To chức bộ máy kiểm toán nội bộ
Kiểm toán nội bộ đã giúp nâng cao đáng kể hiệu quả của hoạt động quản trị doanh nghiệp. Trong bài viết sau đây, MAN sẽ cung cấp cho bạn đọc những kiến thức hữu ích về kiểm toán nội bộ, bao gồm các quy định pháp luật, lợi ích và vai trò đối với sự phát triển của doanh nghiệp, quy trình kiểm toán nội bộ ra sao… Đồng thời chỉ ra thực trạng của kiểm toán nội bộ tại các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Theo định nghĩa của Liên đoàn Kế toán Quốc tế, kiểm toán nội bộ (KTNB) là bộ phận được lập ra trong nội bộ doanh nghiệp với chức năng chính là kiểm tra, đánh giá, giám sát tính hiệu quả và tính thích hợp của hệ thống kiểm soát nội bộ và hệ thống kế toán. Hiệp hội KTNB Hoa Kỳ lại cho rằng: KTNB là hoạt động tư vấn độc lập và đánh giá trong nội bộ của tổ chức nhằm mục đích cải tiến và mang lại giá trị cao hơn cho các hoạt động của tổ chức được kiểm toán. Thông qua việc đánh giá, cải tiến có hệ thống và chuẩn tắc tính hiệu lực của quy trình kiểm soát, quản trị và quản lý rủi ro, KTNB sẽ giúp tổ chức đạt được các mục tiêu mà mình đề ra. Thuật ngữ kiểm toán nội bộ trong tiếng Anh là “Internal Audit”Căn cứ trên Nghị định số 05/2019/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 22/01/2019, KTNB có những nhiệm vụ sau:
Một cuộc KTNB thường được phân chia thành 4 giai đoạn. Đó là Lập kế hoạch, Thực hiện kiểm toán, Báo cáo kết quả kiểm toán và Giám sát triển khai kết quả thực hiện theo khuyến nghị kiểm toán. Quy trình tiến hành một cuộc kiểm toán nội bộ của doanh nghiệpTrước hết, các kiểm toán viên nội bộ cần đề ra kế hoạch chi tiết cho mỗi cuộc tư vấn hoặc kiểm toán. Các nội dung chính sẽ bao gồm phạm vi kiểm toán, mục tiêu, thời gian, cách phân bổ nguồn lực, nội dung ưu tiên kiểm toán, đánh giá rủi ro… Kế hoạch kiểm toán sẽ được thể hiện bằng biên bản ghi nhớ và sẽ được trao đổi với các thành viên thuộc nhóm kiểm toán. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, kiểm toán viên nội bộ cần đưa vào thử nghiệm các kiểm soát cơ bản đã được xác định trong giai đoạn lập kế hoạch. Sau đó ghi chép lại kết quả kiểm toán để dùng làm cơ sở đánh giá hiệu quả của quy trình kiểm soát nội bộ.
Nếu kế hoạch thử nghiệm không đầy đủ thì kiểm toán viên được phép bổ sung thêm thông tin, ví dụ như quy mô, tiêu chí thử nghiệm, phương pháp chọn mẫu, số lượng mẫu… Tất cả nhằm đảm bảo thông tin được thu thập đầy đủ nhất. Trong trường hợp các thủ tục thử nghiệm không thể cung cấp đầy đủ thông tin để đưa ra ý kiến tư vấn hoặc kết luận kiểm toán, kiểm toán viên cần điều chỉnh hoặc thử nghiệm bổ sung. Mọi hoạt động điều chỉnh, bổ sung khi tiến hành kiểm toán đều cần được phê duyệt ngay. Trong quá trình tiến hành các thủ tục kiểm toán, kiểm toán viên nội bộ cần phân tích, đánh giá và ghi chép lại các thông tin để làm bằng chứng cho kết luận và ý kiến kiểm toán của mình. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, kiểm toán viên nội bộ cần đưa vào thử nghiệm các kiểm soát cơ bảnTrưởng kiểm toán nội bộ cần nộp báo cáo kiểm toán định kỳ cho Ban Lãnh đạo và Hội đồng quản trị của doanh nghiệp. Nội dung, tần suất báo cáo còn phụ thuộc vào mức độ cấp thiết của các hoạt động mà Ban Lãnh đạo doanh nghiệp muốn thực hiện và tầm quan trọng của báo cáo. Báo cáo kết quả kiểm toán phải được lập theo các yêu cầu về chất lượng và tiêu chí về phát hành, gửi báo cáo. Nếu được yêu cầu thì kiểm toán viên cũng cần đưa ra ý kiến tổng thể theo quy định. Các hoạt động trao đổi, báo cáo kết quả kiểm toán cũng cần tuân theo quy định để đảm bảo tính hiệu quả, nhất quán. Quy định này được đưa ra dựa trên quy trình, chính sách của các bên liên quan và kỳ vọng của Ban Lãnh đạo doanh nghiệp. Thông thường, báo cáo kết quả kiểm toán sẽ bao gồm:
Khi cuộc kiểm toán nội bộ kết thúc, kiểm toán viên sẽ trao đổi với Ban Lãnh đạo doanh nghiệp về các phát hiện, khuyến nghị cải tiến. Sau đó những thông tin này sẽ được thông báo với các bộ phận có liên quan của doanh nghiệp để tìm cách sửa chữa, khắc phục sai sót. Giám sát việc triển khai kết quả thực hiện khuyến nghị kiểm toán là việc kiểm toán viên nội bộ kiểm tra việc thực hiện các giải pháp khắc phục sai sót. Tùy vào mức độ phức tạp, mô quy của doanh nghiệp hay các phần mềm theo dõi giám sát được sử dụng mà quy trình giám sát có thể đơn giản hoặc phức tạp. Tần suất, cách thức tiếp cận hoạt động giám sát sẽ được xác định dựa trên kỳ vọng của Ban Lãnh đạo, nguồn lực sẵn có, mức độ rủi ro được đánh giá… Giám sát triển khai kết quả thực hiện khuyến nghị kiểm toán
Các doanh nghiệp tại Việt Nam thường coi KTNB là một bộ phận mở rộng của bộ phận tài chính kế toán hoặc một chức năng kiểm tra, kiểm soát nội bộ về tài chính kế toán. Trong các trường hợp như vậy, KTNB không hoạt động một cách khách quan, độc lập mà vẫn chỉ trực thuộc bộ phận quản lý nhất định, không phải là mắt xích trong bộ máy quản trị của doanh nghiệp. Những năm gần đây, một số ngân hàng Việt Nam và doanh nghiệp Nhà nước đã lập nên Ban Kiểm soát trong bộ máy tổ chức. Mặc dù vậy, bộ phận này vẫn chưa được xác định vai trò, nhiệm vụ rõ ràng, không đủ công cụ để đảm nhận công việc giám sát. Đến nay, vẫn chưa nhiều các đơn vị tiến hành KTNB trong hoạt động kiểm tra việc tuân thủ các quy định kiểm soát về marketing, quảng cáo, bán hàng… Hoạt động KTNB thể hiện rõ nhất trong các doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý môi trường hay chất lượng (ISO). Các doanh nghiệp được cấp chứng chỉ ISO cần tiến hành đánh giá việc tuân thủ các tiêu chuẩn ISO tối thiểu mỗi năm một lần. Đây được gọi là đánh giá nội bộ, hay nói cách khác chính là KTNB. Mặc dù vậy, hoạt động này chỉ dừng lại ở việc đánh giá mức độ tuân thủ tiêu chuẩn ISO (về văn bản, thủ tục) nên không có nhiều đóng góp cho việc nâng cao hệ thống kiểm soát. Thực trạng hoạt động kiểm toán nội bộ tại Việt Nam của các doanh nghiệpTại Việt Nam hiện nay có một số mô hình tổ chức KTNB được áp dụng phổ biến như sau:
Có 3 hình thức tổ chức bộ máy KTNB được các doanh nghiệp Việt Nam áp dụng, đó là:
Dựa trên mô hình và hình thức tổ chức KTNB của các doanh nghiệp Việt Nam, có thể thấy một số hạn chế như sau:
Lo lắng, khó khăn, kết quả kém và rủi ro của Quý Khách hàng trong quá trình quản lý đơn vị của mình là gì? Doanh nghiệp của Quý Khách hàng cần phải tiến hành công tác kiểm toán nội bộ như một công cụ quản lý hữu hiệu cũng như cung cấp báo cáo kiểm toán nội bộ hàng năm theo yêu cầu cho các đối tác?
