Từ xa xưa, ông cha ta vẫn luôn răn dạy chúng ta về lời ăn, tiếng nói hằng ngày bằng những câu ca dao, tục ngữ đầy ý nghĩa:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.”
Thế nhưng hiện nay, có một hiện tượng đáng quan ngại đang diễn ra đang từng ngày làm mất đi nét đẹp, sự trong sáng của văn hóa ngôn ngữ, văn hóa ứng xử: đó là hiện tượng nói tục chửi thề một cách bừa bãi.
Nói tục chửi thề, hiểu một cách đơn giản, là dùng những lời lẽ thô tục, vô duyên, thiếu văn minh, tế nhị trong giao tiếp hằng ngày nhằm thể hiện sự bức xúc, cảm xúc ức chế của bản thân hoặc sỉ nhục, xúc phạm người khác. Không thể phủ nhận rằng, nói tục chửi thề là một trong những cách giải tỏa sự ức chế vô cùng hiệu quả, có tác dụng tức thì, bằng chứng là bất kì một nền văn hóa, một dân tộc, một ngôn ngữ nào cũng có những từ tục. Ở một mức độ hợp lí, nói tục không xấu mà có thể giúp ta giảm bớt sự tức giận, căng thẳng. Thế nhưng, hiện nay, nói tục chửi thề dường như đang bị lạm dụng khi đi đến bất cứ đâu, kể cả những nơi đòi hỏi sự văn minh, thanh lịch, ta cũng có thể nghe thấy những tiếng chửi thề với mức độ vi phạm nghiêm trọng những chuẩn mực văn hóa, thuần phong mỹ tục của dân tộc, và như vậy, hiện tượng nói tục chửi thề quả là lợi bất cập hại.
Đối với người phát ngôn, nói nhiều những lời lẽ không hay lâu dần sẽ trở thành những câu cửa miệng, thói quen xấu nói tục trong mọi trường hợp, thậm chí nó có thể ảnh hưởng đến nhân cách của người nói. Lợi ích giải tỏa cảm xúc chỉ là nhất thời, nhưng những hậu quả mà nó để lại lại rất lớn. Thói quen nói tục chửi thề khiến cho kĩ năng giao tiếp ứng xử giảm sút bởi ta đã quen sử dụng ngôn ngữ lệch chuẩn. Trong những cuộc gặp cần thái độ văn minh cao như gặp gỡ đối tác, khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn mình,… những lời nói tục bạn nói ra sẽ gây ra ấn tượng không mấy tốt đẹp trong lần đầu gặp gỡ,bởi không ai đánh giá cao một người nói tục, chửi bậy bừa bãi, thiếu suy nghĩ: “Lời nói là tấm gương của tâm hồn: anh nói như thế nào, anh là như vậy” [Publilius Syrus]. Như vậy, nói tục chửi thề chính là con đường bạn tự hạ thấp giá trị của bản thân mình. Và cũng những lời nói tục, chửi thề ấy, thậm chí đôi khi chỉ là một ánh mắt mà người ta cho là “nhìn đểu” đã gây ra những vụ bạo lực gây hậu quả vô cùng đáng tiếc! Một xã hội mà quá nhiều người thường xuyên nói tục chửi thề trong những trường hợp không đáng có sẽ trở nên bê bối đến nhường nào khi những giá trị văn hóa, đạo đức bị vi phạm nghiêm trọng?
Không chỉ đối với người phát ngôn, người nghe những lời nói tục cũng bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực. Những lời lẽ khó nghe có thể gây ra cho người xung quanh cảm giác khó chịu, bực bội, cũng có thể bị lây nhiễm, nhất là đối với trẻ em khi tâm hồn chúng chi như một tờ giấy trắng, rất dễ bị bôi bẩn nếu lớn lên trong một môi trường có nhiều người nói tục chửi thề, các em dễ bị nhiễm thói quen xấu và hình thành một tư tưởng rằng nói tục chửi thề không có gì sai cả! Trong trường hợp những lời nói tục, chửi thề được dùng với mục đích lăng mạ, sỉ nhục, bôi nhọ danh dự người khác, nó có sức sát thương vô cùng lớn, gây ra những tổn thương, những vết thương khó lành trong tâm hồn người bị xúc phạm: “Kiếm làm tổn hại thân thể, ngôn từ làm tổn thương tâm hồn” [Menander].
