Trong khói thuốc lá có chứa một chất có tên là nicotine. Chất này khi vào cơ thể sẽ gây biến đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, tế bào tiết chất nhầy và làm tê liệt chân lông trong khí quản. Do đó, nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp.
Thuốc lá là gì?
Thuốc lá có nguồn gốc từ một loài cây mọc dại trong tự nhiên. Sau đó, người ta trồng cây thuốc lá để lấy lá thái sợi, sao hoặc phơi khô rồi dùng cho việc hút thuốc. Lúc đầu, người ta thường dùng giấy manh cuộn với lá thuốc sao khô để hút hoặc hút với điếu cày [hay còn được gọi là thuốc lào], về sau thuốc lá điếu đầu lọc mới xuất hiện.
Nói về công dụng, lúc đầu do cây thuốc lá có tính cay, nóng nên được dùng để trị phong hàn, tê thấp, trệ khí, đọng đờm… Khói thuốc lá khi hít vào người giúp mang lại cảm giác thông khoái, lâu dần thành nghiện nên người ta còn gọi thuốc hút là tương tư thảo.
Thuốc lá điếu và xì gà khác nhau đầu tiên là ở kích thước: Điếu thông thường sẽ nhỏ hơn, sử dụng sợi từ lá thuốc đã qua chế biến và được cuốn bằng giấy trắng chuyên dùng. Trong khi đó, xì gà được làm hoàn toàn bằng nguyên lá thuốc lá, ruột là mảnh lá và lá áo bọc ngoài cũng bằng lá thuốc lá.
Thuốc lá có tính hai mặt. Ở mặt tích cực nó giúp cho người hút giảm stress, điều chỉnh cân nặng, tâm trạng, hay chỉ đơn thuần là thói quen khi giao tiếp với nhau... Ngược lại, ở chiều hướng tiêu cực thì thuốc lá gây ra rất nhiều căn bệnh nguy hiểm, thậm chí tăng nguy cơ tử vong. Có thể nói, hậu quả từ thuốc lá rất ghê gớm, hơn nhiều lần những tác dụng mà nó mang đến.
Trong thuốc lá có bao nhiêu chất hóa học?
Thuốc lá có nhiều tác hại đến sức khỏe không chỉ với người sử dụng mà còn đối với người xung quanh. Trong khói thuốc lá có những chất độc gì? Dưới đây là những độc chất nổi bật có trong khói thuốc lá bạn cần biết:
Nicotine
Nicotine là một hóa chất có chứa nitơ. Chất này không màu và chuyển sang màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Nicotine hấp thụ qua da, miệng lẫn niêm mạc mũi/hít vào phổi. Hàm lượng nicotine trong các loại thuốc lá là khác nhau, dao động trong khoảng từ 2 – 10%, thậm chí lên đến 16% ở một số loại thuốc lào tốt.
Chất nicotine được đưa đến não nhanh chóng [khoảng 10 giây] qua con đường hút thuốc lá. Hút một điếu thuốc là bạn có thể đã đưa từ 1-2mg nicotine vào cơ thể.
Cùng với heroin và cocain, nicotine là thành phần nằm trong danh sách nhóm gây nghiện bởi nó tác động lên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Trong cơ thể nicotine nhanh chóng được chuyển hóa thành cotinin và được thải trừ qua đường tiểu.
Nicotine gây tác hại gì cho cơ thể chúng ta? Bạn cũng biết, nicotine là hóa chất nguy hiểm và gây nghiện cao, nó có khả năng làm tăng huyết áp, nhịp tim, lưu lượng máu đến tim và thu hẹp động mạch [mạch máu dẫn máu từ tim]. Nicotine còn làm xơ cứng thành động mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Tùy vào tần suất hút thuốc của một người mà nicotine tồn tại trong cơ thể người hút trong bao lâu, thường là sẽ từ 6-8 tiếng.
Hắc Ín [Tar]
Hắc ín [nhựa thuốc lá] thường có màu đen quánh giống như nhựa đường. Với đặc tính là chất dính, chất nhầy thường nên nhựa thuốc lá dễ bám vào lông mao của phổi làm giảm chức năng của lông mao.
