Tại sao phải học bảng chữ cái tiếng anh
Tuy nhiên với những tiến bộ trong ngành khoa học giáo dục gần đây, các quy tắc đọc phát âm đã được hệ thống hóa và trình bày lại khiến tất cả mọi người đều có thể học được. Theo ông Ben Longworth, giám đốc điều hành hệ thống I Can Read, thì hệ thống giảng dạy tiếng Anh cho trẻ em đang rất nổi tiếng tại Úc, Singapore, Thái Lan và một số nước Châu Á khác nhờ ứng dụng thành công quy tắc đọc vào chương trình dạy tiếng Anh. Show Ông Ben Longworth cho rằng: Bấy lâu nay, tất cả mọi người học tiếng Anh đều nghĩ, tiếng Anh là một ngôn ngữ vô cùng “bất trị”. Một chữ “a “có thể đọc là “e” trong “apple”, đọc là “ây” trong “may”, đọc là “a” trong “mars”. Chữ “i” trong “line” đọc là “ai”, nhưng chữ “i” trong “linear” đọc là “i”. Đó là chưa kể, bảng chữ cái tiếng Anh lại được đọc theo tên của chữ cái ây(a), bi(b), xi(c), đi(d), i(e)... vốn không bao giờ có tác dụng gì trong việc đọc hay phát âm bởi vì các chữ đó khi ghép vào từ sẽ được phát âm theo cách khác. Có lẽ đó là lý do tại sao những người học tiếng Anh, đặc biệt là trẻ em chịu “bó tay” trong việc tìm ra quy luật đánh vần các từ mới và phải dựa vào trí nhớ để nhớ xem một từ được người khác (thầy cô giáo, bạn bè) phát âm như thế nào và bắt chước theo. Tuy vậy, vấn đề là ở chỗ người dạy các em từ mới đó lại nghe từ người khác và bắt chước lại và người khác đó lại nghe từ một người khác nữa. Chính vì vậy mà xảy ra tình trạng tam sao thất bản, mỗi thầy cô giáo đọc một kiểu. Học viên nhí tại I Can Read Thái Lan. Học viên nhí vì thế trở nên rất bối rối, không biết cách nào để đọc đúng. Thường các em sẽ áp dụng giải pháp trung bình, tức là tổng hợp tất cả những cách đọc mình được dạy và chọn phát âm theo cách đâu đó ở khoảng giữa hoặc chọn cách phát âm mà đa số người xung quanh mình dùng. Điều này khiến các em thiếu tự tin khi giao tiếp với người nước ngoài hoặc môi trường lạ vì luôn luôn không chắc cách mình phát âm có chuẩn không, người nghe có hiểu được không. Điều này đúng cả với những người lớn thành thạo tiếng Anh và là một rào cản rất lớn cho việc giao tiếp. Chính vì sự thiếu phương pháp trong việc đánh vần để đọc tiếng Anh, trẻ em thường dựa vào trí nhớ để nhớ cách phát âm các từ mới. Nhưng phương pháp này ngoài hạn chế về phát âm chuẩn khi giao tiếp còn có một hạn chế nữa. Theo các nhà khoa học, não bộ người trưởng thành có giới hạn trong việc ghi nhớ các từ vựng, ngoài giới hạn đó, rất khó để người học có thể nhớ thêm. Chưa kể đến việc tuổi càng cao thì càng khó nạp thêm từ vào bộ nhớ. Tình trạng trên còn đúng ở cả ở các nước nói tiếng Anh bản ngữ như Anh, Úc, New Zealand hay Mỹ. Để nắm được quy luật đánh vần tiếng Anh (English Phonics) là cả một quá trình học tập và nghiên cứu đối với người lớn và đối với trẻ em lại càng khó. Thầy Ben Longworth cùng với học viên I Can Read Việt Nam. Tuy vậy, có một điều mà hầu hết mọi người trên thế giới, cả nhiều nhà giáo dục học kỳ cựu cũng không cập nhật được. Đó là, với sự tiến bộ của khoa học, đặc biệt