Doanh nghiệp của Quý Khách hàng và Quý Cơ quan, Đơn vị bắt buộc phải kiểm toán nội bộ hàng năm theo quy định tại Nghị định số: 05/2019/NĐ-CP gồm: “… Điều 8. Công tác kiểm toán nội bộ đối với cơ quan nhà nước
Điều 9. Công tác kiểm toán nội bộ đối với đơn vị sự nghiệp công lập Đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên: có tổng quỹ tiền lương, phụ cấp và các khoản đóng góp theo lương của số người lao động hiện có (bao gồm: số biên chế có mặt, lao động hợp đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ngày 17 tháng 11 năm 2000 của Chính phủ và lao động hợp đồng chuyên môn khác) trong một năm từ 20 tỷ đồng trở lên hoặc sử dụng từ 200 người lao động trở lên phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ. Điều 10. Công tác kiểm toán nội bộ đối với các doanh nghiệp
Việc đi thuê thực hiện kiểm toán nội bộ của các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an. …”
Chúng tôi giúp Quý Khách hàng tuân thủ nếu như Quý Khách hàng có phải là đối tượng bắt buộc phải kiểm toán nội bộ hàng năm theo quy định không? Đồng thời hướng dẫn việc tuân thủ quy định tại Nghị định số: 05/2019/NĐ-CP. Chúng tôi giúp Quý Khách hàng Thiết lập bộ phận kiểm toán nội bộ như một công cụ hữu hiệu:
Theo hướng dẫn thực hành kiểm toán nội bộ, chức năng kiểm toán nội bộ có thể xây dựng theo cơ cấu tổ chức như sau: Ủy ban kiểm toán; Chủ nhiệm kiểm toán và Kiểm toán viên nội bộ.
Kế hoạch kiểm toán dựa trên định hướng rủi ro là kế hoạch kiểm toán nội bộ dựa trên bước tiếp cận về quản lý rủi ro. Vai trò của Kiểm toán nội bộ trong quy trình quản lý rủi ro của đơn vị. Quản lý rủi ro được định nghĩa: là một quy trình được thiết kế bởi các nhà quản lý, nhằm xác định các vấn đề tiềm tàng có thể gây ảnh hưởng đến đơn vị và quản lý, kiểm soát các vấn đề rủi ro tiềm tàng đó về mức có thể chấp nhận được để đưa ra những đảm bảo hợp lý nhằm đạt được các mục tiêu của đơn vị kể cả Quy trình quản lý rủi ro của đơn vị.
Chúng tôi giúp Doanh nghiệp Quý Khách hàng thành lập, kiểm soát bộ phận kiểm toán nội bộ dựa trên chiến lược các nội dung:
MAN hỗ trợ đánh giá kỹ năng và đào tạo nhân viên kiểm toán nội bộ của Doanh nghiệp Quý Khách hàng. Các chương trình đào tạo tổng quan hay chuyên biệt sẽ được thiết kế tùy theo nhu cầu của khách hàng. Thấu hiểu những rủi ro mà Doanh nghiệp Quý Khách hàng có thể gặp phải, các chuyên gia dịch vụ kiểm toán của chúng tôi sẽ đánh giá hồ sơ rủi ro của doanh nghiệp và lập kế hoạch kiểm toán theo nhu cầu của Quý vị. Chúng tôi không chỉ hỗ trợ khắc phục điểm yếu trong kiểm soát nội bộ mà còn nâng cao hiệu quả quản lý bằng cách xác định những cơ hội và biến thành lợi thế cho doanh nghiệp của Quý vị. Chúng tôi giúp Quý Khách hàng tuân thủ nếu như Quý Khách hàng có phải là đối tượng bắt buộc phải kiểm toán nội bộ hàng năm theo quy định không?! Đồng thời hướng dẫn việc tuân thủ quy định tại Nghị định số: 05/2019/NĐ-CP. Thành công của chúng tôi là các thành viên của MAN. Với năng lực chuyên môn cao, được đào tạo tốt, năng động, sáng tạo, có phong cách làm việc chuyên nghiệp và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, khả năng nắm bắt vấn đề, và thấu hiểu nhu cầu của khách hàng, chúng tôi đã và sẽ đáp ứng được mong đợi của khách hàng bằng những dịch vụ không ngừng đổi mới và hoàn thiện. Chúng tôi đã nhấn mạnh khi nói đến chất lượng như chúng ta biết thông tin đáng tin cậy quan trọng như thế nào. Vì vậy, chúng tôi sẽ giúp Quý Khách hàng quản lý rủi ro hoạt động và tài chính của Quý Khách hàng và đảm bảo rằng các quy trình trong tổ chức của Quý Khách hàng hoạt động hiệu quả hơn. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Quý Khách hàng và giúp Quý Khách hàng đưa ra quyết định kinh doanh đúng đắn.
Ban Biên Tập: Man.net.vn |