơnnữacôcầnchuẩnbịđủthướcđochotấtcảtrẻvàđều giốngnhau.Cầndạytrẻcácbiệnpháp,quyđịnhvềtrìnhtựđosau: Đặtmộtđầucủathướcđotrùngkhítvớimộtđầucủađốitượngcần đo,chiềudàithướcđodọcsátcạnhchiềudàicủađốitượngcầnđo.Cuối mỗithướcđotrẻ dùngphấn,bútchìgạchsátvàođầukiacủathướcđođể đánhdấu. Khiđochiềudàivật,trẻbắtđầuđotừtráisangphải,khiđochiềurộng vàchiềucaocủavậttrẻđotừdướilêntrên. Saumỗilầnđotrẻđặtthướcđotrẻ đặtthướcđovàođúngvạchđánh dấucủalầnđotrướcđể đotiếp,cứ như vậychotớihếtchiềudàicủađối tượngcầnđo. Trẻ đếmsố đoạnđãđánhdấuđể biếtkếtquả đo,trẻ cầnghinhớ và nóichínhxáckếtquảđo,như:“chiềudàibănggiấyđỏbằng4lầnchiềudài quegỗ”. Trongquátrìnhdạytrẻ đolườngđộ dàicủacácđốitượng,côcần nhấnmạnhđốitượngđochotrẻbằngcâuhỏi“cháuđocáigì?(cháuđochiều dàicáibàn)phươngtiệnđo“cháudùnggìđểđo”(đobằngchiềudàiquegỗ) vàkếtquảđo”cáibàncóchiềudàinhưthếnào?”khinóikếtquảđotrẻcần gắnsốkếtquảvớitêngọithướcđo(chiềudàicủacáibànbằng4lầnchiều dàicủaquegỗ). Việctiếnhànhdạytrẻphépđolườngđượctiếnhànhtrêntiếthọctoán vớicả lớp,vớitừngnhómtrẻ hoặccánhântrẻ,phụ thuộcvàomứcđộ lĩnh hộikiếnthức,kỹnăngđolườngcủatrẻ. Biệnpháp4:Hìnhthànhsựđịnhhướngthờigianchotrẻ56tuổi. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 16 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Trẻmẫugiáolớncầncóbiểutượngvềtuầnlễvàbướcđầubiếtđịnh hướngcácngàytrongtuần.Nêndạychotrẻnắmđượccáckiếnthứcvềtuần lễnhưmộtđơnvịđothờigianlaođộngcủaconngười.Giáoviêncầnhướng sựchúýcủatrẻtớithờigianngườilớnlaođộng,trẻđihọc5ngàytrongtuần vànghỉ 2ngàythứ bảy, chủ nhật.Để hìnhthànhbiểutượngvề cácngày trongtuầnvàdạytrẻphânbiệtnắmđượctêngọicủachúng,trongquátrình tổchứccáchoạtđộngkhácnhautrongcuộcsốnghàngngàycủatrẻgiáoviên nênnóitênngàygắnvớihoạtđộngmàtrẻsẽthamgia. Vídụ:“Hômnaylàthứ 2ngàyđầutuầncáccháutớitrườngsaungày nghỉ,thứ2chúngmìnhsẽhọcthểdục,sauđóchúngmìnhsẽhọctoán…” Hoặchômnaylàthứba,vậyhômquathứmấy?...Côchínhxáclạicác câutrảlờicủatrẻnhằmgiúptrẻnắmđượctêngọivàtrìnhtựcácngàytrong tuầnlễ. Vớitrẻmẫugiáolớngiáoviênnênsửdụngmôhìnhcácmùatrongnăm để giúptrẻ cóbiểutượngvề chúngcũngnhư số lượngvàtrìnhtự diễnra trongcácmùatrongnăm.Môhìnhlànhữnghìnhtrònởgiữacómộtcáikimvà đượcchialàm4phầnbằngnhau. Vídụ:xanh,trắng,vàng,xámtượngtrưngcho4mùaxuân,hạ,thu, đông.Trêncơ sở trêntrẻ tìmhiểuvàthaotácvớimôhình,trẻ sẽ dễ dàng nắmđượcsố lượngvàtrìnhtự diễnracácmùatrongnăm,ngoàiramôhình còngiúptrẻghinhớnhữngdấuhiệuđặctrưngcủacácmùa. Cầntổ chứcchotrẻ tậpđịnhhướngcácmùatrongnămnhư:xácđịnh thờiđiểm,thờilượng,trìnhtựcủacácmùatrongnăm. Vídụ:Bâygiờđanglàmùanào?Mộtnămcómấymùa?Hãykểtrìnhtự cácmùatừmùađông,haymộtmùabấtkỳtheoyêucầucủacô.Quađógiúp trẻhiểurằng,mộtnămgồm4mùa,mộtnămsẽtrôiquakhitấtcả4mùalần lượttrôiqua. Biệnpháp5:Làmđồdùngtrựcquantronggiờhọc.Lồngghéptíchhợp vàogiờhọc.Xâydựnggiờlênlớp. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 17 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Để tăngtínhhấpdẫncủagiờ họctôiluônvậndụngcácnguyênvật liệucósẵnởđịaphươngnhư:Gỗvụn,hộpgiấy,hộthạt…đểtạoranhững đồdùnghọctậpđẹpphongphúhấpdẫnlạmắtcónộidunggắnbóvớicuộc sốngcủatrẻphùhợpvớitừngchủđề. Vídụ:Dùngmuỗngnhựa,hộpsữachua...làmchuồnchuồn,chimcông hoặclenquấnlàmcongà,vỏsòlàmcá,hoa… Như vậysẽ làmchotrẻ hứngthútronggiờ họctạođượcsự hấpdẫn lôicuốntrẻvàogiờhọc. Muốntổchứctiếthọccótínhsángtạophongphúvàlôgícđồngthời trẻtíchcựchoạtđộngthìbảnthângiáoviênphảitìmracáchtíchhợpcácmôn họcsaochohợplý. Côcầnbiếtphốihợpkhéoléocácphươngphápdạyhọckhácnhau như:Kể chuyện,chơitròchơi,bàihátđể dẫndắttrẻ vàotiếthọcmộtcách nhẹnhàngmàkhôngthụđộng. Vídụ1:Chotrẻchơitròchơi"Tôilàhìnhhọc"đểdẫndắttrẻvàođề tàinhậnbiếtphânbiệthìnhvuông,hìnhtròn,hìnhtamgiác,hìnhchữnhật. Vídụ 2:Chotrẻthămquanvườntrườngquansátcâyxanhvàvàogiờ họccôchotrẻsosánhchiềucaocủabađốitượng Như vâycôvừalồngghépmôntìmhiểumôitrườngxungquanhlại đượckếthợpgiáodụctrẻ biếtgiữ gìnbảovệ môitrườngxanhsạchđẹp. Dựatrênnhữngkinhnghiệmtrẻđãcóđểdẫndắttrẻthunhậnkiếnthứcmới vàđểlàmđượcđềuđóthìgiáoviênphảilàchiếccầunốibiếncáchoạtđộng giữatrẻ vàcôthànhcáchoạtđộnggiữatrẻ vớitrẻ để trẻ tự kiểmtralẫn nhau,bàychonhaucáchđọc,cáchđếm,cáchchơi. Vídụ3:Conhãydùngsợidâyđểxếphìnhvuông. Concòndùngsợidâynàyxếpđượchìnhgìnữangoàihìnhvuông? Nghệ thuậtcủangườigiáoviênlàphảibiếtsử dụnghợplýcácbiện pháp,biếtgiảiquyếttìnhhuốngmộtcáchmềndẻo,biếttậndụngcácthờicơ tìnhhuốngdễdạy. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 18 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Xâydựngtổchứcchotrẻhoạtđộngtuỳthuộcvàođiềukiệncủalớp, đốitượngtrẻcầnhoạtđộng Vídụ:Đốivớigiờđịnhhướngkhônggiangiáoviêncóthểtổchứccho trẻ hoạtđộng ở ngoàitrời(dựavàochủ đề luậtlệ phươngtiêngiaothông). Đểtrẻcóthểthấyđượccácphươngtiệngiaothôngđilại,thấyđượcngười thamgiathôngđểtrẻdễxácđịnhvàkhichotrẻchơitròchơingoàitrờithìtrẻ cảmnhậnđượcthựctếhơn,sángtạohơnvàtrẻđượchoạtđộngtíchcựcdễ nhậnbiếtmànộidungvẫnkhôngthayđổi. Biệnpháp6:Tạokhôngkhísôinỗitronggiờhọc.Chotrẻtựkhámphá hoạtđộng. Trongmộtgiờđộnggiáoviênnênlinhhoạttổchứcchotrẻđượchoạt