HIV/AIDS là một dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên thế giới, gây suy giảm hệ thống miễn dịch của cơ thể con người. Khi virut xâm nhập cơ thể, chúng nhân lên một cách nhanh chóng dẫn đến có nhiều virus trong máu ngoại biên. Ở giai đoạn này, mức HIV có thể lên đến vài triệu hạt virut trong mỗi ml máu.
Trong thời gian 2-4 tuần sau khi phơi nhiễm, hầu hết các bệnh nhân [80-90%] sẽ mắc bệnh cúm hoặc bệnh gần giống như bệnh bạch cầu đơn nhân, gọi chung là nhiễm HIV cấp tính, có thể với các triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, nổi hạch, viêm họng, phát ban, đau cơ, khó chịu, lở miệng và thực quản, và ít phổ biến hơn còn có các triệu chứng như nhức đầu, buồn nôn và nôn, sưng gan, lá lách, giảm cân, bệnh tưa miệng, và các triệu chứng thần kinh. Tùy từng bệnh nhân có thể có 1 hoặc vài triệu chứng, cũng có trường hợp không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào. Thời gian biểu hiện của các triệu chứng là khác nhau, trung bình kéo dài 28 ngày và ngắn nhất thường là một tuần.
Do biểu hiện không rõ ràng của những triệu chứng nên bệnh nhân thường không nhận ra các dấu hiệu của nhiễm HIV. Ngay cả khi bệnh nhân đến bác sĩ hay bệnh viện, họ cũng thường được chẩn đoán nhầm là bị một trong các bệnh nhiễm khuẩn thông thường với các triệu chứng tương tự. Hệ quả là, những triệu chứng tiên phát này không được sử dụng để chẩn đoán nhiễm HIV. Tuy nhiên, nhận biết hội chứng có thể quan trọng, bởi vì bệnh nhân có thể dễ lây bệnh cho người khác trong giai đoạn này.
Phương pháp xét nghiệm HIV Ag/Ab là xét nghiệm giúp phát hiện kháng nguyên và kháng thể chứa virus HIV. Phương pháp này cho phép phát hiện ra virus gây bệnh trong thời gian sớm nhất, chính xác nhất, khi virus HIV vừa xâm nhập vào cơ thể, nhờ đó có thể kìm hãm sự phát triển của virus HIV trong cơ thể người bệnh.
Hiện nay đa số mọi người lựa chọn phương pháp xét nghiệm HIV Ag/Ab vì nó có thể giúp phát hiện tới 90% trường hợp lây nhiễm cấp tính và những người mới lây nhiễm HIV ở giai đoạn đầu của bệnh. Chính vì thế phương pháp xét nghiệm này được rất nhiều cơ sở y tế và bệnh nhân ưu tiên lựa chọn. Nếu áp dụng cho phụ nữ mang thai thì sẽ cho phép người mẹ được bắt đầu điều trị khi vừa phát hiện bệnh để có thể ngăn chặn virus xâm nhập vào bào thai và lây bệnh sang con.
Nếu tôi xét nghiệm sau 28 ngày được kết quả âm tính?
Xét nghiệm HIV Ag/Ab có đặc điểm là độ nhạy cao, nghĩa là nó sẽ phản ứng với tất cả các cấu trúc bệnh tương tự như HIV nên có khả năng sẽ cho kết quả dương tính giả. Nhưng cũng chính vì thế mà nó sẽ không có trường hợp âm tính giả. Vì vậy mà nếu như kết quả nhận được là âm tính, bạn có thể yên tâm rằng mình không nhiễm HIV.
Sau khi làm xét nghiệm HIV cho kết quả là âm tính thì đây là kết quả khả quan và thường sẽ không thay đổi nếu không có nguy cơ nào khác. Nhưng nếu bạn chưa chắc chắn ở thời gian cửa sổ khoảng 12 tuần, thì bạn có thể làm xét nghiệm sau 12 tuần để được kết quả chính xác nhất.
Tóm lại, trong giai đoạn đầu virus HIV phát triển khá không mạnh nên việc tìm kháng nguyên P24 do virus tiết ra trong máu là điều không dễ, xét nghiệm HIV Ag/Ab cho phép tìm cả kháng thể kháng virus nên có thể thấy nó vượt trội hơn bất cứ loại xét nghiệm nào. Sự ra đời của phương pháp xét nghiệm HIV Ag/Ab đã làm cho việc xét nghiệm HIV trở nên đơn giản và tiết kiệm thời gian hơn.
