Có rất nhiều loại vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm, trong đó có thể kể đến xoắn khuẩn Treponema Pallidum gây bệnh giang mai. Đây là một bệnh lý lây qua đường tình dục, vì thế nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm rất dễ lây lan qua người khác. Hiện nay có rất nhiều phương pháp giúp hỗ trợ xác định bệnh giang mai, trong đó phải kể đến xét nghiệm RPR. Vậy xét nghiệm máu RPR là gì và ý nghĩa của xét nghiệm RPR là gì?
1. Xét nghiệm RPR định tính là gì?
Trước khi đi tìm câu trả lời cho câu hỏi xét nghiệm máu RPR là gì, hãy cùng tìm hiểu về bệnh giang mai. Bệnh giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục [STI] do vi khuẩn Treponema pallidum gây ra. Nó cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc sinh nở. Bệnh giang mai tiến triển theo từng giai đoạn và có thể gây ra nhiều triệu chứng cũng như biến chứng nếu không được điều trị.
Bệnh giang mai là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và cần được chẩn đoán và điều trị sớm để ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn và giảm nguy cơ lây truyền sang người khác. Nó có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh như penicillin. Thực hành tình dục an toàn, kiểm tra thường xuyên và giao tiếp cởi mở với bạn tình là điều cần thiết trong việc ngăn ngừa sự lây lan của bệnh giang mai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Một trong những phương pháp giúp chẩn đoán bệnh giang mai đó là sử dụng xét nghiệm RPR. Xét nghiệm RPR, hay xét nghiệm Rapid Plasma Reagin, là xét nghiệm máu được sử dụng để sàng lọc bệnh giang mai. Đây là một trong những xét nghiệm được sử dụng phổ biến nhất để sàng lọc bệnh giang mai.
Xét nghiệm RPR phát hiện sự hiện diện của các kháng thể trong máu mà cơ thể tạo ra để đáp ứng với nhiễm trùng giang mai. Thử nghiệm RPR được sử dụng rộng rãi do dễ thực hiện và cho kết quả nhanh chóng. Đây là một xét nghiệm không đặc hiệu, có nghĩa là nó có thể phát hiện các kháng thể được tạo ra không chỉ để đáp ứng với bệnh giang mai mà còn đối với các bệnh nhiễm trùng hoặc tình trạng y tế khác. Do đó, nếu xét nghiệm RPR cho kết quả dương tính, thì cần phải xét nghiệm thêm để xác định chẩn đoán bệnh giang mai. Nếu xét nghiệm RPR dương tính hoặc cho thấy khả năng nhiễm giang mai, các xét nghiệm bổ sung như xét nghiệm ngưng kết hạt Treponema pallidum [TPPA] hoặc xét nghiệm hấp thụ kháng thể treponemal huỳnh quang [FTA-ABS] thường được thực hiện để xác định chẩn đoán.
2. Ai cần thực hiện xét nghiệm RPR?
Thử nghiệm RPR được khuyến nghị cho một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh giang mai hoặc những người có thể đã tiếp xúc với nhiễm trùng. Những cá nhân này bao gồm:
- Những người có hoạt động tình dục: Bất kỳ ai có hoạt động tình dục, đặc biệt là những người có quan hệ tình dục không an toàn hoặc có nhiều bạn tình, nên cân nhắc việc xét nghiệm bệnh giang mai, bao gồm trong đó là xét nghiệm RPR.
- Phụ nữ mang thai: Bệnh giang mai có thể lây truyền từ người mẹ bị nhiễm bệnh sang thai nhi trong khi mang thai hoặc khi sinh nở. Sàng lọc bệnh giang mai định kỳ, bao gồm xét nghiệm RPR, là một phần tiêu chuẩn của chăm sóc trước khi sinh để xác định và điều trị cho các bà mẹ bị nhiễm bệnh nhằm ngăn ngừa bệnh giang mai bẩm sinh cho con của họ.