độngmộtcáchlogícsôiđộng,khôngngắtquảnthờigianhoạtđộngphải luânchuyểnlàmsaochogiờhọckhôngbịnhàmchán,khôngkhígiờhọcluôn sôinổi,trẻhứngthúhoạtđộngvàgiờhọclạiđạthiệuquả. Lựachọncácthủthuậtphùhợpđểtổchứcchotrẻhoạtđộng Cônênchỉlàngườigợiýhướngdẫnvàchotrẻtìmtòikhámphábằng cáchcôchỉđặtracâuhỏigợimởchotrẻ,trợgúpchotrẻkhôngnênlàmthay trẻhoặcnóihộchotrẻcónhưvậytrẻđượckhámpháhoạtđộng,trẻsẽnhớ lâuhơnvàgúptrẻcóđượckiếnthứcsâurộnghơn. "Làmquenvớitoán"làmônhọcrấtkhóvìthếviệcdạytrẻtronggiờ họcthôivẫnchưađủmàcầnphảiđượcchotrẻhoạtđộngởmọilúcmọinơi đồngthờigiáoviêncầnphảitudưỡnghọchỏiđểtìmranhữngsángkiếnhay giúpíchtrongviệctruyềnthụkiếnthứcchotrẻ c.Điềukiệnđểthựchiệnbiệnpháp,giảipháp: Để thựchiệnđượcvấnđề này,giáoviênphảiđảmbảotranhthủ về mặtthờigianhọchỏi,tìmtòinhữngcáihay,cáiđẹpđể vậndụngvề mặt kiếnthứcchuyênmôn,sángtạokhilàmđồ dùngđồ chơichotrẻ,hìnhthức tổ chứckhichotrẻhoạtđộngphảilinhhoạt,nhanhnhẹngâyhứngthútrẻ mọilúcmọinơi.Côluônluônsángtạo,nhiệttình,nổlựctrongcáchoạtđộng Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 19 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai để dẫndắtcuốnhúttrẻ vàohoạtđộng.Giáoviênphảithườngxuyênnắm bắthiểuđượctâmlýtrẻhằngngàyđểcóhướnggiáodụctrẻtốthơn. Đốivớitrẻthậtsựhứngthúthamgiatíchcựcvàocáchoạtđộng,biện phápcôđưara.Trẻcóýthứccaotrongquátrìnhhọctập. Nhàtrườngrấtquantâmtạonhiềuđiềukiệnchotôitrongcôngviệc traodồikiếnthức,kỹnăngcũngnhưvậtchấtlẫntinhthầnđể thựchiệncác biệnphápgiáodụctốtnhấtchotrẻ. Giáoviêntrongtrườngđượcdựgiờhọc tập ở trườngbạn,cáctiếtchuyênđề,thườngxuyênthămlớpdự giờ đồng nghiệp,cáctiếtmẫucủatrườngđểhọctậpnângcaonghiệpvụchuyênmôn. Phụhuynhhếtlòngvớiconemmình,cótráchnhiệmtrongcáchoạtđộng, phongtrào,linhhoạttrongcáckhoảnđónggópthamgiaphongtràocủatrường, lớp… Từnhữngđiềukiệntrênđãthúcđẩytôiphảithậtsựquantâmvàphải cótráchnhiệmcaocả đốivớitrẻ trongmọihoạtđộngcôngtácgiáodục, chămsócnuôidưỡngtrẻ ở trường, tôiđãđisâuvàotìmtòi,suynghĩmạnh dạncảitiếnđưaramộtsố biệnphápvàocáctiếtlàmquenvớitoánvàlàm mộtsốđồchơiđẹp,phongphúphụcvụcáctrẻchơiđểhấpdẫntrẻthamgia vàotròchơivàcáctròchơiđưavàocáctiếthọcphảiphùhợpvớiđặcđiểm nhậnthứccủatrẻ,vớichủđề.Mỗitiếthọcphảithayđổicáctròchơikhác nhau,thườngxuyênkhônglặpđilặplạinhiềulầnđể trẻ khôngnhàmchán. Bêncạnhkhigiớithiệutròchơitôilạiphảisuynghĩđưaranhữngthủthuật, lờinóinhẹ nhànghấpdẫngâyđượchứngthúpháthuytínhtíchcựccủatrẻ vàohoạtđộnglàmquenvớivớitoán. d.Mốiquanhệgiữacácbiệnpháp,giảipháp: Cácbiệnpháp,giảipháptrênđềurấtquantrọng,chúngcómốiquanhệ chặtchẽkhắngkhít,hỗtrợchonhautrongviệcgiúptrẻtiếpnhậnđượckiến thứcthôngquaviệchọcbằngchơi,chơibằnghọc,kiếnthứcđivàotrongđầu trẻbằngcáinhìntừđôimắt,quasuynghĩvàđọnglạitrongtrínhớtrẻnhững chữsố,nhữngbiểutượngtoánhọcđầutiên.Trẻem56tuổilàlứatuổitiền Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 20 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai họcđườngđểvàolớpmột.Cáccháucầnđượcgiáodụcpháttriểntoàndiện vềcácmặt:Đức,trí,thể,mỹ,laođộngvàrènluyệnnănglựctiếpthucủacác mônhọcmàtrẻsẽđượchọcởlớpmột.Vìthếgiáoviênphảilinhđộng,sáng tạolàmsaođểtrẻtiếpcậnviệclàmquenvớicácbiểutượngtoántừ những biệnphápđơngiảnđếnphứctạpdầnđểkhônglàmchotrẻcócảmgiácquá khó,quánặngnềkhithamgiavàogiờhọctoán.Vìthếtôiđãmạnhdạnđưara cácbiệnpháptừdễđếnkhó,đểtrẻcóthểdễdàngtiếpthuvàhứngthúhơn khithamgiahoạtđộng. Dựavàođặcđiểmcủatrẻ vàthựctế trêntôiđãđisâuvàosưutầm nhữngtàiliệucóliênquanđếnmônhọc,họctậpnguyêncứucácchương trìnhgiảngdạymônlàmquenvớitoánchotrẻ56tuổi.Tôiluônsuynghĩvà đặtranhữngcâuhỏimìnhphảilàmgì?Làmnhưthếnào?để nângcaonghệ thuậtgiảngdạy,gâyhứngthú,pháthuyđượctínhtíchcựccủatrẻvàgiúptrẻ tiếpthubàimộtcáchnhẹnhàng,sâusắc,đạthiệuquảcao. e.Kếtquảkhảonghiệm,giátrịkhoahọccủavấnđềnghiêncứu: Quanhữngnộidungphươngphápmàtôiđưarađốivớicácmônhọc khácnóichungvàmôn"Làmquenvớitoánnóiriêng",tôithấynhậnthứccủa trẻtronggiờhọcđạtđượchiệuquảcaohơnsaovớicáchlàmcũ. Trẻkhôngcònkhókhăntrongviệcnhìnnhậnphânbiệt,địnhhình,định hướngcácsựvật,cáchiệntượng,cácquytắcsắpxếp,chianhóm…trẻthực hiệnmộtcáchthuầnthụchơn. Quatổchứccácphươngpháp,biệnpháptrênthôngquatiếthọc,cáctrò chơiđãgiúptrẻđạttỉlệsau: *Trướckhithựchiệnbiệnpháp: Tổng Sốtrẻ Mụctiêu Tỷlệ sốtrẻ đạt Đếmsốlượng,sosánhsốlượng,sắpxếptheo 30 15 50% quytắcnhậnbiếtsốlượngtrongphạmvi10. Ngườithựchiện:HồThịThụcOanh 21 Mộtsốbiệnpháphìnhthànhbiểutượngtoánchotrẻ56tuổitạitrườngMầmNonSaoMai Phépđolường. 30 15 50% Địnhhướngthờigian. 30 17 56% Nhậnbiếtphânbiệthìnhdạng 30 20 66% *Saukhithựchiệncácbiệnphápkhảosát: Tổng Sốtrẻ Mụctiêu Tỷlệ sốtrẻ đạt Đếmsốlượng,sosánhsốlượng,sắpxếptheo 30 30 100% quytắcnhậnbiếtsốlượngtrongphạmvi10. Phépđolường. 30 27 90% Địnhhướngthờigian. 30 30 100% Nhậnbiếtphânbiệthìnhdạng 30 30 100% III.Phầnkếtluận,kiếnnghị: 1.Kếtluận: Quaviệcnghiêncứuvấnđề tôiđãrútrađượcmộtsố bàihọckinh nghiệmsau: Khithựchiệnxongđềtàinàygiúptrẻ cómộtnềntảngvữngchắc,là tiềnđềđểhướngtrẻbướcchânvàolớp1vàđếnvớicáccấpbậchọckhác. Khảosáttrẻđểnắmchắctìnhhìnhvàtâmlýtrẻ. Gi |