- Bệnh Nam Khoa
- Khi Nào Xét Nghiệm HIV Chính Xác Nhất?
Cách đây 1 tháng em có quan hệ với gái mại dâm không dùng bao cao su. Sau đó 3 ngày, bộ phận sinh dục của em nổi mẫn đỏ và ngứa. Em đã đi khám uống thuốc và đã khỏi. Sau ngày 5 ngày quan hệ, em test nhanh 2 lần, kết quả là âm tính. Nhưng em vẫn sợ mình nhiễm HIV nên em đã thực hiện test nhanh bằng que test fastep rapid diagnotics test 4 lần trong vào các ngày thứ 8, ngày thứ 21, ngày thứ 26 và ngày thứ 29 cho kết quả là âm tính. Đồng thời, em cũng có kiểm tra lại tại trung tâm xét nghiệm HIV vào ngày thứ 27. Em rất hoang mang và lo sợ. Cho em hỏi, kết quả như vậy hầu như chính xác không ạ?
Em xin cảm ơn.
Trả lời:
Hiện tại, không có xét nghiệm HIV nào có thể phát hiện được HIV ngay sau phơi nhiễm. Khoảng thời gian kể từ khi một người có thể có nguy cơ phơi nhiễm với HIV cho đến khi xét nghiệm có thể phát hiện chắc chắn có bị nhiễm HIV hay không gọi là giai đoạn “cửa sổ” thời gian của giai đoạn này thay đổi tùy theo từng người và tùy thuộc vào loại xét nghiệm được sử dụng để phát hiện HIV. Một người trong giai đoạn cửa sổ vẫn có khả năng lây truyền bệnh cho người khác, tuy nhiên khả năng lây nhiễm là tương đối thấp.
Xét nghiệm sàng lọc HIV có 3 loại: Xét nghiệm kháng thể thường là test nhanh [sau hành vi nguy cơ 3 tháng], xét nghiệm kháng nguyên PCR [sau hành vi nguy cơ 2 tuần], và xét nghiệm kháng nguyên - kháng thể [combo ag/ab HIV]. Sau xét nghiệm sàng lọc nếu có nghi ngờ sẽ được làm xét nghiệm khẳng định.
Vì vậy, các kết quả xét nghiệm nhanh trong vòng 1 tháng nay thì về độ chính xác chưa được cao. Thời điểm xét nghiệm HIV cho kết quả chính xác nhất là sau khi phơi nhiễm với virus HIV từ 3 tháng, nên em lên đến bệnh viện để làm xét nghiệm sau để biết chắc chắn là em có bị lây nhiễm HIV hay không.
Trong trường hợp em muốn biết sớm mình có bị lây nhiễm HIV hay không thì em có thể tham khảo phương pháp xét nghiệm HIV ag/ab combo. Đây là phương pháp xét nghiệm kháng nguyên - kháng thể, cho phép phát hiện ra virus gây bệnh trong thời gian sớm nhất, chính xác nhất khi virus HIV vừa xâm nhập vào cơ thể chỉ sau vài tuần [sau 2 tuần]. Phương pháp xét nghiệm HIV ag/ab combo này có thể xét nghiệm sau 15 ngày và khoảng thời gian lý tưởng nhất là sau 28 ngày.
Với kết quả test nhanh, người đi xét nghiệm có thể chờ lấy ngay trong buổi đi khám hoặc lấy trong cùng ngày nếu thực hiện trong bệnh viện. Với những kết quả xét nghiệm cao cấp, chuyên sâu hơn, tùy từng phương pháp bác sĩ sẽ hẹn khách hàng thời gian lấy kết quả cụ thể.
Tiêu chuẩn xác định kết quả HIV âm tính đòi hỏi thỏa mãn một trong hai tình huống:
– Xét nghiệm âm tính 2 lần liên tiếp, cách nhau ít nhất 3 tháng, không có hành vi nguy cơ nào phát sinh.
– Xét nghiệm âm tính 1 lần, cách lần có hành vi nguy cơ gần nhất ít nhất 3 tháng.