Monoxit Carbon [Khí CO]
Khi hút thuốc lá bạn sẽ hít vào một loại khí độc có nồng độ cao là Carbon monoxide [CO]. Khí này hấp thụ vào máu sẽ gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy. CO có thể làm giảm lượng oxy dùng để vận chuyển các tế bào hồng cầu; bên cạnh đó làm tăng lượng cholesterol tích tụ ở thành trong của động mạch.
Dần dần, sau một thời gian các động mạch sẽ bị xơ cứng lại, kéo theo các bệnh nguy hiểm cho sức khỏe chúng ta như bệnh tim, bệnh động mạch, thậm chí là nhồi máu cơ tim.
Các phần tử nhỏ có trong khói thuốc
Ngoài những chất thường thấy trong khói thuốc lá, còn có hàng nghìn chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt không thể nhận biết bằng mắt thường. Các hạt nhỏ sẽ làm thay đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, làm mất tế bào lông hút, giảm hiệu quả thanh lọc mang lại cảm giác long đờm sau khi sử dụng.
Các chất gây ung thư
Bên trong điếu thuốc lá có hơn 40 chất gây ung thư như: HCN, Formaldehyde, chì, asen, benzen… Những chất này cũng có mặt trong các loại hóa chất tẩy rửa, diệt côn trùng…
Chúng tác động mạnh đến các tế bào bề mặt của đường hô hấp, gây ra tình trạng viêm nhiễm mãn tính, biến đổi tế bào dẫn đến những hậu quả khó lường.
Ảnh hưởng của thuốc lá tới các bệnh hô hấp
Ảnh hưởng đến chức năng phổi
Hút thuốc lá ảnh hưởng trực tiếp đến phổi lẫn chức năng phổi, bao gồm việc làm tổn thương phổi, làm chậm phát triển chức năng phổi ở trẻ nhỏ, giảm chức năng phổi…
Ngoài ra, việc hút thuốc lá còn gây ra nhiều triệu chứng mãn tính về đường hô hấp như ho mãn tính, thở khò khè, đờm và khó thở.
Những người hút thuốc lá thường bài tiết nhiều đờm hơn người bình thường; chưa kể khả năng loại bỏ đờm ra khỏi đường thở cũng kém hơn.
Khói thuốc lá cũng làm thay đổi cấu trúc của các tuyến bã nhờn và kết quả là thành phần của chất nhờn cũng bị thay đổi. Nếu các tuyến bị tắc nghẽn sẽ dẫn đến hệ quả làm giảm khả năng bài tiết đờm. Chất nhầy ở người hút thuốc khi đó bị nhiễm các chất độc hại, bị giữ lại nhiều trong tổ chức phổi, gây cản trở quá trình lưu thông trao đổi khí.
Các bệnh hô hấp cấp tính
Hút thuốc lá là nguyên nhân làm tăng số lần nhiễm trùng, cũng như làm tình trạng nhiễm trùng ngày càng trầm trọng hơn. Theo nghiên cứu, so với những người khỏe mạnh không hút thuốc, nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp cấp tính ở những người khỏe mạnh hút thuốc cao gấp 1,5-7 lần.
Bên cạnh đó, tỷ lệ tử vong do lao hô hấp ở những người hút thuốc cũng cao hơn từ 3-5 lần.
Các bệnh hô hấp mãn tính
Những người hút thuốc có nguy cơ bị khò khè và ho cao gấp 11,5 lần so với những người không hút thuốc. Ngoài ra, 90% người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng là những người thường xuyên hút thuốc lá.
Bệnh hen suyễn
Đặc trưng của hen suyễn là phản ứng quá mức của đường thở, dẫn đến các cơn hen suyễn, thở khò khè, ho và khó thở.