là trong lĩnh vực tâm lý học giáo dục trong 25 năm trở lại đây, các nhà tâm lý học đã từng bước đơn giản hóa các quy luật đánh vần (Phonics), biến nó từ một thứ rất hàn lâm thành các bài học vô cùng đơn giản và dễ hiểu, đến trẻ em nhỏ cũng có thể học được. Đó là lý do mà trong những năm gần đây, những website và các giáo trình, phần mềm dạy Phonics cho trẻ xuất hiện rất nhiều. Tuy vậy các phần mềm và giáo trình này chỉ đóng vai trò bổ sung kiến thức Phonics vào chương trình học theo phương pháp học truyền thống. Theo các nhà khoa học thuộc bộ giáo dục Mỹ, muốn Phonics có hiệu quả tốt nhất đòi hỏi sự thay đổi toàn diện trong chương trình dạy tiếng Anh trong đó lấy Phonics làm nền tảng và các yếu tố khác như giáo viên, giáo trình trước và sau khi học Phonics phải được chuẩn hóa. Hệ thống trung tâm tiếng Anh I Can Read đã thực hiện được điều này - nhờ vào chương trình học độc đáo, các học viên nhí có thể phát âm chuẩn bất kỳ từ tiếng Anh nào ngay cả khi học viên chưa tiếp xúc với từ đó bao giờ. Chương trình đặc biệt thành công ở Singapore nơi đa số người dân nói tiếng Anh theo một âm điệu mang nặng ảnh hưởng của tiếng Malay và tiếng Trung. Ở các nước mà tiếng Anh không phải là ngôn ngữ chính như Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ hay Indonesia, I Can Read cũng được hưởng ứng nhiệt liệt nhờ một chương trình kết hợp giữa chương trình đọc nói trên và chương trình giảng dạy mô phỏng một cách tự nhiên nhất quá trình trẻ em học ngôn ngữ của các nhà tâm lý giáo dục học. Sự xuất hiện của I Can Read hứa hẹn sẽ mang đến một làn gió mới trong phương pháp dạy và học tiếng Anh cho trẻ em tại Việt Nam.
Giai đoạn khởi đầu cho bất kỳ điều gì đều là một giai đoạn khó khăn. Chúng ta bị choáng ngợp bởi quá nhiều điều cần phải làm, cần phải học và cảm thấy hoang mang không biết bắt đầu từ đâu. Với tiếng Anh cũng vậy, hành trình học tiếng Anh là một con đường không hề trải đầy hoa hồng, và bước đầu tiên khi bắt đầu luôn khiến chúng ta cảm thấy mông lung. Nếu bạn đang muốn bắt đầu học tiếng Anh, thì bài viết này chính là dành cho bạn. Mình sẽ giới thiệu cho bạn điều đầu tiên mà bạn cần làm khi học tiếng Anh là gì, và mình cũng xin trả lời ngay đó chính là Bảng chữ cái Tiếng Anh. Nhưng tại sao lại như vậy và chúng ta sẽ học bảng chữ cái tiếng Anh như thế nào? Bạn hãy đọc bài viết dưới đây để tìm ra câu trả lời nhé. Tại sao cần học bảng chữ cái tiếng Anh?Làm quen với bảng chữ cái chính là bước đầu tiên để bạn bước vào một thế giới ngôn ngữ mới. Bởi lẽ các chữ cái sẽ tạo nên từ ngữ, nền tảng của một ngôn ngữ. Biết các chữ cái tiếng Anh bạn có thể bắt đầu học đánh vần tiếng Anh. Thật may mắn khi 24 chữ cái tiếng Anh có khá nhiều sự tương đồng với bảng chữ cái tiếng Việt do cùng nguồn gốc chữ Latin, do đó bạn hoàn toàn có thể mường tượng ra cách viết tiếng Anh kể cả khi bạn chưa hề học tiếng Anh. Nhưng hãy thử tưởng tượng một ngôn ngữ không sử dụng hệ thống chữ Latin, như tiếng Hàn hay tiếng Nhật, bạn sẽ không thể nhận biết được nếu chưa từng