QUY TRÌNH XÉT NGHIỆM XÁC ĐỊNH NHÓM MÁU HỆ ABO, Rh
QUY TRÌNH XÉT NGHIỆM XÁC ĐỊNH NHÓM MÁU HỆ ABO, Rh
1. NGUYÊN LÝ
- Dùng kháng thể đã biết để phát hiện kháng nguyên tương ứng trên màng hồng cầu.
- Dùng hồng cầu mẫu đã biết trước kháng nguyên để xác định kháng thể tương ứng trong huyết thanh.
II. CHỈ ĐỊNH
Xét nghiệm nhóm máu ABO và Rh của bệnh nhân và người hiến máu tình nguyện
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
Nhân viên khoa Huyết học – Truyền máu
2. Chuẩn bị bệnh phẩm: Kiểm tra máu bệnh nhân: Gồm 2 ống:
1ml máu toàn phần có chống đông bằng EDTA.
2ml máu toàn phần không có chống đông
3. Phương tiện, hóa chất
- Máy ly tâm.
- Kính hiển vi, lam kính.
- Pipet.
- Tủ lạnh đựng sinh phẩm.
- Banberi.
- Ống nghiệm: có chống đông, không có chống đông.
- Giá đựng ống nghiệm.
- Que thủy tinh.
4. Thuốc thử:
- Huyết thanh mẫu: Anti A, Anti B, Anti AB, Anti D.
- Hồng cầu mẫu A 5%.
- Hồng cầu mẫu B 5%
- Nước muối 0,9%
- AHG [Anti Human Globulin]
5. Phiếu xét nghiệm
Giấy chỉ định xét nghiệm ghi đầy đủ thông tin về người bệnh: họ tên, tuổi, gường bệnh, khoa phòng, chẩn đoán.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
- Ly tâm ống máu không có chống đông 3000 vòng/3 phút. Tách lấy huyết thanh.
- Rửa hồng cầu bệnh nhân 3 lần bằng NaCl 0,9% sau đó pha thành huyền dịch 5%
- Lấy các hóa chất Anti A, Anti B, Anti AB, Anti D ra từ tủ lạnh để nhiệt độ phòng trong 15-20 phút.
1. Xác định nhóm máu hệ ABO:
Ghi tên bệnh nhân và thuốc thử tương ứng lên ống nghiệm
- Phương pháp trực tiếp [phương pháp huyết thanh mẫu]
| Sinh phẩm | Ống 1 | Ống 2 | Ống 3 |
| Anti A | 1 giọt | ||
| Anti B | 1 giọt | ||
| Anti AB | 1 giọt | ||
| Huyền dịch HC 5% | 1 giọt | 1 giọt | 1 giọt |
Ly tâm 1000 vòng/phút trong 1 phút, lấy ra, nghiêng lắc nhẹ ống nghiệm, đọc kết quả.
- Phương pháp gián tiếp [phương pháp hồng cầu mẫu]
| Sinh phẩm | Ống 1 | Ống 2 | Ống 3 |
| HCM A | 1 giọt | ||
| HCM B | 1 giọt | ||
| Huyết thanh bệnh nhân | 1 giọt | 1 giọt | 1 giọt |
Ly tâm 1000 vòng/phút trong 1 phút, lấy ra, nghiêng lắc nhẹ ống nghiệm, đọc kết quả.
2. Xác định nhóm máu hệ Rh:
- Ống nghiệm viết nhãn và đặt vào 1 hàng trên giá ống nghiệm
- Tiến hành kỹ thuật:
+ Nhỏ huyết thanh mẫu Anti D: 1 giọt.
+ Thêm huyền dịch hồng cầu bệnh nhân 5%: 1 giọt.
+ Trộn đều, quay ly tâm 1000 vòng/phút trong 1 phút.
+ Nghiêng và lắc nhẹ ống nghiệm, đọc ngưng kết và hiện tượng tan máu bằng mắt thường sau đó phết trên lam kính sạch đọc trên kính hiển vi ở vật kính 10X.
+ Ghi lại kết quả.