Tuy hút thuốc không phải là nguyên nhân gây ra các cơn hen suyễn nhưng việc bạn hút thuốc sẽ làm cho các cơn hen suyễn càng trầm trọng hơn. Bởi vì khi bị hen suyễn, việc bạn hút thuốc sẽ kéo theo tăng tiết đờm dãi, giảm sự di chuyển của lông phế quản, tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng, tăng giải phóng các dị nguyên tác dụng nhanh và phá hủy đường thở nhỏ.
Những người có bệnh suyễn đã và đang hút thuốc có tỷ lệ tử vong cao hơn gấp 2 lần so với những người không hút thuốc.
Nhiễm trùng đường hô hấp
So với những người không hút thuốc, người hút thuốc sẽ có khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp cao, mức độ thường nặng hơn. Ngoài ra, những đứa trẻ có cả cha lẫn mẹ đều hút thuốc lá sẽ mắc nhiều bệnh về đường hô hấp hơn.
Những người hút thuốc có nhiều khả năng bị ung thư phổi hơn những người không hút thuốc.
Phụ nữ mang thai bị viêm phổi hút trên 10 điếu thuốc mỗi ngày có tiên lượng xấu hơn những phụ nữ không hút thuốc [chết mẹ, chết con…].
Những người hút thuốc cũng thường bị cúm. Thuốc chủng ngừa cúm kém hiệu quả hơn ở những người hút thuốc, và tỷ lệ tử vong do cúm ở những người hút thuốc cao hơn nhiều so với những người không hút thuốc.
Bài viết trên đây đề cập đến tác hại của hút thuốc lá đối với hệ hô hấp. Dù ở mức độ nào thì việc hút thuốc cũng ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp và thể chất của mỗi người. Vì thế, bạn nên tự ý thức bảo vệ mình bằng cách từ bỏ thuốc lá, tránh xa khói thuốc để có cuộc sống lành mạnh, cơ thể khỏe mạnh nhé!
Như Quỳnh
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Skip to content
Trang chủ Sức khỏe
Bạn đã bao giờ tự hỏi hút thuốc lá có hại cho hệ hô hấp như thế nào chưa? Tuy nhiên, trên thực tế bạn có thể mắc các bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, tắc nghẽn phổi, hen suyễn, viêm họng, viêm phế quản, ung thư phổi…. khi bạn hút thuốc. Hút thuốc lá gây ra hiện tượng gọi là tăng phản ứng đường thở, do tác động của các chất độc hại trong khói thuốc làm co thắt đường thở. Khi điều này xảy ra, cả việc hít vào và thở ra không khí đều bị cản trở ở người hút thuốc và do đó có thể bị khó thở. Cùng chongiadung.net tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Thuốc lá là gì?
- Theo Wikipedia, Thuốc lá là tên gọi của một loại sản phẩm được làm chủ yếu từ nguyên liệu lá thuốc lá đã thái sợi, được cuốn hay nhồi định hình bằng giấy, có dạng hình trụ [thường có độ dài dưới 120 mm, đường kính khoảng 10 mm]. Thuốc lá điếu thường được đốt cháy ở một đầu, để cháy âm ỉ nhằm mục đích tạo khói và khói này theo dòng khí vào miệng người hút từ đầu đối diện [thường có gắn đầu lọc]. Thuật ngữ thuốc lá thường được dùng theo nghĩa chung liên quan đến thuốc lá trong khi thuốc lá điếu nhằm chỉ cụ thể loại sản phẩm thuốc lá sợi đã cuốn thành điếu. Tuy nhiên, đôi khi, thuật ngữ này cũng được sử dụng để chỉ loại thuốc hút khói nhưng được làm từ một số loại thực vật khác [cây gai dầu]
- Thuốc lá điếu khác xì gà trước hết ở kích thước: điếu nói chung bé hơn, sử dụng sợi từ lá thuốc đã qua chế biến và được cuốn bằng giấy trắng chuyên dùng. Xì gà được làm hoàn toàn bằng nguyên lá thuốc lá, ruột là mảnh lá và lá áo bọc ngoài cũng bằng lá thuốc lá. Trước cuộc chiến tranh Krym [Nga-Pháp năm 1854-1856], hầu hết các quốc gia dùng tiếng Anh chưa biết đến thuốc lá điếu. Chỉ đến khi các binh sĩ người Anh thời đó học các đồng nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ [Đế chế Ottoman] sử dụng giấy in báo để cuốn thuốc lá hút, thuốc lá mới bắt đầu kỷ nguyên bành trướng rộng rãi ra khắp thế giới từ đó.