Cần lưu ý, do tính chất “âm thầm” của loại virus này, ngành y tế luôn khuyến cáo bệnh nhân đi xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt, chứ không chờ đủ thời gian cửa sổ.
Mục đích chung của các xét nghiệm HIV là tìm ra kháng thể kháng virus HIV [nếu có]. Vì vậy, việc xét nghiệm đòi hỏi cơ thể phải có thời gian đủ để sản sinh kháng thể – khoảng thời gian này gọi là “thời kỳ cửa sổ”, kéo dài từ 3 – 6 tháng. Có hai dạng xét nghiệm HIV với mục đích và tác dụng như sau:
– Dạng xét nghiệm nhằm tìm ra kháng thể kháng HIV: Trong tầm soát và chẩn đoán HIV, thông thường người ta sử dụng loại xét nghiệm tìm kháng thể kháng HIV trong máu, bao gồm cả test nhanh, Elisa, Western Blot…
– Dạng xét nghiệm nhằm tìm ra chính bản thân virus HIV [toàn bộ hay một phần]: Xét nghiệm này còn gọi là PCR nhằm tìm ra bản thân virus HIV. PCR thường chỉ áp dụng trong chẩn đoán nhiễm HIV sớm cho trẻ sinh ra từ người mẹ nhiễm HIV.
Khi đến bệnh viện làm xét nghiệm, các bác sĩ hoặc nhân viên ý tế sẽ cho biết rõ, xét nghiệm HIV bao lâu thì có kết quả
Khi nào cần đi xét nghiệm HIV?
– Lần 1: Sau 3 tháng từ khi có hành vi có nguy cơ đã lây nhiễm virus HIV – ví dụ như quan hệ tình dục.
– Lần 2: Tính từ lần 1 thì sau 3 tháng tiếp sẽ tiến hành xét nghiệm lần 2.
– Trường hợp đặc biêt: Với trẻ sơ sinh bị di truyền do mẹ thì chỉ có thể xác định chính xác sau khi bé đủ 18 tháng tuổi – tức 1 năm rưỡi.
Thời gian để cho giá trị xét nghiệm trở nên chính xác là vào khoảng 3 – 6 tháng bởi vì lúc này cơ thể người bệnh mới sản sinh ra các kháng thể để chống lại virut HIV, và thực chất hầu hết các loại xét nghiệm không phải tìm ra virus HIV mà là đi tìm kháng thể chống virus HIV.
Tuy nhiên, trong quá trình xét nghiệm, có nhiều trường hợp cơ thể đã nhiễm virus HIV nhưng các kháng thể vẫn chưa được sản sinh hoặc lượng kháng thể sinh ra quá nhỏ nên xét nghiệm không xác định được mầm bệnh hoặc cho là không có bệnh.
Thông thường, “thời kỳ cửa sổ” kéo dài từ 3 – 4 tháng. Tuy nhiên, cũng có 1 số trường hợp kéo dài nhiều hơn nhưng không quá 6 tháng. Hiện nay, đa số sau 12 tuần mà các xét nghiệm cho kết quả âm tính thì bạn có thể yên tâm rằng không mắc virus HIV.
Các xét nghiệm HIV cần thiết và thời gian thực hiện
– Trong vòng 22 ngày kể từ sau khi có hành vi phát sinh nguy cơ lây nhiễm virus HIV [tức là khoảng 3 tuần sau] – thực hiện xét nghiệm máu HIV Ag/ab combo có thể giúp phát hiện cả kháng nguyên lẫn kháng thể khá chính xác.
– Trong vòng 3 tháng sau khi có hành vi phát sinh nguy cơ lây nhiễm virus, cần làm thêm xét nghiệm HIV/Anti HIV. Xét nghiệm này cho phép phát hiện kháng thể virus HIV chính xác tuyệt đối [sau khi đã thực hiện xét nghiệm máu HIV Ag/ab combo]. Nếu cho kết quả âm tính thì khả năng không lây nhiễm rất cao và chắc chắn. Sai lệch nếu có cũng chỉ rất thấp [tỷ lệ 1 ca/khoảng 10.000 ca xét nghiệm].
– Trong khoảng thời gian 6 tháng [24 tuần] sau khi có hành vi phát sinh nguy cơ lây nhiễm virus, cần thực hiện tiếp xét nghiệm lần cuối để xác định chính xác khả năng nhiễm virus.