VI. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
1. Nhóm máu hệ Rh:
| Ống D | Kết quả |
| [-] | Rhesus âm/ Rh [-] |
| [+] | Rhesus dương/ Rh [+] |
- Dương tính: Khi lắc ống nghiệm nhẹ nhàng, khối máu tụ dưới đáy ống nghiệm ngưng kết không tan và dung dịch trong suốt.
- Âm tính: Khi lắc ống nghiệm nhẹ nhàng, khối máu tụ dưới đáy ống nghiệm tan đều ra hoàn toàn.
2. Bảng phân tích kết quả định nhóm máu hệ ABO:
| Nhóm máu | Phương pháp trực tiếp | Phương pháp gián tiếp | |||
| Anti AB | Anti A | Anti B | HC mẫu A | HC mẫu B | |
| A | + | + | - | - | + |
| B | + | - | + | + | - |
| AB | + | + | + | - | - |
| O | - | - | - | + | + |
Ghi chú: Phản ứng [+]: Có ngưng kết.
Phản ứng [-]: Không có ngưng kết.
VII. NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
- Ngưng kết không rõ do tỷ lệ thuốc thử và hồng cầu không tương xứng.
GIỚI THIỆU
- Lịch sử hình thành
- Sơ đổ tổ chức
- Các khoa/ phòng
- Thư viện
- Văn bản bệnh viện
HOẠT ĐỘNG BỆNH VIỆN
- Khám chữa bệnh
- Ghép tế bào gốc
- Ngân hàng máu
- Ngân hàng tế bào gốc
- Bản tin BTH
- Thông cáo báo chí
- Quan hệ Quốc tế
- Lịch họp
DỊCH VỤ
- DNA huyết thống
- Dịch vụ máu cuống rốn
- Giữ hồng cầu đông lạnh
- Khám chữa bệnh
- Xét nghiệm
- HLA
- Đào tạo - Chỉ đạo tuyến
Y HỌC THƯỜNG THỨC
- Điểm tin bệnh
- Dinh dưỡng
- Bệnh lý huyết học
- Truyền thông giáo dục sức khỏe
- Tạp chí APBMT
TIN TỨC - SỰ KIỆN
- Điểm tin
- Hội nghị - Hội thảo
- Hoạt động Đảng và tổ chức Đoàn thể
- Bảng giá dịch vụ
- Câu lạc bộ bệnh nhân
- Tin tức vận động hiến máu
- Câu lạc bộ hiến máu
- Cập nhật kỹ thuật
- Lịch hiến máu
- Tuyển dụng
HỎI ĐÁP
SƠ NÉT VỀ NHÓM MÁU HỆ ABO VÀ Rh D[âm]
1. Tồng quan về nhóm máu:
Đầu thế kỷ 20, các nhà khoa học đã tìm ra sự ngưng kết của các tế bào hồng cầu khi trộn chung một số mẫu máu của người này với máu người khác. Ngưng kết đó là do sự có mặt của một kháng nguyên trên tế bào hồng cầu và một kháng thể có trong huyết thanh.
Đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện mỗi người chúng ta có đến 30 hệ nhóm máu khác nhau nhưng quan trọng nhất là hệ nhóm máu ABO và hệ Rh. Mỗi hệ nhóm máu lại có các nhóm máu khác nhau do sự có mặt hay không có mặt của kháng nguyên trên bề mặt hồng cấu và kháng thể trong huyết thanh của người đó. Ví dụ: hệ ABO có 4 nhóm máu A, B, O, AB và hệ Rh có chủ yếu 5 nhóm D, C, E, c, e trong đó kháng nguyên D có tính sinh miễn dịch cao nhất.
Mỗi người chúng ta khi sinh ra được thừa hưởng sự di truyền từ bố mẹ nên có một nhóm máu cố định và không thay đổi trong suốt cuộc đời.
2. Hệ nhóm máu ABO:
Sự có mặt của kháng thể Avà B trong huyết thanh khác nhau tùy thuộc vào sự có mặt của các kháng nguyên Avà B trên bề mặt hồng cầu.