- Đàn ông quan hệ tình dục với nam giới: Đàn ông quan hệ tình dục với những người đàn ông khác có nguy cơ mắc bệnh giang mai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác cao hơn. Xét nghiệm thường xuyên, bao gồm xét nghiệm RPR, rất quan trọng đối với nhóm này để đảm bảo phát hiện và điều trị sớm.
- Những người có nhiều bạn tình: Những người có nhiều bạn tình hoặc tham gia vào hành vi tình dục thường xuyên có nguy cơ cao nên được kiểm tra thường xuyên bệnh giang mai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, bao gồm cả xét nghiệm RPR.
- Những người có tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục: Nếu ai đó đã từng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, họ có thể có nguy cơ mắc bệnh giang mai cao hơn và nên tiến hành xét nghiệm RPR.
- Những người có triệu chứng giang mai: Bất kỳ ai có các triệu chứng như lở loét, phát ban hoặc các dấu hiệu khác của nhiễm trùng giang mai đều nên đi khám và xét nghiệm, có thể bao gồm xét nghiệm RPR.
- Những người có khả năng tiếp xúc với bệnh giang mai: Nếu ai đó biết rằng họ đã tiếp xúc gần với người được chẩn đoán mắc bệnh giang mai hoặc nếu họ nghi ngờ mình có thể đã tiếp xúc với bệnh nhiễm trùng, họ nên cân nhắc thực hiện xét nghiệm RPR.
Xét nghiệm RPR yêu cầu một mẫu máu nhỏ
Hãy nhớ rằng việc phát hiện và điều trị sớm bệnh giang mai là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng và lây truyền thêm cho người khác. Nếu bạn thuộc bất kỳ trường hợp nào ở trên hoặc lo lắng về nguy cơ mắc bệnh giang mai, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa để được xét nghiệm và tư vấn thích hợp.
3. Xét nghiệm RPR được thực hiện như thế nào?
Xét nghiệm RPR [Rapid Plasma Reagin] là xét nghiệm sàng lọc phổ biến đối với bệnh giang mai và tương đối dễ thực hiện. Dưới đây là tổng quan về quy trình xét nghiệm RPR:
- Chuẩn bị cho bệnh nhân: Trước khi xét nghiệm, các bác sĩ, thường là bác sĩ da liễu sẽ giải thích quy trình cho bệnh nhân và giải quyết bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào mà họ có thể có liên quan đến bệnh giang mai hay đơn giản là muốn biết xét nghiệm máu RPR là gì. Bệnh nhân có thể được hỏi về tiền sử bệnh, hoạt động tình dục và bất kỳ triệu chứng nào họ có thể gặp phải.
- Thu thập mẫu máu: Xét nghiệm RPR yêu cầu một mẫu máu nhỏ, thường được lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay. Các nhân viên y tế sẽ làm sạch khu vực da cần lấy máu bằng chất khử trùng để đảm bảo khu vực được vô trùng. Sau đó, họ sẽ sử dụng kim vô trùng để lấy mẫu máu, mẫu máu này sẽ được thu thập trong ống nghiệm hoặc lọ.
- Trộn mẫu máu: Sau khi lấy máu, mẫu máu sẽ được trộn với một loại thuốc thử cụ thể có chứa cardiolipin, một chất phản ứng với các kháng thể do cơ thể tạo ra để chống lại nhiễm trùng giang mai.
- Quan sát: Hỗn hợp máu và thuốc thử được quan sát xem có bất kỳ phản ứng nào có thể nhìn thấy được không. Xét nghiệm RPR dựa trên nguyên tắc keo tụ, trong đó các kháng thể trong máu tương tác với thuốc thử cardiolipin, gây ra sự hình thành các khối dạng kết tủa.
- Đọc kết quả: Kết quả kiểm tra thường được đọc sau một khoảng thời gian cụ thể, thường là trong vòng 8 đến 24 giờ. Mức độ vón cục hoặc kết tụ được đánh giá và kết quả được báo cáo là hiệu giá [ví dụ: 1:8, 1:16, 1:32, v.v.], cho biết hệ số pha loãng của máu tại đó xảy ra phản ứng đông tụ.
