Trong thực tế phân chia nhân và tế bào chất là 2 quá trình liên tục đan xen vào nhau. Diễn ra rõ nhất là ở kì cuối. Điểm khác nhau cơ bản trong sự phân chia tế bào chất ở tế bào động vật là sự hình thành eo thắt ở giữa tế bào. Còn ở tế bào thực vật là sự hình thành vách ngăn từ trung tâm đi ra ngoài tế bào.
2.2. Giảm phân.
Đây là hình thức phân bào xảy ra qua 2 lần phân chia liên tiếp ở tế bào sinh dục chín dẫn tới kết quả là hình thành các giao tử có bộ NST đơn bội.
Quá trình giảm phân. - Giảm phân 1.
Ở kì đầu, các NST kép xoắn, co ngắn, đính vào màng nhân sắp xếp định hướng. Sau đó diễn ra sự tiếp hợp cặp đôi của các NST kép tương đồng suốt theo chiều dọc và có thể diễn ra sự trao đổi chéo giữa các nhiễm sắc tử không phải là chị em. Sự trao đổi những đoạn tương ứng trong cặp tương đồng đã đưa đến sự hoán vi giữa các gen tương ứng, do đó sẽ tạo ra sự tái tổ hợp của các gen không tương ứng. Tiếp theo là sự tách rời các NST trong cặp tương đồng và NST tách khỏi màng nhân.
Đầu kì giữa, từng cặp NST kép tương đồng tập trung và xếp song song ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Ở kì sau, Các NST kép tương đồng phân li độc lập về 2 cực của tế bào.
Kì cuối, hai nhân mới được tao thành đều chứa bộ NST đơn bội kép. Sự phân chia tế bào chất diễn ra hình thành 2 tế bào con tuy đều chứa bộ NST đơn bội kép nhưng lại khác nhau về nguồn gốc và cả cấu trúc.
Sau kì cuối 1 là kì trung gian diễn ra rất nhanh, trong thời điểm này không xảy ra chao đổi chéo ADN và nhân đôi NST.
- Giảm phân 2.
Diễn ra nhanh chóng hơn nhiều so với lần 1và cũng trải qua 4 kì. Ở kì đầu thấy rõ số NST kép đơn bội. Đến kì giữa, NST kép xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Mỗi NST kép gắn với 2 sợi tách biệt của thoi phân bào. Đến kì sau sự phân chia ở tâm động đã tách hoàn toàn 2 nhiễm sắc tử
chị em và mỗi chiếc đi về 1 cực của tế bào. Kết thúc là kì cuối, các nhân mới được tạo thành đều chứa n bộ NST đơn và sự phân chia tế bào chất được hoàn thành, tạo ra các tế bào con.
Kết quả cuối cùng qua 2 lần phân bào liên tiếp từ 1 tế bào ban đầu lưỡng bội đã tạo ra 4 tế bào con có bộ NST đơn bội.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bào
Về cơ chế điều hoà sự sinh sản của tế bào, đặc biệt là phân bào có tơ hiên nay vẫn đang tiếp tục nghiên cứu. Có thể trình bày một số giả thuyết như sau:
Trả lời câu hỏi Sinh 10 nâng cao Bài 29 trang 97: Quan sát hình 29.1 và hình 29.2, hãy trả lời các câu hỏi sau đây:
a] Sự phân chia tế bào chất diễn ra rõ nhất ở kì nào?
b] Điểm khác nhau cơ bản trong sự phân chia tế bào chất ở tế bào động vật và tế bào thực vật được thể hiện như thế nào?
c] Nguyên nhân của sự xuất hiện vách ngăn trong quá trình phân chia tế bào chất ở tế bào thực vật được giải thích như thế nào?
Lời giải:
a] Sự phân chia tế bào chất diễn ra rõ nhất ở kì cuối.
b] Điểm khác nhau:
- Tế bào thực vật: sau khi tế bào chất phân chia, một vách ngăn cellulose sẽ hình thành ở giữa [từ trong ra ngoài] và phân chia tế bào cũ thành 2 tế bào mới.
- Tế bào động vật: sau khi tế bào chất phân chia, rãnh phân cắt tại mặt phẳng xích đạo của tế bào chất thắt sâu dần từ ngoài vào trong cho đến khi tế bào đứt làm đôi.
c] Tế bào thực vật có thành xenlulô, rất chắc và bền nên làm cho thành tế bào không thể eo lại được như tế bào động vật, do đó mới xuất hiện hiện tượng hình thành vách ngăn ở tế nào thực vật.
Xem tiếp các bài Giải bài tập Sinh học lớp 10 nâng cao khác:
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
CHỈ CÒN 250K 1 KHÓA HỌC BẤT KÌ, VIETJACK HỖ TRỢ DỊCH COVID
Tổng hợp các video dạy học từ các giáo viên giỏi nhất - CHỈ TỪ 199K cho teen 2k5 tại khoahoc.vietjack.com
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
Trùng lông bơi đang trải qua quá trình phân chia tế bào chất, với đường rãnh phân chia có thể nhìn thấy rõ ràng.
Phân chia tế bào chất và kỳ cuối trong tế bào động vật
Phân chia tế bào chất là một phần của quá trình phân bào, trong đó tế bào chất của một tế bào nhân thực duy nhất chia tách thành hai tế bào con.Vách tế bào hình thành ngăn tế bào cũ thành hai tế bào con.Các tế bào con phát triển và đạt kích thước của tế bào mẹ.Giúp cho cây phát triển và sinh trưởng. Việc phân chia tế bào chất bắt đầu trong hoặc sau các giai đoạn cuối của việc chia nhân trong nguyên phân và giảm phân. Trong quá trình phân chia tế bào chất, spindle apparatus tách ra và vận chuyển các chromatid bản sao vào tế bào chất của các tế bào con riêng biệt. Bằng cách ấy nó đảm bảo rằng số lượng và phần bổ sung của nhiễm sắc thể vẫn được duy trì từ thế hệ này sang thế hệ khác và rằng, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt, tế bào con sẽ là sự sao chép hoạt động được của tế bào bố mẹ. Sau khi kỳ cuối và sự phân chia tế bào chất kết thúc, mỗi tế bào con bước vào kỳ trung gian của chu kỳ tế bào.
Các chức năng cụ thể thì yêu cầu sự chệch đi khác nhau khỏi quá trình phân chia tế bào chất đối xứng; ví dụ, trong quá trình sinh noãn ở động vật, tế bào trứng lấy hầu hết tế bào chất và bào quan. Việc này để lại rất ít cho các thể cực được sinh ra, thứ sẽ chết mà không có chức năng gì trong hầu hết các loài, mặc dù ở các loài khác chúng có đảm nhiệm những chức năng khác nhau.[1] Một dạng khác của nguyên phân xảy ra ở các mô như gan và cơ xương; nó loại bỏ quá trình phân chia tế bào chất, do đó sản sinh ra các tế bào đa nhân.