nhìn thấy bảng chữ cái của hai ngôn ngữ đó. Bảng chữ cái tiếng AnhThế nhưng với mỗi quốc gia sử dụng hệ thống chữ Latin, mỗi chữ trong bảng chữ cái lại có một cách đọc khác nhau (tên phiên âm khác nhau). Tức là chúng ta không gọi chữ “A” trong tiếng Anh giống như chữ “A” trong tiếng Việt được. Bạn đừng vội hoang mang nhé, hãy chinh phục phiên âm quốc tế của bảng chữ cái tiếng Anh cùng mình ở phần tiếp theo. Cách học bảng chữ cái tiếng AnhTrước hết chúng ta cần làm rõ hai khái niệm hoàn toàn riêng biệt khi học bảng chữ cái tiếng Anh, đó là tên chữ cái (Letter’s name) và âm thanh của chữ cái (Letter’s sound). Tên chữ cái (Letter’s name) là cách chúng ta gọi chữ cái đó khi chúng đứng riêng biệt. Ví dụ: trong tiếng Việt chữ “A” chúng ta gọi là “a” nhưng trong tiếng Anh, chữ “A” không còn được gọi là /a/ nữa mà là /eɪ/. Tên của các chữ cái giúp chúng ta xác định và nhớ được các chữ cái đó một cách dễ dàng. Thêm vào đó, tên chữ cái cũng giúp chúng ta liên hệ các chữ cái này với âm thanh của chúng (chúng ta sẽ cùng tìm hiểu làm rõ thêm ở phần tiếp theo). Âm thanh của chữ cái (Letter’s sound) lại là một phạm trù hoàn toàn khác. Đó là âm thanh mà chữ cái đó tạo nên trong một từ khi phát âm từ đó. Nói cách khác, sự kết hợp âm thanh của các chữ cái tạo nên từ sẽ làm nên cách đọc của từ vựng tiếng Anh đó Ví dụ: “hat” (cái mũ) sẽ được phát âm là /hæt/ chứ không đơn thuần là sự kết hợp của tên các chữ cái /eɪʧ-eɪ-ti:/ Trong tiếng Việt chúng ta cũng có sự phân biệt về tên chữ cái và âm thanh của chữ cái đối với các phụ âm. Ví dụ chữ “B” có tên gọi là “bê” nhưng khi phát âm chúng ta lại đọc là “bờ”, như trong từ “Bát”, phát âm sẽ là “bờ-at-bat-sắc-bát”. 1 Học tên gọi các chữ trong bảng chữ cáiXem video hướng dẫnTrước hết mời bạn xem một video hướng dẫn học tên gọi các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Anh: Hãy nghe, quan sát khẩu hình và bắt chước cách cô giáo đọc các chữ cái để học được cách phát âm tên các chữ cái nhé. Bạn có thể click vào đường link ở góc dưới bên phải video, mở video trên eJOY để có thể luyện tập đọc bảng chữ cái và được chấm điểm với eJOY nhé. Giờ đã đến lúc chúng ta chủ động đọc tên các chữ cái đó từ trí nhớ của mình thông qua bảng chữ cái có phiên âm bên cạnh. Học bảng chữ cái với phiên âmKhông biết bạn đã từng nghe nói về Bảng phiên âm quốc tế IPA chưa? Nếu chưa thì hãy đọc bài viết về Bảng phiên âm quốc tế IPA của chúng mình nhé. Nôm na là mỗi chữ cái sẽ đi cùng một phiên âm. Cách đọc phiên âm tiếng Anh này chính là tên của chữ cái đó. In bảng 26 chữ cái có phiên âm sẽ giúp bạn luyện tập cách phát âm mọi lúc, mọi nơi. Lưu ý các âm dễ nhầm lẫn như G /ʤiː/, J /ʤeɪ/ và K /keɪ/. Ngoài ra, sự tương đồng giữa tiếng Anh và tiếng Việt có thể sẽ khiến cho những bạn mới bắt đầu nhầm lẫn và khó nhớ do đã quen cách phát âm theo tiếng việt. Ví dụ như chúng ta hay đọc J là /gii/ trong khi cách phát âm của chữ này là /dʒeɪ/, hoặc phát âm W là “Vê kép” thay vì /ˈdʌbəljuː/ vậy. Nên bạn nhớ cẩn thận nhé. Bảng chữ cái