- Đôi khi người ta sử dụng tẩu để hút thuốc. Thuật ngữ “điếu thuốc”, thường được dùng để chỉ một điếu thuốc lá, nhưng cũng có thể chỉ các vật khác có chứa lá thơm, ví dụ như cần sa. Do người ta tin tưởng rằng [và cũng được khoa học chứng minh trong trường hợp cụ thể có tuổi thọ ngắn đi khi nguy cơ ung thư phổi tăng lên] các sản phẩm thuốc lá gây đoản thọ, rất nhiều nước đã cho in lời cảnh báo về sức khỏe bằng phông chữ lớn ở mặt trước và mặt sau mỗi bao thuốc để báo động về tác hại của việc hút thuốc, đồng thời cấm mọi quảng cáo để bán thuốc lá…
Trong thuốc lá có bao nhiêu chất hóa học
Chắc hẳn sẽ có nhiều người thắc mắc rằng: Chất có nhiều trong khói thuốc lá gây hại cho sức khỏe con người là gì? Trong khói thuốc lá có những chất độc gì? dưới đây là liệt kê các chất hóa học có trong khói thuốc lá:
Nicotine
- Nicotine không màu và chuyển sang màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Khi hút thuốc, nicotine được hấp thụ qua da, miệng và màng nhầy của mũi và vào phổi. 1 điếu thuốc sẽ đưa vào cơ thể khoảng 1-2mg nicotin. Đây được coi là chất gây nghiện nhất trong các loại thuốc lá và còn mang lại cảm giác sảng khoái, giải phóng năng lượng, kích thích hệ thần kinh hoạt động mạnh mẽ. Nicotin còn làm tăng nhịp tim, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch máu, tăng huyết áp sau khi sử dụng.
Hắc Ín [Tar]
- Hắc ín còn gọi là nhựa thuốc lá, thường có màu đen quánh giống như nhựa đường. Nó có tính chất dính, chất nhầy thường bám vào lông mao của phổi làm giảm chức năng của lông mao.
Monoxit Carbon [Khí CO]
- Khí CO sẽ được hấp thụ vào máu sau khi hút thuốc, sẽ gắn vào huyết sắc tố trong hồng cầu có ái lực mạnh gấp 20 lần ái lực của oxy, sẽ thế chỗ làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong hồng cầu. , giảm nồng độ oxy trong máu làm cho máu đặc hơn.
- Khí CO có bên trong thuốc lá gây tác hại xấu đến sức khoẻ, góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch đồng thời làm suy giảm hấp thụ các chất dinh dưỡng, ảnh hưởng mạnh mẽ đến tim mạch và các vấn đề tuần hoàn khác.
Các phần tử nhỏ có trong khói thuốc
- Ngoài những chất thường thấy trong khói thuốc lá, còn có hàng nghìn chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt không thể nhận biết bằng mắt thường. Các hạt nhỏ sẽ làm thay đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, làm mất tế bào lông hút, giảm hiệu quả thanh lọc mang lại cảm giác long đờm sau khi sử dụng.
Các chất gây ung thư
- Bên trong điếu thuốc lá có hơn 40 chất gây ung thư như: HCN, Formaldehyde, chì, asen, benzen… Bạn có thể dễ dàng nhận ra những chất này thường xuất hiện bên trong các loại hóa chất tẩy rửa, diệt côn trùng…
- Các chất này sẽ tác động mạnh đến các tế bào bề mặt của đường hô hấp mang đến tình trạng viêm nhiễm mãn tính, biến đổi tế bào dẫn đến những hậu quả khó lường.
