Tác hại hút thuốc lá nơi công cộng

.

Cập nhật lúc: 08:11, 01/06/2022 (GMT+7)

Tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra tràn lan dù Luật Phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá năm 2013 đã có hiệu lực 9 năm; mức xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng cũng đã có, nhưng việc xử lý gần như… bó tay.

Tác hại hút thuốc lá nơi công cộng
Một trường hợp hút thuốc lá ở quán cà phê vỉa hè đường Nguyễn Ái Quốc (P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa). Ảnh: Phương Liễu

* Một người hút, nhiều người hít

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Đồng Nai tại một số khu vực công cộng, nơi tập trung đông người, hàng quán, tiệm cà phê ở TP.Biên Hòa, không khó để thấy nhiều người phì phèo hút thuốc lá, kể cả những nơi được quy định cấm hút thuốc như bệnh viện. Tại một số bệnh viện vẫn còn tình trạng nhiều người ngang nhiên hút thuốc, thậm chí cả bệnh nhân lẫn người nhà bệnh nhân. Dù được nhắc nhở, nhưng chỉ một lúc rồi đâu lại vào đó.

Đến Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai khám bệnh, trong khi chờ lấy kết quả xét nghiệm, bà Vũ Thị Sáng (ngụ P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa) ra ghế đá ngoài sân ngồi nhưng phải chuyển chỗ mấy lần vì không chịu nổi “ống khói” của những người ngồi hút thuốc bên cạnh phả ra. Mặc dù nhân viên bảo vệ bệnh viện thường nhắc nhở, nhưng khi bảo vệ đi qua họ lại lấy thuốc ra hút.

Bà Sáng cho hay: “Bệnh nhân vào đây với nhiều bệnh tật đã mệt mỏi mà còn hít phải khói thuốc như vậy rất khó chịu. Tôi mong bệnh viện làm thật gắt với những trường hợp hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện. Nếu cần, buộc những người hút thuốc lá ra khỏi bệnh viện”.

Tình trạng hút thuốc lá mọi lúc, mọi nơi đang diễn ra rất phổ biến, nhất là ở những quán cà phê, nhà hàng ăn uống. Nhiều chủ tiệm ăn ở TP.Biên Hòa cho biết, vì ngại mất lòng khách hàng nên cũng không dám nhắc nhở. Vậy nên, việc hút thuốc lá và vô tư nhả khói ra môi trường được coi như chuyện thường ngày.

* Đánh thuế nặng, xử phạt nghiêm

Theo Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14-1-2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực y tế, lực lượng tham gia xử phạt vi phạm hành chính về PCTH của thuốc lá là thanh tra y tế, chiến sĩ công an đang thi hành nhiệm vụ, chủ tịch UBND cấp xã (phường). Tuy nhiên, theo cơ quan chuyên môn và lãnh đạo một số UBND phường ở TP.Biên Hòa, việc xử phạt đối với hành vi này hiện gặp nhiều khó khăn.

Quyền Trưởng phòng Y tế TP.Biên Hòa Trần Hùng cho biết, việc xử lý những trường hợp hút thuốc lá nơi công cộng rất khó, bởi hành vi hút thuốc của người đó diễn ra bất chợt, nhanh, vị trí không cố định. Nếu xử phạt theo đúng quy trình là sau khi nhận được phản ảnh của người dân, lực lượng chức năng thành lập đoàn đến lập biên bản, ra quyết định hoặc đề xuất xử phạt thì cá nhân vi phạm không chỉ thừa thời gian “thủ tiêu” tàn thuốc mà còn đi mất dạng, rất khó để truy tìm và xử lý. Hơn nữa, đơn vị xử lý cũng không thể có đủ nhân lực để bố trí các nơi nhằm kiểm tra, giám sát, phát hiện người vi phạm.

Mới đây, để nâng cao hiệu quả thực hiện Luật PCTH thuốc lá, tăng cường sự giám sát của người dân, kịp thời tiếp nhận, xử lý thông tin phản ảnh về các hành vi vi phạm Luật PCTH của thuốc lá, Quỹ PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) đã xây dựng và thí điểm ứng dụng Vn0khoithuoc (app trên điện thoại di động), giúp người dân phản ảnh các vi phạm liên quan đến thuốc lá tới cơ quan chức năng.

Ứng dụng này cho phép người dân chụp và gửi hình ảnh vi phạm Luật PCTH thuốc lá tới các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời. Tuy nhiên, giải pháp này chưa đem lại hiệu quả, bởi không phải ai cũng có điện thoại thông minh, có kết nối internet để chụp, gửi hình ảnh. Ngoài ra, việc chụp và sử dụng ảnh người khác khi không có sự đồng ý của người đó là vi phạm luật pháp.

Trước những khó khăn trong công tác xử lý hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, ý kiến của các chuyên gia cho rằng, cần thực hiện song song 2 biện pháp. Thứ nhất là tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá và lợi ích của môi trường không khói thuốc lá, đặc biệt tác động đến những người có người thân hút thuốc lá để vận động người nhà bỏ hút thuốc. Thứ hai là tăng thuế thật cao đối với mặt hàng thuốc lá để “đánh” vào túi tiền người hút thuốc.

Khi bao thuốc lá tăng giá lên gấp 3-4 lần hoặc nhiều hơn nữa thì người hút sẽ phải cân nhắc, từ đó có thể giảm dần và tiến tới bỏ hút nếu không đủ tiền để mua hoặc mua thường xuyên. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là ý thức của những người hút thuốc lá đối với sức khỏe của mình, gia đình và cộng đồng.

Theo Khoản 1, Điều 25 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 15-11-2020, người có hành vi hút thuốc lá ở những nơi có quy định cấm sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200-500 ngàn đồng.