tiếng Anh và phiên âm quốc tếKhi bạn đã có thể chủ động đọc được các chữ cái sao không thử “hát theo” những bài hát alphabet vui nhộn. Học bảng chữ cái thông qua bài hátĐây chính là một cách siêu thú vị để bạn ghi nhớ các chữ cái và cách phát âm của chúng. Giai điệu của bài hát sẽ khiến bạn ghi nhớ nhanh hơn. Hơn nữa, khi bắt đầu thì ghi nhớ một bài hát sẽ dễ dàng hơn rất nhiều việc “đọc lên một chuỗi ký tự mà chúng ta chưa quen”. Giờ bạn cần luyện tập để có thể đọc được các chữ cái ngẫu nhiên bằng cách tập đánh vần các từ vựng tiếng Anh nhé. Tập đánh vần tiếng AnhBạn hãy đánh vần tất cả mọi thứ xung quanh bạn bằng bảng chữ cái tiếng Anh, tên của bạn, đồ vật xung quanh bạn, biển báo trên đường,… Cùng xem video để biết cách đánh vần tiếng Anh nhé: Việc luyện tập đánh vần sẽ giúp bạn thành thạo tên gọi các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Anh và tạo tiền đề để bạn học và nhớ được cách viết chính xác của các từ vựng. Giờ thì bạn đã sẵn sàng học âm thanh của chữ cái rồi đấy! 2 Học âm thanh các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng AnhBiết tên gọi của 26 chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Anh mới chỉ là bước đầu tiên để tiếp cận với thứ ngôn ngữ mới mẻ này. Bởi lẽ, bạn sẽ cần học từ vựng để làm chủ một ngôn ngữ. Các từ vựng được tạo thành bởi sự kết hợp của các chữ cái. Cách đọc các từ vựng đó lại được quyết định bởi âm thanh do các chữ cái tạo nên. Hãy xem video vui nhộn sau để thấy âm thanh do các chữ cái tạo nên khác với tên gọi của các chữ cái như thế nào nhé: Điều đáng nói là một chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Anh lại có thể tạo ra những âm thanh khác nhau tùy theo vị trí và sự kết hợp của chữ cái này với những chữ cái khác trong từ vựng. Bởi thế để biết cách đọc tiếng Anh bạn sẽ cần biết âm thanh của các chữ cái khi kết hợp với nhau. AChữ cái “A-a” có thể có tạo nên những âm thanh khác nhau:
Cùng xem video sau để biết những cách phát âm khác nhau của chữ “A” nhé: B
Hãy xem trong video để rõ hơn cách đọc chữ cái B hữu thanh:
C
Cùng xem video để phân biệt sự khác nhau giữa 2 âm thanh của chữ cái “C” nào: DChữ cái “D-d” sẽ tạo ra âm thanh là /d/ trong phần lớn các trường hợp như trong dog /dɒg/ (con chó), desk /dɛsk/ (cái bàn), president /ˈprɛzɪdənt/ (tổng thống), read /riːd/ (đọc). Xem video và đọc theo các từ vựng có chứa chữ cái “D” nhé: EChữ cái “E-e” có thể tạo ra các âm khác nhau như:
FChữ cái “F-f” sẽ tạo ra âm thanh /f/ trong phần lớn sự kết hợp tạo từ vựng. Ví dụ fish /fɪʃ/ (cá), friends /frɛndz/ (những người bạn), feet /fi:t/ (những bàn chân), flip /flɪp/ (lật ngược) GGiống với chữ cái “C”, chữ cái “G” cũng có 2 âm thanh mềm và cứng khác nhau:
HChữ cái “H-h” có thể được phát âm vô thanh hoặc hữu thanh
Xem thêm:Những điều cần biết về hệ thống âm trong tiếng Anh Bạn biết gì về IPA trong tiếng Anh IChữ “I-i” có thể tạo ra những âm thanh khác nhau:
JChữ “J-j” được đọc là /ʤ/ trong hầu hết các trường hợp. Ví dụ: just /ʤʌst/ (chỉ), journal /ˈʤɜrnəl/, jar /ʤɑr/ (lọ, hũ), junior /ˈʤunjər/ (đàn em) KChữ cái “K-k” được đọc là /k/ Ví dụ: key /ki:/ (chìa khóa), kiss /kɪs/ (hôn), skim /skɪm/ (lướt qua), skull /skʌl/ (đầu lâu), bike /baɪk/ (xe đạp), peak /pik/ (đỉnh) LChữ cái “L-l” được đọc là /l/ trong hầu hết các trường hợp Ví dụ: long /lɔŋ/ (dài), blast /blæst/ (luồng gió), multiple /ˈmʌltəpəl/ (nhiều), culture /ˈkʌlʧər/ (văn hóa), collection /kəˈlɛkʃən/ (bộ sưu tập) MChữ cái “M-m” được đọc là /m/ Ví dụ: man /mæn/ (đàn ông), woman /ˈwʊmən/ (đàn bà), autumn /ˈɔtəm/ (mùa thu), calm /kɑm/ (bình tĩnh) N
Ví dụ: snow /snəʊ/ (tuyết), nose /nəʊz/ (mũi), innovation /ˌɪnəʊˈveɪʃən/ (sự đổi mới), can /kæn/ (có thể)
OChữ cái “O-o” sẽ tạo ra những âm khác nhau:
Cùng xem video và nghe thử chữ cái “O” khi xuất hiện trong những từ khác nhau thì nghe khác nhau như thế nào nhé: P
QTrong hầu hết các trường hợp chữ cái “Q-q” sẽ tạo ra âm /k/. Ví dụ: queen /kwin/ (nữ hoàng), quick /kwɪk/ (nhanh), quiet /ˈkwaɪət/ (im lặng), conquer /ˈkɑŋkər/ (chinh phục), consequence /ˈkɑnsəkwəns/ (hậu quả) RChữ cái “R-r” sẽ tạo ra âm /r/ Ví dụ: rose /roʊz/ (hoa hồng), rest /rɛst/ (nghỉ ngơi), irrelevant /ɪˈrɛləvənt/ (không liên quan), roar /rɔr/ (gầm), record /ˈrɛkərd/ (thu âm), chord /kɔrd/ (bản nhạc) S
T
UChữ cái “U-u” có thể tạo nên những âm thanh khác nhau như:
Cùng xem video hướng dẫn sau nhé: VTrong đa số trường hợp chữ cái “V-v” sẽ được đọc là /v/ Ví dụ: van /væn/ (xe tải), wave /weɪv/ (cơn sóng), tavern /ˈtævən/ (quán rượu), heaven /ˈhɛvn/ (thiên đường), victory /ˈvɪktəri/ (chiến thắng), river /ˈrɪvə/ (dòng sông) W
Cùng xem video để nghe âm thanh của chữ cái “W” nào: XChữ cái “X-x” cũng có thể được đọc thành nhiều âm khác nhau:
Cùng nghe chữ cái “X” sẽ có âm thanh như thế nào nhé: YChữ cái “Y-y” có thể tạo ra nhiều âm thanh khác nhau: Khi “y” đóng vai trò là một phụ âm sẽ tạo ra âm /j/ như trong year /jɪr/ (năm), yogurt /ˈjoʊgərt/ (sữa chua) Khi “y” là nguyên âm lại tạo thành những âm khác:
ZChữ cái “Z-z” sẽ được đọc là /z/ trong đa số các trường hợp Ví dụ zoo /zu:/ (vườn thú), zebra /ˈzibrə/ (ngựa vằn), puzzle /ˈpʌzəl/ (câu đố), quiz /kwɪz/ (đố, trắc nghiệm) Đến bước này thì hẳn các bạn đã có cái nhìn toàn diện về bảng chữ cái tiếng Anh rồi đó. Như bạn đã thấy, có nhiều trường hợp âm thanh do các chữ cái tạo ra không tuân theo bất kỳ quy tắc nào. Do vậy, nhớ tra từ điển khi thấy một từ mới mà bạn chưa biết hoặc chưa chắc về cách đọc nhé. Một công cụ mà mình thường hay sử dụng là eJOY eXtension, ứng dụng do đội ngũ eJOY phát triển. Với eJOY cài đặt cho Chrome mình luôn có thể tra được cách đọc và phiên âm của một từ vựng mới mình chưa biết. Tra từ và cách phát âm thật dễ dàng với eJOY eXtensionTải eXtension miễn phí! Giờ bạn đã có tiền đề và sẵn sàng bước tiếp trên con đường chinh phục tiếng Anh của mình rồi đó. Các bạn có thể học cách phát âm bảng chữ cái hoặc tìm thêm những video hướng dẫn học bảng chữ cái tiếng Anh khác tại khóa học được cung cấp hoàn toàn miễn phí bởi eJOY. Chúc các bạn thành công! |