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
Người nhóm máu A: có kháng nguyên A trên bề mặt hồng cầu, có kháng thể B trong huyết thanh,
Người nhóm máu B: có kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, có kháng thể A trong huyết thanh,
Người nhóm máu AB: có kháng nguyên A, B trên bề mặt hồng cầu, không có kháng thể A và kháng thể B trong huyết thanh,
Người nhóm máu O: không có cả kháng nguyên A, kháng nguyên B trên bề mặt hồng cấu, có cả kháng thể A và kháng thể B trong huyết thanh.
Sự truyền máu hệ nhóm máu ABO có thể theo sơ đồ sau:
3. Hệ nhóm máu Rh và nhóm máu hiếm:
Đây là hệ nhóm máu quan trọng nhất sau hệ nhóm máu ABO.
Ở Việt nam, có đến 99,96% thuộc nhóm máu Rh D[+] [tức là O+ hoặc A+ hoặc B+ hoặc AB+]; nhưng chỉ có 0,04 – 0,07% số người thuộc nhóm máu Rh D[-] [tức là O- hoặc A- hoặc B- hoặc AB-]. Theo qui định của Hiệp hội Truyền máu Quốc tế, nhóm máu có tỷ lệ < 0,1% trong cộng đồng được gọi là nhóm máu hiếm .Người có nhóm máu Rh D[-] ở nước ta, trong 10.000 người mới có khoảng 4-7 người mang nhóm máu Rh D[-]
Người có nhóm máu Rh D[-] có thể truyền máu cho người có nhóm máu Rh D[+] nhưng chỉ được nhận máu từ người có cùng nhóm máu và có Rh D[- ]..
4. Những điều cần lưu ý đối với người có nhóm máu hiếm Rh D[-]:
Khi họ cần truyền máu [do tai nạn gây mất máu hay phẫu thuật cấp cứu...] thì không phải lúc nào cũng có sẵn nhóm máu hiếm đó nếu Bệnh viện hoặc Ngân hàng máu không dự trữ đủ tất cả các nhóm máu.
Trường hợp người mẹ mang thai có nhóm máu Rh D[-], người cha có nhóm Rh D[+] thì theo qui luật di truyền, có ít nhất 50% trẻ sinh ra có nhóm máu giống cha Rh D[+].
Khi mẹ có thai lần thứ nhất, đứa trẻ mang nhóm máu Rh D[+] vẫn phát triển bình thường cho đến khi ra đời nếu trong quá trình mang thai bánh nhau không bị tổn thương.
Khi mẹ có thai lần thứ 2 trở đi, nếu con vẫn có nhóm máu Rh D[+] thì thường xảy ra sự cố nghiêm trọng do bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con, vì cơ thể mẹ sinh ra kháng thể [do lần mang thai trước] đi qua bánh nhau chống lại kháng nguyên Rh D[+] có trên bề mặt hồng cầu của con gây ngưng kết hồng cầu hay gọi là tan máu. Hậu quả có thể gây sẩy thai, thai chết lưu, sanh non hoặc trẻ sinh ra bị thiểu năng trí tuệ.
Người mẹ mang nhóm máu Rh D[-] đã mang thai có nhóm máu Rh D[+] thì vẫn có thể xảy ra tai biến truyền máu ngay ở lần nhận máu có Rh D[+] đầu tiên.
5. Các giải pháp cho người có nhóm máu hiếm Rh D[-]:
Quan tâm đến sức khỏe bản thân và động viên người thân trong gia đình xét nghiệm để biết chính xác nhóm máu của mình.
Thông báo nhóm máu Rh D[-] của mình với cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt khi truyền máu và chăm sóc thai kỳ,
Tham gia “Câu lạc bộ người có máu hiếm” để chia sẻ thông tin và hỗ trợ nhau khi cần truyền máu.
Địa chỉ đến hiến máu:
Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP. Hồ Chí Minh
118 Hồng Bàng, P12, Q5
Lầu 1, Khoa Tiếp nhận Hiến máu
Số điện thoại liên hệ: [08] 39571342- 130.
TIN KHÁC
- THƯ MỜI HIẾN MÁU 14/2/2020
- ĐÔNG LẠNH HỒNG CẦU – MỘT GIẢI PHÁP HỮU HIỆU TRONG LỮU TRỮ, CUNG CẤP NHÓM MÁU Rh ÂM 15/7/2017