Với sự hỗ trợ của Nhóm Chuyên gia Tư vấn Chiến lược [SAGE] về Tiêm chủng và Nhóm Công tác về vắc xin COVID-19, Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] tiếp tục xem xét các bằng chứng mới về sự cần thiết và thời điểm tiêm liều nhắc lại vắc xin phòng COVID-19. Đặc biệt cần quan tâm đánh giá tác động của việc xuất hiện biến thể mới Omicron trong thời gian gần đây lên hiệu quả của vắc xin.
Cho đến nay, các bằng chứng cho thấy mức độ bảo vệ của vắc-xin chống lại bệnh nặng sẽ giảm trong vòng 6 tháng sau khi tiêm đầy đủ liều cơ bản. Trong đó, thời gian bảo vệ chống lại biến thể Omicron có thể bị thay đổi và vẫn đang được nghiên cứu. Bằng chứng về hiệu quả của vắc xin đang suy giảm, đặc biệt là sự suy giảm khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng ở các nhóm dân số có nguy cơ cao. Do đó, đòi hỏi phải có sự phát triển và tối ưu hóa các chiến lược tiêm chủng để phòng ngừa bệnh nặng, bao gồm cả việc sử dụng có mục tiêu tiêm chủng các liều tăng cường vắc xin phòng COVID-19.
Đa số các trường hợp nhiễm COVID-19 hiện tại được quan sát thấy nằm ở những người chưa được tiêm phòng vắc xin COVID-19. Đối với những trường hợp đã tiêm ngừa nhưng vẫn nhiễm COVID-19 sau đó thì trong hầu hết các trường hợp, các biến cố này ít nghiêm trọng hơn so với những người chưa được tiêm chủng. Tuy nhiên, dữ liệu mới liên tục cho thấy sự suy giảm về hiệu quả của vắc xin chống lại sự lây nhiễm COVID-19 theo thời gian kể từ khi tiêm chủng và sự suy giảm đáng kể hơn ở người lớn tuổi. Cụ thể, hiệu quả của vắc xin chống lại bệnh nặng COVID-19 giảm khoảng 8% [khoảng tin cậy 95% [KTC 95%]: 4 - 15%] trong thời gian 6 tháng ở tất cả các nhóm tuổi. Ở người lớn trên 50 tuổi, hiệu quả của vắc xin chống lại bệnh nặng giảm khoảng 10% [KTC 95%: 6 - 15%] so với cùng kỳ. Hiệu quả của vắc xin chống lại bệnh có triệu chứng giảm 32% [KTC 95%: 11 - 69%] đối với những người trên 50 tuổi.
Theo thống kê của WHO cho thấy hiện nay có ít nhất 126 quốc gia trên toàn thế giới đã đưa ra khuyến nghị về tiêm chủng liều nhắc lại hoặc bổ sung vắc xin phòng COVID-19 và có hơn 120 quốc gia đã bắt đầu triển khai theo chương trình. Đối tượng mục tiêu được ưu tiên phổ biến nhất đối với liều nhắc lại là người lớn tuổi, nhân viên y tế và người bị suy giảm miễn dịch. Các quyết định đề xuất và triển khai về liều tăng cường vắc xin phòng COVID-19 rất phức tạp. Ngoài dữ liệu lâm sàng và dịch tễ học, cần phải xem xét các chiến lược, chương trình quốc gia và quan trọng là đánh giá mức độ ưu tiên của nguồn cung cấp vắc xin trên toàn cầu. Một số nước trên thế giới như Philippines, Anh, Đức, Hàn Quốc, Thái Lan, … đã cắt giảm khoảng thời gian sử dụng liều nhắc lại vắc xin phòng COVID-19 từ 6 tháng xuống còn ít nhất 3 tháng sau khi tiêm đủ liều thứ hai của liều vắc xin cơ bản, nhằm mục đích cố gắng ngăn chặn sự gia tăng các ca bệnh mới, đặc biệt là kiềm chế khả năng lây nhiễm của biến thể Omicron.
Tương tự, ngày 17/12/2021, Bộ Y tế cũng đã ban hành văn bản số 10722/BYT-DP. Cụ thể quy định:
+Tiêm liều bổ sung vaccine COVID-19 cho người từ 18 tuổi trở lên và đảm bảo bao phủ cho toàn bộ người từ 50 tuổi trở lên đã tiêm đủ liều cơ bản [tiêm 1 hoặc 2 hoặc 3 mũi tùy theo loại vaccine] với khoảng cách sau mũi cuối cùng của liều cơ bản từ 28 ngày đến 3 tháng bao gồm: người có tình trạng suy giảm miễn dịch vừa và nặng như người ghép tạng, ung thư, HIV;… người đã tiêm đủ liều cơ bản bằng vaccine của hãng Sinopharm hoặc vaccine Sputnik V. Loại vaccine tiêm bổ sung cùng loại với liều cơ bản hoặc vaccine mRNA.
+Tiêm liều nhắc lại vắc xin COVID-19 cho đối tượng người từ 18 tuổi trở lên đã tiêm đủ liều cơ bản hoặc liều bổ sung với khoảng cách sau mũi cuối cùng của liều cơ bản ít nhất 3 tháng.