- Xét nghiệm củng cố: Nếu kết quả xét nghiệm RPR có phản ứng [dương tính], các xét nghiệm xác nhận tiếp theo sẽ được thực hiện để xác minh sự hiện diện của kháng thể giang mai và xác nhận chẩn đoán. Các xét nghiệm xác nhận phổ biến bao gồm xét nghiệm ngưng kết hạt Treponema pallidum [TPPA], xét nghiệm hấp thụ kháng thể treponemal huỳnh quang [FTA-ABS] hoặc xét nghiệm miễn dịch enzyme [EIA].
Nếu có lo ngại về bệnh giang mai hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, việc tìm kiếm lời khuyên và xét nghiệm y tế từ chuyên gia chăm sóc sức khỏe là điều cần thiết.
4. Đọc kết quả xét nghiệm RPR
Kết quả của xét nghiệm RPR [Rapid Plasma Reagin] được báo cáo là hiệu giá, đại diện cho hệ số pha loãng của mẫu máu tại đó xảy ra phản ứng kết khối hoặc kết tụ giữa các kháng thể và kháng nguyên RPR [cardiolipin] trong hỗn hợp xét nghiệm. Xét nghiệm RPR là 1 xét nghiệm sàng lọc bệnh giang mai và tỉ lệ pha loãng của mẫu máu cung cấp một dấu hiệu về mức độ kháng thể có trong máu để đáp ứng với nhiễm trùng giang mai. Tỉ lệ pha loãng của mẫu máu được thể hiện dưới dạng các số tỷ lệ, chẳng hạn như 1:2, 1:4, 1:8, 1:16, 1:32…
Việc giải thích kết quả kiểm tra RPR như sau:
Kết quả âm tính:
- Kết quả xét nghiệm RPR âm tính hay không phản ứng có nghĩa là không quan sát thấy sự vón cục hoặc kết tủa đáng kể của các kháng thể và kháng nguyên trong hỗn hợp xét nghiệm.
- Nó chỉ ra rằng không có kháng thể giang mai có thể phát hiện được trong máu tại thời điểm xét nghiệm.
- Kết quả âm tính hay không phản ứng có thể cho thấy không có nhiễm trùng giang mai hoạt động, nhưng nó không loại trừ khả năng nhiễm trùng sớm hoặc nhiễm giang mai gần đây. Có thể mất vài tuần sau khi tiếp xúc để kháng thể có thể phát hiện được thông qua xét nghiệm
- Nếu gần đây có tiếp xúc hoặc nghi ngờ mắc bệnh giang mai, có thể đề nghị xét nghiệm lại sau một vài tuần để xác nhận kết quả.
Kết quả dương tính:
- Kết quả xét nghiệm RPR dương tính hay có phản ứng cho thấy có sự kết tụ hoặc vốn cục của kháng thể và kháng nguyên trong hỗn hợp xét nghiệm, cho thấy có sự hiện diện của kháng thể giang mai trong máu.
- Kết quả xét nghiệm RPR dương tính cho thấy người đó đã tiếp xúc với bệnh giang mai hoặc bị nhiễm giang mai đang hoạt động.
- Tuy nhiên, xét nghiệm RPR dương tính không phải là chẩn đoán xác định bệnh giang mai, vì kết quả dương tính giả có thể xảy ra do các tình trạng hoặc tình trạng y tế khác.
- Cần có xét nghiệm xác nhận thêm để xác minh sự hiện diện của kháng thể giang mai và đưa ra chẩn đoán xác định.
Các bác sĩ hoặc các chuyên gia trong lĩnh vực da liễu hoặc truyền nhiễm có thể giải thích chính xác kết quả xét nghiệm RPR và đưa ra lời khuyên cũng như phương pháp điều trị thích hợp nếu cần. Vì thế, nếu bạn thuộc nhóm đối tượng yếu tố nguy cơ như đã kể trên, hãy liên hệ với các bác sĩ để được tư và hướng dẫn thực hiện xét nghiệm RPR. Điều này vừa đảm bảo an toàn cho bản thân mình và người khác.