Vậy tại sao hút thuốc là lại gây hại cho hệ hô hấp
- Trong khói thuốc lá có chứa một chất có tên là: Nicotin khi vào cơ thể sẽ gây biến đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, tế bào tiết chất nhầy và làm tê liệt chân lông. trong khí quản. Do đó, nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp.
- Khí CO2 trong khói thuốc lá sẽ chiếm chỗ của oxy trong máu [hồng cầu], làm giảm hiệu quả hô hấp, nặng hơn có thể dẫn đến tử vong.
- Trong khói thuốc lá, nitơ oxit gây viêm xương khớp niêm mạc, cản trở quá trình trao đổi khí, có thể gây tử vong khi dùng liều cao.
Nicotine là chất gì và vì sao có thể gây nghiện mạnh?
Nicotine là gì?
- Nicotine là một chất hóa học chứa nitơ được tìm thấy trong một số loại thực vật, bao gồm cả cây thuốc lá. Nicotine cũng được sản xuất tổng hợp. Nicotiana tabacum, nicotin có trong thuốc lá, thuộc họ sả. Ớt, cà tím, cà chua và khoai tây là những ví dụ khác về cây cảnh.
- Mặc dù nicotine không gây ung thư hoặc có hại quá mức, nhưng nó là một loại thuốc cực kỳ mạnh và để lại cho con người những tác hại to lớn do lệ thuộc vào thuốc lá.
Tại sao nicotine là chất gây nghiện?
- Nicotine vừa là thuốc an thần vừa là chất kích thích. Khi tiếp xúc với nicotine, cơ thể trải qua một “cú hích”. Điều này một phần là do nicotine kích thích tuyến thượng thận, dẫn đến việc giải phóng adrenaline. Adrenaline kích thích cơ thể giải phóng glucose ngay lập tức; làm tăng nhịp tim, hoạt động hô hấp và huyết áp. Nicotine cũng khiến tuyến tụy sản xuất ít insulin hơn, làm tăng nhẹ lượng đường trong máu hoặc glucose.
- Nicotine gián tiếp giải phóng dopamine trong các vùng khoái cảm và hoạt động của não. Các tác dụng tương tự đã được báo cáo khi sử dụng heroin hoặc cocaine. Trong quá trình sử dụng thuốc, người dùng cảm thấy tinh thần thoải mái.
- Dopamine là một chất hóa học trong não ảnh hưởng đến cảm xúc, chuyển động, cảm giác và đau. Nếu mức dopamine trong não tăng lên, cảm giác mãn nguyện sẽ cao hơn. Tùy thuộc vào lượng nicotin sử dụng và cách thức kích thích hệ thần kinh của mỗi người mà nicotin còn có tác dụng như một loại thuốc an thần.
- Khi con người, động vật có vú và hầu hết các động vật khác tiếp xúc với nicotine, nhịp tim, mức tiêu thụ oxy của cơ tim và thể tích tim tăng lên.
Cơ thể tiếp nhận nicotine như thế nào?
- Sau khi hít phải khói thuốc lá, nicotin sẽ nhanh chóng đi vào máu, vượt qua hàng rào máu não và đến não trong vòng 8-20 giây. Trong khoảng 2 giờ sau khi vào cơ thể, một nửa lượng nicotine mới được tiêu thụ.
- Lượng nicotine có thể đi vào người hút thuốc phụ thuộc vào: Loại thuốc lá đang được sử dụng; Lượng khói hít vào; Sử dụng bộ lọc khói và loại bộ lọc; Các sản phẩm thuốc lá dạng nhai, cho vào miệng hoặc xịt vào mũi có xu hướng giải phóng nhiều nicotin vào cơ thể hơn so với hút thuốc. Nicotine được phân hủy trong gan.