Hiện tượng nói tục chửi thề xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Về mặt khách quan, đó là do môi trường sống thiếu lành mạnh làm ảnh hưởng đến suy nghĩ của con người, sự thiếu quan tâm, sự quản lí lỏng lẻo của gia đình, nhà trường và xã hội, sự xâm nhập của văn hóa ngoại lai, ngôn ngữ mạng của thời đại công nghệ làm mai một sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc. Về mặt chủ quan, đó là do nhận thức còn yếu kém, ý thức chưa tốt, tư tưởng đua đòi của một số bộ phận, đặc biệt trong giới trẻ, thích thể hiện mình, cho rằng nói tục là “ngầu”, là “người lớn”,… Để giải quyết tình trạng này, mỗi chúng ta cần tự ý thức được lời ăn, tiếng nói của mình, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, trau dồi vốn ngôn ngữ, tôn trọng người đối diện,… Đó là cách chúng ta chung tay xây dựng một xã hội lành mạnh, thân thiện.
Có những câu thơ rất hay và ý nghĩa rằng:
“Một lời bất cẩn có thể nhóm lên xung đột.
Một lời tàn nhẫn có thể phá hỏng một cuộc đời.
Một lời đúng lúc có thể xua đi căng thẳng.
Nhưng một lời yêu thương có thể chữa lành và chúc phúc.”
Đừng quên rằng, một lời ta nói ra có thể gây ra hạnh phúc hoặc tổn thương. Vì vậy, hãy luôn cẩn thận với những lời mình nói ra để bản thân không bao giờ phải hối hận, bạn nhé!
Từ xa xưa, ông cha ta vẫn luôn răn dạy chúng ta về lời ăn, tiếng nói hằng ngày bằng những câu ca dao, tục ngữ đầy ý nghĩa:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.”
Thế nhưng hiện nay, có một hiện tượng đáng quan ngại đang diễn ra đang từng ngày làm mất đi nét đẹp, sự trong sáng của văn hóa ngôn ngữ, văn hóa ứng xử: đó là hiện tượng nói tục chửi thề một cách bừa bãi.
Nói tục chửi thề, hiểu một cách đơn giản, là dùng những lời lẽ thô tục, vô duyên, thiếu văn minh, tế nhị trong giao tiếp hằng ngày nhằm thể hiện sự bức xúc, cảm xúc ức chế của bản thân hoặc sỉ nhục, xúc phạm người khác. Không thể phủ nhận rằng, nói tục chửi thề là một trong những cách giải tỏa sự ức chế vô cùng hiệu quả, có tác dụng tức thì, bằng chứng là bất kì một nền văn hóa, một dân tộc, một ngôn ngữ nào cũng có những từ tục. Ở một mức độ hợp lí, nói tục không xấu mà có thể giúp ta giảm bớt sự tức giận, căng thẳng. Thế nhưng, hiện nay, nói tục chửi thề dường như đang bị lạm dụng khi đi đến bất cứ đâu, kể cả những nơi đòi hỏi sự văn minh, thanh lịch, ta cũng có thể nghe thấy những tiếng chửi thề với mức độ vi phạm nghiêm trọng những chuẩn mực văn hóa, thuần phong mỹ tục của dân tộc, và như vậy, hiện tượng nói tục chửi thề quả là lợi bất cập hại.