Qua đó đặc biệt chú ý việc rút ngắn thời gian tiêm liều nhắc lại vắc xin phòng COVID-19 còn 3 tháng thay vì 6 tháng theo văn bản số 10225/BYT-DP ngày 01/12/2021 của Bộ Y tế trước đây để phù hợp với tình hình Việt Nam hiện tại. Từ đó, góp phần phòng dịch hiệu quả để tăng cường miễn dịch phòng bệnh COVID-19 cho những người đã được tiêm chủng đủ liều cơ bản.
Thủy Tiên – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM
Nguồn:
[1] //www.who.int/news/item/22-12-2021-interim-statement-on-booster-doses-for-covid-19-vaccination---update-22-december-2021
[2] //www.reuters.com/world/asia-pacific/philippines-cuts-covid-19-booster-shot-interval-three-months-2021-12-21/
Tính đến hết ngày 27/6/2022 trên địa bàn toàn tỉnh Lạng Sơn tỷ lệ tiêm vắc xin phòng COVID-19 đối với người từ 18 tuổi trở lên đạt 99,89% tiêm mũi thứ nhất, 99,86% tiêm mũi thứ hai, 88,51% tiêm mũi thứ ba và 36% tiêm mũi thứ 4 [mũi nhắc lại lần 2]. Đối với trẻ em từ 12-17 tuổi đạt 98,8% mũi thứ nhất và 94,9% mũi thứ hai. Đối với trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi đạt 51% mũi thứ nhất và 17,4% mũi thứ hai.
Khám sàng lọc trước khi tiêm vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ em từ 12-17 tuổi
tại Nhà văn hóa khối Đại Thắng, phường Chi Lăng, thành phố Lạng Sơn
Trong thời gian tới Sở Y tế Lạng Sơn tiếp tục chỉ đạo các đơn vị y tế tiếp tục thực hiện tiêm vắc xin phòng COVID-19 mũi thứ 1, 2, 3, 4 cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên. Riêng mũi thứ 4 [mũi nhắc lại lần 2] ưu tiên tiêm cho đối tượng là: người từ 50 tuổi trở lên; người từ 18 tuổi trở lên có suy giảm miễn dịch từ thể vừa đến thể nặng; người từ 18 tuổi trở lên thuộc nhóm nguy cơ cao phơi nhiễm với COVID-19 như cán bộ y tế, cán bộ tuyến đầu [lực lượng công an, quân đội, giáo viên,người làm việc trong lĩnh vực giao thông vận tải, người cung cấp dịch vụ thiết yếu, người làm việc tại các cơ sở dịch vụ du lịch, trung tâm thương mại, siêu thị, chợ], công nhân, người làm việc các khu công nghiệp.
Khoảng cách giữa các mũi tiêm đối với người từ đủ 18 tuổi trở lên cụ thể như sau:
Tiêm mũi thứ nhất: Tiêm càng sớm càng tốt. Đối với người mắc COVID-19 có thể tiêm ngay sau khi hồi phục và hoàn thành cách ly y tế theo quy định.
Tiêm mũi thứ hai: Thời gian tiêm mũi thứ 2 khoảng từ 3-4 tuần đối với vắc xin Vero Cell, Pfizer, Moderna và 6 tuấn đối với vắc xin AstraZeneca. Đối với người đã mắc COVID-19 có thể tiêm ngay sau khi hồi phục và hoàn thành cách ly y tế theo quy định.
Tiêm mũi 3 [mũi nhắc lại lần 1]: Thời gian tiêm mũi thứ 3 sau mũi thứ 2 ít nhất là 3 tháng. Đối với người đã mắc COVID-19 có thể tiêm ngay sau khi hồi phục và hoàn thành cách ly y tế theo quy định. Sử dụng cùng loại vắc xin với liều cơ bản hoặc vắc xin mRNA; hoặc vắc xin AstraZeneca nếu tiêm liều cơ bản bằng vắc xin Sinopharm [Vero cell] hoặc vắcxin mRNA.
Tiêm mũi thứ 4 [mũi nhắc lại lần 2]: Thời gian tiêm mũi thứ 4 sau mũi thứ 3 là ít nhất 4 tháng. Đối với người đã mắc COVID-19 phải phải đủ khoảng cách sau khi mắc là 3 tháng. Loại vắc xin dùng để tiêm là Pfizer, Moderna, AstraZeneca, vắc xin cùng loại với mũi 3 [mũi nhắc lại lần 1].
Đối với đối tượng là trẻ em từ 5 đối dưới 12 tuổi tiếp tục tiêm mũi thứ nhất và mũi thứ hai. Khoảng cách giữa mũi tiêm thứ nhất và mũi thứ hai là ít nhất từ 3-4 tuần. Đối với trẻ đã mắc COVID-19, chỉ tiêm sau khi mắc COVID-19 ít nhất là sau 3 tháng. Loại vắc xin được sử dụng để tiêm là Moderna hoặc Pfizer.