- Ở những người thường xuyên tiêu thụ nicotin và sau đó đột ngột ngừng hút thuốc, các triệu chứng cai nghiện bao gồm: Nghiện; Cảm giác trống rỗng; Lo âu; Phiền muộn; Không vui; Cáu gắt; Khó tập trung hoặc chú ý
- Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ tin rằng nicotine khiến hút thuốc trở thành một trong những thói quen khó bỏ nhất. Mức độ khó tương tự như cai heroin. Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy rằng giảm lượng nicotine trong thuốc lá cũng làm giảm mức độ nghiện.
Ảnh hưởng của thuốc lá tới các bệnh hô hấp như thế nào?
Ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi
- Hút thuốc lá ảnh hưởng đến phổi và chức năng phổi như: tổn thương phổi, làm chậm phát triển chức năng phổi ở trẻ nhỏ, giảm chức năng phổi. Hút thuốc lá còn gây ra nhiều triệu chứng mãn tính về đường hô hấp như: ho mãn tính, thở khò khè, đờm và khó thở.
- Những người hút thuốc lá thường bài tiết nhiều đờm hơn những người không hút thuốc mà khả năng loại bỏ đờm ra khỏi đường thở kém hơn. Điều này là do hệ thống vận chuyển tóc ở người hút thuốc bị tê liệt hoặc thậm chí bị phá hủy. Khói thuốc lá cũng làm thay đổi cấu trúc của các tuyến bã nhờn và kết quả là thành phần của chất nhờn cũng bị thay đổi. Đôi khi các tuyến bị tắc nghẽn, làm giảm khả năng bài tiết đờm. Kết quả cuối cùng là chất nhầy ở người hút thuốc bị nhiễm các chất độc hại, bị giữ lại nhiều trong tổ chức phổi, gây cản trở quá trình lưu thông trao đổi khí.
Các bệnh hô hấp cấp tính
- Hút thuốc lá làm tăng số lần nhiễm trùng và làm tình trạng nhiễm trùng trầm trọng hơn. Nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp cấp tính ở những người khỏe mạnh hút thuốc cao gấp 1,5 đến 7 lần so với những người khỏe mạnh không hút thuốc. So với những người không hút thuốc, tỷ lệ tử vong do lao hô hấp ở những người hút thuốc cao hơn từ 3 đến 5 lần.
Các bệnh hô hấp mãn tính
- So với những người không hút thuốc, những người hút thuốc có nguy cơ bị khò khè và ho cao gấp 11,5 lần. 90% người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là người hút thuốc lá.
Bệnh hen suyễn
- Hen suyễn được đặc trưng bởi phản ứng quá mức của đường thở. Phản ứng quá mức này dẫn đến các cơn hen suyễn, thở khò khè, ho và khó thở.
- Hút thuốc không phải là nguyên nhân gây ra các cơn hen suyễn, nhưng nó làm cho các cơn hen suyễn trở nên trầm trọng hơn. Người bị hen suyễn nếu hút thuốc sẽ làm tăng tiết đờm dãi, giảm sự di chuyển của lông phế quản, tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng, tăng giải phóng các dị nguyên tác dụng nhanh và phá hủy đường thở nhỏ. Tỷ lệ tử vong ở những người mắc bệnh hen suyễn đã hoặc đang hút thuốc cao hơn gấp 2 lần so với những người không hút thuốc.
Nhiễm trùng đường hô hấp
- Những người hút thuốc có nhiều khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp hơn những người không hút thuốc và thường bị nặng hơn. Trẻ có bố mẹ hút thuốc lá mắc nhiều bệnh về đường hô hấp hơn trẻ có bố mẹ không hút thuốc.
Nguy cơ tử vong cao hơn
- Phụ nữ mang thai bị viêm phổi hút trên 10 điếu thuốc mỗi ngày có tiên lượng xấu hơn những phụ nữ không hút thuốc [chết mẹ, chết con …].
- Những người hút thuốc cũng thường bị cúm. Thuốc chủng ngừa cúm kém hiệu quả hơn ở những người hút thuốc, và tỷ lệ tử vong do cúm ở những người hút thuốc cao hơn nhiều so với những người không hút thuốc.
>>Đọc thêm: 10 loại rau quả ít đường tốt cho sức khỏe