Đối với người phát ngôn, nói nhiều những lời lẽ không hay lâu dần sẽ trở thành những câu cửa miệng, thói quen xấu nói tục trong mọi trường hợp, thậm chí nó có thể ảnh hưởng đến nhân cách của người nói. Lợi ích giải tỏa cảm xúc chỉ là nhất thời, nhưng những hậu quả mà nó để lại lại rất lớn. Thói quen nói tục chửi thề khiến cho kĩ năng giao tiếp ứng xử giảm sút bởi ta đã quen sử dụng ngôn ngữ lệch chuẩn. Trong những cuộc gặp cần thái độ văn minh cao như gặp gỡ đối tác, khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn mình,… những lời nói tục bạn nói ra sẽ gây ra ấn tượng không mấy tốt đẹp trong lần đầu gặp gỡ,bởi không ai đánh giá cao một người nói tục, chửi bậy bừa bãi, thiếu suy nghĩ: “Lời nói là tấm gương của tâm hồn: anh nói như thế nào, anh là như vậy” [Publilius Syrus]. Như vậy, nói tục chửi thề chính là con đường bạn tự hạ thấp giá trị của bản thân mình. Và cũng những lời nói tục, chửi thề ấy, thậm chí đôi khi chỉ là một ánh mắt mà người ta cho là “nhìn đểu” đã gây ra những vụ bạo lực gây hậu quả vô cùng đáng tiếc! Một xã hội mà quá nhiều người thường xuyên nói tục chửi thề trong những trường hợp không đáng có sẽ trở nên bê bối đến nhường nào khi những giá trị văn hóa, đạo đức bị vi phạm nghiêm trọng?
Không chỉ đối với người phát ngôn, người nghe những lời nói tục cũng bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực. Những lời lẽ khó nghe có thể gây ra cho người xung quanh cảm giác khó chịu, bực bội, cũng có thể bị lây nhiễm, nhất là đối với trẻ em khi tâm hồn chúng chi như một tờ giấy trắng, rất dễ bị bôi bẩn nếu lớn lên trong một môi trường có nhiều người nói tục chửi thề, các em dễ bị nhiễm thói quen xấu và hình thành một tư tưởng rằng nói tục chửi thề không có gì sai cả! Trong trường hợp những lời nói tục, chửi thề được dùng với mục đích lăng mạ, sỉ nhục, bôi nhọ danh dự người khác, nó có sức sát thương vô cùng lớn, gây ra những tổn thương, những vết thương khó lành trong tâm hồn người bị xúc phạm: “Kiếm làm tổn hại thân thể, ngôn từ làm tổn thương tâm hồn” [Menander].
Hiện tượng nói tục chửi thề xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Về mặt khách quan, đó là do môi trường sống thiếu lành mạnh làm ảnh hưởng đến suy nghĩ của con người, sự thiếu quan tâm, sự quản lí lỏng lẻo của gia đình, nhà trường và xã hội, sự xâm nhập của văn hóa ngoại lai, ngôn ngữ mạng của thời đại công nghệ làm mai một sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc. Về mặt chủ quan, đó là do nhận thức còn yếu kém, ý thức chưa tốt, tư tưởng đua đòi của một số bộ phận, đặc biệt trong giới trẻ, thích thể hiện mình, cho rằng nói tục là “ngầu”, là “người lớn”,… Để giải quyết tình trạng này, mỗi chúng ta cần tự ý thức được lời ăn, tiếng nói của mình, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, trau dồi vốn ngôn ngữ, tôn trọng người đối diện,… Đó là cách chúng ta chung tay xây dựng một xã hội lành mạnh, thân thiện.
Có những câu thơ rất hay và ý nghĩa rằng:
“Một lời bất cẩn có thể nhóm lên xung đột.
Một lời tàn nhẫn có thể phá hỏng một cuộc đời.
Một lời đúng lúc có thể xua đi căng thẳng.
Nhưng một lời yêu thương có thể chữa lành và chúc phúc.”