Phương Liễu

.

Cập nhật lúc: 07:20, 31/05/2022 (GMT+7)

Chủ đề của Ngày thế giới Không thuốc lá năm nay là Thuốc lá - mối đe dọa tới môi trường của chúng ta.

Tác hại hút thuốc lá nơi công cộng
Hai người đàn ông vô tư hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện. Ảnh: H.Dung

Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của việc sử dụng thuốc lá tới môi trường; đồng thời, kêu gọi không hút thuốc lá để hạn chế việc gây ô nhiễm môi trường sống và làm việc.

* Vô tư hút thuốc lá nơi công cộng

Theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 15-11-2020, hành vi hút thuốc lá tại nơi cấm hút thuốc sẽ bị phạt tối đa 500 ngàn đồng. Những điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên gồm: cơ sở y tế; cơ sở giáo dục; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao; nơi làm việc; trường đại học, cao đẳng, học viện; trên ô tô, tàu bay, tàu điện.

Những địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá gồm: khu vực cách ly của sân bay, quán bar, vũ trường, karaoke, khách sạn, cơ sở lưu trú du lịch, tàu thủy, tàu hỏa.

Nơi dành riêng cho người hút thuốc lá phải đảm bảo các điều kiện gồm: phải có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá. Phải có dụng cụ chứa các mẩu, tàn thuốc lá, có biển báo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát, có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.

Quy định là thế nhưng trên thực tế cho thấy, tình trạng vô tư hút thuốc lá tại nơi công cộng như nhà ga, bến xe, bệnh viện, nơi làm việc, trên các phương tiện giao thông… vẫn rất phổ biến.

Ngồi hút thuốc lá tại khu vực gần Khoa Cấp cứu Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh, anh N.H.T. (ngụ P.Suối Tre, TP.Long Khánh) cho hay, gia đình anh có người nhà được đưa vào cấp cứu tại bệnh viện. Trong thời gian chờ đợi, anh ngồi đợi và lấy thuốc lá ra hút như thói quen. Chỉ đến khi có người đi qua nhắc nhở, anh T. mới tắt thuốc.

Theo BS CKII Phan Văn Huyên, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh, để hạn chế việc hút thuốc lá, bệnh viện đã dán nhiều bảng cấm hút thuốc trong khuôn viên bệnh viện và tại các khoa, phòng. Tình trạng bệnh nhân và người nhà bệnh nhân lén hút thuốc lá trong bệnh viện có giảm so với trước đây, nhưng vẫn còn. Mặc dù vậy, nhân viên y tế chỉ có thể nhắc nhở bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, không thể xử phạt.

* Hãy bỏ thuốc lá trước khi quá muộn

BS Nguyễn Lâm Minh Huy, Khoa Hô hấp Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, cho hay theo Tổ chức Y tế thế giới, trong khói thuốc lá chứa hơn 7 ngàn hóa chất, trong đó có khoảng 70 chất gây ung thư, là nguyên nhân gây nên những bệnh như: viêm phế quản, ho, lao, ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính, hen. Những người không hút thuốc nhưng hít phải khói thuốc lá chịu ảnh hưởng gấp 4 lần so với những người trực tiếp hút và cũng có nguy cơ mắc các bệnh như người hút thuốc. Trẻ em hít phải khói thuốc có thể mắc các bệnh: hen suyễn, ung thư hạch, giảm chức năng phổi, viêm tai giữa…

BS Huy chia sẻ, hiện tại ở Khoa Hô hấp có khá đông bệnh nhân đang phải điều trị các bệnh mà một trong những nguyên nhân chính gây bệnh là do hút thuốc lá. Có những bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nặng phải thở máy, nhiều trường hợp bệnh diễn tiến nặng do không thể cai được thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc lá. Hút thuốc lá làm cho tình trạng khó thở của bệnh nhân ngày càng tăng. Nếu không bỏ được thuốc lá, bệnh nhân dễ rơi vào các đợt cấp, ảnh hưởng đến tính mạng, phải nhập viện cấp cứu, phụ thuộc hoàn toàn vào máy thở, phải điều trị thường xuyên.

BS Huy nói, để bệnh nhân có thể cai được thuốc lá, ngay từ khi bệnh nhân đến khám tại phòng khám do mắc các bệnh đường hô hấp, bác sĩ đã tuyên truyền để bệnh nhân hiểu được tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường sống, môi trường làm việc. Đồng thời, đưa ra những tấm gương bệnh nhân đã bỏ được thuốc lá sau nhiều năm hút thuốc giúp sức khỏe cải thiện; tổ chức các CLB hen - phổi tắc nghẽn mạn tính để các bệnh nhân chia sẻ kinh nghiệm bỏ được thuốc lá cho nhau. Cứ như vậy, mưa dầm thấm lâu, bệnh nhân nào quyết tâm sẽ bỏ được thuốc lá.

Các bác sĩ khuyến cáo, trong giai đoạn hậu Covid-19 hiện nay, những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc hậu Covid-19 nặng hơn nhiều lần so với những người không hút thuốc lá. Do đó, những ai đang có thói quen hút thuốc lá nên bỏ thuốc lá trước khi gặp phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe của chính bản thân và những người xung quanh, đặc biệt là những người thân trong gia đình thường xuyên hít phải khói thuốc lá.

Bên cạnh đó, cần có những biện pháp cứng rắn hơn để ngăn ngừa việc hút thuốc lá nơi công cộng, mạnh tay xử phạt những người vi phạm chứ không đơn thuần chỉ là nhắc nhở. Có như vậy, môi trường sống mới thực sự xanh, sạch, đẹp.

Hạnh Dung