Năm nay, ngày ông Công ông Táo [ngày 23 tháng Chạp âm lịch năm Quý Mão] rơi vào ngày 2.2.2024 dương lịch.
Theo tín ngưỡng Việt Nam, ngày 23 tháng Chạp là ngày lễ ông Công ông Táo để gia chủ tỏ lòng biết ơn thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc.
Vào ngày này hàng năm, gia chủ sẽ làm lễ tiễn ông Táo về chầu Ngọc Hoàng và báo cáo những sự kiện xảy ra trong năm vừa qua ở hạ giới, trong đó có chuyện của gia đình gia chủ.
Dưới đây là bài cúng ông Công ông Táo 2023 theo sách "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" - Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ chúng con là..., ngụ tại...
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Bài cúng do Giáo sư - Viện sĩ Lương Ngọc Huỳnh giới thiệu:
Kính lạy Thượng đế.
Kính lạy Ngũ đế, Đông phương Thanh đế, Nam phương Xích đế, Tây phương Bạch đế, Bắc phương Hắc đế, Trung ương Hoàng đế.
Kính lạy Thượng đàm thần tướng thiên thiên tướng, Trung đàm thần tướng thiên thiên binh, Hạ đàm thần tướng thiên thiên mã.
Kính lạy Sơn thần, Long thần, Thổ địa, Thổ công, Táo quân, Thổ kỳ lai sàng chứng giám.
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp là ngày thần Táo quân về trời tấu sớ. Tín chủ con tên là... sinh ngày... tháng... năm... nguyên quán... địa chỉ thường trú...
Với tấm lòng thành kính, con xin có chút lễ vật, nhang đăng thỉnh cầu kính mời Thượng đế, Ngũ đế, các vị Thần tướng, Thiên tướng, Thiên binh, Thiên mã cùng chư vị thần tiên trên trời dưới đất, chứng giám cho con được làm lễ tiễn thần Thổ công Táo quân về trời.
Kính lạy Thổ thần Thổ địa, Thổ công Táo quân, Thổ kỳ lai sàng chứng giám.
Trong năm qua, nhờ ân phúc của Thượng Đế, Ngũ Đế, các vị Đại Tiên và các Ngài mà chúng con được mạnh khoẻ, hạnh phúc, vận khí hanh thông mọi việc đều như ý.
Nay con làm lễ với tấm lòng thành kính biết ơn và xin được tiễn chư ngài về trời, tấu xin Thượng Đế, Ngũ Đế, cùng chư vị Thần Tiên, toàn gia quyến chúng con xin vô cùng cảm tạ ân đức của Thượng Đế cùng chư ngài đã che chở cho chúng con trong suốt năm qua.
Nay kính mong thần Táo Quân gợi ý lên Tam Thanh Ngọc Hoàng Đại Đế cầu xin Thượng Đế khai ân minh xét để sang năm mới Giáp Thìn - 2024, đất nước con được thái bình, quê hương con được giàu đẹp, gia tộc và gia đình con luôn được mạnh khoẻ hạnh phúc, an khang thịnh vượng, vận khí hanh thông, vạn sự như ý.
Con cầu xin Thượng Đế, Ngũ Đế các vị Đại Tiên, cùng chư ngài chứng giám cho tấm lòng thành kính của chúng con.
Kính chúc Thượng Đế, Ngũ Đế, các vị Đại Tiên cùng chư ngài thiên thiên tuế. Con xin tỏ lòng biết ơn và xin đa tạ.
Ngoài mâm lễ cúng thì văn khấn ông Công, ông Táo hay còn gọi Văn khấn Táo quân 23 tháng Chạp, một số nơi còn gọi là bài khấn ông Công, ông Táo về trời. Đây là một nét văn hóa truyền thống không thể thiếu nhằm bày tỏ sự tri ân đối với các vị thần đã quanh năm lo toan cai quản duy trì nếp sinh hoạt gia đình, đồng thời văn khấn ông Công, ông Táo còn nhắc nhở mỗi người có trách nhiệm hơn trong việc quan tâm, vun vén hạnh phúc gia đình.
Theo quan niệm của người Việt thì 23 tháng Chạp hàng năm chính là ngày Táo Quân về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những điều đã tận mắt chứng kiến ở dưới trần gian. Ông Công, ông Táo bay về trời trong ngày này bằng cá chép vàng. Nó trở thành một hình ảnh quen thuộc trong quan niệm của người Việt từ xa xưa.
Chính vì thế, vào ngày này hàng năm, các gia đình sẽ chuẩn bị đầy đủ lễ vật, đầy đủ mâm cỗ để hành lễ, đọc văn khấn cúng ông Công, ông Táo với mong muốn tỏ lòng thành kính. Vì vậy, tìm hiểu để chuẩn bị lễ vật đầy đủ, mâm cúng trọn vẹn và có bài văn khấn chuẩn xác là điều mà mỗi gia đình cần tìm hiểu đầy đủ, chi tiết.
Các lễ vật cúng Táo Quân gồm: Mũ ông Công ba chiếc trong đó hai mũ dành cho các ông Táo [có hai cánh chuồn] và mũ dành cho Táo bà [không có cánh chuồn]. Một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy.
Ba con cá chép sống để các ông và bà Táo có phương tiện về chầu trời. Ở miền Bắc người ta còn cúng một con cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý “cá hóa long” nghĩa là cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Con cá chép này sẽ “phóng sinh” [thả ra ao hồ hay ra sông sau khi cúng].
Một mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay tùy vào điều kiện gia chủ.
Theo quan niệm dân gian, giờ đẹp nhất để cung tiễn Táo quân về trời là giờ Ngọ [từ 11 – 13h] tức giờ Long Mã, giờ Ngọ hóa Rồng và đó cũng là giờ chư Phật thụ lộc.
Văn khấn ông Công, ông Táo
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân, nay con đọc bài cúng ông táo ngày 23 tháng Chạp.
Tín chủ con là :………….
Ngụ tại :…………………..
Nhân ngày 23 tháng Chạp , tín chủ chúng con thành tâm , sửa biện hương hoa phẩm vật , xiêm hài áo mũ , nghi lễ cung trần , dâng lên trước án , dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm Hương dốc lòng bái thỉnh, đọc bài cúng 23 Tết ông Công, ông Táo.
Chúng con kính mời :
Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Phỏng theo lệ cũ, Ngài là vị chủ, Ngũ Tự Gia Thần, soi xét lòng trần, Táo Quân chứng giám.
Cúi xin các Ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật . Trong năm sai phạm, các tội lỗi lầm, cúi xin Tôn Thần, gia ân châm chước. Ban lộc, ban phước, phù hộ toàn gia, trai gái trẻ già, an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.