Đừng quên rằng, một lời ta nói ra có thể gây ra hạnh phúc hoặc tổn thương. Vì vậy, hãy luôn cẩn thận với những lời mình nói ra để bản thân không bao giờ phải hối hận, bạn nhé!
Xã hội ngày càng phát triển, mối quan hệ giữa người với người cũng được mở rộng, kéo theo đó là hình thức giao tiếp qua lại với nhau cũng ngày càng đa dạng và phong phú hơn. Bên cạnh những lời hay ý đẹp thì vẫn còn tồn tại nhiều lời nói tục, chửi vậy. Đặc biệt ở thế hệ trẻ thì hiện tượng nói tục chửi bậy ngày càng diễn biến phức tạp.Nói tục chửi bậy là một biểu hiện trong giao tiếp của mỗi con người. Sự tương tác qua lại với nhau bằng ngôn ngữ nhưng không lịch sự, thô lỗ, không có văn hóa. Có thể đó chỉ là lời nói đối với họ là chuyện bình thường nhưng ở trong mối quan hệ giao tiếp thì nó không phù hợp.Hiện tượng nói tục chửi bậy hiện nay diễn ra rất nhiều, ở nhiều lứa tuổi, nhưng tập trung ở lứa tuổi thanh niên. Bởi rằng ở lứa tuổi này, lời ăn tiếng nói chưa được rèn giũa, chưa có chừng mực, cách ứng xử chưa được khéo léo dẫn đến nói tục, chửi bậy nhau. Nhiều người xem nói tục chửi bậy chỉ là câu ‘chửi thề” rất bình thường. Những lời nói đó sẽ trở thành thói quen, câu cửa miệng mỗi khi cất tiếng nói. Một khi đã là thói quen thì sẽ rất khó bỏ, ăn sâu vào tiềm thức.Người ta vẫn nói “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” hay “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”. Đó đều là những câu nói khuyên nhủ chúng ta nên lịch sự trong giao tiếp để có thể tạo môi trường lành mạnh, trong sáng nhất.Nói tục chửi bậy là một “hiện tượng” rất bình thường, diễn ra với mực độ dày đặc và thường xuyên ở một số tầng lớp người. Khi giao tiếp với nhau, nhất là những bạn nam thanh niên, mức độ nói tục, chửi bậy rất nhiều. Các bạn có thể nói ở mọi lúc, mọi nơi, chửi ở bất cứ lúc nào có thể, và họ coi đó là những từ ngữ giao tiếp quá bình thường để thể hiện cái ‘tôi’ cá nhân. Không chỉ giới hạn ở nam thanh niên mà ở nữ giới cũng diễn ra rất nhiều. Bạn bè tụ tập nhau, trong buổi nói chuyện chỉ toàn chửi thề, văng tục, chửi bậy làm mất cảnh quan và gây ảnh hưởng đến mọi người. Rất nhiều bạn trẻ về nhà còn mang những từ ngữ không hay đó giao tiếp với bố mẹ, với những người lớn tuổi. Họ sẽ nghĩ bạn như thế nào. Hậu quả ra sao là tự bạn gánh lấy. Nói tục chửi bậy rất khó sửa nhưng không phải không thể. Chúng ta có thể tham gia vào rất nhiều chương trình, trò chuyện với nhiều người để rèn luyện cho mình lời ăn tiếng nói hằng ngày. Như thế thì bản thân mình mới có thể ứng xử có văn minh trong khi giao tiếp được. Để là một người trưởng thành thì lời ăn tiếng nói vô cùng quan trọng. Người ngoài sẽ đánh giá phẩm chất của bạn qua cách ứng xử, qua lời ăn tiếng nói hằng ngày đó.Hãy để hiện tượng nói tục chửi bậy thuyên giảm bằng cách ứng xử có văn hóa, lịch sự hơn trong những lần giao tiếp.